CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 7d» JAARGANG ZATERDAG 27 NOVEMBER 1926 NUMMER 1988 ABONNEMENTSPRIJS' Id Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 BUREAUHooigracht 35 Lefden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Werk en leven. Hot is geen inklevend gebrek in Gods schepping, zoo betoogden wij nu veer tien dagen geleden, dat er voor alle menschen geen werk en brood is. Hoewel wij meenen die uitspraak onverkort te moeten handhaven, mo gen we evenmin voorbij zien dat er nog steeds een beangstigend teveel aan werkkrachten is. Dat uit de open bare kassen en door liefdadigheid een groot aantal onzer landgenooten brood ontvangen moet. Evenmin mogen we vergeten, dat het aantal werkloozen. bij de tegen woordige structuur van onze arbeids markt, niet zal afnemen, maar inte gendeel de vrees gewettigd is, dat het aantal voor vele beroepen nog ver meerderen zal. Van verschillende zijden wordt dan ook reeds gewerkt om ouders en ver zorgers te waarschuwen niet dit of dat beroep te kjezen. Reeds jaren geleden heeft de Bond van Nederlandscihe Onderwijzers een actie op touw gezet, om de ouders te bewee-en hun kinderen niet voor het onderwijs te bestemmen, teneinde op die wijze het aantal betrekkinglooze onderwijzers te verminderen. Ook van andere zijde werden soortgelijke waar schuwingen gehoord. Misschien mede onder den invloed daarvan is het aantal leerlingen aan de scholen voor middelbaar en voor bereidend hooger onderwijs sterk toe genomen, met het gevolg, dat ook het aantal gegradueerden veel grooter is, dan er geplaatst kunnen worden. Bekend is, dat het vorig jaar de rec- tor-magnificus aan de Technische hoo- geschool te Delft, het noodig achtte zijn waarschuwende stem te laten hoören en er op te wijzen dat. de kan- sen voor de technische studenten om zich later een behoorlijke positie te verschaffen uiterst gering waren. En dat deze waarschuwing niet overbodig was, bleek wel daaruit, dat in som mige steden ingenieurs die met geen mogelijkheid een him passende betrek king konden vinden op de electrische tram als wagenbestuurder dienst de den. En nu de vorige week hebben we kunnen lezen, dat Prof. v. d. Hoeven te Leiden op een zijner colleges de noodzakelijkheid betoogde van een ver mindering van het aantal medische studenten, daar het aantal practisee- rende doktoren in ons land veel te groot is. Ook daar dus een teveel. Nu ja, zegt misschien deze of gene, het is ook waarlijk geen wonder. Alles en een ieder meent te moeten studeeren tegenwoordig. Laten de jon gelieden zich liever in den werkkiel steken en trachten door handenarbeid in hun onderhoud te voorzien. Het is toch geen schande zijn handen vuil te maken Neen, dat is het inderdaad niet. Alleen maar, we komen daardoor niet verder. Want terwijl Prof. v. d. Hoeven te gen de studie in de medicijnen waar schuwde. vergaderden te Amsterdam de hoofd- en afdeelingsbesturen van de bakkersgezellen-organisaties, ten einde middelen te beramen om te ko men tot een beperking van het schrik barend toenemend .aantal jeugdige hakkers, waarvoor geen behoorlijke werkkring te vinden is. Men was van oordeel dat de jonge menschen ge waarschuwd moesten worden geen plaats te zoeken in een bedrijf, waar ze, als ze volwassen zijn, geen toe komst hebben. In de bakkerij dus geen toekomst. Zoo is het niet maar alleen in en kele vakken, maar over het algemeen wordt die klacht vernomen. Wij krijgen zoo een nieuwe maat schappelijke zorg er bij. De angstige vraag beklemt ons: hoe zal het met onze kinderen gaan? Toch gelooven wij dat voor die angst geen reden is. Dit neemt niet weg dat wij niet zor geloos mogen zijn. Ook naar onze mee ning is de toestand wel ernstig. Beang stigend is ook voor ons het oogenblik wel. Maar wij zien over al die moeilijk heden op tot Hem, die ons be loofd heeft met ons te zullen zijn. Dat geeft niet alleen steun in den strijd, maar geeft ook roeping om naar mid delen om te zien het dreigend gevaar tegemoet te treden. Als het water wast in de rivieren helpt geen radeloos gekerm of over haaste vlucht, maar wel versterking of verhooging van de dljkerv- Zoo ook