CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN
ADVERTENTIE-PRIJS;
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7 o* JAARGANG
DONDERDAG 21 OCTOBER 1926
NUMMER '1950
OORANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Git nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Het verdrag met België.
Er is in hetgeen officieel en officieus
over dit verdrag geschreven en gespro
kén wordt, iets dat onzeker stemt.
Zeer terecht wordt door velen vooral
de aandacht gevestigd op het gevaar,
dat onze tweede koopstad zou ireigen
wanneer de Rijnvaart werd afgeleid
naar Antwerpen. Of dit inierdaa 1 ge
beuren zal kan niemand zeggen. In
elk geval is de weg van Moerdijk naar
Antwerpen langer dan naar Rotterdam
Maar daartegènover is men belucht,
dat inzake gratis sleepdiensten enz.
dat voordeel kan worden weggenomen.
De regeling van het Scheideregiem
is voor velen ook een onmogelijk te
aanvaarden zaak. Hoewel Nederland
ten allen tijde nog zal kunnen zeggen
dat het de bemoeienis van de beheers
commissie, die van gemengde samen
stelling zal zijn, niet aanvaardt, is
toch het feit dat in de beheerscommis
sie ook België stem heeft, en Wel een
gelijke stem, een belangrijk offer aan
de goede nabuurschap.
Daarnaast staat de noodzaak dar.we
ln elk geval een verdrag moeten slui
ten.
Zien wij nu hoe gedurende de laat
ste jaren de houding van Belgie was,
dan spelt dat niet veel goeds; wij mo
gen niet rekenen op een overeenkomst
die voor ons niets dan voordeel brengt.
Sommigen meenen dat Minister Kar
nebcek, nadat bij in 1919 en 1920 op
schitterende wijze de pogingen van
JBelgië tot gebiedsuitbreiding ten on
zen koste, had afgeslagen, te veel de
mooie rol van bereidwillige buur heeft
Nog anderen zijn er, ondanks de
stellige verklaring van den Minister/
niet gerust op, dat achter deze zaak
geen internationale moeilijkheden
schuilen.
Opmerkelijk is, dat, tegenover de
schier algemeene belangstelling in ons
land, in België deze aangelegenheid
veel minder de meeningen beroert. Dit
kan slechts uit twee oorzaken worden
verklaard. Of de Belgen denken; laat
kómen wat wil, slechter wordt het
nooit. Of ze weten zich veilie achter
een internationale borstwering, die
wij niet zien. Dit laatste nu is nauw-
lijks aan te nemen wanneer men let
op de geschiedenis. De Belgische Mi
nister Hymans heeft een ernstige po
ging gewaagd om door intimidatie de
geallieerde mogendheden te overtuigen
van België's recht. Van die zijde ge
voelde men echter dadelijk voor van
Karnebeek's voorstel om de regeling in
eerster instantie aan Belgie en Neder
land alleen over te laten. Vooral En
geland is ma de inmenging van( de
Zuid Afrikaners Smuts en Botha van
meet af tegenstander geweest van be
voordeeling van België ten koste van
Nederland. Maar ook de bekende Tar-
dieu, die zelf Voorzitter is geweest van
de Commissie voor de Belgische aan
gelegenheden bij den Volkenbond, en
die een fel voorstander was van Bel-
giës aimexionisme, heeft erkend dat in
die richting niets te bereiken viel.
Tot zoover'zijn het bekende feiten.
Toch blijft voor ons nog altijd dat
gevaar dat de Mogendheden in eon
eventueel elkaar niet vinden vam Bel
gië en Nederland aanleiding zullen vin
den om opnieuw als derde zich in de
zaak te mengen.
Onze Minister van Buitenlandsche
Zaken, Jhr. van Karnebeek, is een man
die bij uitstek de gave heeft van het
aanvoelen van het psychologisch
juiste moment. Daarin is hij de bekwa
me diplomaat. Voor hem is het als het
ware een eerzaak het verdrag met Bel
gië in veilige haven te brengen. Af
wijzing zonder meer bete&kent dus
voor hem ontslag van de leiding
Dit moet onze Volksvertegenwoordi
ging wel tot voorzichtigheid roepen.
