CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS De juiste maat en getal. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7d* JAARGANG ZATERDAG 23 OCTOBER 1928 NUMMER Ï958 ABONNEMENTSPRIJS Ic Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 i Postbox 20 Gewone advertentiën per regel 22*/i «ent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogete 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Gil nummer iieslaal uil IWEE Bladen. EERSTE BLAD. In Spr. 7 vers 19 lezen wij: De man is niet in zijn huis. 'Wij willen volstrekt niet beweren, dat hier van uithuizigheid wordt ge sproken in den zin zooals wij dat ver staan. Toch geeft het verband waarin die woorden voorkomen ons een ernstige vermaning. De zonde der vrouw *wordt ons daar geteekend. Maar gaat de man vrijuit? Zoo oppervlakkig gezien is het alleen toevallig dat de man een verre reis maakt. Wanneer wij echter letten op hetgeen er bij staat, dat hij een bundel geld heeft meegenomen, geeft ons dit te denken. Maar laten wij maar aannemen dat het noodig was, dat de man niet in zijn huis was, dan geeft ons dit nog stof te over tot overdenking. Wij mogen m.i. niet alleen zien op de zonde die de gehuwde vrouw .daar bedreef, maar moeten ook letten op de omstandigheden. In de oude wereld kende men den zegen van het huisgezin niet. De man vond zijn tehuis overal, waar de vrouw doorgaans niet was. in de rechtzaal, op de .markt, in den schouwburg enz. Huiselijke deugden werden onder de Grieken en Romeinen slechts weinige gevonden. Met de komst van het Christendom kwam daarin verandering. Reeds in de derde eeuw schreef Clemens van Alexandrië over het Christelijk gezin: De moeder is de roem der kinderen, de vrouw is de roem van den man. heiden zijn de roem der vrouw en God is de roem «van allen tezamen. Dat was geput uit Israëls geschie denis. Daar was op Gods bevel het ge zin in eere. Israëls eeredienst en Is raëls wetgeving was er op gericht om een afschaduwing te zijn van de ge zinsverhouding tusschen Christus en zijn Kerk. Maar ook in het maatschap pelijk leven moest die verhouding zich afspiegelen. In de middeleeuwen ging weer een groot stuk van de schoonheid van het gezinsleven verloren, maar de Refor matie bracht het Christelijk gezin weer in eere. Ook Rome's Kerk heeft dat daarna beter begrepen. Verheffend is wat we weten omtrent. Luthers gezin. Van Schriftonderzoek en christelijk lied ging kracht uit. Maar ook het Calvinisme heeft als een van de hechtste pilaren van het maat schappelijk leven de instandhouding van het Christelijk gezin. De Fransche revolutie heeft gepoogd dien grondslag weg te nemen. De vrouw naast den man in den strijd des levens. De kinderen desnoods in open bare opvoedingsinrichtingen. Men zie de uiterste consequentie in Rusland. Onder ons is gelukkig het besef le vendig, dat de omgang in het gezin naar den reeel van Gods Woord moet zijn. In theorie stemt ieder toe, dat de man thuis zijn plaats heeft na vol brachte dagtaak. Dat in huis gezellig-, heid en liefde moet Gekweekt worden Maar in de praktijk wordt daarte gen nog al eens gezondigd. Daartegen wordt ook vaak gezon digd met ons Christelijk openbaar le ven. Meer soms dan noodig is wordt in het aantal van onze vergaderingen een vergoeding gevonden voor het ge mis aan dieote, aan degeliik werk Het is noodzakeliik om het getal ver gaderingen te beperken tot het noo- dige. Maar dat mag niet. gaan ten kos te van het resultaat dat bereikt moet worjen. Elke vergaderir*%- moet goed •voorbereid worden. De besturen onzer organisaties