Dit nummer bestaat uil IWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-pRIJS Belangrijkste nieuws in dit Mummer. 7d# JAARGANG MAANDAG 29 NOVEMBER 1926 NUMMER 1989 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bnlten Leiden waai agenten gevestigd zijn Per kwartaalI 2.50 Per week i 0.19 Fr au co per post per kwartaal f 2,90 V De achturige arbeidsdag. D© bedenkingen van den Minister van Arbeid tegen toetreding tot de conventie van Washington, welke o.m. bepaalt een arbeidsdag van 8 uur en een werkweek van 48 uur, heeft men kunnen lezen in de Memorie van Ant woord betreffende de begrooting voor 1927. Zij kunnen als volgt worden saam- gevat: 1. Het gevaar van in ongunstige po sitie te komen door de concurrentie van niet toegetreden landen; 2. de door de inmiddels opgedane ervaring versterkte onzekerheid, of andere landen, die het ontwerp-ver drag ratificeeren, daaraan een gelijk waardige uitlegging en toepassing zul len geven als ops land er bij ratifica tie naar alle waarschijnlijkheid aan zou geven 3. de moeilijkheden, die zich zullen voordoen bij gebleken noodzakelijk heid tot verschuiving van den werk tijd boven een maximum van 9 uren per dag. indien de arbeidersorganisa ties daarin niet bewilligen of alleen daarin willen bewilligen op onrede lijke voorwaarden; 4. de onvereenigbaarheid van arti kel 6, onder b, van het ontwerp-ver drag (afwijkingen van tijdelijken aard ter tegemoetkoming aan buitengewone opeenhooping van werk) met de z.g. armoede-vergunningen, die niet ge mist kunnen worden, zoolang de na weeën van den oorlog o.m. in den vorm van valuta-concurrentie voort duren; 5. de onredelijkheid in verschillen de gevallen van den door het tweede lid van artikel 6 van het ontwerp-ver- drag geëischten loontoeslag van ten minste 25 pet; 6. de onvereenigbaarheid van het ontwerp-verdrag met de bestaande re geling van de diensttijden van "net spoorwegpersoneel en de groote kos ten, die een aanpassing van de werk tijden van dat personeel aan de be palingen van het verdrag met zich zou brengen. Van verschillende zijden heeft men bij de algemeene beschouwingen ge poogd den Minister tot andere gedach ten te brengen. Men heeft den Minister voorgehou den verschillende gevallen van te lan ge werkdagen. O.a. was een dankbaar voorbeeld het ongeluk te Alphen al waar een slapende chauffeur 's nachts een winkel binnenreed; de man was oververmoeid door een veel te lange dagtaak. Gezien de ui+^ebreidheid van -s mi nisters bezwaren verwachten wij niet, dat de bestrijders den Minister zullen hebben bekeerd. Wij zullen intusschen morgen bij de beantwoording er wel meer vanhoo- ren. V Toenadering. Er is herhaaldelijk geklaagd, dat een der ongewenschte gevolgen van de Evenredige vertegenwoordiging is het groot aantal kleine partijen. Daarom stemt het tot blijdschap dat men hier en daar pogingen om te her eenigen wat uiteenviel, ziet slagen. Nog pas hebben we kunnen leizen dat de bekende mr. S. van Houten en diens politieke vrienden zich gevoegd hebben bij den Vrijheidsbond. De couranten meldden voorts, dat de Utrechtscbe afdeeling van den Vrij heidsbond, een der meest conservatie ve deelen dier partij, en de Midden stands-Unie te Utrecht, tot fusie be sloten hebben of liever tot vernieti ging der Middenstands-Unie, die op gaat in den Vrijheidsbond. Ze ver dwijnt, zooals de Nieuwe Kath. Partij dezer dagen is verdwenen in de Roomsch Katholieke Staatspartij. Men