Dat het als zoodanig èn wat de lei
ding van Buitenlandsche Zaken aan
gaat, èn wat aangaat de politieke be-
teekenis van het verdrag, wordt aan
gevoeld, meenen wij af te leiden uit
zekere gebeurtenissen in parlementai
re kringen het vergaderen der Kamer-
clulft en van het Senioren Convent.
Het ware ons dan ook liever dat
meer de aandacht werd gevestigd op
do groote politieke beteekenis van het
verdrag, dan de actie die zich uit in
het plaatje van de ratten die den geld
zak aanvreten.
Het is niet een zaak van- oogenblik-
kcUike stoffelijke waarde alleen.
Intusschen, ,ook al vermochten wij
een oordeel uit te spreken, zou het gc-
wenscht zijn nu dit pordeel niet ken
baar te maken. Rustige overweging
door onze Regeering en Volksvertegen
woordigers is thans hetgeen ons noo-
dig is. Alleen wanneer de Pers ernstige
dingén heeft te zeggen, zaken die in
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
i Postbox 20
het volk leven, is het haar taak daarop
te wijzen.
Maar een gevestigd oordeel ont
breekt ons. Wel meenen wij dat een
bezadigd wegen van de handelsbelan
gen aan de eene zijde en de politieke
beteekenis van het verdrag aan de an
dere zijde een zaak is die niet vergeten
moet worden.
Het wil ons voorkomen, dat vooral
de geringe meerderheid, welké men
verwacht bijzondere gezichtspunten
die nu nog niet gezien worden daarge
laten óf bij aanneming, óf bij ver
werping, ons in de oogen van België
en van Europa geen sterke positie zal
bezorgen.
STADSNIEUWS.
Gnze Burgemeester.
Onze burgemeester, Jhr. Mr. Dr. N
C. de Gijselaar, viert vandaag zijn 61e
verjaardag.
Uiteraard zal dit feest voornamelijk
in den intiemen huiselijken kring ge
vierd worden. Maar het feit, dat het
de laatste verjaaidag is, die de bur
gemeester in ons midden doorbrengt,
geeft daaraan toch 'n me algemeene
beteekenis.
Wij voegen onze gelukwenschen, bij
de vele. die hem vandaag geworden.
Schenke God hom spoedig herstel van
gezondheid, opdat hij met zijn echtge-
noote nog veel gelukkige verjaardagen
moge vieren.
Gemeenteraad.
De Gemeenteraad van Leiden zal ver
gaderen op Maandag 25 October a.s.
des namiddags te twee uur.
Te behandelen ondervverpen:
le. Benoeming van een lid van het
Bestuur der Stedelijke Werkinrichting
buiten de leden van den Gemeenteraad
2e. aa. Benoeming van een 2den ge
neesheer aan de gestichten „Ende
geest, Voorgeest en Rhijngeest";
b. c.q. Voorstel tot het vérleenen van
eervol ontslag aan Dr. H. C. Jelgersma
als buitengewoon geneesheer aan de
gestichten „Endegeest, Voorgeest en
Rhijngeest;"
3e. Benoeming van een leerares in
het Fransch aan het Gymnasium, voor
den cursus 19261927.
4e. Idem als voren yan een leerares
in de Aardrijkskunde.
5e. Idem als voren van een leeraar
in de Wiskunde.
6e. Idem als voren van een leeraar
in het Nederlandsch.
7e. Idem als voren van. een leeraar
in de Wiskunde.
8e. Benoeming van een leeraar in
plant- en dierkunde aan de Hoogere
Burgerschool met 5-jarigcn cursus.
9e. Voorstel tot overplaatsing van
den onderwijzer L. Westerman. van de
school Paul Krugerstraat B naar de
opleidingsschool voor Gymnasium en
Hoogere Burgerschool.
10e. Prae-advies op het verzoek van
Mej. J. J. Ragut, om eervol ontslag als
onderwijzeres aan de school Paul Kru-
gerstraat A.
