CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7JAARGANG
DONDERDAG 9 DECEMBER 1926
NUMMER 1998'
OORABT
ABONNEMENTSPRIJS
BUREAUHooigracht 35 TeL 1278, Postgiro 58936
Leiden Postbox 20 -
ADVERTENTIE-PRLJSi
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Gewone advertentiën per regel centj
Ingezonden Mededeelingen,dobbel taxiai/
BI) contract, balangrijka reductie. A
Kleine advertentiëa bi) vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dagey
li)ka geplaatst ad 40 dent.
Oil nummer hestaai uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Ter ziele.
Verleden week Donderdag heeft de
Tweede Kamer een wetsontwerp aan
genomen om de speelkaartenbelasting
af te schaffen.
Deze wet van 1919, door den Minis
ter de Vries in het leven geroepen, is
van het begin af op alle mogelijke wij
zen tegengewerkt. Naast de trek die
leeft in ons volk, om elke wet en elke
belasting als een knellend juk te. be
schouwen, kwam hier een verzet uit
nog minder edele motieven bij.
Langzamerhand werd het noodig
om geheel bijzondere middelen te
werk te stellen om de ontduiking van
de belasting tegen te gaan.
In hoeverre deze middelen de juiste
geweest zijn, laten wij nu in het mid
den. Dat ze noodig waren, getuigt van
een geest in ons volk die niet te prij
zen is.
Dteze belasting bracht het laatste
jaar 89 duizend gulden op, maar de
controle op de heffing verslond een
nagenoeg even groot bedrag. Daarom
was er aanleiding ze maar in te trek
ken.
Ze is ingetrokken zonder bespreking
en zonder stemming. Dat verwondert
ons wèl een weinig. Was er niemand
van Anti-revolutionaire of Christelijk
Historische zijde, die behoefte had om
eens te wijzen op den kwaden geest,
die de intrekking noodig maakte?
Een drukkende of een slechte belas
ting was het toch niet;-ze was in we
zen goed.
Meer nog dan de rijwielbelasting of
de takakslbelasting was het een belas
ting op de luxe.
Van een ondragelijken druk is dan
ook nimmer sprake geweest.
Daarom is het jammer, dat juist de
ze belastingheffing misgeloopen is.
V Denemarkens voorbeeld.
In dubbel opzicht is Denemarken
voor ons land den laatst en tijd een
voorbeeld geweest.
Denemarken was het land dat ge
hoor gaf aan den oproep om door een
zijdige nationale ontwapening een stap
te doen om langs dien weg te komen
tot internationale ontwapening.
Het Deensohe volk is bezig van dien
onberaden stap terug te keeren. Zelfs
de sociaal democratische regeering
Iheeft het niet langer aangedurfd de
weerlodsheid te prediken.
Meer en meer ontwaakt ook in De
nemarken het besef, dat men gevaar
lijk spel speelt. Aan de landsverdedi
ging zal dan ook voortaan weer meer
aandacht geschonken worden.
Dat is een voorbeeld voor ons. Een
voorbeeld dat naast het Belgische, de
roode heeren wel eens voorgehouden
mag worden.
Maar Denemarken is nog in ander
opzicht ons voorbeeld.
iHet' socialistische kabinet heeft het
aangedurfd een theorie in een daad
om te zetten. De theorie n.l. dat men
de belasting haalt waar ze te halen-
is en dan niet vraagt: wat mag ik van
den belastingplichtige nemen, maar
wat moet ik hem laten.
Voor werkverschaffing en werkloos
heidsvoorziening was rond 30 a 60
miilioen noodig. Welnu, wat was naar
de oude theorie eenvoudiger dan een
heffing van de vermogens. Men stelde
de grens op f30.000. Het is ons op dit
oogenblik onbekend hoe zwaar die
last zou drukken, maar wel weten wij
dat er groot verzet kwam. Denemar
ken heeft veel minder groote inko
mens dan b.v. Nederland, maar vooral
Denemarken is veel meer een land-
bouwstaat dan een handelsstaat. Een
zware heffing op het vermogen leidt
dan ook daar eerder tot aantasting
van dat vermogen.
Het verzet werd dan ook zoo groot,
dat het Parlement het wetsontwerp
verwierp.
