Oit nummer beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Hummer
7*° JAARGANG
VRIJDAG 3 DECEMBER 1926
"NUMMER 1993
OORANT
ABONNEMENTSPRIJS
Is Leiden en buiten Leiden
waai agenten gevestigd zifn
Per kwartaal t 2.50
Per week .,..«..1 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Werkloosheidsverzekering.
Het was gisteren juist tien jaar ge
leden, dat het „Werkloosheadsbesluit-
1917" werd afgekondigd: het K.B. „tot
vaststelling van algemeene regelen
voor het verleenen van subsidiën ten
behoeve van werk looz en kassen" welks
bepalingen op 1 Januari 1917 in wer
king traden.
Dit was een belangrijke stap in de
richting eener goed georganiseerde
werk looz enzorg.
De georganiseerde arbeiders betalen
bijdragen aan de werkloozenkas der
vakvereendging en Rijk en gemeenten
verleenen een subsidie daarop, dat in
den regel evenveel bedraagt als het
door de verzekerden betaalde. Op dit
beginsel- berust het Werkloosheidsbe
sluit 1917.
Zware eischen zijn in de afgeloopen
tien jaren aan de werkloozenkassen
gesteld, vooral in verband met de ma
laise, die einde 1920 intrad en waar
van het einde nog niet te zien is. Voor
tienduizenden arbeiders is de werk
loosheidsverzekering een» zegen ge
weest, dien zij niet genoeg kunnen
waardeeren; zij heeft hen voor alge
heel verval tot het pauperisme be
hoed.
Juist omdat de bestaansonzeker-
heid voor de arbeiders in de particu
liere bedrijven de groote ellende is,
is dit besluit van zooveel beteekenis.
Hier is een stuk sociaal werk ver
richt, welks waarde wij niet hoog ge
noeg kunnen aanslaan.
Doch we zijn nog niet waar we we
zen moeten. We moeten vooruit, me
de op grond van de ervaring, in het
eerste decennium opgedaan. Daar
moet komen een wettelijk geregelde
werkloosheidsverzekering met even
als in andere landen verplich
te bijdragen van de werkgevers, die
eveneens belang hebben bij een behoor
lijk geregelde werkloosheidszorg. En
ook zullen de arbeiders, meer dan tot
dusver moeten begrijpen, dat zij aan
zichzelf, hun gezin en de maatschap
pij verplicht zijn, zich tegen werkloos
heid te verzekeren.
Eind December 1917 bedroeg het
ledental der gesubsidieerde kassen
63.000, eind September j.l. was dit
ruim 262.000, doch daartusschen in
ligt 1921 met 395.000.
Zoo is daar nog veel te doen. Moge
het tweede decennium ons den ver
deren wettelijken uitbouw der werk
loosheidsverzekering brengen, opdat
wij gaan in de richting eener steeds
grootere bestaanszekerheid voor den
arbeidenden stand.
STADSNIEUWS.
DE ALMANAK VAN HET LEIDSCH
STUDENTENCORPS.
Zooals wij gisteren reeds mededeel
den, is de "almanak van het Leidsch
Studentencorps bij den uitgever van
Dossburgh verschenen en gistermid
dag op de gebruikelijke wijze door de
almanak-redactie van het Leidsch Stu
dentencorps rondgereden".
De almanak ziet er dit jaar keurig
verzorgd uit en bevat 361 bladzijden.
De reeks portretten in den almanq.k
wordt geopend met een portret van
(den rector-magnificus der Leidsche
Universiteit, prot. mr. E. M. Meyers
Dan volgen deportretten van het
Collegium van het Leidsch Studenten
corps en van de overleden hooglee
raren Kamerlinglh Onnes, Pijper en
Offerhaus. Bij'het portret van prot. Ka
merlingh Onnes heeft prot. W. J. "da
Haas een In Memoriam geschreven,
prof. Eekhot heelt zulks gedaan bij
net portret van prof. Pijper en prot.
Knappert bij dat van prot. Offerhaus.