11e. Prae-advies op het verzoek van
H. H. Frehe, om eervol ontslag als on
derwijzer aan de school Haverstraat B
12e. Prae-advies op het verzoek van
Mej. E. H. W. Bresser, om eervol ont
slag als onderwijzeres in het handtee-
kenen aan de Meisjesschool voor U.
L.O.
13e. Rekening, dienst 1925. van de
Gezondheidscommissie.
14e. Staat van af- en overschrijving
op de begrooting, dienst 1925. van het
H. G. of Arn^o Wees- en Kinderhuis.
15e. Rekening, dienst 1925, van het
;H.G. of Arme Wees- en Kinderhuis.
16e. Begrooting, dienst 1927, van het
H.G. of Arme Wees- en Kinderhuis.
17e. Suppletoire begrooting, dienst
1925, van het Geref. Minne- of Arme
Mannen- en Vrouwenhuis.
19e..Voorstel tot goedkeuring van de
balans en de winst- en verliesrekening
dienst 1925, van de Vereeniging tot
Bevordering van den Bouw van werk
manswoningen en tot vaststelling van
den desbetreffenden begrootingsstaat.
20e, Voorstel om Burg. en Weth. te
machtigen de Stads-Gehoorzaal tegen
verminderd tarief af te staan aan de
Leidsche Pluimvee-Vereeniging.
21e. Voorstel tot ingebruikgeving
van een 2-tal lokalen van liet perceel
Pieterskerkgracht No. 9, aan de ver
eeniging „de Paedagogische Biblio
theek."
,22e. Voorstel inzake de beschikbaar
stelling van een 2-tal .vertrekken van
liet gebouw „Gravenstein" als ontspza-
ningslokaal voor werkloozen.
23e. Voorstel tot kostelooze overne
ming in eigendom en onderhoud bij de
gemeente van de De Wetstraat en tol
beschikbaarstelling van gelden ten be
hoeve van de verbetering van die
straat.
24e. Voorstel tot demping van eenige
gedeelten sloot aan en bij de Waldeck-
Pynnontstraat en tot, het doen uitvoe
ren van eenige daarmede verband hou
dende werken.
25e. Voorstel tot verkoop aan de ge
meente Noordwijk van; a. een perceel
grond, kad. bekend gemeente Noord-
wijk, Sectie A No. 1753, met daarop
gebouwd transformatorgebouw
b. het huis en erf aan de Pickéstraat
No. 43, kad. bekend Sectie G No. 987;
c. een perceel grond, kad. bekend
Sectie A, No. 1941;
d. de opstal op het perceel, kad. he
kend Sectie F. No. 2085.
26e. Voorstel tot het aangaan van
een overeenkomst, betreffende de leve
ring van electriciteit aan de gemeente
Alphen aan den Rijn door de Stede
lijke Electriciteitsfabriek te Leiden.
27e. Voorstel tot het aangaan van
een overeenkomst, betreffepde de leve
ring van gas aan de gemeente Sassen-
heim door de Stedelijke Lichtfabriek
te Leiden.
28e. Voorstel om te besluiten dat de
gemeente tegen den door J. Tacoma
ingestelden eisch in hooger beroep, in--
zake de betalmg van het restant van
»!e koopsom wegens geleverde vitrines
ten behoeve van het Stedelijk Museum
„de Lakenhal" verweer zal voeren.
29e. Prae-advies op het verzoek van
W. van der Heijden, om restitutie van
een door liem gestorte waarborgsom
ad flOO, in verband met de verbou
wing van zijn perceel Heerensingel
No. 39
Verordening, houdende wijziging
van de verordening van 30 Juli 1923
(Gem.blad No. 25), regelende het open
baar gewoon lager- en uitgebreid la
ger onderwijs in de gemeente Leiden.
31e. Voorstel tot verkoop aan P. J.
Bomli q.q. van een perceel bouwter
rein, gelegen langs de Schelpenkade
aan het einde van de Magdal. Moons-
straat en de Leuvenstraat en tot vast
stelling van den desbetreffenden be-
gToctinigsstaat.
32e. a. Herstemming over het amen
dement van" de heeren Sytsma en Wit-
mans op art. 3 van het Tarief van bij
dragen, te voldoen wegens ziekenhuis-
verpleging vanwege de gemeente Lei
den; b. Voortzetting van de behande
ling van het sub a bedoelde tarief.
