Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7de JAARGANG DONDERDAG 4 NOVEMBER 1926 NUMMER 1900* LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Lelden en bniten Lelden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 EERSTE BLAD. T Een beangstigend vraagstuk Wanneer wij de sociale toestanden van thans met die van omstreeks het midden der vorige eeuw. zooals b.v. Prof. Brugmans die in zijn bekend boek beschrijft, vergelijken, dan zijn we ilnderdaad wel wat vooruitgegaan. De God- en menscbonteerende kinder arbeid, juister nog kinderexploitatie, behoort gelukkig tot bet verleden. Tai van sociale wetten zijn tot stand ge komen en met name van de Invalidi teitswet profiteeren reeds duizenden kleine luyden, meest arbeiders. Hebben we alzoo eenerzijds reden om dankbaar te zijn, anderzijds plaatst elke tijd weer voor nieuwe moeilijk beden en nieuwe problemen. Zoo lis er thans de werkloosheid, die nu al zeven jaar lang ons land teistert en waarin ondanks de opleving die men hier en daar meent te zien, nog maar weinig verbetering ils gekomen. Zij verplaatst zich meer dan dat zij vermindert. Ja. zelfs is te verwachten, dat indien binnenkort ook"Belgilë (even als thans Duitscbland) zijn deel krijgt van de economische crisis, de toestand hier te lande nog slechter zal worden, omdat dan een groot gedeelte der Ne- derlandsche arbeiders, - die in België werk gezocht en gevonden hebben, naar ons land zullen terugkeeren. De werkloosheid in ons land drukt het zwaarst op de oudere werkkrach ten. Een arbeider van 45 jaar, die dus nog in de kracht van zijn leven is, heeft tegenwoordig als hij eenmaal zonder is, weihig kans om binnen af- zienbaren tijd weer min of meer vast werk te vinden. Voor enkele groepen, b.v. de kantoor- en handelsbedienden, geldt dit nog sterker: bedienden van 30 jaar beschouwt men reeds als „oud" en dus „te" oud. Er Is de laatste jaren bij de werkge vers een streven geweest om de oude werkkrachten door jongere te vervan gen. De jongeren kunnen zich beter aanpassen aan de nieuwere arbeids- methoden, zoo zegt men dan philoso phised Doch de voornaamste reden is gewoonlijk de bezuiniging: de jonge ren kunnen met minder toe dan de ouderen, die een geziln te onderhouden hebben. We staan hier voor een beangsti gend probleem. Het industrieel© reser- veleger, zooals men deze werkloozen noemt, groeit maar steeds aan. Armoe de en ellende dringen binnen in het geziin dezer menschen en als God 't niet verhoedt wordt hun hart met groote bitterheid vervuld. Het vormt een wel toebereid en akker voor het met kwistige hand uitgestrooide zaad van ongeloof en revolutie. Waar gaan we op di'e wijze heen? Dat toch allen, die leiding aan ons volksleven hebben te geven, deze ern stige vraag onder de oogen zien! Dat enze Chr. patroons in dezen een goed voorbeeld geven en niet in een derge lijke verkeerde bezuüniging hun heil zoeken .'t Behoeft voor hen zelfs niet eens altijd een offer te zijn, indien zij van de meerdere ervaring en verant woordelijkheidsgevoel der oudere werk' lieden en bedienden profiteeren. V Gelooi en natuurwetenschap iHet js bekend dat de tegenwoordige natuurwetenschap niet meer absoluut vijandig staat tegenover de waarheid van 'den bijbel, dat er een God is die alles regeert en alles -geschapen heeft. Wij hebben mannen van, naam iln de wereld der natuurwetenschap,.als Edi son, Millikan e.a., die buigen voor Gods Woord; die God erkennen als de bron van alle weten. Die terugkeer tot de kern-waarheid. Gods kan zijn een terugkeer tot het ware licht. 