Men heeft toen den moed gehad om
het Parlement te ontbinden en een
uitspraak van de kiezers te vragen.
Dit is nu voor de Socialistische
meerderheid noodlottig geworden. De
kleine meerderheid die ze hadden, in
hondgenootschap met de radicalen, Is
omgezet in een minderheid
Nu is wel d^e- rechtsche meerderheid
die ontstaan 19, eveneens klein, maar
de uitslag der verkiezingen wijst in
de richting van doorwerking der be
ginselen, die tegengesteld zijn aan de
sociaal democratie.
Ook in dat opzicht moge Denemar
ken ons ten voorbeeld zijn. Worden
wij bewaard van ons te moeten krom
men onder het juk van de alle initia
tief doodende zucht om alles van Over
heidswege te ondernemen.
Hoe aanlokkelijk de roode theorie
ook geschilderd wordt, ze is het in
wezen niet.
STADSNIEUWS.
VERGADERING A.R. KIESVER-
EENIGING.
Gisteravond vergaderde de Kiesver-
eeniging Nederland en Oranje in Pre
diker, Jan Vossensteeg.
De vergadering werd door den Voor
zitter, den heer G. Kuyper, met gebed
geopend, waarna hij voorlas een ge
deelte van Hand. 9 vanaf vs. 21. Ver
volgens werd gezongen Ps. 103 vs. 9.
De Voorzitter drukt er zijn blijd
schap over uit dat de opkomst zoo
groot is.
T$r wille van de dames verzoekt hij
voor de pauze het rooken te willen
nalaten.
Spr. heeft gelezen Hand. 9, dit mejt
het doel om aan bezwaarde broeders
gelegenheid te geven hun meening te
uiten over het Beleisch Verdrag. Maar
het Bestuur rekent er op dat het met
orde zal geschieden. Spr. herinnert
aan den schrijver die een boek geschre
ven had en toen hij, opgetogen over
eigen werk dat voorlas, ten antwoord
kreeg: „het ia goed." Opstuivende over
dat antwoord, dat z.i. anders had moe
ten luiden, merkte de tegenstander op
dat hij ontving wat God van zijn eigen
werk bij de schepping getuigde: „het
was goed." Zoo moeteh ook wij be
scheiden zijn in onze eischen betref
fende anderer meening.
De notulen der vorige vergadering
werden gelezen en goedgekeurd.
De Voorzitter deelt mede, dat het
Bestuur met de 3 Octobervereeniging
in overleg is getreden over de feest
viering. Eerlang kunnen daaromtrent
mededeelingen worden verwacht.
De Voorzitter deelt mede, dat het
Bestuur naast den heer Warnaar, af
tredend lid, de vier in het eerst ge
noemde Leidsche heeren als nos. 2 tot
en met 5 en vervolgens de andere na
men van de voorloop!^ groslijst aan
beveelt.
De Secretaris deelt nog mede welke
regelingen voor de stemming bestaan.
De Voorzitter wijst er nog op dat
het Bestuur van de Staten Centrale
verzocht heeft aandacht te schenken
aan den naam van den heer Segers.
Uit de vergadering komt nog de
vraag of in plaats van den heer War
naar ook een ander no. 1 geplaatst
kan worden.
Het Bestuur ontraadt dit, omdat
het geen succes zal brengen voor een
tweede plaats op de lijst en het voor
het prestige van den heer Warnaar
niet gewenscht is.
Hoeveel sympathie men ook voor
den heer Warnaar lieeft, zoo meenen
sommigen, het gaat hier om een klin
kende Leidsche naam als no. 2 op de
candidatenlijst, waarvan we straks mo
gen verwachten dat hij'een groot aan
tal stemmen zal krii°en.
Eén lid beveelt aan als no. 1 Dr. de
Bruyne, als no. 2 den heer Warnaar
en de anderen daarna, dan komt toch
de heer Warnaar wel no. 1 door de
buitengemeenten en komt onze candi-
daat no. 2.
Het Bestuur ontraadt sterk deze tak
tiek, omdat dit een slecht licht zou
werpen op onze Kiesvereeniging, ter
wijl het ook ingaat tegen de lijn in de
vorige vergaderirg getrokken.