moet in het maatschappe lijk leven onze actie er op gericht zijn ooi het onheil af te weren. Wij moeten een open oog hebben voor elke kleine verbetering, die in treedt en moeten -zorgvuldig afwegen, welken invloed die verbetering kan hebben. Daaruit putten wij weer moed om- nieuwe dingen aan te pakken. Wij moeten in de richting van meer en he tere productie. Maar bovenal moeten wij nog meer naar vereenvoudiging van distributie streven. Noodwendig zal dit moéten leiden tot vereenvoudiging van het leven. Dat nu is het voornaamste in dit probleem. De hoeveelheid voedsel is er wel. Er gaan geen menschen dood van honger, al stemmen we toe dat er wel eens gebrek is. Gods algemeene genade is zoo rijk, dat alle menschen daarin deelen. Maar door de zonde is de oorspronkelijke goede ordening in de war gebracht. Laten wij dat nooit vergeten. Maar ook mogen wij niet vergeten dat we in stede van morrend klagen of hopeloos neerzitten tot krachtsont wikkeling geroepen worden. Ih een volgend artikel willen wij daarop breeder ingaan. V Toch verschil? Wij verstaan het, wanneer er zijn die de opmerking maken, dat het ver schil tusschen Anti-revolutionairen en Staatk Gereformeerden toch groo ter is dan wij het in ons nummer van Donderdag deden voorkomen. Terwijl toch het ideaal van de S. G. P. is ons volk te regeeren naar de Ge reformeerde beginselen, waarhij zij zich beroepen op het (ongewijzigde) Art. 36 van de Ned,. Gel. Belijdenis, staan de Antirevolutionairen de gees telijke vrijheid voor. Dit verschil is echter minder groot dan het oppervlakkig wel schijnt. Op de vraag toch op \yelke wijze de overheid aan den eiscb. van Art. 36 heeft te voldoen en hoever zij daarbij behoort te gaan heeft de S. G. P. nog nooit het antwoord gegeven. Het is, als we ons niet vergissen, reeds meer dan 4 jaren geleden, dat vanwege de S. G. P. een commissie werd benoemd om dit vraagstuk te bestudeeren, maar het resultaat van deze studie is nog nooit gepubliceerd. Wel herinneren wij ons, dat aan de genen' die op spoed aandrongen, ten antwoord werd gegeven, dat deze kwestie veel ingewikkelder is, dan eenvoudige menschen vaak denken, dat allerlei dikke boeken bestudeerd moeten worden en dat het wel vrij lang zal duren eer de commissie met haar antwoord gereed is. De zaak is trouwens ook ver van een voudig. In Art. 36 wordt gezegd, dat het ambt van de Overheid is, „niet alleen acht te nemen en te waken over de Politie, maar ook de hand te houden aan den Heiligen Kerkedienst: om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valschen godsdienst, om het rijk des anti-christ ten gronde te werpen en het Koninkrijk van Jezus Christus te doen vorderen, het Woord des Evan gelies overal te doen prediken enz." De Statuten der S. G. P. zijn hier mede in overeenstemming. De Overheid zal dus allereerst heb ben uit te maken waar een valsche godsdienst wordt verkondigd en waar afgoderij gepleegd wordt, om dan met de sterk© hand in te grijpen en tot het weren en uitroeien over te gaan. Dat beteekent dus den godsdienst oorlog in optima forma, een oorlog die men natuurlijk door zijn beginsel ge boden kan achten. Toen echter aan een der leidende figuren in de S. G. P. gevraagd werd of dus de Roomsche Kerken gesloten behoorden te worden en de godsdienst oefeningen van de R. K. kerk door de Overheid behoorden te worden verbo den en of het haar taak was, de vrij zinnige predikanten in de Ned. Herv. Kerk en andere kerken van den kan sel te halen, enz., verklaarde deze, dat niet waarschijnlijk te achten. Hoewel hieromtrent nog geen be sluit was gevallen, achtte hij het toch niet waarschijnlijk, dat de S. G. P. zóóver zou willen gaan en dat zij Art. 36 een letterlijke toepassing zou willen geven. Wij nemen dit gaarne aan. Het kan ook niet anders. Maar dan gevoelt men ook, dat het verschil tusschen beide partijen toch niet zoo groot is, als het oppervlakkig wel schijnt. Er is hier ongetwijfeld verschil van opvatting, evenals hieromtrent binnen de partijen zelf allicht eenig verschil van gevoelen bestaat, maar het is niet van dien aard, dat daar door een scherpe striid als we de Kat ste jaren hebben