'Wij kunnen een tijd krijgen dat nifet meer de godloochenaar den toon aan geeft, maar dat weer allerwege een uiterlijk buigen voor den God des he mels doorbreekt. Dat wil echter volstrekt niet zeggen, dat dan ook het ware licht zal opgaan in volle klaarheid. Integendeel,-xle mensch van alle eeu wen heeft gezocht naar een zelfge maakte godheid. Het pantheïsme, in allerlei! vormen, heeft steeds het oog doen sluiten voor het ware licht. Men heeft de scheidingslijn steeds willen trekken in horizontale richting, terwijl Gcds Woord ons leert, dat de schei'iling beslist in verticale richting doorloopt. Hij die het ware licht van Gods Woord niet aanneemt zal in duis ternis blijven, hoe dicht hij het licht ook genaderd moge zijn. Men jpoogt het steeds weer anders voor te stellen en spreekt er dan van dat wij scheiding maken tusschen „Christenen" en „Paganisten" alsof BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 niet onze Heiland zelf die scheidings lijn zeer absoluut heeft aangegeven. Nog onlangs heeft Dr. K. F. Spar- naay van Amsterdam in het Maand blad „De Remonstrant" gepoogd die horizontale lijn te trekken. De schei dingslijn, zegt hij, niet alleen onder ons volk. maar in alle natiën, loopt niet langer, zooals voor 25 jaren, tus schen Christenen en Paganisten; ook ndJet tusschen rood en z,wart, maar de scheidingslijn loopt tusschen ongeloo- vigen en geloovigen van elke rich ting, maar die wezenlijke kracht heb ben gevonden in hun vertrouwen, hun overgave aan Hoogere Macht. Heel mooi gezegd, maar zoodra men spreekt van *>/*n absoluut buifeen voor die Hooge Macht, Hem te dienen op alle terrein, Zijn ordinantiën te eerbie digen, dan is de andere scheidingslijn weer getrokken. V Niet van deze wereld. Onder degenen die een oordeel heb ben uitgesproken over de Theosofie en haar Sterkamp te Ommen, behoort ook Prof. Meyboom in het Nieuw The ologisch Tijdschrift. Diens beschouwingen geven P.B.W. in Üe (doopsgez.) „Zondagsbode" aan leiding om nog eens het oude Doops gezinde standpunt te verdedigen. De vraag is nu niet meer, zegt hij, of hier zotheid en dwaasheid en ver dwazing der ijdelheid, geestesverwar ring of wat ge maar meer van dien aard wilt, is groote woorden, welke niets bewijzen maar de vraag is, óf wij ook schuldig zijn, dat hier gebeurt wat wij afkeuren. Want hier gebeurt dit: men predikt een hetere, hoogere zuiverder heilsleer dan wij in Jezus en zijn Evangelie overtuigd zijn te heb ben. Men voldoet daardoor aan behoef ten, welke wij niet hebben kunnen be vredigen. Ligt dat aan ons en onze heilswaarheid, onze manier van haar te verkondigen en te beleven, óf aan de ongerechtvaarcligdheid, ziekelijk heid enz. dier behoeften? Geven wij steen en voor brood, een slang voor vis- schen óf ils ons zout smakeloos,' ons zuurdeeg krachteloos geworden? De schrijver vraagt,? of er om ons heen niet een wereld is, die niets •meer weet van wat Jezus heeft gepre dikt en van het Christendom enkel de politieke zijde kent. Hij meent dat die, de politieke zijde, het slechtste is om dat Jezus zeide: „Mijn koninkrijk is niet van deze wereld." Hier is weer de oude Doopersche mijding aan het woord. Het zal wel niet mogelijk zijn zoo iemand te overtuilgen van zijn verkeer de standpunt. Maar getuigen kunnen wij wel. Het is plicht om te vragen: Hoe wilt gij de wereld die Chri'stus niet kent, met dien Christus bekend maken, in dien gij niet uitgaat om Hem te pre diken? Dezelfde die sprak van een Konink rijk niet van deze wereld, zeide ook: Mij is gegeven alle macht in den he mel en op aarde. Van Hem is ook het gebod om te zijn een zoutend zout, een licht op deri kandelaar. Al is Christus'i koninkrijk niet van deze wereld, het is wel in, deze wereld. Daarom geen