33e. Voorstel in zake den bouw van
gemeentewege van 20 beneden- en 20
bovenwoningen op een terrein bezui
den den Haagweg, Sectie O No. 1186
ged. ten behoeve van de ontruiming
van onbewoonbaar verklaarde wonin
gen.
3ie. Voorstel inzake de verbetering
van den spoorwegovergang over den
Rijn&burgerweg en tot beschikbaarstel
ling van de daarvoor benoodigde gel
den.
Invordering van gelden op kwitantiën
met aangehecht stortingsformulier
De d ir eet eur-genera al der posterijen
en telegrafie maakt bekend, dat met
ingang van 1 November a.s. voor r*>-
keninghouders bij den postcheque- en
girodiénst de gelegenheid wordt open
gesteld, de voor hen door de poste
rijen op kwitantiëni ingevorderde be
dragen en tot een maximum van f 1000
voor elke kwitantie, door de kantoren
van invordering rechtstreeks op hun
postrekening te doen storten. Daartoe
moeten de kwitantiën gesteld zijn op
formulieren, welke tegen betaling van
1 cent per stuk aa naile kantoren der
posterijen verkrijgbaar zijn, en op een
daarbij behoorend borderel, dat mede
aan de kantoren der posterijen tegen
betaling van 1 cent verkrijgbaar is,
zijn ingeschreven.
De kwitantieformulieren zijni twee-
deelig, zij bevatten de eigenlijke kwi
tantie en een stortingsformulier. Het
recht, hetwelk door vooruitbetaling
door opplakking van een frankeerze
gel op de kwitantie is te voldoen, be
draagt:
voor een bedrag tot en met f 500,
15 cent.
hoven f 500 tot en met f 1000, 20
cent.
Deze kwitantiën Worden niet meer
dan eenmaal aan de schuldenaars
aangeboden. In sommige gevallen zal
het daarom aanbeveling verdienen,
dat de bewaargevers hun debiteuren
omtrent de afgifte van kwitantiën aan
de posterijen inlichten.
Leidsche winkelstand.
De bekende firma Leeuwin, Haar
lemmerstraat 208, zal haar zaak bin
nenkort verplaatsen.
Zij zal het groote gebouw aan de
Haarlemmerstraat, hoek Sionsteeg,
waarin voorheen het Venduhuis ge
vestigd was, betrekken.
Tengevolge van deze verplaatsing
organiseert genoemde firma een groo
te uitverkoop, waaromtrent onze le
zers in de desbetreffende advertentie
in dit nummer, nadere bijzonderheden
vinden.
Verduistering van gelden.
De voorzitter van den R.K. Bouwvak
arbeidersbond, de heer S. P. Strijk ver-
zeek ons mede te deelen, dat het be
richt, voorkomende in de verschillende
bladen, als zouden door den penning
meester der afd. Leiden van bovenge-
noemden bond gelden verduisterd zijn,
geheel onwaar is. De verduistering is
niet gepleegd door den penningmees
ter van genoemden bonid. De heer de
Groot is daaraan onschuldig, maar
door een zekeren P. T. Kriek, penning
meester van een vrijwillig ziekenfonds
bestaande uit timmerlieden van ge
noemden bond zijn gelden verduisterd.
De eer en goede naam van den heer
de Groot vraagt, dat eenige ophelde
ring in deze zaak gegeven wordt.
Tentoonstelling.
De vereeniging tot behartiging van
ie belangen voor slechthoorenden zal
17 tot 20 Nov. een tentoonstelling hou
den in den foyer van de Stadsgehoor
zaal'. Aan de tentoonstelling zullen ver
schillende attracties verbonden wor
den. De afdeeling Leiden is met de
voorbereiding belast.
Roeiwedstrijd.
6 Nov. zal de jaarlijksche wedstrijd
tusschen Njord en Die Leythe op de
baan ValkenburgHaagsche Schouw
geroeid worden om de van Iterson me
daille. Beide vereenigingen zijn met
sterke vierriems ploegen aan het oe
fenen, zoodat een spannende strijd te
gemoet gezien kan worden.
