Een communistisch complot op Java.
NIÉUWE LEIDSCHE COURANT VAN DINSDAG 16 NOVEMBER 1926
Geruststellende berichten. Talrijke arrestaties.
BATAVIA. In verband met geruch
ten van de Pondok-Gedehlanden, dat
een groote bende onderweg was naar
Meester Cornelis en Batavia, werd
haar een militaire patrouille van veer
tig man onder bevel van een luitenant
tegemoet gezonden. Het lukte echter
niet, aanraking met de bende te krij
gen, aangezien zij vermoedelijk een an
deren weg insloeg, een weg naar Tand
jong Priok, waar gisteravond half tien
vijftig in het wit gekleed© personen
aankwamen, waarna zij zich schuil
hielden op een terrein achter de Ba-
taafsche. Na verschijning van de po
litie verspreidden zij zich langzaam.
Tot dusver zijn geen gewelddaden
gemeld.
SERANG. Bij Petir zijn vier commu
nisten neergelegd.
PANDEGLANG. Alles is hier zeer
rustig. De dames, die naai' Serang wa
ren uitgeweken, keeren terug. Op het
oogenblik zijn hier twintig man mare
chaussee, in Rangkabetong tien.
LABOEAN EN MENES In elk van
deze plaatsen zijn twee brigades ma
rechaussee.
MENES. D© lijken van den heer Ben
jamins en van de wedana van Menes
zijn in stukken gehakt gevonden. De
heer Benjamins werd uit huis ge
sleurd. hij was een stevige man en ver-
digde zich op de meest heldhaftige ma
nier, maar hij moest voor de over
macht zwichten. Hij werd vastgebon
den en afgeslacht. De begrafenis is
vanmiddag.
BATAVIA. De berichten van alle re
sidenten uit de provincie luidenge
ruststellend. Alles is achter den rug
Weltevreden, Batavia en Meester Cor
nelis vertoonen een zeer rustig stads
beeld. Het gebeurde heeft den gewo
nen gang van het leven van de groote
massa van de bevolking totaal onbe
roerd gelaten.
BATAVIA. Tweehonderd militairen
Zijn gistermiddag uit Weltevreden
naar Bantam vertrokken tot verlich
ting van de patrouille-diensten.
De vermiste assist enVwediana van
Laboean is vermoord in een auto ge
vonden; zijn vrouw is ongedeerd.
LABOEAN. De troepen hebben gis
teren driemaal aanraking gehad met
communisten, van wie er ijf werden
gedood en enkele gewond of gevangen
genomen werden. Groote kampong
complexen tusschen Menes en Laboe
an zijn hog steeds verlaten. De tele
foon is op drie plaatsen verbroken.
Op de wegen worden barricades aan
getroffen. Talrijke personen zijn- gear
resteerd. Onzerzijds geen gewonden.
SEMARANG. Ruim vijftig communis
ten, voorzien van blanke wapenen,
poogden Zaterdagavond in de buurt
van Pemalang den assistent-wedana
van Oeloedjani te vermoorden. Door
tastend kranig optreden van den assis
tent-resident voorkwam echter alles.
Met drie man van de veldpolitie hield
hij den troep staande en hij dreigde, al
len te zullen neerschieten. Vijftien
werden gearresteerd, de anderen
vluchtten. De veldpolitie patrouilleert
overal. i j
BATAVIA, Er is 'n comité gevormd
onder voorzitterschap van den gouver
neur der provincie West-Java den heer
(Hallen, en waarvan mr. Trip, president
van de Javasche Bank, penningmees
ter is. om te collecteeren ten behoeve
van den voortreffelijken zwaren arbeid
die door politie, militairen en ambte
naren verricht is.
BATAVIA. In een interview met Ket
bestuur bracht Aneta het denkbeeld
van een burgerwacht ter sprake, maar
ontving tot antwoord, dat dit onge-
wenscht geacht wordt. In Batavia en
in de omstreken heeft het bestuur den
toestand absoluut in handen. Het is
bijna ondenkbaar, dat een beroep zal
worden gedaan op hulp uit de burgerij
De stichting van een burgerwacht zou
enkel grootere onrust verwekken.