doopersche mijding, maar Calvinistische levenswijding. STADSNIEUWS. Het Christelijk Getuigenis der Cata comben. Pater F. Hendrichs hield gisteren avond iln de stadsgehoorzaal zijn reeds op meer dan 50 plaatsen gehouden le zing over „Het Christelijk getuigenis der Catacomben", Hier ter stede had hij deze lezing ook reeds gehouden, doch de serie lichtbeelden, die hij thans vertoonde, bevatte nog verschil lende plaatjes, die hij de vorige maal niet had. De lezing was alzoo volgens de nieuwste ontdekkingen uitgebreid. De catacomben zijn de onderaard- sche begraafplaatsen der eerste Chris tenen, die in een wijden boog rondom de stad liggen: van het westen door het zuiden naar het oosten. Zij zijn voor het overgroote deel uit de 2de en 3de eeuw afkomstig. De schilderstukken en beeldhouw werken. die in 'de catacomben gevon den worden, stellen ons de geloofsover tuiging der eerste Christenen voor de oogen, en wel overeenkomstig de ge WGonte der schilderkunst in die dagen op symbolische wijze. En omdat het hier begraafplaatsen betreft, zien we hiler, welke gedachten over dood en eeuwigheid in het oorspronkelijke Christendom heerschten. Uit de talrijke schilderijen, sculptu res, enz. bleek duidelijk, dat de eerste Christenen volgens liet Evangelie het leven zi)eh dachten als een strijd om daardoor de zegepraal te verwerven. Dit alles stelden zij symbolisch voor b.v. door voorstellingen van Lazar.us in zegevierenden toestand, de jongelin gen in den gloeienden oven met de duif van de ark van Noach, die op ze gepraal wijst, de zegepraal van Noach over het water. Jona in rust en Da niël in 'den leeuwenkuil en nog vele anderen. De tweede vraag was: Hoe is die persoon aan de zegepraal gekomen? En ook dan bewees het vertoonde izeer duidelijk, dat de eerste Ch rils tenen zich deze zegepraal dachten, door hun geloof in Christus, waarbij wij voor stellingen zagen van den doop van Christus, Christus als goede Herder, en de tallooze wonderen van Christus, alsmede afbeeldingen van de Verlos sing en het Kruis. Voor ons, die de H. Schrift gelooven is het niet zoo wonderlijk, dat de eer ste Christenen reeds dergelijke opvat tingen hadden. Doch de waarde dezer apologie ligt in hoofdzaak daarin, dat zij een weerlegging vormt van de his toriebeschouwing der modernen ,die, zooals Prof. Harnach het uitgedrukt heeft, van meening zijn, dat niet de Zoon, doch alleen de Vader in het Evangelie thuisbehoort en die in over eenstemming daarmee een historiebe schouwing geconstrueerd hebben over het ontstaan van het Christendom, vol gens welke Jezus slechts een goed mensch zou geweest zijn, die een voor beeldig leven geleid en een voortref felijke^ zedeleer verkondigd heeft, doch die later door zijn overdreven vereer ders zoo vergoddelijkt is. Nergens in. de historische ducumen- ten van het alleroudste Christendom, noch in de geschriften noch op de schilderingen en beelhouwwerken der catacomben, vinden we den mensch Jezus Christus. Steeds, van den aan vang af al is Hij als meer dan een mensch, als God beschouwd en ver eerd. In zoover leggen deze „spreken de steenen" een krachtig getuigenis voor het orthodoxe geloof af. Daarnaast toonde spr. aan, hoe ook reeds tal van denkbeelden en practij- ken, die als specifiek Roomsch worden beschouwd, zooals de Maria- en heili- genvereering, het primaat' van Petrus en de tegenwoordigheid van Christus in het H. Sacrament des Altaars, tot de eerste eeuwen terugreiken. De ont wikkeling. zooals de Roomschen, of verwording, zooals de Protestanten het noemen, van het oorspronkelijk Chris tendom tot Roomsch-Katholicisme, is alzoo reeds veel eerder begonnen, dan men