Behalve oe gebruikelijke opgaven
omtrent curatoren, het bestuur van
Iden academischen senaat, de facul
teitsbesturen, de lijst van hoogleeraren
lectoren en privaatdocenten met hun
woonplaats en spreekuren, een opgavei
omtrent de wetenschappelijke inrichtin
gen en verzamelingen, een vervolg opi
do korte geschiedenis der Leidsche,
Hoogeschooi en een naamlijst der stu
denten, bevat de almanak veel, wat
voor ieder, die te Leiden studeert of
doceert, van belang is.
In het jaarverslag van het Leidsch,
Studentencorps wordt o.m. gezegd, dat
ld© belangstelling voor het Corps ïsi
vermeerderd, doch ze richt zich op an
dere doeleinden dan vroeger. Terwijl
i eds voor eenige jaren zichtbaar was,
dot de geest in het Corps bezig wasi
zich belangrijk te wijzigen, en dat wel
in een richting, die er bewust naar
str.eft, misschien met minder uiterlijk,
studenten-optreden, maar zeker met
niet minder kracht, den bloei van het
iL.S.C. te bevorderen, kan thans wor-
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TcL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
den gezegd, dat deze nieuwe richting
bijna overal is doorgedrongen.
.Wiordt in het verslag tevredenheid;
uitgesproken over de toestanden in het,
Corps, minder optimistisch uit hel zichj
over de verhouding tot de buitenland-
sche> studentenwereld. Nadat reeds dei
politiek van afwachten en al te grootei
voorzichtigheid t.o.v. de Confèdéra-
tion Internationale des Etudiants een
slappe houding verried, is er sedert
de toetreding van 'Nederland tot deze
internationale organisatie zoo weinig
van belangstelling voor studentenwerki
gebleken, dat men zich moet afvragen
ot "dezè nieuwe vorm van samenwer
king met het buitenland niet denzelt-
den dood zal sterven als indertijd de
Ncld'. Stud. Org. De moeilijkheden,,
die zich hebben voorgedaan bij 'de po-
fingen, tot een juistere vertegenwoor-
igmg van de Nederlandsche studen
ten te geraken, bewijzen dat het indi
vidualisme, dat ons volk zoo sterk'
eigen is, ook op dit gebied een nauwei
aaneensluiting onmogelijk maakt.
Gewezen wordt ten slotte op de uit
stekende verhouding, welke er tusschen
het L.S.C. en den academischen senaat
bestaat.
Uit de opgave omtrent het aantal
studenten blijkt, dat van de 2005 111
'den almanak vermelde studenten 580
zijn aangesloten bij 'het Leidsch Stu
dentencorps. Het getal der vrouwelijke!
studenten bedraagt 449 en dat der*
overige studenten 967. Zij zijn over
de verschillende faculteiten verdeeldi
als volgt: Godgeleerdheid 63 (vanwie
18 vrouwelijke;; rechtsgeleerdheid 649
(144 vr.); geneeskunde 640 (96 vr.;;
«wis- en natuurkunde 357 (104 vr.); let
teren en wijsbegeerte 150 (86 vr,J;
Indologen 146 (,1 vr.).
De almanak is verder voorzien van
een reeks mengelwerk: Proza, poëziei
en mixed picies en is tevens van tai
van aardige teekeningen voorzien.
De almanak-redacLie bestond dit
jaar uit de heeren: A. Philips, praeses;
A. Blussé van Oud-Alblas, a.o actis; E.-
Heldnng, vice-praeses; G. II. C. Bo-
idenhausen, vice-ab actis en A. Ryp-
perda Wierdsma.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
De lieer J. J. L. Koet, die reeds eer.
gevestigde schilderszaak had, heeft
daaraan thans ook een verfwinkel ver
bonden, welke hedenmiddag in het
perceel Molensteeg 14 geopend is. Te
voren was daar ook reeds een derge
lijke zaak gevestigd, doch de winkel
is door den heer Koet geheel gemoder
niseerd en ,,'t Molentje" gedoopt.
Er.is een ruime sorteering verfarti-
kele'n, oliën, beitsen, huishoudelijke
artikelen, drogist- en toiletartikelen,
in 't kort alles wat tot deze branche
gerekend wordt, voorradg.