SEMARANG. De resident van Peka-
longan onderschepte op 11 November
een brief in cijfercode, gericht aan de
communisten te Pekalongan. De ont
cijfering toonde aan, dat de brief een
opdracht inhield, ongeregeldheden te
verwekken in den nacht van 12 op 13
November. Hierna zijn alle ambtena
ren van het binnenlandsch bestuur ge
waarschuwd. De assistent-resident van
Pemalang vernam, dat een bende van
tientallen gewapenden voornemens
was, den assistent-wedana van Oeloed
jani te vermoorden en het pandhuis
in te nemen. De hoofdleiders zijn. ge
arresteerd. Een onderzoek bracht uit,
dat de opdracht afkomstig was uit Che
ribon, waar de aanlegger gearresteerd
wercl. De opdrachten werden' overge
bracht door conducteurs vani de Seraa-
ran-gCheribon-stoomtram.
BANDOENG. De jongste dagen zijn
rustig verloopen. Te Nagrek en Ran tja
Ekek zijn totaal 24 personen gearres
teerd. Tweederde van hen heeft ten
volle bekend.
In de afdeeling Soekaboemi en Tji-
andjoer werden telefoon- en telegraaf
draden doorgesneden. Zij werden her
steld.
SOERABAJA. De residenten van Be-
soeki, Pasoeroean en Kediri deelen
mee, dat alles rustig is. Alle noodige
veiligheidsmaatregelen zijn getroffen.
KERK EN SCHOOL.
NED. HERV KERK.
Aangenomen: Naar Ocsterbierum,
Th. Kramer'te Drogeham c.s.
Bada*ikt: Voor Huizen, J. H. Th.
Rappard te Barneveld.
GEREF. KERKEN.
Tweetal: To Meliskerke, F. J. v.
d. Ende te Kamperland en E. J. van
Voorst te Iiootwnk. Te Nieuwendam,
(Amsterdam-Noord), C. von Meijenfeldt
te Gapinge-Vrouwepolder en W. Soinen
te Opperdoes.
Beroepen: Te Sellingen, H. M.
Ploeger te Appelscha.
UHR. GL.'.EF. KERK.
Tweetal: Te 's Gravenhage, A. M.
Berkhoff te Amsterdam en S. v. d. Mo
len te Zierikzee. Te Steenwijk, B. v. d.
Berg te Don Helder en G. v. d. Zaal
te Deventer.
Bedankt: Voor Amsterdam-Oost,
"D. Drieasen te 's Gravezande.
GEREF. GEMEENTEN.
Bedankt: Voor Vlaardingen, J.
Overduin te Werkendam.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Aangenomen: Naar Nes op Ame
land, J. A. P. Bgl te Den Horn.
BEVESTIGING. INTREDE EN
AFSCHEID.
Ds. G. S. P ij 1 g r o m s van Sneek
deed Zondag zijn intrede in de Ned. Her
vormde Kerk te Pesse bij Hoogeveen.
De nieuwe leeraar sprak naar aanlei
ding van x Cor. 3:11.
Gebruikelijke toespraken volgden.
Zondagavond nam Ds. J. Gil Ie-
baard na ruim vierjarige bediening
afscheid van de Geref. Kerk te Noord-
Schanvoude met een preiicatie over
Hebr. 13:20 en 21, daarbjj sprekende
over de volmaking der Gemeente.
Na de bediening des \V00rds richtte
h(j zich met enkele woorden tot -.zijn
gemeente.
Hierna werd hij nog toegesproken
door ouderling De Jong namens de ge
meente, doer Ds. v\an Andei van Sint
i ancras namens de naburige kerken en
door den Evangelist, den heer Andrin-
ga.
Zondagvoormiddag had de beves
tiging plaats van Ds. A. W ij n g a a r-
den, van Baarland overgekomen in de
Geref. Kerk te Bedum.
De bevestiger, Ds. C J. Bos van Uit
huizen had tot tekst gekozen Matth,
2820.
Ds. W. verbond zich aan de gemeen
te met een predicate over Efeze 220.
EEN NEBERLANDSCH PREDIKANT
NAAR DAVOS.
Tot predikant om te arbeiden ondel
de Nederlandsche patiënten te Davoe,
is benoemd Ds. O. S. Jeliema, Ned.
Herv. predikant te St. Anna Parochie.
De inleiding tot het ambtswerk zal
plaats vinden te Davos, door Ds. J.