vroeger veelal geneigd was aan te nemen. Trouwens, dit wisten we ook reeds uit de kerkhistorische stu diën van wijlen Prof. F. Pijper. De Stadsgehoorzaal was flink bezet en de interessante lezilng werd metapn dacht door de aanwezigen gevolgd. Een b?anilend Cnltuurvraagstnk van den tegenwoordigen tijd. Gisteravond heeft in het Nut voor het Nat. Comité tegen het Alcoholis me prol. dr. Reinhard Strecker uit Bel lijn gesproken ever: Eine b rennen die; Kulturfrage der Gegenwart. Prof. Strecker zeiae, dat het groot ste deel der menschen zich lieden nogi afwendt van vooruitgang op het ge bied van den strijd tegen den alco hol. In dit verband herinnerde hij aan de vooroordeelen die in deze in de al- gemeene zeden ingeworteld zijn, aan de drinkgewoonten, Bpeciaal bij de Duitsche studenten. Wij, tegenstanders van den alcohol, aldus spr., zijn dei vertegenwoordigers van den vooruit gang, van een nieuwe wereld. Spr. deed in bekende gedichten de Lichtzinnigheid van den drinker uit komen, wees op bijbelwoorden, op het geen Seneca schreef van Alexander den Groote, die nog zooveel tot stand had kunnen brengen, indien de wijn niet meester over hem geworden was, op godsdienstige^ gebruiken bij de vol ken uit de oudheid, hun feesten en bacchanaliën. Tegenover de naturalistische opvat ting stelde hijhet standpunt, dat de geestelijke en zedelijke gezichtspunten op den voorgrond stelt. Zij, die ver keerd denken, handelen ook door- faans verkeerd, en dit geldt ook op et gebied van den alcohol. Weten schappelijk te onderzoeken, juist te denken is hier noodig. Velen houden uit onwetendheid, uit onverschilligheid den vooruitgang van den strijd tegen den alcohol tegen. Die strijd is reeds eeuwen oud. Da dronkaard, viel in de tijden der oud heid zoodanig op, dat de dichters ons van hem vertellen. Het misbruik van sterken drank was toen lang niet zooi verbreid als thans het geval is, en er waren toen ook geen café's en res taurants, die de drankzucht verbreid den, en evenmin bestond het alcohol kapitaal, dat er maar op los produ ceert en tegen den hoo gaten prijs tracht te verkoapen. De cultuur heeft den menschen velel gewoontten bijgebracht, die met zijn natuur, zijn verstand en zijn vernuft niets uitstaande hebben. De vraag is nu maar, of de menschheid bereid is, haar ver- gewoonten at te De strijd zal, meende spr., zwaar zijn en nog vele jaren duren, maar de tijd zat komen, dat de alco hol afgeschaft wordt, zooals het inder tijd gebeurd is met de heksenproces sen. IW&e aan dezen strijd deelneemt, heeft allereerst den plicht, zichzelf al len alcohol te ontzeggen.*Door onthou ding is nog nooit een mensch, is nog nooit een gezin te gronde gegaan; <ie alcohol heeft daarentegen duizen den te gronde gericht. Ten aanzien van het alcoholverbod! van Amerika en Finland bestaat del neiging, het belachelijk te maken, dei poging als mislukt voor te stellen. Dit is alles, behalve wetenschappelijk. Heti Amerikaansche verbod bestaat zes jaar Eerst na 10 ot 20 jaar zal men kun nen zeggen, ot 'het goede ot slechte! gevolgen heeft gehad. Spr. heeft in 1922 en 1923 gedurende 9 maanden in Amerika vertoefd, dat hij door kruist heeft. Er is reeds het groote! verschil, dat alle café's, restaurants,, hotels, stations, D-treinen alcoholvrij' zijn, en dat er voor sterken drank geen reclame gemaakt mag worden. ÏWas dit bij ons het geval, hoeveel minder zou er reeds, gedronken worden. [Wij staan thans voor een geweldi ge opvoering van de alcoholproductiei oen geweldige reclame voor sterken, drank en een geweldig gebruik ervan. Daarbij verdiept onze wetenschap in de schadelijke gevolgen van het ge bruik van alcohol zich steeds meer. In het bijzonder in Europa lijden wij aan een groote „Wjrtschaftsnot". Daarvoor is noodig een .