Gisteravond werd de politie op
gebeld, en werd haar meegedeeld, dat
aan de Haagsche Schouw twee auto s
tegen elkaar gebotst waren en dat er
een man tusschen bekned geraakt
was.
De E. H. D. begaf zich onmiddellijk
naar de plaats des onheils en daar
bleek, dat het gelukkig nogal meeviel.
De 44-jarige krantenbezorger J. S. van
Leiden, was, verblind door het licht
van een auto, door een auto uit de te
genovergestelde richting aangereden
en omver geworpen.
Hij was hevig ontsteld en toen hij
weer op streek kwam, was zijn eerste
zorg. wie nu de kranten moest bezor
gen. Dit werd door een paar omstan
ders gedaan. Gelukkig kwam S. er
met een buil aan het hoofd af.
Alhier is aangehouden op ver-
zoel; van den Hoofdcomlmissaris van
Politie te Groningen, de 28-jarige J.
Th. K., verdacht van het verduisteren
van een rijwiel Hij is op transport ge
steld in de richting Groningen. s
Gewone advertent!ëa par regel Zfyi cent'
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariff.
Bij contract, belangrijke reductie* j
Kleine advertentlëa bij vooruitbetaling
van tan hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Buitenland.
De Enropeesche spoorwegconferen-
fie heeft besloten voor het vasteland
van 1 Mei 1927 af voor het spoorweg^
verkeer den 24-ursn tijd in te voeren.
Binnenland.
De volksstemming in Noorwegen
heeif een meerderheid van ruim -
100.000 stemmen tegen het drankver
bod opgeleverd.
Men verwacht te Londen een nieuwe
poging tot bij leg ging van het mijncon-
flict.
Een orkaan op Cnba.
BINNENLAND.
Koninklijk bezoek.
De koningin-moeder heeft liet voor
nemen om, ter gelegenheid van; het zil
veren jubileum van de stichting Oran
je Nassau-oord, vóór haar terugkeer
van het Loo naar Den Kaag, op 26 Oct.
den feestdag een bezoek te bren
gen aan die stichting.
Het Belgisch verdrag.
Het Senioren-convent der Tweede
Kamer heeft gisterochtend vergaderd.
Omtrent de besprekingen, die gewijd
waren aan het Belgisch Verdrag, kon
den geen rpededeelingen worden ge
daan.
In den Dordtschen Raad is Dins
dagavond de volgende motie, namens
alle fracties geteekend, met algemee
ne stemmen aangenomen:
.,De Raad-, van oordeel dat de aan
neming van het voorgestelde tractaat
tusschen Nederland en België gevaar
meebrengt voor de toekomstige ont
wikkeling van deze gemeente, noo-
digt B. en W. uit, zich namens hem
te richten tot de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, ten einde de bezwa
ren, die voor de gemeente Dordrecht
bestaan, bij gemotiveerd adres uiteen
te zetten".,
Hst Seniorenconvent.
Hoewel, gelijk ook reeds uit het
eerste 'bericht bleek, aan de deelne
mers ter vergadering van het „Senio
renconvent" geheimhouding is opge
legd. meent de Hoefijzer correspondent
van het „Handelsblad" toch wel te
kunnen zeggen, dat de besprekingen
niet maar het vragen van ophelde
ring ten doel hadden. Ze hadden een
verdere strekking. Tot overeenstem
ming met den minister is men blijke-
lijk nog allerminst gekomen want er
zal de volgende week opnieuw wor
den geconfereerd. De minister voelt
zeker wel dat de zaak in deze week
slechter is komen te staan in de Ka
mer. Want de kans, hetzij op verwer
ping, hetzij op het aannemen van een
schorsingsmotie, is volgens onze in
lichtingen ongetwijfeld gestegen.
Huldiging Kamerlid K. ter Laan.
Te Zaandam heeft Dinsdagavond^ in
het. gebouw Ons Huis, de huldiging
plaats gehad van den heer K. ter Laan,
ter gelegenheid van zijn 25-jarig Ka
merlidmaatschap en zijn 12Yt-jarig
burgemeesterschap in de gemeente
Zaandam.