hoopt, op deze wijze een stap te heb ben gedaan tot een krachtig bloc van liberaal-economische kern. De motieven voor deze oplossing zijn teekenenid; de steeds toenemende belastingdruk en de noodzakelijkheid om de economische belangen met ernst onder de oogen te zien. En dit alles langs liberaal-economischen weg. De Vrijheidsbond versterkt met de Middenstands-Unie. Er komt steeds meer teekenirig in den politieken toestand, hoe verward hij thans moge zijn. Maar dat gaat nog alles, met uitzon dering dan van de opheffing van do nieuwe Kath. Partij, in den bóozem der Linkerzijde. Wanneer neemt men in ''et der kleine rechtsche narti eens een voorbeeld aan? BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 STADSNIEUWS. ATSCHEID-C. WASSENAAR. Zaterdagmiddag had in onze direc tiekamer een eenvoudige plechtigheid plaats in verband met het vertrek van den heer C, Wassenaar, die voor veer tien dagen zijn betrekking als redac teur-verslaggever aan ons blad heeft neergelegd en Woensdag 1 Dec. a.s. per s.s. „Indrapoera" naar Indië hoopt te vertrekken. De directeur, de heer J. Karstens, bood den heer Wassenaar namens Di rectie, Redactie en Administratieper- soneel een mooien veldkijker aan, in enkele hartelijke woorden hem dan kende voor 't werk dat hij in de vier jaren dat hij aan ons blad is werk zaam geweest, heeft verricht. Een journalist moet een paar goede kijkers in zijn hoofd hebben, aldus spr. en daarom is dit een mooie herinnering aan het verleden. Doch niet minder heeft dit geschenk een symbolische be teekenis voor de toekomst: moge de heer Wassenaar steeds met een paar goede kijkers de toekomst inblikken, een toekomst, die hem onder Gc^ds on- misbaren zegen veel goeds moge bren gen. D© heer J. G. Snel voerde namens de administratie het woord en wees er in 't bijzonder op, dat hij den heer W. den dank had over te brengen van vele winkeliers hier ter stede, wier zaken hij „gerecenseerd" had, terwijl de heer Brak, die bijna 3 jaar met-den heer W. heeft samengewerkt als redac teur. hem dankte voor de aangename wijze van samenwerking: de heer W. was immer bereid al zijn krachten te geven, ja heeft steeds meer dan zijn plicht gedaan. De heer Wassenaar dankte voor de bewijzen van belangstelling en het mooie geschenk, waarvan hij op zijn zeereis en in de tropen een goed ge bruik hoopt te maken. De tijd aan de iNieuwe Leidsche Courant doorge bracht, blijft hem onvergetelijk. De goede verstandhouding, welke steeds tusschen directeur, redactie en administratie heerschten, maakten hem zijn arbeid steeds aangenaam. Ook thans blijkt dit weer, nu hem deze attentie te beurt valt. Spr. hoopt, dat het de „Nieuwe Leidscse" waar aan hij zoo gaarne zijn beste krachten gaf, in bloei en groei moge toenemen en dat het allen die daaraan werk zaam zijn, wel moge gaan. Met de ver zekering. dat hij ook in Indië met be langstelling de „Nieuwe Leidsche" zal volgen, besloot spr. Nadat men eenige oogenblikken on der gezelligen kout was bijeengeweest, nam de heer Wassenaar afscheid en was deze eenvoudige, doch hartelijke huldiging geëindigd. Naar wij vernemen, is do heer Was senaar' ook door de Geref. Jeugdorga nisaties, waarin hij een werkzaam aan deel had gehuldigd. Drie en een half jaar is hij voorzitter geweest van de Jongelieden vereeniging Timotheus en bijna 2 jaar van de Jongelingsvereeni- ging Obadja." Verleden week nam hij afscheid van „Obadja", gisteren van „Timotheus." Hij werd