A. van Leeuwen van Heemstede, voorat
ter van het comité in Nederland. Wegens
de noodzakelijkheia van den arbeid is
het comité tot de uitzending overge
gaan, al kan de benoeming voorloopig
voor niet langer dan twee jaar geschie
den, daar de geldmiddelen geen langer
verbintenis toelaten.
„DOODEN"-ZONDAG.
Dr. P. Stegenga Azn. maakt in het
Amst. „Predikbeurtenblad" de rake op
merking, dat de naam „Dooden-Zondag"
bot en sinister js, en lang niet zoo
teer als de Roomsche aanduiding „Al
lerzielen". Ds. S. acht het instellen van
zulk een kerkelijke gewoonte ook niet
gelukkig:
„Bovendien is in dien naam niets over
van het verheffende "Christelijke, ag is
enkel reëel, niet ideëel en zegt niets van
het g3Ioof aan een eeuwig leven. 'Ook
heb ik nog een ander bezwaar tegen het
vastleggen van bepaalde Zondagen voor
-bepaalde gelegenheden. Men weet 'dan
niet waar net einde is. Daar fsin som
mige kringen reeds een Jeugd-Zondag,
een Vredes-Zondag, een Nuchterheids-
Zondag, en misschien nog wel anderen.
Ik geloof, dat we zoo voortgaande, aan
de 52 dra niet genoeg zullen hebben
terwijl door al deze beperkingen, de
spontane drang om over een vrg' onder
werp te spreken, wordt belemmerd.
„Allerzielen" dus in stilte, ieder voor
zich. of een enkel wpprd daarover in
kleinen, vertrouwden kring en dat dan
gedragen door het bewustzijn des ge-
lools in een eeuwig leven.
GEREF. WERELDBOND.
Sedert 50 jaar bestaat de Geref. We
reldbond, die langen tijd een Amerl-
kaansch-Engelsch karakter droeg. In do
laatste jaren hebben ook weer verschil
lende kerken van het vastenland zich
daarbij aangesloten. ïnplaats van nu -
wfilen den Schotseh predikant ÖgiTvie,
is nu tot voorzitter gekozen de Fran-
sche Ds. Merle d'Aubigne.
Tot nu toe waren de algemeens ver
gaderingen om de vier en die der Oos
telijke sectie om de twee jaar. Besloten
is nu,in de tusschenliggende jaren,
een vergadering te houden van afeevaar
digden der Geref. Kerken op het vas
tenland, en wel in de oude steden der
reformatie Ziirich of Genève.
DE ZENDING IN NOORD-NIGERIA.
De gouverneur van Noord Nigeria
heeft de Zending in vier' groote provin
ciën van het land verboden.
Dit besluit is aldus gemotiveerd:
De zending zou beginselen propagee-
ren, welke in strijd zijn met de belangen
van de Engelsche regeering in Nigeria,
omdat deze provinciën hoofdzakelijk
door Mohammedanen bewoond worden
Volgens de laatste volkstelling wo
nen in deze streken bijna zeven millioen
Mohammedanen en ongeveer 700.000
heidenen.
John Hay, zendeling van de Sudan
Interior Mission, vraagt in de Londen-
sche „Christion", tót welke consekwen-
ties voor de zending dit besluit zou moe
ten leiden, wanneer de regeering daar
aan volstrekte waarde toekende.
INAUGUREELS REDE PROF. DR.
M. VAN RHIJN.
Prof. Dr. M. van Rhijn heeft gister
middag zijn ambt van hoogleeraar in de
godgeleerdheid vanwege de Ned. Herv.
Kerk, aan de Universiteit te Utrecht aan
vaara met het uitspreken in het audi
torium der Universiteit van een reds
over modern Christendom.
Spr. begon met aan te toonen, dat
de geestelijke structuur van onzen tijd
vooral door twee trekken wordt geken
merkt,.
In de eerste plaats heeft onze tijd het
geloof in den vooruitgang, in den zin
waarin Spencer dat vooral heeft ontwik
keld, ingeboet.
Nadat mannen als Tolstoï, Euchen,
ilbsen o.a. hun waarschuwende stem
hebben doen hooren, heeft de wereld
oorlog dit geloof vrijwel weggevaagd.