We twijfelen niet of een dergelijke,
flink opgezette, zaak moet succes heb
ben, hetgeen we dan ook aan 't Mo
lentje toëwenschen..
DE VEREENIGDE ZANGERS.
Wij verwijzen naar een in dit num
mer voorkomende advertentie, waarin
het Mannenkoor „De Vereenigd© Zan
gers" meedeelt, dat de repetities met
ingang van Maandag December
voortaan gehouden zullen worden op
Maandagavond 8 uur in „Zomerlust"
aan den Stationsweg.
DE SPOORWEGRAMP BIJ „DE
VINK."
Een der ernstig gewonden bij de
spoorwegramp bij „De Vink" mevr.
Scbweiger Harms uit Amsterdam,
heeft het Acad. Ziekenhuis alhier ver
laten. Er worden nog drie slachtoffers
verpleegd, n.l. mevr. Van Raalte en
de heeren Metz en Hageman.
EEN COLLECTE.
1 Voor school kindervoeding en
scihoolkinderkleedirrg is ingekomen
vail de vereeniging „Nut en Genoegen'
de collecte, groot f 15.51, gehouden op
1 December bij de 60-jarige feestvie
ring.
BINNENLAND.
Mr. D. FOCK BIJ DE KONINGIN.
De Koningin heeft gistervoormiddag
ten paleize Noordeinde te 's-Graven-
hage in audiëntie ontvangen den heer
mr. D. Fock, afgetreden gouverneur-
generaal van Ned. Indië.
Gisteravond namen mr. Fock en
mevr. Fock deel aan het middagmaal
der Koningin.
DE BURGEMEESTER VAN GOOR.
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Vliegen, heeft tot den Minister van
Binnenl. Zaken en Landbouw, de vol
gende vragen gericht:
Wat is de reden, dat de minister, na
in antwoord op de vragen van het lid
der Eerste Kamer, De Savornin Loh-
man, te hebben uiteengezet, dat de in
die vragen vervatte beschuldiging aan
liet adres van den burgemeester van
Goor niet strookte met de feiten, daar
aan heeft toegevoegd, dat hij den be
doelden burgemeester er aan heeft
herinnerd, dat een burgemeester ook
buiten zijn functie zich heeft te ont
houden van uitingen, die twijfel kun
nen doen rijzen aan zijn eerbied voor
de gestelde machten en aan zijn wil
om het gezag te handhaven?
Wat is verder de reden, die den Mi
nister noopte om, na de mededeeling,
dat den heer Van der Sluis niets kon
werden ten laste "gelegd, dat ingrijpen
zijnerzijds eischte, daarop te laten
volgen de algemeen gehouden stelling,
dat, indien zich feiten voordoen, die
de vrees wettigen, dat bij een burge
meester het gezag niet veilig is, de
minister niet zal aarzelen krachtig in
te grijpen?
Is ook de minister niet van oordeel,
dat deze toevoegingen, die den indruk
maken van to zijn bedoeld als waar
schuwingen aan het adres van den
heer Van der Sluis, terwijl toch 's Mi
nisters' antwoord op de beide eerste
vragen van den heer De Savornin
Lohman inhoudt, dat voor eenig in
grijpen zijnerzijds geen reden aanwe
zig is, ter vermijding van voor den
heer Van der Sluis zeer onaangenaam
misverstand beter achterwege waren
gebleven?
KOSTELOOZE RIJWIELPLAATJES.
De minister van Financiën heeft be
paald, dat de ontvangers der accijnzen
in het tijdvak van 13 December 1926
tot en met 8 Januari 1927, gedurende
twee avonden per week telkens twee
uren, ten kantore zitting zullen hou
den voor de behandeling van aanvra
gen van kostelooze rijwielplaatjes voor
het jaar 1927.
NA DE RELLETJES TE ASSEN.
Naar aanleiding van mededeelingen
omtrent een militair strafrechtelijke
vervolging van den kapitein J. C. M.
Glasius in verband met de jongste
militaire opstootjese te Assen, heeft
,Het Volk" te bevoegder plaatse inlich
tingen ingewonnen.