gezien gewettigd zou zijn. Er is verschil van inzicht omtrent sommige punten, maar er zijn veel meer punten en van veel grooter be lang, waaromtrent eenstemmigheid bestaat. En daarom is het zoo gewenscht, dat waar de verwarring op politiek gebied steeds grooter wordt en de vruchten van ongeloof en revolutie steeds driester den kop opsteken, de .belijders van den Christus niet tegen over elkaar staan, maar naast elkaar, om gezamenlijk front te maken tegen den gemeënschappelijken vijand. STADSNIEUWS. JOSEPH WOLFSTHAL. Onder auspiciën van het Concertbu reau Dr. de Koos tracl gisteravond in de Stadsgehoorzaal de Duitsche vio list Joseph Wolfsthal op; voor Leiden een prettige kennismaking. Deze vio list is nog niet gekomen tot de diepe bezonkenheid van Kredsler; hij bezit nog niet het magistrale en geweldig bree-de, dat eigen is aan Hubermans brandend temperament. Maar er is aanleg; meer er is genialiteit; er is innerlijke muzikaliteit; er is een sterk geperfectioneerde techniek. Deze drie factoren zijn voldoende, om Wolfsthal in den loop der jaren uit te doen groei en tot een violist van den allereersten rang. Al dadelijk in 't Allegro van Brahms Vioolsonate opus 198 D kl. t. trof ons de mooie, nobele toonvormlng. Het breed uitgezongen melos kwam uitstekend tot zijn recht. In het Ada gio werden we gefrappeerd door het celloachtig timbre, dat de violist uit zijn mooi instrument wist te lokken. Ook in de volgende deelen van deze sonate en trouwens den geheelen avond trof ons het uiterst gesoigneer de zelfs in de fortissimo-passages. Brahms werd vertolkt met een ze kere ingetogenheid en bedachtzaam heid, die, trouwens geheel naar den aard der compositie, in den slotsatz pas werd losgelaten, om plaats te ma ken voor meer geestdrift. Toen kregen we de overbekende, maar altijd weer even mooie Ciaccon- ne van Joh. Seb. Bach. Elke violist van beteekenis rekent, het zich tot eer, dit magistrale werk op zijn program ma te kunnen plaatsen. Hiet stelt tech nisch ontzettend hooge eischen. In de eerste plaats al de inzet, die aan het invallen van een volledig strijkorkest doet denken; dan al die passages waarin de melodische lijn breed en strak op de g-snaar wordt vastgehou den, terwijl er allerlei versieringen omheen gevlochten worden. We den ken ook aan een prachtig pianissimo, dat herinnerde aan zacht en ver orgel- geruisch en zich dan langzamerhand crescendo verheft. Prachtig spel was dat. Sommige passages werden geken merkt door groote verinnerlijking Wie de Ciacconne van Bach, zoo jong al zoo doorleefd kan spelen, heeft hij het volledig rijpen van zijn kunstenaar schap .,nog meer snaren op zijn in strument." Na de pauze toonde Wolfsthal ons zijn schitterend technische vaardig heid door de voordracht van de Vari aties E kl. t. van Joseph Joachim, vir- tuozenspel in den goeden zin van het woord. Een kleine progra mm awijziging bracht ons vóór een gloedvolle voor dracht van Sarasates gepassioneerde muziek een fijne Melodie van Glück. En ten slotte hoorden we „Aus der Heimat" van Smetana, echt Czechi- sche muziek. Behalve de Ciacconne van Bach wrerd alles op zeer gevoelige wijiz© begeleid op het klavier door Theo van der Pas. Er was tusschen de beide kunstenaars een heel innig contact. Het publiek was zeer dankbaar en toonde dit door herhaald, langdurig applaus, waarvoor het op zijn beurt weer als dank een toegift ontving, een wals van Brahms. Het was alleen jammer dat feestvie rende studenten in den Foyer door hun luidruchtigheid soms het artis tiek genot wel wat bedierven. Pianis simo werd een enkele maal oversteand door minder artistieke geluiden. Maar Wolfsthal wist desondanks de aandacht wel te boeien door zijn eioedvol en zeer sympathiek spel. VEREENIGING TOT BEVORDERING DER BOUWKUNST. Donderdagavond had in het Nutsge- bouw de 207de vergadering van de Ver eeniging tot bevordering der bouw kunst te Leiden plaats. Na de gebruikelijke kunstbeschou wing. o.a. bestaande uit mooie platen met Hindoesche kunst, had de opening der vergadering door den voorzitter, Jen heer J. A. Vcnhooff. plaats. Deze heette de aanwezigen welkom, en in 't bijzonder den spreker, den