Daarna heeft de stemming plaats.
Er zijn ingeleverd 117 stembiljetten.
Een commissie wordt benoemd, be
staande uit de heeren G. Kuyper, Mr.
van der Tas, T. S. Goslinga en G. de
Jong, dfo den uitslag zal bepalen, wel
ke in de N. Leidsche Courant zal wor
den gepubliceerd.'
Mr. Karstens verzocht om voortaan
niet meer in Amicitia t,e vergaderen.
Het Bestuur wil daaraan zoo mogelijk
voldoen.
De heer van Weeren vraagt voor
taan steeds de oproeping per convoca
tie te doen.
Het Bestuur zal het overwegen.'
Ds. Thomas* opent de rij der spre
kers over het Nederl.-Belgisch verdrag
Hij is, lezende het verdrag en wat
daarover geschreven is, bloot beschou
wende de stoffelijke zaken, verwon-
drt dat de Regeering met zoo'n ver
drag komt. Maar er zit natuurlijk iets
anders achter. De diplomatie zit er
achter. Dat zal dan ook wel de reden
zijn die dit verdrag noodig maakt.
Spr. vraagt of er in de geschiedenis
ook richtlijnen zijn, waaruit zou blij
ken dat België er recht op heeft. In
de tweede plaats vraagt spr. of er mi
litaire bezwaren zijn tegen het ver
drag.
De heer Kuperus vindt het opmer
kelijk, dat iuist de A.R. partij er en
bloc voor was. Dat zal ons prestige
schaden. Een ander lid meent dat het
geen beginselkwestie is.
De Voorzitter neemt een uiteenzet
ting op zich. Ook persoonlijk is spr.
teleurgesteld. Maar het is geen begin
selzaak. Als Prof. Hugo Visscher dan
ook zegt: het is anti-nationaal, dus
tegen het anti-revolutionair© beginsel,
dan bewijst hij daarmede niets. Onze
voormannen hebben meermalen anti
nationaal moeten' handelen, omdat 'n
hooger beginsel anders gebood. Het is
hier als met de vraag homeopathie of
allopathie in de geneeskunde, wat is
beter. Of als met een koop, 'tis do
vraag of mij iets, een kast b.v. den ge-
vraagden prijs waard is.
Agitatie heeft in dit geval een on
aangename uitwerking. Dat is nooit
goed. Het kanaal AntwerpenMoer
dijk wordt als het voornaamst© be
schouwd. Maar een deskundig Kamer
lid zeide tegen spr. dat dit kanaal or
wel nooit zal komen, omdat het prac-
tisch wel onmogelijk zal zijn bij ee-
nigszins ruw weer binnen te varen.
Het is geen eenvoudig vraagstuk.
Spr. meent dat internationale vraag
stukken het voornaamste motief zijn.
Achter België staat Frankrijk. Daar
achter do Volkenbond en nu zijn or
nog steeds mogelijkheden, dat men
ons tot iets zal dwingen dat nog veel
verder gaat. 't Is maar de vraag hoe
groot vertrouwen men in de recht
spraak van den Volkenbond stolt. Heb
ben de voorstemmers, en ook onze lol-
ders, niet gevreesd voor de bekende
commissie van 14, die ons wel iots
veel nadeeligers konden brengen? Mis
schien hebben de tegenstanders voel
grooter vertrouwen. Spr. en voel Anti-
Revolutionairen hebben dat vertrou
wen niet.
Maar waar we voor moeten waken
is, dat goen smot geworpen wordt op
onze mannen die er vóór waren. Zij
hebben geen vrees gekoesterd voor
verlies van kiezersgunst en dat is hun
eer.
Spr. meent dat ons land er goen
militaire- nadeelen van zal ondervin
den. Antwerpen mocht vroeger geen
oorl'ogshaven hebben. De-ze bepaling
sproot voort uit oen verdrag moit do
Mogendheden van Europa, waarin Bel
gië door ons toedoen getreden was.
Het was een soort zorgend toezicht op
België. Dat heeft nu opgehouden, nu
België zelfstandig geworden is. Het is
onzin om nu nog vol te houden, dat
wij dat zouden kunnen beletten.