hebben hier een belang rijke taak. Men moet. zal het goed zijn in elke vergadering naar een vast plan werken. Daarvoor is noodig gemeenschappe lijk overleg van het Vele bestuur. Het is noodig om ook elke vergade ring te bespreken in den huiselijken kring. Daardoor krijgen die vergade ringen meer nog het karakter van een noodzakelijkheid. Dan zal de vrouw in plaats van te mopperen, den man aan moedigen om te gaan. Er zijn vergaderingen waar zonder bezwaar ook onze vrouwen aan deel nemen kunnen. Zonder bezwaar, eigen lijk is dat het goede woord niet, waar zij aaq moesten deelnemen. Maar dan moeten wij ook daarmede rekenen. Dan moet de vergadering or delijk verloopen. Dan moet on tijd be gonnen en op tijd geëindigd worden Dan moet ook de man ter wille van de vrouw ziin rook lust eens weten te be dwingen. In de Kerk rooken wij im mers ook niet. Ook het op' tijd beginnen en op tijd eindigen is nog al eens een zonde, waaraan we ons schuldig maken. Niet te vergeten het spreken, waar zwijgen beter geweest zou zijn. Op de vergaderingen moet alleen hii die wat te zeggen heeft' spreken. Wii moeten aanleeren om kort en bondig onze mee ning te zeggen. Het gevolg hiervan zal zijn dat.we meer vrucht genieten van onze verga deringen. Wij nemen dan wat mee. Wij praten er thuis en onder vrienden nog eens .over na. Zoo zullen we het doel door God ons gesteld beter benaderen. Ook in ons vergaderen moeten wii de eere Gods bedoelen. God is een God van orde. Wij vergaderen als het noodig is. Wij laten daarin ons gezin deelen. Wij nemen de juiste maat en het juis te getal om de meeste vrucht te ont vangen. Vrucht voor ons zelf en voor allen samen. STADSNIEUWS. Jhr. de Gijselaar. Naar wij vernemen, zal Jhr. Mr. Dr. N. C. de Gijselaar, die gelijk men weet per 1 Januari a.s. aan H. M. de Konin gin om gezondheidsredenen ontslag als burgemeester der gemeente Leiden heeft aangevraagd, lid der Eerste Ka mer en curator der Leidsche Universi teit blijven. kir. Schokking burgemeester van Leiden? .De Avondpost bericht, dat er ernstig sprake van kan zijn, dat tot burge meester van Leiden zal worden be noemd de oud-minister van Justitie, mr. dr. J. Schokking. Dit bericht, zegt de Maasbode, is op zijn minst genomen voorbarig, daar, naar wij vernemen,' de officieele ont slagaanvrage van jhr. de Gijselaar nog niet is ingekomen. Het Leidsche Correspondentiebureau meldt: Naar aanleiding van een be richt uit den Haag, dat mr. dr. J. J. Schdkking, de leider der christelijk-his torische fractie in de Tweede Kamer, ernstig in aanmerking zou komen om te worden benoemd tot burgemeester van Leiden als opvolger van jhr. De Gijselaar, hebben wij aan dr. Schok king om bevestiging hiervan gevraagd. Dr. Schokking deelde ons mede, dat het bericht buiten hem om is gegaan. Op onze vraag of het bericht juist was, antwoordde dr. Schokking, dat hij zich hierover niet kon uitlaten. Toen wij hierop vroegen, of het be richt dan onjuist was, in welk geval dr. Schokking dan wel geen bezwaar zou hebben ons te machtigen, het te gen te spreken, antwoorde hii ons, dat hij zioh ook hieromtrent niet wensch- te uit te laten. Ohr. Besturenbond. Gisteravond is in „Prediker" de pro- pagandavergadering van den Leid- #schen Chr. Besturenbond, gehouden, waar als sprekers optraden de heeren K. Kruithof, voorzitter van het Chr. Nat. Vakverbond te Utrecht en P. L. van der Voorde, penningmeester van den Ned. Bond van Chr. Personeel in Publieken Dienst te Rotterdam, resp. over de onderwerpen: „Met vernieuw de kracht voorwaarts" en „Niemand kan worden