heer M. Scholten, Technisch Ambtenaar van den Rijkswaterstaat met standplaats IJmuiden, die zou spreken over „De Sluiswerken te IJmuiden." Na dezen met een kort woord te hebben inge leid, ga.f hij hem de gelegenheid tot het houden zijner lezing over dit on derwerp. D© spreker gaf daarna een zeer uit voerige uiteenzetting over de sluiswer ken te IJmuiden, toegelicht met tal van fraaie en duidelijke lichtbeelden. Het bleek wel, dat de heer Scholten bij uitstek deskundig is op dit gebied, en tot in de kleinste bijzonderheden met den houw en de werking dezer sluizen op de hoogte. En hoezeer .de vergadering in dit onderwerp belang stelde, was te merken uit de vragen, die den spreker over dit onderwerp ge steld werden en die hij alle naar ge noegen wist te beantwoorden. Het is inderdaad een grootsch werk, de sluizen te IJmuiden, en het onder werp is actueel ook in verband' met het onlangs gevierde gouden jubileum van de opening van het Noordzeeka naal. Naai' de spr. meedeelde, gaan er thans jaarlijks zeeschepen met een ge- zamenlijken tonneninhoud van 18 mil- lioen ton door het kanaal. Hoe groot deze sluizen zijn, blijkt wel daaruit, dat de geheele Amsterdamsche beurs er heelemaal ingaat. De deuren heb ben een waarde van f300.000; men kan hieruit het gewicht berekenen als men weet, dat het ijzer daarvan gemiddeld 23 a 24 cent per kilo kost. Als de nieuwe sluizen, waaraan thans wordt gewerkt, voltooid zijn, zal IJmuiden de grootste sluizen der wereld bezitten (tihans bezit het de grootste op een na). Spr. gaf ook een uitvoerige be schrijving van de stort ins ta 11 at ies waarmee de betonnen sluiswerken ge maakt worden. De voorzitter dankt© den spreker voor de door hem gehouden lezing en bracht in herinnering, hoe de veree niging twee jaar geleden een reis naar IJmuiden. gemaakt had, zoodat ver schillende plekjes, die op het doek ver toond werden, den leden die die ex cursie meegemaakt hadden wel be kend voorkwamen. Thans is er evenwel veel te zien wat toen nog niet bestond of in aan bouw was. en spr. gaf dan ook in over weging. wanneer er cp de vergade ring van Maart over het zomeruitstap- je moet beslist worden, ook eens.ern stig te denken over een hernieuwd be zoek aan de sluiswerken te IJmuiden. Hierna was aan de orde de ballo tage van nieuwe leden. Met algenfeene stemmen werden de heeren J. van Iterson en J. Arnoldus als lid der ver eeniging toegelaten. Bij de ingekomen stukken was een schrijven van den burgemeester, dat hij in verband met zijn aftreden als lid der vereeniging bedankt. Nadat de rondvraag gehouden was, sloot de voorzitter de vergadering met een woord van dank aan de aanwezigen voor de opkomst. OPENING WINKELWEEK CENTRUM Gistermiddag te 3 uur had in de Graanbeurs de opening plaats van de winkelweek georganiseerd door de vereeniging Centrum-belang. De voorzitter de heer L. C. Schrij vers, opende de bijeenkomst met een welkom tot de aanwezigen, speciaal de afgevaardigden der drie midden- standsvereenigingen. Spr. constateer de dat gebleken is, dat niet zoöals verleden jaar gedacht werd concur rentie aan den middenstand werd aangedaan, ma-ar dat de vereeniging Centrum-belang met den middenstand wil samenwerken tot verheffing van den winkelstand. Hij wijst voorts op de medewerking der pers. waarvoor hij zeer dankbaar is. Voorts deelt hij mede, dat de. wethouder Aug. L. Rei- meringer, die zich bereid had ver klaard de winkelweek officieel te ope nen, bericht van verhindering wegens ambtsbezigheden, had gezonden. In een schrijven aan het bestuur drukte de heer Reimeringer daar ook z'n spijt over uit, omdat hij den winkelstand een goed, hart toedraagt. Hij geeft de verzekering alle pogingen tot verhef fing van den winkelstand te zullen steunen en zegde een medaille toe voor de winkelweek. De heer Schrijvers zette voorts uit een dat de winkelweek tot doel heeft te komen tot betere toestanden in het Centrum. Zulks werd ook het vorig jaar betoogd doch nu is ook wel geble ken, dat het bestuur een goeden kijk op de zaken heeft gehad. Veel moei lijkheden van officiéele lichamen, van het publiek en den middenstand zelf vielen daarbij te