Voorts goeft spr. nog enkele techni
sche uiteenzettingen van do militaire
beteekenis. Naar 9pr.'s meening zal er
weinig veranderen door het verdrag.
De vergadering betuigt onder ap
plaus instemming met het gesprokene-
Daarna wordt de vergadering ge
sloten en gaat de heer Blommendaal
voor in dankgebed.
De stemming voor de groslijst voor
de verkiezing van de Provinciale. Sta
ten had gisteren den volgenden uit
slag:
Aantal geldige stembiljetten 108.
Aantal punten: W. 'Warnaar 832,
T. S. Goslinga 758, Dr. G. A. de Bruyne
747, Dr. G. J. van Es 650, F. Eikerbout
516, J. van der Steen 499, J. P. Segers
419, J. B. H. GrotenÜiuis 223, J. Noor-
lant 186, C. Eggink Jr. 173, Mr. F. H.
v. d. Tas 158, R. Ouwehand 125, T. v.
Fgmond 108, S. Schoneveld 78, J.^O.
Venneer 61, H. v. Zonneveld 56, *,A.
Bergman 56, J. Veldhuyzen v. Zanten
50, A. Warnaar Jr. 47, T. Kralt 40.
LEIDERSVERGADERING J.V. OP
GEREF. GRONDSLAG.
Gisteravond hield in het „Nut' do
afdeeling Zuid-Holland van den Bond
van Jongelingsvereenigingen op Geref.
grondslag voor do vereenigingen in
het N. dezer provincie een leidersver
gadering.
De voorzitter, de heer de Gelder
opende de vergadering, liet zingen Ps.
119:1, ging voor in gebed, las Ps. 78
vs. 1—8 en sprak daarna een kort ope
ningswoord. Hij heette de aanwezigen
welkom en gaf daarna het woord aan
den voorzitter dor af deeling Zuid-Hol
land, den heer van Rijn, tot het hou
den zijner inleiding' over: „De beteeke
nis der Jongelings-vereeniging voor 't
Jongelingsleven."
De periode van strijd ligt thans ach
ter ons, zoo begon spr. de apathie en
antipathie hebben plaats gemaakt
voor sympathie voor de J.V. Dit be
wijst dat de mannen van '88 juist heb
ben gezien; ook blijkt daaruit dat dit
niet een werk van menschen, maar
van God is geweest.
Aan waardeering ontbreekt het ons
niet. nu komt evenwel het gevaar
waarop de hoer Golijn gewezen heelt;
dat we mechanisch worden. Het ont
breekt in onzen tijd aan geestdrift, wo
raken niet meer in vuur. 'tKornt bij
ons hoogstens tot weten, niet tot ken
nen, nog minder tot belijden. Hoepe
len zijn er niet, die later in do practijk
des levens alle idealisme verliezen, ja
zelfs tot openlijke dwaling komen. Het
wordt steeds moeilijker, voor prinefpi-
eelen arbeid de noodige menschen te
vinden die zich daarvoor geven willen
Ook do J.V. bobben in dezen schuld.
Do J.V. is hot opvoedingsinstituut dat
de geestelijke schatten der voorouders
overgeeft aan het volgende geslacht.
Alle jongelingen hebben de J.V. noo
dig; zij vormt het sluitstuk der opvoe
ding. Zij moet de Calvinistische le
vens- en wereldbeschouwing indragen
in het tegenwoordige geslacht.
Wat houdt dat Calvinistisch begin
sel in? Daarvoor dient juist de J.V.
om dat duidelijk te maken. Spr. ci
teert uit Dr. Kuypers Stone-lezingen,
hoe deze het Calvinistisch beginsel
definieert als het staan in zijn geheele
levensopenbaring voor Gods aange
zicht.
Spr. wijst op de gevaren, die liggen
in vele geestelijke stroomingen van
onzen tijd: op de machten van buiten
en invloeden van binnen, waartegen
wij positie hebben to kiezen. Wij moe
ten weer aan den arbeid in onze J.V.,
ons kennen der beginselen moet ge
dragen worden door onze liefde. Hot
gebeurt tegenwoordig vaak, dat men
op 21 of 2-2-jarigen leeftijd de J. V.
reeds verlaat, terwijl de ouderen juist
zoo goed leiding kunnen geven en ©en
voorbeeld zijn voor de jongeren.