Tegelijk daarmede in een relativisti
sche wereldwaardeering opgekomen, die
in lijnrechte tegenstelling staat tot de
middeleeuwsche wereldvisie en een ty
pisch vertegenwoordiger vindt in den
.persoon van Spencer. In onze constel
latie ontmoeten elkaar de geest, die niet
meer in den vooruitgang zonder meel
gelooft en het relativisme in extremen
zin. De ontmoeting van deze beide fac
toren maakt onzen tijd zeer ontvanke
lijk voor het pessimisme. Kunst, wijsbe
geerte en moraal vooral de godsdiens
gtiglooze moraal kunnen ons den uit-
weg niet wijzen. Er is maar één leids
man. Dat is Jezus.
In dit verband stalde spr. ue vraag,
waar het wezen van het Christendom
moet worden gezoohti Centraal is in het
Evangelie de Persoon van Christus.
Een zoodanig uitgangspunt houdt het
theïstische geloof in God als den Schep
per in, tegelijk verwerpt het het panthe
ïsme. Belangrijker is echter, dat het
Godsbegrip van het Evangelie soortelijk
verschilt van dat der geheele overige
oudheid. Epicurus, Plato, Philo, de my
sterie-religies, zouden v. het Godsbegrip
van het Evangelie niets hebben verstaan
Uit den aard van het Christelijk Gods
grip volgt, dat het huwelijk tusschen
jd en de historie onverbrekelijk is.
Het rationalisme van Leasing tot He-
gel en verder, heeft de religie loege
maakt van de historie. Ook Hegel. Want
de logica gaat bjj hem aan de geschie
denis vooraf. Wat Sohleiermacher gaf
kan niet bevredigen. Kühler en Wobber*
min hebben het vraagstuuk geloof en
geschiedenis opnieuw acuut gemaakt.
Uitvoerig stond spr. stil bit het woord
van Fichte, volgens wien Christus,als
Hij wederkwam, niet zou vragen, of Hg
Zelf nog genoemd werd, maar of Zijn
zaak nog voortgang had. Fichte ver
waarloost hier psychologische, gods
dienst-historische en zuiver Nieuw-Tes-
fcendom, is Israëlietisch Christendom, da
religie van het Kind van
door Wien deze aarde het Bethlehem
van het UnivsrBum is geworden.
BINNENLAND.
Gedurende de laatste decennia is er
veel over de opstanding gehandeld. De
theoriën van Hase, Renan en Lotze kun
nen niet voldoen. Is Christus centraal
in het Evangelie, dan is ook de persoon
lijke opstanaing innerlijke consekwentie.
Ook in de eschatologie speelt Hij de
jallesbeheerschende rol. De nieuwere cul
tuurhistorie kent een voortdurend ster
ker wordende „diesseits-religie", waar
van Bruno, Spinoza en Goethe de groo
te profeten zijn. Daartegenover hand
haft het Evangelie een Theocentrischen
wereldblik, en dus ook in de eschatolo
gie. Het Christendom is immers theïs
tisch bepaalde heilsgeschiedenis1 en zoo
als de toestand nu is, kan het onmog*
gelijk blijven.
Staat ae persoon van Christus in het
centrum van het Evangelie, bepaalt dit
de Godsidee, onzen blik op de opstanding
en den inhoud der eschatologie, dan
Worden er allerlei vergezichten geopend
maar dan rijzen er ook tal van proble
men.
Spr. stond bjj dez9 vragen nader stiL
Aan het slot van zijn rede betoogde
Dr. van Rhijn. dat de theïstisch beoaal-
de heilsgeschiedenis, "trials het Evan
gelie die kent. fcnmog "^rjk op een Griek-
schen of Indischen onderbouw kon rus
ten. Op een Griek,<jchen onderbouw niet,
omdat b.v. de wijsbegeerte van Aristo-
teles de cardinale aanknoopingspunten
voor het Evangelie mist. Bö Plat©, Xeno
en Plotinus is het precies hetzelfde ge
val, zij het onder ©enigszins andere be
lichting. Ook het Indische geestesleven
kan den onderbouw niet vormen, want
Indië kent geen geschiedenis, alleen
speculatie. Buiten de historie ligt het
predicaatlooze zijn, waar vrijheid en
vrede heerschen. Speciaal ook het Boed
dhisme schiet als onderbouw voor het
Evangelie ten eenenmale tekort.