gemist." De voorzitter, de heer J. B. H. Gro tenhuis opende de samenkomst met het laten zingen van Ps. 89: 8, gebed en lezing van 'een gedeelte van Ez. 33. Spr. heette vervolgens de aanwezigen wefkom, in 't bijzonder de sprekers, het muziekgezelschap van den heer Plu, dat de,vergadering opluisterde alsme de de pers. Spr. wees er op, dat het orgariisatieleven in Leiden thans goed te noemen is. Dit beteekent evenwel niet, dat we geen opwekking zouden noodig hebben; gaarne had spr. dan ook, hoewel het bezoek goed te noe men was, nog meer menschen op deze vergadering gezien. De heer K. Kruithof begon met als voorzitter van het C.N.V. aan den Besturenbond den dank van het Dag Bestuur van het C.N.V. te brengen, dat hij aan het verzoek deze vergadering uit te schrijven heeft voldaan en haar op zoo uitstekende wijze heeft voorbe reid en georganiseerd. Spr.'s collega, de heer Stenhuis, voor zitter van het socialistische N.V.V. is optimistisch wat betreft den groei van het ledental van «zijn vakverbond; hij gelooft dat door propaganda verdere groei van de Protestantsch-Christelijke vakbeweging wel kan worden tot staan gebracht. Heeft Stenhuis reden, dit te ver wachten? Spr. wijst er op, dat op 1 Jan 1919 het N.V.V. 190.950 leden had, het R.K.V. 91,800 en het CNV. 46300. Op 1 Juli j.l. waren deze cijfers: N.V.V. 193.286, R.K. W.V. 96870. C.N.V. 51.680, In de 62 X-jarige na-oorloesche periode bedroeg alzoo de groei van het socia listisch, het katholiek en het christe lijk vakverbond resp. 2.336, 5.070 en 5.380 leden, of in procenten uitgedrukt resp. 1.2, 5.5 en 11.6 pet. De groei is alzoo bij het C.N.V, het grootst. Neemt men de cijfers over het 1ste halfjaar 1926, dan is de vooruitgang der drie genoemde vakbonden resp. 3600, 4208 en 2706 leden, of in procen ten uitgedrukt 1-9, 4.2 en 5.5 pet. Ook aldus genomen is de groei van het C.N.V. het grootst. God heeft ons vak verbond. rijk gezegend. Spr. citeert vervolgens uit het boek van Prof. Brugmans over den toestand der arbeidende klassen in de 19è eeuw enkele staaltjes betreffende de arbeids toestanden in Leiden omstreeks het midden der vorige eeuw. De kinder arbeid leidde tot verschrikkelijke ex cessen, groot waren de armoede, ja het pauperisme onder de arbeidende bevolking. Als de arbeids tija verlenging en loonsverlaging, zooals die in den na-oorlogschen tijd aan de orde van den dag waren, zich 'doorgezet hadden, was het gevaar niet denkbeeldig, dat we weer dergelijke toestanden als toen er nog geen vakbeweging \yas, zouden krijgen .Daarom is het zoo noodig dat we met vernieuwde kracht voorwaarts gaau. Het is inzonderheid noodig, dat onze Chr. arbeiders hun roeping in dezen verstaan, opdat niet het geheele ter rein van het maatschappelijk leven, waar Gods ordinantiën moeten heer- schen, worde overgelaten aan mensche lijke willekeur. Wij hebben voor de Chr. beginselen te getuigen; God is de souverein, wien alle eer toekomt. De niet-christelijke vakbeweging, hetzij ze communistisch (het N.A.S.), syndicalistisch (het N.S.V.) sociaal-de mocratisch (het N.V.V. )of neutraal (het A.N.V.) getint is, baant den weg voor de doorwerking van het ongeloof op maatschappelijk gebied. In het C.N.V. hebben we het verza melpunt van alle christelijke vakorga nisaties, tezamen een 21-tal. Desnoodig verzamelt het al deze krachten en richt ze op één doel. Het belet dat de vijand vrij spel heeft om ons onder den voet te loopen. De Protestantsche belijders van den Christus zijn op kerkelijk en politiek ja zelfs op sociaal gebied, gedeeld, doch op vakvereenigingsgebied zijn ze gelukkig ongedeeld. Ons vakverbond draagt en mag niet dragen een kerke lijk of een politiek karakter. Ook de niet-christelijke vakbewe ging is machtig en ze is gevaarlijk in haar propaganda, mede omdat zeniet altijd even eerlijk is. Zedde niet op het dezer dagen gehouden N.V.V.