De auditeur-militair bij den krijgs-
2aad voor de landmacht bericht nu
aan het blad, „dat de inlichtingen, dat
binnenkort voor den krijgsraad -een
zaak tegen den kapitein Glasius in be
handeling zou komen, niet juist zijn".
NOG GEEN MINISTERIEELE
BESLISSING.
In verband met een bericht van de
„.Limburger Koerier" volgens hetwelk
ce minister van Onderwijs besloten
zou hebben, een voorstel te doen, om
de vereenvoudigde spelling wettelijk
in te voeren bij het onderwijs, verne
men wij, dat een dergelijke beslissing
door den minister nog geenszins geno
men is.
De commissie, die de minister in
dertijd heeft ingesteld om hem met be
trekking tot deze aangelegenheid te
adviseeren, moet haa. definitief rap
port nog uitbrengen en uit den aard
der zaak moet een eventueele beslis
sing op dit rapport wachten.
Omtrent de wijze, waarop eventueel
het systeem-Kollewijn, al dan niet ge
wijzigd, zal worden ingevoerd, valt
evenmin nog iets met zekerheid te
zeggen. In ieder geval staat vast, dat
een ruime overgangsperiode zal woi-
den gesteld. Wettelijke voorzieningen
zullen voor de invoering van een nieu
we spelling niet behoeven te worden
getroffen.
DE KOMST VAN Dr. VAN AALST
TE HOEVELAKEN.
In de Woensdag gehouden Raadsver
gadering te Hoevelaken, deed de
voorzitter bij behandeling van de be
grooting over 1927 de mededeeling,
dat door de komst van Dr. van Aalst
voor deze gemeente, die huize „Hoe
velaken" zal gaan bewonen, alle op-
centen op de presoneele belasting ver
vallen kunnen, terwijl het vermenig-
vuldigingscijfer van de gemeentelijke
inkomstenbelasting van 1.5 tot 0.6 zal
worden teruggebracht.
DE TRAM SGHAGENWOGNUM.
Uit goede bron wordt vernomen, dat
het onmogelijk is om de tram Schagen
Wognum te behouden. De commis
sie, in het leven geroepen om mate
rieel te verzamelen, ten einde de wen-
sehelijkheid en mogelijkheid tot het
voortbestaan ervan te bepleiten, zal
dan ook, zonder resultaat te hebben
verkregen, worden ontbonden.
DE DIRECTEUR VAN GEMEENTE-
PLANTSOENEN.
De Haagsche gemeenteraad heeft
gistermiddag met 23 van de 32 stem
men benoemd tot directeur van den
dienst der Gemeenteplantsoenen den
heer S. C. A. Doorenbosch, tuinarchi
tect te Rotterdam.
UITBREIDINGSPLAN VAN DELFT.
B. en W. van Delft bieden den raad
ter voorloopige vaststelling aan een
ontwerpuitbreidingsplan voor de be
bouwing van den Voordijkshoornschen
polder. De kosten worden geraamd op
1.775.000, indien de gronden opge
hoogd worden en ƒ375.000, indien een
zoogenaamde polderstad wordt aange
legd, dus voor het laatste geval een
gunstig verschil van 1.400.000, waar
om is uitgegaan van het laatste plan.
DE AFSLUITING EN DROOGMAKING
DER ZUIDERZEE.
De Minister van Waterstaat heeft
onder dankbetuiging aan den voorzit
ter, de leden en den secretaris voor de
met betrekking tot deze aangelegen
heid door hen bewezen diensten, ont
bonden de bij beschikking van 11
Augustus 1922ingestelde commissie,
welke tot opdracht had, een hernieuwd
onderzoek in te stellen naar de baten
welke van de afsluiting en droogma
king der Zuiderzee mogen worden
verwacht, waarbij zij in het bijzonder
aandacht behoorde te wijden aan de
wijze van verkaveling van de te win
nen gronden en aan de voordeelen
voor de omliggende provincies ten
aanzien van afwatering en zoetwater
voorziening, daar zij aan die opdracht
door indiening van haar verslag heeft
Voldaan.
DE OVERBRUGGING VAN RIJN,
WAAL EN IJSSEL.