De Israëlietisch© achtergrond is in den
laatsten tijd wel zeer dikwijls geminacht
Maar Israël heeft het eerst Gods heils
plan aanschouwd en d© mystiek der his
torie is hier wereldreligie geworden.
God is hier niet het noodlot of de idee,
want het noodlot en de idee z ij n, ter
wijl de historie verkeert in het hande
len. Terebht zeide Söderblom, dat er
in Israël bijzondere openbaring moet
worden
Spr. eindigde met een vergelijking tus
schen het Grieksche, het Indische en
het Israëlietische godsdienstige leven.
Griekenland heeft den wijsgeer ge
kroond, Indië den monnik, Israël net
Kind. Niemand heeft in het Israëlietische
leven het Kind echter hooger gesteld
dan Christus. Het kind worden is hier
de oplossing van het levensraadsel'. Mo
dern Christendom is historisch Chris-
HET NEDERLANDSCH-BELGISCHE
VERDRAG.
In de Zaterdag in Den Haag gehou
den vergadering van het nationale co
mité van actie tegen het Nederlandsch.
Belgische verdrag is besloten, de actie
tegen het verdrag, zooals het nu door
de Tweede Kamer is aangenomen,
voort te zetten. De redactioneele com
missie, die wer*d aangevuld met de
heeren Van Vessem uit Utrecht en
Nierstrasz uit Amsterdam, zal de door
•minister Van Karnebeek uitgesproken
rede, waarmede hij het tractaat in de
Tweede Kamer heeft verdedigd, aan
beredeneerde, uitvoerige kritiek onder
werpen, en binnenkort zal in Den Haag
een groote lezing worden gehouden,
welke per radio over het geheele land
zal worden verspreid. Men verwacht,
dat de Eerste Kamer eerst einde Janu
ari of begin Februari het verdrag in
b ©handeling zal nemen.
VERDWIJNEND NATUURSCHOON.
Nog e enige jaren en van „De B ree
saap" en „Velserbosch" die eeuwen
lang een sieraad waren voor Bever
wijk en omgeving en van welks na
tuurschoon duizenden genoten, is
niets meer over dan een kale vlakte
en industrie-terrein.
(Het begon met de hoogovens, daar
na kwam de steenfabriek en nu is het
wfcer de Amsterdamsch© Ballast-maat-
schappij, die haar deel komt opeischen
Deze» maatschappij is n.l. begonnen
met den aanleg van een spoorlijn van
het Noordzeekanaal af naar haar ter
reinen. Deze spoorlijn gaat door een
groot aantal tunnels, onder den be-
staanden spoorweg naar de hoogovens,
naar het af te graven terrein.
Is deze spoorlijn gereed, dan is de
algekeele verdwijning van deze voor
malige buitens een zaak van slechts
enkele jaren.
DOOD DOOR ELECTRICITEIT.
Alle dood door electriciteit, aldus
„Voeding en Hygiëne", is aanvankelijk
een schijndood, moet althans als zoo
danig worden behandeld. Met zeker
heid kan men nooit zeggen dat ie
mand die door den electriscken stroom
getroffen werd, dood is, voordat men
minstens 1H uur kunstmatige adem
haling heeft toegepast. De eerste mi
nuten zijn ook hier, evenals bij de
redding van drenkelingen, het kost
baarst. Voor alles moet dus direct en
der plaatse met kunstmatige ademha
ling volgens de regelen der kunst
begonnen worden. Vervoer over meer
dan enkele kilometers moet afgekeurd
worden. Elke verloren minuut maakt
de kans op wederopwekken der levens
geesten kleiner.
In courantenverslagen leest men
vaak: „de spoedig ter plaatse versche
nen geneesheer kon slechts den dood
constateeren." We willen niet nalaten
hier te constateeren, dat 't een kunst-
fout is de eerste anderhalf uur na een
ongeval door electriciteit, waarbij men
direct en ter plaatse met kunstmatige
ademhaling begonnen is, den dood te
constateeren. Dat constateeren baat
niet, maar schaadt, omdat het de kans,
6p terugkeer tot de levenden van me
nig slachtoffer der electriciteit ver-
mindert.*-
DE „HEUVEL" BIJ NIJMEGEN.