-congres een der sprekers (een woord dat de verslaggever van „Het Volk" niet heeft opgeteekend, maar die van „De Stan daard" wel) dat hij altijd het min of meer oneerlijke standpunt heeft voor gestaan, het program der moderne vak beweging zoo nauw mogelijk aan dat van de katholieken (en ditzelfde geldt van de christelijken) aan te sluiten. We moeten ook niet zoo vertellen aldus deze socialistische spreker dat we de socialistische vakbeweging zijn; als we de arbeiders eenmaal heb ben, zullen we ze wel zeggen: je doet verstandig je bij de socialistische beweging aan te sluiten. Met een krachtige opwekking zich aan te sluiten bij en te strijden voor de christelijke vakbeweging, besloot de heer Kruithof zijn met gloed uitgespro ken betoog. De voorzitter heette vervolgens Ds. W. Bouwman, die inmiddels was binnengekomen welkom. Het speet spr te moeten constateeren dait andere pre dikanten bezwaren hadden evenals de menschen uit de bekende gelijkenis, doch Ds. Bouwman was dadelijk be reid gevonden, evenals verleden jaar, ook nu weer voor ons op te treden. De heer P. 'L. van der Voorde bracht in herinnering, hoe de propa gandacampagne verleden jaar door het C.N.V. ingezet, onder Gods zegen rijke vrucht heeft gedragen; de achter uitgang werd tot staan gebracht en maakte plaats voor vooruitgang. Zullen wij echter met vernieuwde kracht voorwaarts gaan, dan kan nie mand worden gemist. De propaganda, waarvoor wij wor den opgeroepen, draagt een veelsoor tig karakter. Noodig is huisbezoek, en daarvoor moeten de adressen genoteerd worden van de nog ongeorganiseerde christe lijke arbeiders; hierbij kunnen vooral ook de vrouwen inlichtingen verstrek ken. De adressen moeten dan bij den Christelijken Besturenbond worden ge deponeerd; zij worden gesorteerd, en in wijken verdeeld en op straat en huisnummer gelegd. Ook de resultaten van het huisbezoek moeten worden ge noteerd. Het huisbezoek is werk voor de meer geschoolden; daarvoor moet mefi liefde bezitten voor en kennis van on ze beweging, alsmede geschiktheid hebben om met on-'en verkeerd geor ganiseerde n te praten en ze te over tuigen. Op smakelijke wijze vertelde spr. van zijn ervaringen op huisbezoek. Het is evenwel niet alleen noodig, dat we nieuwe leden inschrijven, we moeten ook de oude leden behouden, want hoevelen zijn er niet die bedan ken om allerlei redenen, die geen re denen zijn. Ook moeten we zien de jeugd te krijgen; voorheen telde het Ghr. N. V. 3000 aspirant-leden, thans slechts 700. Contact moet worden ge zocht met de christelijke jeugdorgani saties. Ook de vrouwelijke arbeiders moeten we niet vergeten. Nog duizenden en tienduizenden kunnen worden gewonnen. Verleden jaar ging de Leidsche Besturenbond 76 leden vooruit en er bedankten er 26. Dit laatste moest niet zoo zijn, want niemand kan worden gemist. Wij staan voor een groote taak; wij strijden tegen ongebreideld kapitalis me, dat den arbeider slechts als ëen productiemiddel behandelt, wii strij den tegen het revolutionaire socialis me en communisme; wij strijden voor Je beginselen van Gods Woor Ion voor den arbeidenden stand, ooiat hij in de maatschappij de plaats inneemt, waarop hij recht heeft. Ds. W. Bouwman, predikant der Geref. Kerk, sprak een in verband met het reeds vergevorderd uur kort slot woord. Spr. wees er op, dat er dik wijls misbruik ds gerhaakt van woor den der Heilige Schrift om de vakbe weging tegen te staan. Dit geldt oa. van Matth. 