Naar de „N. A. Crt." uit goede bron
verneemt, is de commissie ter bestu
deering van de plannen tot den bouw
van vaste bruggen over Rijn, Waal en
IJssel, thans vrijwel met haar werk
gereed en zal haar rapport in begin
1927, waarschijnlijk in Januari, ver
schijnen.
Omtrent de plaats van de vaste
brug bij Nijmegen en bij Doesburg is
in de commissie de beslissing reeds
gevallen. Over de plaats van de Arn-
hemsche brug worden nog besprekin
gen gevoerd.
1-Iet blad verneemt voorts, dat het
zeer waarschijnlijk is, dat met het rap
port een minderheids-rapport zal ver
schijnen, omdat een drietal leden der
commissie een afwijkende meéning is
toegedaan.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiSa per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel
Bij contract, belangrijke redactie. 4
Kleine adrertentlSn bij roondtbetaltag
ram tan hoogste 30 woorden, worden daga-
lljks geplaaUt ad 40 cent
Binnenland.
Het voorstel tot demping van het
Levendaal is door den Leldschen raad
verworpen.
De Off. van Justitie zal in de Culem-
borgsche moordzaak eischen ontslag
van rechtsvervolging van sommige
verdachten.
De begrootingen van Justitie en
Waterstaat door de Tweede Kamer
aangenomen.
Buitenland.
De bnitengewone bevoegdheden der
Britsche regeering zijn grootendeels
ingetrokken.
De Labourpartij heelt een motie van
wantrouwen in de regeering en voor
natonalisatie der mijnen ingediend.
Chamberlain te Parijs.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Verga derng van Donderdag 2 Dec.
Eenige kleine ontwerpen en conclu
sies zijn aan de orde.
De afschaffing van de speelkaarten-
belasting wordt zonder beraadslaging
of stemming aangenomen.
Bij het ontwerp tot wijziging van de
wét, houdende vaststelling van de re
geling voor heffing van opcenten ten
behoeve van de gemeenten op de di
vidend- en tantièmebelasting, dient de
heer BOON (v.b.) een amendement in,
om den datum van in-werking-treding
te stellen op 1 Januari 1926.
Het amendement wordt bestreden
door de heeren VAN VUUREN (r.k.)
DE WILDE (a.r.) en J. TER LAAN
(s.d.), die wijziging van den datum
verkeerd achten, in verband met het
feit, dat de begrootingen der gemeen
ten réeds zijn vastgesteld.
Het amendement wordt verworpen
met 60 tegen 12 stemmen.
Een verzoek van de gemeente Wor-
mer om schadevergoeding inzake on-
rechtmatie© overheidsdaden door be
lastingambtenaren, die een aantal fo-
ren'senaanslagen vernietigden, wordt
door de heeren VAN AALTEN (V.D.),
VAN DER BILT (R.K.) en DUYS (SD.
AP.) verdedigd. Zij willen het verzoek
opnieuw doen onderzoeken en het rap
port van de Kamercommissie verwer
pen.
De heer DE WILDE (A.R.) verde
digt het standpunt von den Minister.
Daarna wordt de conclusie aange
nomen, die het verzoek afwijst.
Het wetsontwerp inzake geelziek
van hyacinten geeft den heer LOVINK
aanleiding om te vragen wat gedaan
is inzake den bolleninvoer in Amerika
en den heer BULTEN om ook op nar
cissen deze wet toe te passen.
De Minister zal het verzoek-Bulten
overwegen.
Voorts deelt de Minister mede, dat
er correspondentie is gevoerd met het
Amerikaansche ministerie van land
bouw via het Departement van Bul-
tenl. Zaken. Geantwoord werd, dat de
bollen tegenwoordig uitstekend waren
en dat men ons zal waarschuwen als
er nog een zieke bol onder zou zijn.
Voorts is prof. van Slochteren/ naar
Amerika afgevaardigd, die er met be
langhebbenden gesproken heeft.
Het ontwerp wordt zh.s. aangenomen.
Daarna is aan de orde de wijziging
der L.O. wet (vermindering toelage
gewezen) schoolopzieners.