De heer A. de Vries, voorzitter van
de afdeeling Zaandam der SDAP. open
de de bijeenkomst, waarbij hii gelegen-
I)
beid vond de verdiensten van den heer
Ter Laan te memoreeren. Verder werd
onder 't aanbieden van bloemstukken
het woord gevoerd door afgevaardig
den van de verschillende organisaties.
De Wegenbelasting.
Op het wetsontwerp Wegenbelasting
heeft de heer Van der Waerd,en eenige
amendementen ingediend, waarvan de
bedoeling is, om niet te treffen met de
verhanging tramwagens, die door mid
del van een auto worden getrokken,
en ook, waar aan de provincie niet
wordt toegestaan, naast de Rijkswe
genbelasting. ook nog een provinciale
wegenbelasting te beffen op motorrij
tuigen, dezelfde regeling voor te schrij
ven wat aangaat de rijwielen.
De beer Ebels c.s. hebben eveneens
eenige amendementen op dit wetsont
werp ingediend, Het eerste betoogt ar
tikel 31 dusdanig te redigeeren, dat
niet beslist wordt over verlenging der
rijwielbelasting, welke loopt tot 1* Ja
nuari 1930
Ter toelichting van 't tweede amen
dement merkt de voorsteller op, dat,
waar de opbrengst der wegenbelas
ting en der rijwielenbelasting op een
gelijk bedrag zijn geraamd (beiden
f6.000.000.er voorloopig slechts in
zooverre verandering in het totaalbe
drag dezer uitkeeringen zal komen,
als voor de jaren 1927 en 1928 de op
brengst der rijwielbelasting niet ten
volle in het wegenfonds zal worden
gestort.
De opbrengst der wegenbelasting,
moet als de meest juiste grondslag
voor de uitkeeringen aan de provin
ciën worden beschouwd omdat zij ge
lijken tred houdt met vermeerderd
verkeer en dus ook zoo schrijft da
heer Ebels, verder ter toelichting *-=
met vermeerderde kosten van onder
houd en verbetering der wegen
Het derde améndement Ebels strekt
om te bepalen, dat de definitieve vast
stelling van het provinciaal wegen
plan na voorafgaande voorloopige
vaststelling door de Staten door de
Kroon geschiedt.
Reclameplaten op Perrons.
Het Tweede Kamerlid Schaper richt
te Je volgende schriftelijke vragen tot
den Minister van Waterstaat;
Is de plaats van reclames aan de
spoorwegen en de gebouwen tot de
spoorwegen behoorende onderworpen
aan het toezicht van den minister?
Zoo ja, kan dan toegestaan worden,
dat op het perron van het station
Staatsspoor in Den Haag een groote,
zeer in het oog loopende reclame ge
plaatst werd. voorstellende een gru
welijk en bloederig tafereel, n.m. een
stierengevecht in zijn meest afstooten
den vorm?
Zoo neen, wil de minister dan over
wegen, of niet de plaatsting van re
clames in de toekomst zal moeten af
hangen van zijn goedkeuring.
Prof. Dr. J. van Ginneken.
Naar wij vernemen is de toestand
van Prof. Dr J. van Ginneken, die een
ernstige operatie heeft ondergaan, be
vredigend.
Overtreding Octrooiwet.
Bij de politie te Den Haag is aangif
te gedaan van overtreding den Octrooi
wet. De aangifte geschiedde door een
koopman, wonende aan het Sarphati-
park te Amsterdam.
Iemand uit de Paul Krugerlaan te^
's-Gravenhage zou laschapparaten
hebben verkocht, welke in een Duit-
sche fabriek vervaardigd worden ,en
waarvan het octrooi bij den Amster-,
damjner berustte.
Degene, die de apparaten gemaakt
zou hebben, bevindt zich in Duitsch-,
land.
Besmettelijke ziekten.
In de jongste vergadering der Ge
zondheidscommissie te Den Haag is
andermaal de kwestie van de barak
ken voor besmettelijke ziekten aan de
Sportlaan. die thans geheel door wo
ningen zijn ingeslotenv in behandeling
genomen.