6:33: Zoekt eerst bet Ko ninkrijk Gods en zijn gerechtigheid en al deze dingen zulien u toegeworpen worden. Men vergeet dan. dat er spra ke is van de gerechtigheid van het Koninkrijk Gods en dat dit koninkrijk Gods niet pas komt in het verre ver schiet, doch opgericht wordt in het hart der geloovigen. Wie dit konink rijk Gods deelachtig is, belijdt daar mee, dat God zijn Koning is en dat hij voor Gods eer wfl strijden en voor de toepassing van liet recht des Hee ren ook in het sociale leven. Het is dan ook wel verwonderlijk, dat er menschen zijn die meenen te beter Christdn te zijn naarmate zo zich meer afzijdig houden van den so cialen strijd. Zij begrijpen in dezen de bedoeling der Heilige Schrift niet. Nog verwonderlijker komt het spr. voor, dat er nog Christenen, zelfs Ge reformeerden zijn, die zich laten opne men in „neutrale' vakorganisaties. Wie dat doen, plegen verraad aan den Koning; zij hooren thuis in de christelijke vakorganisaties. Mogen de propagandavergaderingen in deze we ken gehouden, medewerken dat steeds meerderen in deze organisaties hun plaats innemen om te strijden voor het koningschap van Christus, ook op het maatschappelijk gebied. - Nadat de muziek zich nogmaals op verdienstelijke wijze bad doen hooren, ging de heer Grotenhuis in dankgebed voor en sloot daarna de vergadering. Het kind en de Godsdienst. De plaatselijke afd'eeling van den Chr. Vrouwenbond alhier hield gister avond in het Nutsgebouw haar eerste vergadering in dit seizoen. De vergadering was vrij goed be zocht en werd geopend door de presi dente, Mevr. SchokkingMetelerkamp met het laten zingen van Ps. 105 5. gebed en bet lezen van een gedeelte van Psalm 78. In haar openingswoord deelde de presidenle mede, dat Mevr. Hakken berg door familieomstandigheden was verhinderd haar lezing te houden. Des te meer dankte zij Dr. Riemens, die bereid gevonden was zijn onderwerp reeds op deze vergadering in te leideu Na nog in 't kort te hebben gewe zen op het belangrijke programma voor dezen winter en speciaal op de beteekenis van bet onderwerp voor dezen avond, gaf spr. het woord aan Dr. Riemens, die een lezing hield over: .,Het kind en de godsdienst". Met het oog op de uitgebreidheid van de stof bepaalde" spr. zich tot de behandeling der volgende punten: De wereld en het kind; De waarheid en het kind; De hemel en het. kinc1 Hoe wonderlijk,, aldus spr. is de wereld voor het kind. De geheele we reld is voor het kind eigenlijk één groote vraag. In die wonderlijke wereld zijn voor het kind vader en moeder de vraag baak. En nu beginnen de kindervra gen, dikwijls raak en orgineel. De vraag is, of vader en moeder tijd en lust hebben om zich in te laten met den godsdienst van het kind. Vele ouders leeren nooit hun eigen kind kennen. Dan moet dat kind zelf het antwoord zoeken op de vele vragen. Dat antwoord zal dikwijls fou tief zijn. Het zal het later zelf kinder achtig vinden. En wanneer het dan van buur of dominee nogeehs een ant woord krijgt, dat niets inhoudt, kan Binnenland» De Tweede Kamer heeft de belasting wetten, met uitzondering van die be treffende de successiebeasting, waar over nog gestemd moet worden, aan genomen. Van gezaghebbende Belgische zijde wordt medegedeeld, dat de regeering te Brussel vast vertrouwt op aanne ming van het Nèd.