„Rationalisie- rungsprozess", arbeid, plichtsbesef, ka rakter. De Amerikaan heeft gerekendi en de arbeider koopt thans boeken, schoenen enz. inplaats van sterken drank. Het miilioen belasting, dat Philadelphia door het alcoholverbod! moet missen, wint het terug door da ling van uitkeeringen en sluiting van gestichten. Eenmaal zal het leven, aldus spr., rijker worden, als de menschheid geen alcohol meer drinkt. Hij wekte zijn gehoor op, ook met de daad daaraan mede' te werken. Theol. candidaten. De heer J. de Wit, cand. in de Theo logie aan de Universiteit alhier is door het Prov. Kerkbestuur van Zuid-Hol- land toegelaten tot de Evangeliebed^ ning in het Ned. Herv. Kerkgenoot schap. Steuncomité Stormramp. Nog ontvangen door den Voorzitter, door bemiddeling van den Burgemees ter Jhr. Mr. Dr. W. C. de G. te L. f 10: van N. N. f 20; van de adm. Prov. Gron Crt van G B L te G. f 55.50; en 2 Rijks- marken; van N N (bezorgd aan de Pas torie) f 2.50; van Z. H. Mij. tot redding van schipbr. f 83.33; van fam. S. te B. f 2,50; van J. v. B te B f 1; van P. S. en M. de D. te B. f 1; van K E te B f 0,50 van P. V. te B. f 0.50; van J G. te B. f 0,50; van J. L. te B. f 0,50; van J. S. te B. f 0,50 van A. A. te B. f 2; van H. v. Z. te U. f 1,50; van B. teM. f 1; Uit coll. O. K. te K. a. Z. f 2.50; id, N, K, f 10; pers. Chr. ULO te K. aan Z. f 8. Door den penningmeester: Mej. L. te K. aan Z. fl; van A. J. v. d. M, te E. f80.40; van N. N. te L. f25. Giften worden nog gaarne in ont vangst genomen door Ds Nauta, voor zitter van het comité en door E. üe Jong, Meerburgkade 68, penningmees ter. Gerei, school Kooipark. Heden is ontvangen de beschikking van Ged. Staten van Zuid-Holland van 25 October j.l. inzake het beroep van den heer W. F. Kooistra tegen het besluit van den Gemeenteraad van Leiden d. d. 17 Mei 1926, waarbij dit college besloot tot medewerking aan den bouw eener Geref. lagere school aan de Javastraat hoek Driftstraat. Ged. Staten hebben dit beroep afge wezen en van alle bezwaren die door appellant zijn te berde gebracht ver klaard, flat zij of geen steun vinden in de wet of niet ter zake dienende zijn. Het raadsbesluit van 17 Mei '26 is mitsdien onverzwakt gehandhaafd. Chr. Fröbelschool Heerensingel. Onder leiding van den 2den voorzit ter van het bestuur, den heer A. M. Verschoor is Woensdagavond een ouderavond gehouden aan bovenge noemde school. Deze was zeer druk bezocht. Ruim 100 ouders waren op gekomen en er was schier ruimte te kort om allen te plaatsen. Na opening hield de voorzitter een korte inleiding over; „Laat de kinder- kens tot Mij komen en verhindert ze niet", waarna een koortje van onder wijzeressen en helpsters zeer verdien stelijk eenige liederen zong. Het woord was daarna aan Mej. de Rave, hoofd der school, die een inleiding hield over: „het voorbereidend onderwijs". Na de pauze, waarin het keurige werk der leerlingen met groote be- ADVERTENTIE-PRIJS Gewoaa advertentlSa per regel 22fy» cent Imgezonden Mededeelingen, dubbel tAflet Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiSn bij vooruitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dago- lijks geplaatst ad 40 cent Buitenland. De Engelsche vakvereenlgingen heb ben besloten tot een vrijwillige helling Het verluidt, dat de staking in het Britsche mijnbedrijf spoedig zal afloo- pen. Het succes der democraten bij do verkiezingen in de Ver. Staten. langstelling was bezichtigd, hield. Mej. Schotvanger, le onderwijzeres, een inleiding over: „Het spelen der kinderen". Zeer