Doch wij zelf moeten ook andere
menschen worden. Ons leven moet een
biddend leven zijn, willen we met
heel ons teven staan voor Gods aange
zicht. Als wo ootmoedig zijn, wordtin
ons geboren een geestelijke kracht.
Aan onze J.V. is nog een grooto en
schoone taak weggelegd in den ko
menden tijd. De huidige periode is be
slissend voor de toekomst. Wij gaan
nog vooruit in getal, doch dit is niet
voldoende. Wij moeten getrouw zijn,
dan alleen kunr.en we, staande blij
ven in den strijd die ons wacht.
Nadat gepauzeerd was, was er ge
legenheid voor discussie over de in
leiding van den heer van Rijn, waar
aan door een zestal vrienden werd
deelgenomen.
ELEKTRIFICATIE DER SPOORBAAN
AMSTERDAM—ROTTERDAM.
Naar wij vernemen wordt de spoor
baan AmsterdamRotterdam nu deze
bijna gereed is gekomen voor de elec-
trificatie, ten slotte nog eens zeer gron
dig nagezien door den dienst van Weg
en Werken. Bij het onderzoek is nu
gebleken, dat ter bevordering van een
rustigen gang van den trein vele wis
sels vernieuwd moesten wordn, aange-
z'en deze tusschen de nieuwgelegde
zware rails een eenigszins rammelend
geluid veroorzaakten. Mot name was
dit het geval op het traject Amsterdam
Haarlem ter hoogte van Halfweg.
Intusschen zijn te Haarlem in den
nacht van Maandag op Dinsdag j.l.
reeds twee nieuwe wissels aange
bracht.
Verder zullen ook nog enkele boch
ten verbeterd worden.
SEMPRE CRESCENDO.
Het Leidsch Studentenmuziekgezel
schap „Sempre Crescendo" de oudste
suto-vereeniging van het Leidsch Stu
dentencorps, heeft gisteravond zijn 19©
lustrum gevierd met een invitatiecon
cert in de Stadsgehoorzaal welke door
de talrijke keurige damestoiletten en
de keurige palmengroepen een recht
feestelijken aanblik bood. Nadat het
Collegium van het Leidsch Studenten
corps en de besturen van de bevrien
de studentencorporaties met een staan
de gespeeld en aangehoord „Io Vivat"
ontvangen waren, werd onder de voor
treffelijke en enthousiaste leiding van
den directeur F. E. A. Koeberg de eer
ste sympihonie van Beethoven vertolkt
waarna de heer Sam Swaap een viool
concert van Mozart ten gehoor© bracht
waarmede hij veel applaus oogstte, en
waarbij het orkest op voortreffelijke
wijze den solist begeleidde.
In de pauze heeft jhr. mr. J. H. van
Riheenen, eerelid en voorzitter van het
eere-comité voor dit lustrum, 't woord
gevoerd. In. zekeren zin was deze dag
voor hem ook een lustrum, omdat hij
60 jaar geleden lid van Sempre is ge
worden. Spr. haalde verschillende her
inneringen uit het verleden op en deed
daarbij uitkomen, hoe onder de emi
nente leiding van Koeberg het met
„Sempre" sempre crescendo is gegaan.
Spr. eindigde met een saluut aan den
eenen goeien Leidenaar, burgemeester
De Gijselaar en overhandigde hierna
den voorzitter namens het eerecomité
een enveloppe met inhoud.
De praeses van „Sempre" de heer
De Vries Robbé, dankte voor de ge
brachte hulde en richtte vervolgens
ook het woord tot den burgemeester,
die voor het laatst als zoodanig aan
wezig was. Spr. uitte zijn besté wen-
schen voor diens volledig herstel. Ver
der bedankt hij het bestuur van den
academischen senaat en de deputaties
van de bevriende vereenigingen voor
hun tegenwoordigheid.
Nadat talrijke bloemstukken en
kransen waren aangedragen, werd in
een hartelijk speechje de trouwe bode
van „Sempre", de heer P. M. Bleek-
styn, met het oog op zijn 40-jarige
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Minister De Geer over de niet-uifr
voering der moties.
Spoorwegongelnkje op de lijn Leideri
Haarlemmermeer.