op hartelijke wijze toege sproken en ontving van de eerste ver- eeniging een tweetal boekwerken ten geschenke (Ds. Schilder. De Openba ring van Johannes en het sociale lé ven en de vertaling der „Navolging" van dr. Wielenga); terwijl de andere hem een zilveren lepel en vork aan bood. HET PARLEMENTARISME. In een Vrijdag gehouden vergade ring van de Vereeniging voor Staat kunde alhier heeft prof. mr. J. van der Grinten uit Nijmegen een lezing gehouden over het Parlementarisme. Evenmin als de samenstelling van het parlement, behoort de taak van liet parlement ingrijpende wijziging te ondergaan volgens spr. Het voor stel, dat te dezen aanzien is gedaan door de studiecommissie van de Maat schappij voor Nijverheid en Handel is onaannemelijk In een veranderde structur van het parlement moet niet de oplossing ge zocht worden voor de moeilijkheden die het parlementaire stelsel ten on zent doorleeft Een van de moeilijkheden is gele gen in het stelsel van evenredige ver tegenwoordiging, doch dit stelsel is op zichzelf rechtvaardiger dan het dis- trictsstelsel en moet dus in zijn we zenlijke bestanddeelen behouden blij ven Wel ware te overleggen of niet als correctie tegen het practische ontbre ken van het ontbindingsrecht aan de regeering ware toe te kennen de be voegdheid tot het uitschrijven van een clerendum De andere hoofdoorzaak van de on regelmatige werking van het narle- mentaire stelsel ten onzent, de struc tuur der politieke partijen, Jigt buiten de sfeer van een wettelijk ingrijpen. Indien extra-parlementaire kabinet ten bij ons regel zouden worden, zou dit wijzen op een ontwikkeling in de richting van het Zwitsersche stelsel, zonder dat ook de formeele gedaante daarvan moet overgenomen. Zou dit inderdaad het geval zijn, dan zou het, ter voorkoming van parlementaire op permacht, aanbeveling verdienen het denkbeeld van het facultatieve refe rendum nog verder door te voeren. Of intusschen de toestand zich zoo zal ontwikkelen is nog onzeker. En daarom is een definitief oordeel over de vraag, of het parlementaire stelsel in ons land ten doode is opgeschreven nog niet vast te stellen. Na deze rede werden de volgende vragen in stemming gebracht: 1. Behoort de parlementaire regee- ringsvorm voor zoover deze ecu partij (en) regeering is, te worden gehand haafd? 2. Zoo neen, moet dan verbetering in de werking van het parlementaire stelsel worden gebracht: a. door wederinvoering v$n indirec te verkiezingen? b. door invoering van het facultatie ve referendum? c. Is herziening van de taak van het parlement noodig? De vraag, of de parlementaire re- geeringsvorm, voor zoover deze een partij(en)-regeering is, gehandhaafd moet worden, werd met 27 st. tegen en 16 stemmen voor ontkennend be antwoord. Met 26 tegen en 8 stemmen voor werd ontkennend beantwoord de vraag, of door wederinvoering van in directe verkiezingen verbetering' van de werking in het parlementaire stel sel moet worden gebracht. Met 21 stemmen voor en 11 tegen werd beantwoord de vraag, of deze verbetering' moet jyorden aangebracht door invoering van h'êt facultatieve referendum en met 9 stemmen vooren 25 stemmen tegen werd beantwoord de vraag, of deze verbetering door or ganische vertegenwoordiging bewerk stelligd moet worden. Met 31 stemmen voor en 2 tegen werd herziening van de taak van het parlement noodig geacht door invoe ring van nieuwe staatsorganen, en met 3 stemmen voor en 22 tegen werd do vraag beantwoord, of deze herzie ning moet geschieden in den zin van het rapport van de Maatschappij van Nijverheid en Handel, voor zoover hierbij niet het voorgaande (invoering van nieuwe staatsorganen) begrepen is. CHR. LETTERK. KRING. Vrijdagavond vergaderde deze kring ten huize van een der leden. De voorz. de heer A. B. Mulder, opent met gebed, leest een gedeelte van Matth. 