Te Nijmegen heeft voor de erfgena
men van wijlen jonkvrouwe A. de
Pesters de publieke verkooping plaats
gehad van het landgoed „De Heuvel"
gelegen ten Oosten van Nijmegen on
der de gemeente Groes'beek. Het was
totaal groot ruim 254 hectaren eoi een
der mooiste landgoederen uit deae om
geving. Het is verkocht in 30 verschil
lende perceelen aan een even zoiovele
personen voor totaal f404.900..
ïïlet hoofdperceel is door een hout-
kooper .gekocht, zoodat het vermoeden
vrijwel zekerheid is geworden, dgvt dit
landgoed gesloopt zal worden.
Dit prachtstuk grootendeels nog on
gerepte natuur zal daarmede verh>ren
gaan.
FEUILLETON.
Het karakter van Judas
Iskarioth.
i)
Dr. J. van der Valk, de bekende rec
tor van het Marnix-Gymnasium te Rot
ter damschreef in „Ons Tijdschrift"
een interessant artikel ovej* boven
staand onderwerp, dat wij hierbij on
zen lezers als feuilleton geven.
Over de drijfveer tot Judas' verraad
is 'de aanwijzing in de H. S. niet uit
voerig. Johannes vermeldt dat „de dui
vel in het herte van Judas Simonis Is-
cariot gegeven hadde, dat hij Jezus ver
raden zoude." Waarom de duivel juist
Judas koos, in hem een willig werk
tuig kende; hoe te verklaren dat een
tot de apostelen gekozene, een van de
twaalf jongeren die langen tijd. dage
lijks tot den intiemen kring van den
Heiland behoorden, hem verraden kon
dit psychologisch raadsel heeft eeu
wen lang velen een oplossing doen zoe
ken. En de antwoorden zijn zeer uit-
eenloopend geweest.
Het meest voor de hand lag het loon
voor het verraad, de dertig zilverlin
gen, in verband te brengen met de geld
giérigheid van Judas, „die een dief
was" (Johl'12:6). Als Judas voor de
overpriesters verschijnt, is zijn eerste
vraag naai- het loon: „wat wilt gij mij
geven, ende ick sal hem u overleve
ren?" tMattli. 26:15). Zij waren ver
blijd „ende zijn het eens geworden, dat
zij hem geit geven zouden" (Luc. 22: 5)
In de middeleeuwsche passiespelen,
met de stork sprekende karakters, was
Judas als de booze met de zwartste
kleuren geteekend in tegenstelling van
den heilige. Voor defi diabolischen
mensch zijn dertig zilverlingen vol
doende reden tot verraad. i^Nog bij pa
ter Abraham a Sane t a Clara (zijn ei
genlijke naam was Ulrich Megerle),
schrijver van „Judas der Ertzschelm
für ehrliche Leuth" (168695), pleegt
Judas, uit berouw over zijn misdrijven
om boete te doen tot Jezus gekomen,
doch spoedig weer, onder den slech
ten invloed zijner vrienden, de wisse
laars, de oude zondaar - alleen om de
dertig zilverlingen 't verraad aan zijn
Meester.
In het passiespel van Oberammer-
gau heeft Judas' geldzucht grootscher
afmeting dan het haken naar enkele
penningen. De geldgierigheid is zijn
hartstocht; zich te verrijken zijn le
vensdoel; de ontgoocheling van zijn le
vensideaal, wanneer het rijk van den
Messias niet van deze aarde blijkt,
wreekt zich op het leven van den ge-
waanden koning der Joden. Judas re
kent in dit passiespel ook met de mo
gelijkheid dat zijn verraad zou kunnen
-falen en Jezus als overwinnaar uit den
strijd komen; dan zou boete-betoon
hem zijn plaats weer doen innemen bij
den Meester, de eereplaats der verdien
ste als bewerker van Christus' aardsch
Messtass.chap-
In Klopstock's Messiade rekent Ju
das stellig op deze overwinning. Zijn
verraad heeft daar niet ten doel Jezus'
dood. maar Jezus' rijk op aarde. Het
verraad zou tot een aanval leiden, de
aanval tot verziet prikkelen, en ge
steund door de macht des volks zou
Jezus zich tot Messias uitroepen. De
apostelen werden dan machtige hove
lingen, Judas de invloedrijkste.
Naast geldzucht is gekwetste eer
zucht als aanleiding genoemd van Ju
das' verraad Immers Matthèus (26:15)
en Marcus (14:10) vermelden den gang
van Judas naar de overpriesters on
middellijk na de zalving van Maria;
en Johannes (12:4) noemt bepaaldelijk
Judas „die hem verraden soude" als
den gisper dier geldverspilling, door
Jezus bestraft (vs. 7 en 8).