Dé heeren TILANUS (C.H.), KETE
LAAR (V.D.) en GERHARD (SDAP.)
betreuren nu den aandrang destijds
van de Kamer uitgegaan om deze wet
te verkrijgen. Zij wenschen nu hetont
werp niet aan te nemen.
Mej, WESTERMAN _(V3J wil d*M
menschen niet benadeel en, hoewel de
bezuiniging goed is.
De heer BEUMER (A.R.) wil conse
quent blijven en meent dat de maat
regel niet verder gaat dan de bezui
niging op andere inkomens.
De Minister van Onderwijs, de heer
WASZINK zegt, dat hij niet met een
voorstel gekomen zou zijn als de Ka
mer er niet op aangedrongen had. De
Kamer moet weten wat zij doen wil.
Het ontwerp wordt verworpen met
37 tegen 31 stemmen.
Nog een ontwerp herziening L.O.
wet (andere eischen toelating examen
hoofdonderwijzer)' wordt door den
heer GERHARD (SDAP.) bestreden.
Hij kant zich vooral tegen de onder
graving van de onderwijzerspositie
door het assistentschap.
De heer SURING (R.K.) wil het in
stituut van assistent geheel opheffen.
De heeren ZIJLSTRA (A.R. en TI
LANUS (C.H.) verdedigen het voorstel
omdat het los beschouwd moet wor
den van de salariskwestie. Zij loven
de bereidheid van jonge menschen
om hun krachten voor weinig geld te
geven. Zij moeten dien tijd kunnen
meetellen als diensttijd om examen te
kunnen doen.
Het ontwerp wordt aangenomen na
dat oveir art. 5 op verzoek van den
heer Ketelaar hoofdelijk is gestemden
dit is aangenomen met 46 tegen 2i
stemmen.
Daarna is aan de orde de verdere
behandeling begrooting van Arbeid.
De heer VAN DEN BERGH (SDAP)
betoogt dai in tegenstelling met 'sMi-\
nisters ontkenning te Amsterdam wel
degelijk nog gebrek aan arbeiderswo
ningen bestaat. Spr. dringt aan om
f35 millioen per jaar beschikbaar te
stellen voor verdere verbetering der
volkshuisvesting.
De heer SMEENK (A.R.) verzoekt
advies te vragen aan de gemeenten,
al vorens de Huurcommissies op te hef
fenn. Spreker waardeert wat ge
daan is voor de volkshuisvesting en
meent dat voor den middenstands-
bouw voldoende particulier intiatief
is, niet echter voor den bouw van ar-
b eiderswoningen
Daarna wordt de vergadering ver
daagd tot 's avonds 8 uur.
AVONDVERGADERING.
Aan de orde begrooting Justitie.
De heer KLEEREKOPER (S.D.A.P.)
vraagt verbetering voor hulpsQhrijvers
omvorming van de colleges van toe
zicht op strafinrichtingen en v^frkor-
ting van den arbeidsduur.
De heer WEITKAMP (C.H.) wil het
landbouwbedrijf te Veenhuizen ophef
fen en de boerderijen verburen.
De Minister, de heer DONNER zegt,
dat het onderwijs aan gevangenisper
soneel een punt van onderzoek vormt.
Ook de overige punten wil spr. over
wegen. Arbeidsmogelijkheid moet ©r
zijn en daartoe kan vooralsnog het
landbouwbedrijf niet gemist worden.
De heer WEITKAMP wil de gedeti
neerden te werk stellen bij de heide-
ontginning.
De heer KLEEREKOPER verzet
zich tegen elke poging om het aantal
rijkskran kizinnigen gestichten terug te
brengen.
De heer DROP (SDAP) pl jit voor de
zorg voor het verwaarloosde kind.
De MINISTER zegt, dat hij er voor
is de ouderlijke macht zoo lang te la
ten voortduren totdat ingrijpen nood
zakelijk is.
De begrooting wordt daarna aange
nomen. Aan de orde de poeübegrooting
De heer VAN AALTEN (VD.) dringt
aan op wederoinvoering van een klei
ne rentevergoeding hij den Poetgiro-
dienst.
De heer KRIJGER (C.H.) bespreekt
de verdere verlaging van da tarieven