26 en heet leden en dona teurs hartelijk welkom. Na lezing der notulen krijgt de heer S. Mei se het woord voor zijn referaat over: „De an dere weg" van Sevensma Themmen. Spreker zal, na een inleiding, de vol gende punten behandelei?: de dragen de gedachte; wie 'tniet moeten lezen; de psycho-analyse; de levensloop van Lou; de hijfiguren; critische beschou wing; slot. „Er is" zegt spreker „een algemeen erkende waarheid omtrent onzen le vensweg, deze n.l. dat die levensweg niet immer is een effen baan, maar vaak een rotsig of doornig pad. Nu eens een luchtige, leutige speleyaart, dan weer een moeizaam stroomop waarts. Er is een andere, niet algemeen er kende waarheid omtrent een anderen weg, hooger dan de onze: Gods weg met Zijn menschenkind: als de Goede Herder het moede lam draagt op ster ke liefdearmen óf als een leeuw, die brullend op ons neerploft en naar het woord van Jesaja „al onze beenderen breekt." Zoo is er vaak een bang conflict tusschen Gods weg en de onze. Er is onder Christenen wederom een algemeen erkende waarheid omtrent dit conflict: de waarheid van Zondag 10 van den Catechismus over het stuk der Goddelijke Voorzienigheid. Maar weer is daar het conflict tus schen het belijden en heieven van dit geloofsartikel. De Christen gelooft. Ook dan, als zijn eertijds hoogoplaai- ond idealisme als een stroovuur uitge doofd wordt? We staan bij 't sterfbed van Lou: .Blijven of heengaan? Ze gaf 't willig over. God was er. Wat zou ze nu vreezen? Ze voelde zich vei lig in de omslotenheid van Zijn sterk te. die haar zou dragen in 't leven of in den dood." Dit sterven is de oplossing van het conflict, dat domineert. Want er zijn vele contrasten en botsingen in dezen roman, maar de kern van dit werk is het zieleconflict van de hoofdfiguur, die haar tragischen gang tot 't hitter einde gaat, die lijdt en duldt met groo te liefde, maar nimmer actief ingrijpt, ten slotte sterft en in haar steyven „de andere weg" ziet en voor de anderen 't middel wordt, waardoor ook zij zien Pa hekent dit: „Kinderen, wij hebben gedwaald. Ik heb gedwaald. Ik meende, dat ik den weg wist. En ik zag niets. God heeft den' anderen. Bidt dan, dat, Hij ons dien leert gaan" Misschien had Oma wegwijzer kun nen zijn, maar de auteur laat haar reeds spoedig sterven. Toch laat dit sterven een diepen indruk na in het leven van Lou. „De andere weg" is een boek .voor stille uren ."Men moet met dit boek alléén zijn om de wijding er van als een stille koestering te genieten. Er Is in dit hoek een fijne, zuivere, maar tot in de subtielste vertwijgingen eener vrouwenziel uitgesponnen ana lyse,die zich niet verliest in senti mentaliteit, maar die tóch een on evenwichtige compositie ten gevolge heeft. Psychologische ontleding brengt stilstand van handeling mede en het. al te gedetailleerd uitpluizen van ge dachten en gevoelèns maakt dit hoek hier en daar wat wijdlcopig. Lou is thuis een gevoelig, in- pulsief, eerlijk meisje met „tuimel er.l de stemmingen" beleeft hevige scènes met Pa, beschermt teer de achterlijke Pim, heeft meer dan