Als curiosum zij nog melding ge
maakt van een gansch andere opvat
ting. In onzen tijd, de eeuw van het
nieuwe, nu de Ier Bernard Shaw zelfs
een goedaardigen duivel uitvond, heeft
de Duitscher Friedrich Hebbel, Judas
den ..Allerglaubigste" genoemd.
In het Theosophisch maandblad is
deze gedachte door Br. Schuver aldus
uitgewerkt, als zou Judas, wetende dat
Jezus om Gods raad te volbrengen ster
ven moest, zichzelf hebben opgeofferd
en Jezus verraden om dat Godsplan te
verwezenlijken. Jezus voorspelt daar
aan Judas: „Gij zult mij den vijand
overleveren, maar niet als verrader,
doch als een mensch vol reine, onzelf
zuchtige liefde. Het offer moet ge
bracht.'*
Deze zienswijze, als geheel met het
Evangelie in strijd, kunnen we verder
laten rusten. Ook Klopstocks' voorstel
ling, dat Judas niet den dood, maai* de
aard sche verheerlijking van den Mes
sias zocht, achten we niet overeenkom
stig Jezus' houding en woorden tegen
over Judas bij hun laatste avondmaal
(Joh. 13). Toch hlijkt uit Klopstock's
opvatting dat de geldzucht en de
heerschzucht hem niet bevredigden als
voldoende drijfveren voor het verraad
van een discipel des Heeren.
In de andere voorstellingen vind ik
evenmin een voldoende psychologisch©
verklaring van Judas' gedrag. Om dit
in te zien moeten we de verhoudingen
nagaan, die er tusschen den verrader
en den Heiland hebben kunnen be
staan.
Wie onder de jongeren van Jezus
vast geloofde in Christus' goddelijk
heid, moest óf een waarachtig discipel
óf een duivel zijn. Dat een waarachtig
geloovig discipel Jezus een oogenblik
verloochend© uit vrees, zooals Petrus,
is verklaarbaar, omdat de vrees een
gemoedsaandoening is, waartegen ver
standelijk inzicht, de vaste overtuiging
zelfs, soms niet vermag. Maar dat een
mehsch in zijn eerzucht zich zou kun
nen gekrenkt gevoelen door den Zone
Gods, langen tijd gekrenkt zou blijven,
zich zóu willen wreken op wien hij
weet dat almachtig is, en dan in die
niets ontziende woede-waanzin zal
achacheren om een handje geld, lijkt
toch een al te onwaarschijnlijke com
binatie, ©en onmogelijke toestand.
Een duivelsche schurk, zooals de
middeleeuwen Judas voorstellen ©en
oogenblik op de planken, wordt, onmo
gelijk in de jarenlange werkelijkheid.
Bovendien, de Evangeliën geven niet
alleen geen aanleiding tot dergelijke
onderstelling, integendeel vinden we
uitdrukkelijk opgeteekend dat na cle
zalving van Maria de duivel pas .het
verraad in Judas' hart gaf, eerst to>en.
in Judas voer.
Een discipel dus, vast overtuigd v. an
Jezus' goddelijkheid, heeft Judas niiet
kunnen zijn.
Zien wij nu of hij een beslist on$:e-
loovige was, alleen zich aansloot ibij
Jezus in de hoop op diens komend M es
siasschap. Dan moet hii dit óf open
lijk hebben laten blijken óf listig ver
borgen gehouden. .Immens, was hij ©11-
noozel genoeg voor het eerste, dan
stond hij niet boven de schare die oin
brooden en visschen tot Jezus kwam
gelijk Israël God diende om de wijn
stokken en vijgeboomenen do andere
discipelen zouden hem wel aan 't ver
stand gebracht hebben, dat hii niet
hij hen hoorde; was hij 9luw genoejg
voor het laatste, dan was hii zeker ooih
niet dommer dan de Farizeën, en zou
hij al spoedig zelf begrepen hebben
Jezus' woorden en daden, dat Hij, de
bergredenaar voor armen en verdruk
ten, nooit zou willen worden de luxe
koning, op wien Judas zfln hoop had
gpveetfcol (Wordt