verwerken, doch er is vooruitgang ontstaan. Spreker wijst op de a.s. doorbraak van het Gangetje en hoopt dat ook trottoirs en licht de lang gewenscht© verhete- ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22'/% cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, worden da ge» lijk» geplaatst ad 40 cent Binnenland. De vermoedelijke oorzaak van het spoorwegongeluk bij Lelden. Buitenland. Berichten over een dreigenden burw geroorlog in Roemenië. De conferentie der Engelsche mijn werkers-gedelegeerden heeft bij de re geering geprotesteerd tegen het optre den der mijneigenaars. ïing zullen ondergaan. Hij dankt voor de medewerking der ledeh en zegt dat er over het algemeen niet te kla gen valt over waardeering. Met den wensch, dat deze winkelweek het suc ces van de vorige zal overtreffen ver klaarde hij haar voor geopend. Hierna voerden nog het woord de heeren M. Ziegelaar, namens de Chr, Middenstandsvereeniging; I. Leman, namens de Neutrale Middenstandsver eeniging; en B. van Noort, namens De Hanze. Deze laatste uitte daarbij de meening. dat leden van dergelij ke buurtverenigingen ook de verga- dringen der Standsorganisaties beter zoude ngaan bezoeken. H.(G.)S. Maandagavond zal alhier voor de Hervormde (Geref.) Staatspartij optre den Ds. H. E. Gravemeijer, Herv. Pred te Amsterdam, met het onderwerp: .,Een onwaardig volk verlost dóór een ongewenisohten verlosser." KERKKOOR ,.EX ANIMO." Maandagavond a.s. hoopt het kerk koor Ex Animo een propaganda-avonl te geven in de benedenzaal vanPniël. Een Haagsch dubbel-kwartet onder leiding van den directeur, den heei'P. Mostert, verleent medewerking. EERSTE ADVENTSZONDAG. Naar het „Leidsch Predikbeurten- blad meedeelt, hoopt, nu de feestelijke eerste adventszondag daar is, in de Pieterskerk voormiddag na de preek van Ds. Riemens een oud-catechisant zijn violoncel te laten hooren, begeleid door orgel en viool, teneinde op die wijze mee te werken om de kerkgan gers in de adventsstemmmg te bren gen. CONSERVATOR ETHNOLOGISGH MUSEUM. Het Tweede Kamerlid, de heer Van der Heide heeft den minister van On derwijs, Kunsten en Wetenschappen een aantal vragen gesteld met betrek king tot de benoeming van een opvol ger van den heer Roorda als conser vator aan het ethnografisch museum alhier. O.m. vraagt hij. of het waar is, dat iemand is benoemd, die, hoezeer ook op de hoogte van dé Oost-Aziati sche talen, noch van Oost-Aziati?che kunst, noch van het museumvak vol doende studie heeft gemaakt, en ver der of het waar is, dat de benoemde direct op het maximum-traktement wordt geplaatst, terwijl hij niet eens in functie kan treden, omdat hij door het departement van Buitenlandsche Zaken voor een jaar naar Tokio is gezonden. BERSSENBRUGGE-TENTOON. STELLING. In de Lakenhal wordt tot en met Maandag een tentoonstelling gehou den van werken van den bekeniden tHIaagschen fotograaf Berssenibrugige een merkwaardige en mooie tentoon stelling. De Leidsche Amateur-fotografenver- eeniging fjewam gisteravond in de ten toonstellingszalen bijeen ter bespre king van Berssenbrugges werk. Hier toe was uitgenoodigd de heer B. van Eysselsteyn, kunstredacteur van de Avondpost, die op welsprekende wijze de ontwikkeling der kunst in 't alge meen beschreef vanaf Egypte tot op heden, maar ons helaas weinig ver telde over Bessenlbrugge's werk. Aan het einde zijner causerie die opzich- zelf interessant was om aan te hoo ren sleepte de spreker Berssenbrug- ge's werk „met de haren" erbij. Hij zeide, dat B.'s werk het meest nabij de schilderkunst kwam. Dat ook Bers senbrugge aan het zoeken was naar een moderne kunstuiting, waarbij spr. verwees naar verschillende por tretten op de tentoonstelling, die ex pressionistische of kubistische invloe den verrieden. Zijn portretten zijn geen fotografieën meer. maar een af wijking daarvan. Zij zijn een weergar ve geworden van hetgeen Berssen brugge bij de opname gevoelde. Dikwijls wordt de vraag gesteld, al dus besloot spr. wat dit alles eigen lijk nog te maken heeft met fotogram fie? Velen halen de schoudemB op en zegden: \is heelemaal treen fotogra-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1