trok de aandacht een tableau vivant: „Geloof, Hoop en Liefde", waaraan door het geheele personeel werd meegewerkt. De heer v. Cittert dankte namens de aanwezige ouders voor den zeer mooien avond en het personeel der school voor alle moeite en zorg aan hun kleuters bewezen, waarna de zeer geslaagde bijeenkomst met het zingen van den Avondzang en gebed, werd gesloten. Japansch bezoek. De sedert eenigen tijd door Prof. Storm van Leeuwen met succes toege paste behandelingswijze van aller gische ziekten" (asthma enz.) door middel van zuivere lucht, heeft ook in Japan belangstelling getrokken. Gisteren heeft Prof. Yos Hikata Nis» hikawa, geneesheer aan het keizerlijk hof van Japan en hoogleeraar aan de Nippon University te Tokio een be zoek gebracht aan de kliniek voor al lergische ziekten van Prof. Storm van Leeuwen, teneinde zich van de behan delingswijze op de hoogte te stellen. De Leidsche Wink elstand. 'De> heer J. Smitten aar, de be- kende kapper van Hooigracht 102 heeft dezer dagen gevolg gegeven aan zijn voornemen om zijn gelegenheid voor dameskappen uit te breiden. Onder leüding van het architecten^ bugeau Kraan en Groenewegen kwam de gewenschte-uitbreiding en verbeten ring tot stand op een wijze "die geheel aan de behoefte voldoet* Van de achtergelegen binnenplaats werd een gedeelte bij biet bestaande gebouw getrokken en in dit nieuwe ge deelte werden 'n wachtkamer en twee geriefelijke salons ondergebracht. Daarenboven werd de gang ver bouwd, waardoor een mooie ruimt© vrijkwam, die gebruikt wordt als rij- wielbergplaats. De nieuwe salons onderscheiden zich door haar moderne constructie. De meubileering, tot in de verlichtings ornamenten toe. is in donker eiken ge- honden, wat het interieur een waardig cachet heeft gegeven. De bekleeding en betimmering van de wanden en de wijze waarop de verlichting werd aan-> gebracht, werken daartoe ten zeerst© mede, terwijl de noodige apparaten, zeer practisch zijn geplaatst, n.l. ge heel binnen de salons en zonder de separatie op te heffen toch naar meer dere zijden te gebruiken. Dez© practi- sche oplossing verraadt weer echt het werk van het architectenbureau, dat op idit gebied al heel wat tot stand bracht. Het schilderwerk werd uitgevoerd door den heer F. Arnoldus. Beleve d© heer Smittenaar maaï veel goeds van deze uitbreiding, die hem in staat stelt zijn clientèle naar id en eilsch des tijds te bedienen. Een expositie van kunst-glaswerk. (Het zij ons vergund met eenige woor den de aandacht te vestigen op een expositie van modem kunst-glaswerk, die dezer dagen te Iiezichtigen iis in den kunsthandel C. L«. Korenhaf!, aan. de B ree straat. Jn d© advertentieru briek van dit nummer treft men hiei> omtrent reeds enkele mededeelingen aan. Het betreft een hoog9t beziens waardige collectie glaswerk van de bekende fabriek „Leerdam" die de me dewerking geniet van de meest be kende moderne architecten en meester glasblazers. Zoo vinden wij e>r meesterwerken van Dr. Berlage en van de Bazel, naast aardewerk van Lanriooy, Brouwer en Blanken. Voornamelijk evenwel gaat het in deze expositie om het kunst-glaswerk, waardin wondermooie dingen zijn to zien. Het is een genot, kennis te ma ken met de origineele ontwerpen, die Jaap Gid'ding maak.te voor zijn bloemt vazen, Chris Lebeaui voor zijn kommen drijfschalen en bovyls, Lannooy voor zijn drinkglazen en karaften. Ja, hoe- velen weten wat de rijke geest van den laatste ook op het gebied van glas model leering en de»coratie heeft voort gebracht? De schoonheid h:ïer geboden ligt ech ter niet uiis hiHtend, op het terrein van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1