De economische Volkenbondsconfew
rentie zal niet te Amsterdam maar tof
Genève worden gehouden.
Buitenland
Overeenstemming inzake een Doitsch*
Iialiaansch arbitrageverdrag te Genè-
ve bereikt.
Het koninklijk paleis te Boekarest is
gedeeltelijk afgebrand.
D© motie van afkeuring der Labour-*
partij is door het Lagerhuis verworpen
ambtsvervulling gehuldigd. De voor
zitter overhandigde hem vervolgens de
zilveren medaille, verbonden aan. de
Oranje Nassau-Orde, welke H. M. de
Koningin hem ter gelegenheid van
dit jubileum had verleend. Namens
het huldigingscomité werd den jubila
ris een enveloppe met inhoud over
handigd.
Na een druk bezochte receptie van
het bestuur in de solistenkamer, werd
het tweede gedeelte van het program
ma afgewerkt, bestaande uit „Avond-
muziek van Koeberg, Rondo Capricio-
so van Saint-Saëns (door Jan Swaap)
en de ouverture Egmont van Beetho
ven. De feestelijkheden werden beslo
ten met een souper op de sociëteit
Minerva en met een bal in de Stads
gehoorzaal. x
Gistermiddag te kwart over drie
ontstond een begin van brand op de
eerste verdieping van perceel Oude
Rijn 7, bewoond door de K.
De echtgenoote van de K. was met
een kindje in de kamer. Toen zij de
kleine een oogenblik alleen liet om
naar de keuken te gaan, legde het
kind een kussen op de kachel, waar
door dit vlam vatte, waarna het vuur
zich mededeelde aan de gordijnen.
Mej. de K. riep spoedig om hulp,
waarna de gemeentewerkman De
Jong, die daar werkte, naar boven
ijlde en het vuur bluschte.
Mej. de K. had aan de rechterhand
vrij ernstige brandwonden bekomen,
zoodat de dokter van den E.H.D. hulp
moest verleenen.
Gisteravond kwart over 7 stond
in de Haarlemmerstraat de melkhan
delaar v. H. met zijn met 2 paarden
bespannen wagen melkbussen te los
sen, toen uit de richting van de Haven
een eveneens met 2 paarden bespan
nen rijtuig, bestuurd door de L. aan
kwam. Het laats tie wilde passeeren,
met het gevolg dat de melkwagen aan
gereden werd en een der melkbusseri
eraf viel, waardoor 45 L. melk verlo
ren ging.
Bij de politie zijn inlichtingen te
bekomen omtrent een heerenrijwiel,
dat onbeheerd op de Steenstraat is ge
vonden.
Voor het examen apothekers
assistent zjjn geslaagd de dames Z. M.
van Beckum en W. A. de Graaf, bel
den te Rotterdam.
BINNENLAND.
DE ANNEXATIE VAN SCHIEDAM.
Het departement Schiedam van de
Maatschappij voor Nijverheid en Han
del heeft op voorstel van het bestuur
besloten tot het instellen van een stu
die-commissie voor de kwestie der
annexatie bij Rotterdam De commis
sie heeft in opdracht zoowel pro als
contra nauwkeurig na te gaan.
TEGEN NACHTELIJK HANEN
GEKRAAI.
B. en W. van Rotterdam zullen den
raad voorstellen, evenals dit al se
dert jaren te 's-Gravenhage i9 vastge
steld, een verordening uit to vaardi
gen, waardoor ieder verplicht wordt
er door voorzorgsmaatregelen voor te
wakjen dat onder zijn hoede staande
hanen des nachts geen rumoer of bu
rengerucht verwekken. De commissie
voor de strafverordeningen wilde zich
te dezen opzichte nog niet uitlaten.
KANAAL WESSEMNEDERWEERT
De werkzaamheden aan het kanaal
WessenxtfNederweert zijn thans ge
ëindigd. Na de laatste uitbaggering,
waarmee na den winter zal worden
aangevangen, zal het kanaal voor de
scheepvaart geschikt zijn.
MIJNVELD VLODROP.
In den boortoren te Vlodrop, Mijn-
weg, i9 thans op een diepte van nog
geen 600 Meter een flinke steenkolen-
ioag aangeboord.