gewoon-zuster- lijke liefde voor Jo en is na haar exa men „het geestige en'brillante cen trum van een groot en kring" Bii Mevr. Treesink in A'dam leeren we haar kennen als een meisje, dat zich interesseert voor literatuur en ve lerlei levensproblemen. Maar haar huwelijksleven, haar ra dicaal mislukte huwelijksleven met haar nieuwen chef, is het onderwerp van het hoek. Reeds spoedig komen de „wolken." Eerst de heimelijke maar fel bestreden achterdocht. Aarts „uitgaan", de servetring ,enz. Dan op leving hij het komend moederschap, gevolgd door de smartelijke teleurstel ling van het dood-geboren kind. Daar bij het conflict met haar vader, waar door ook de hand met het ouderlijke huis wordt gebroken. Tenslotte de -apathie, die doffe stilte, waarin ook geen schreien meer gehoord wordt. Een korte opfleuring in de bergen, waar ze blijft wachten en hopen Als ze weer thuis is, beginnen de praatjes door te sijpelen, de telefoon „bevestigt" ze en ten slotte de cata strophe, als ze Aart met zijn eerste liefde betrapt. En alsze straks af stormt op het ouderlijk huis, komt ze voor ze haar ziel kan uitschreien, om door 't bekende noodlottig ongeluk. De hijfiguren dienen slechts om re- rief te geven, aan 't zielebeeld van Lou. Oma i,s de geheiligde persoonlijk heid, die een te ere wijding over het heele boek legt. Pa, de eigenwijze, eigenzinnige huis tiran, trotsch, zóó. dat Pim er de dupe van wordt. En toch met een goed hart. Hij kan Lou niet missen, hoewel zijn trots hem eerst belet dit te erkennen. Ma blijft op den achtergrond. Een goede huishoudster, en vóór alles en ten koste van alles: geen ruzie! Jo is de dupe, ietwat melancholische na tuur met een liefdevol hart een prachtfiguur. Greet, de zelfopofferen de, toegewijde vriendin. En laatst niet 'tminst: Aart, als hij er een levensbe schouwing op na zou houden, zou het de ego-centrische zijn. Hij is egoïst pur sang, grenzeloos oppervlakkig en een zwakkeling als ewinigen. Mej. Themmen is een Chr. kunstenares. Maar een bloem, die niet bloeit daar waar is de vreugde en de felheid van het witte, wilde daglicht, maar in de schemering haar kroon ontplooit aan den gordel van den nacht. Daarom vindt Themmens talent in Lou zijn meest volkomen ontplooiing. Het onontkoombare, het wel anders willeni ,maar niet anders kunnen is in haar leven volkomen uitgebeeld. Maar dan blijkt ook in 't«eind, dat ze niets andei's is dan een middel in Gods hand om de anderen te brengen tot zelfontdekking. Tot een critische beschouwing ko mend, meent spreker le. flat de ont- knooping niet anders kon zijn. De hee le persoonlijkheid van de hoofdfiguur zou er door in 't gedrang gekomen zijn Lou gaat in den dood om den weg ten leven te wijzen: een schoone Chr. ge dachte, maar dit thema spreekt te zwak; een ongeluk moet meerwerken om tot een oplossing te komen en die komt pas op de laatste bladzij: Ten 2e. komen door de sterke uitbeel ding van Lou, de andere karakters wat in 't gedrang, in 't (bijzonder dq m annenkarakters Ten 3e. De levenslast drukt zwaar in dit boek, maar de zondelast moet Gewone advertenties per regel 2t/% Ingezonden Mededeelingen, dobbel tadet Bi) contract, belangrijke reductie. Kleine advertenties bi) vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Binnenland. Eenige spoorwegambtenaren ge straft ln verband met het spoorwegon geluk bij „De Vink" Morgenochtend zal een onderzoek vanwege de Ned. Spoorwegen naar de Gorzaken van de