-Belgisch verdrag. Buitenland Aardschokken te San Francisco. De vergadering van de Britsche mijnwerkersexecutieve met den raad van het vakvereenigingscongres. ©en leegte ontstaan,, die later nog slechts als door een wonder kan wor den aangevuld. Nu moeten we wel oppassen, dat we aan bepaalde kinderachtigheden, niet teveel toègeven. maar er zijn genoeg kindervragen die de beantwoording ten volle waardig zijn. Spr. noemde hiervan eenige typisch© voorbeelden. Om een misverstand te voorkomen, zei spr., dat er ook veel kinderen zijn die bijzonder veel moeite geven. Er is dan ook bijzonder veel genade noodig Niet alleen de nalatige priester Eli had ongehoorzame zonen, ook de ge- loovige Samuel had ze. Echter moet spr. hier ook wijzen op de onverantwoordelijke manier waar op velen zich in het huwelijk bege ven, zonder zich rekenschap te geven van de gevolgen, die voor de vorming van het gezin kunnen voortvloeien uit een verkeerden grondslag. Wij hooren klachten genoeg. Zoo lang de kinderen klein zijn heet het dan, gaat het nog wel. maar worden ze wat grooter daA kun je er niets meer mee beginnen: En anderen ma ken er ©en gewoonte van om zich te rechtvaardigen met een beroep op den nieuwen tijd, die zoo geheel anders is. Vroeger, toen hadden de kinderen ten minste respect voor hun .ouders. Spr. wil echter vragen of hier altijd de schuld ligt bij het kind, en daar mede komt hij aan het tweede punt: de waarheid en het kind. In het algemeen heeft het kleine kind een groot vertrouwen in de men schen en de omstandigheden. Het is een onberedeneerd, intuitief vertrou wen; het eenige vertrouwen in de na tuurlijke goedheid van de menschen, dat weldadig aandoet. Het is evenwel verkeerd, daarmede te spelen. Het kind heeft in de eerste plaats recht op waarachtigheid. Wij heLben weieens neiging het öhs ge makkelijk te maken en om eens te verpoozen in de naïviteit van het kini Voor het kind zelf kan dat noodlot tig wórden. Wij mogen het niet tot ons speelgoed maken. Me%t sprekende voorbeelden maakt spr. duidelijk hoe een onjuiste voorstelling met het oog op de z.g. ideeën-associatie bij het kind gevaarlijk kan worden voor het vormen van juist© denkbeelden. Na de pauze behandelde spr. het derde punt van zijn rede: de hemel en het kind. De kleine kinderen, aldus spr., die nog geen begrip hebben van het ge compliceerde van de wereld, zijn dik wijls heel vertrouwelijk met den he mel. Natuurlijk is er verschil, Men treft door en door religieuse na turen aan, die reeds vroeg veel den ken aan en, spreken over den hemel. En er zijn ook kinderen bij wie de al gemeene begrippen van recht en zede lijkheid in de plaats gekomen schij nen van echt godsdienstige begrippen, en die zich over. den hemel en hemei^ sche dingen zeer plat en oppervlakkig kunnen uitdrukken. Men gewenne, aldus spr., de kinde ren vroeg in eigen woorden te bidden. Het is niet goed, de kinderen van jongs af te wennen aan het geregeld opzen den van uit het hoofd geleerde gebe den. Heel veel spreke men het kind niet over den hemel. Het denkt er reeds veel over na. Maar als men het ctoet, doe men het met ernst en soberheid. Wat de ouders en opvoeders zelf het meest noodig hebben is: zelfbe- heer9ching. Zelf heeft spr. dikwijls er varen, dat imen den meesten invloed uitoefent indien men zelf rustig en be slist in zijn optreden is. Bij het grooter worden der kinderen zoek© men het in den weg van* kalm overtuigen. Te toonen, dat men werke lijk leed draagt over een ernstige af wijking heeft meer invloed dan veel booze woorden hebben. Men moet altijd zorgen, dat met het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1