jongste ontsporing bij Leiden aanvangen. Weer een ongelnk op een onbewaak- ten overweg bii Teteringen. Buitenland. De mijnwerkfrs van Schotland en Northumberland hebben de overeen komsten met de mijneigenaars goed gekeurd. De positie van den Dnitschen Rijks minister Gessier wordt précair. zwaarder drukken. Komt dit voldoen de tot zijn recht? Met vele Chr. critici, die spreker nu en dan citeert en bespreekt, komt hij ten slotte tot een hartelijke aanbeve ling. Misschien ziet de lezer in het levensbeeld van Lou iets van zijn eigen levensbeeld en komt hij tot de»ze ervaring, dat Gods kronkelwegen toch vaak rechte paden blijken. Bij de discussie heeft spreker gele genheid verschillende gedachten nog nader uit te werken, waarna de voorz. zich van harte aansluit hij den lof en de bewondering den spreker reeds door vele leden gebracht voor de su blieme wijze van behandeling en voor dracht: een „stuk" christelijke kunst op zichzelf. Het is hij middernacht, als de voorz. de „stille" avond sluit en de heer de Die in dankzegging voorgaat. OPHEFFING STOPPLAATS „DE VINK" Naar de „Tel." verneemt, overweegt dn directie der Ned. Spoorwegen, om de stopplaats „De Vink", waarvan zeer weinig gebruik wordt gemaakt, met ingang van 15 Mei 1927 op te hef fen. UNIVERSITEIT. Bij Kon. besluit is benoemd tot se cretaris bij het college von curatoren der Rijksuniiversieit alhier mr. J. A. G. baron de Vos van Steen wijk, te Noord wijk aan Zee. JUBILEUM S. S. R. Vrijdagmiddag, tijdens de receptie van de Societas Studiosorum Refor- matorum; ter gelegenheid van het vijfde lustrum, kwamen ook de minis ters Donner en Van der Vegte, beiden oud-leden van de societas, hun geluk- wenschen aan het bestuur aanbieden. Prof. Noordtzij, rector der Utrecht- sche universiteit, en prof. Goslinga, uit Amsterdam, gaven als oud-leden, van hun aanhankelijkheid aan de so cietas blijk. Bij den feestmaaltijd, welke na af loop plaats had, zaten de ministers Donner en Van der Vegte aan. BELASTINGEN. De Ontvanger der Dir. Bel. Inv. en Acc. 2e kantoor te Leiden, Langebrug 20, maakt aan rechthebbenden op een kosteloos r ij wie lb e las tingmerk 1927 he kend, dat voor hen, die geen tijd heb ben gedurende de gewone kantoor uren, gelegenheid izal worden gegeven op Dinsdag 14, 21, 28 December 1926 en 4 Januari 1927 en op Donderdag 16, 23, 30 December 1926 en 6 Januari '27 telkens des avonds van 7 tot 9 uur daarvan aangifte te doen. POSTWISSELS ENZ. VOOR BELGIë. Voortaan moeten de bedragen der postwissels en quitantie-zendingen, bestemd voor België, in plaats van in Belgische Franken worden uitgedrukt in Belga's. De postwissels zullen door de Bel gische postkantoren worden uitbe taald in Franken, na omrekening van de op de wissels vermelde bedragen naar de vaste verhouding: 1 Belga 5 Francs. Het maximum bedrag voor postwis sels en quitantie-zendingen naar Bel gië i9 vastgesteld op 200 Belga's. Bovenstaand geldt ook voor de post wissels naai' de Belgische Congo. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: A. B. Fles, jm> 23 j. eni C. A. M. Godthelp, jd. 18 j; J, G. W. Wageman, jm. 27 j. en C. E. Veerman, jd. 20 j; P. Luyk, Jm. 25 J. en E. M. Verblauw, jd. 24 j; J. Flan- derhijn, jm. 22 j. en A. Delfos, jd. 20 j; C. M. Doornik, jm. 31 J. en M. v d Bosch. jd. 24 j; C. M. Klap, jm. 27 j. en H. Massaar, jd. 29 j; N. A. de Ko ning, jm. 19 j. en J. Vermeulen, 19 b

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1