CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
7d0 JAARGANG
ZATERDAG 2 OCTOBER 1926
NUMMER 1941
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TcL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone edvertentiCn per regel 22*/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën - - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
In verband met de herden
king van Leidens Beleg en
Ontzet, zal Maandag 4 October
a.s. ons blad NIET verschijnen.
Het wachtende werk.
Wij hebben in een vijftal artikelen
nu enkele weken gewezen op de groo-
te lijnen, die wij in het oog moeten
vatten, nu wij gereed staan om ons
winterwerk ter hand te nemen.
In „Een en nul" legden we de klem
toon op den plicht om ons allen te
scharen in iiet gelid achter de naam
gevende één.
Daarna in „Uit beginsel" op den
voorgrond gesteld, dat onze beweegre
den zuiver moet zijn. Maar "ook daarin
aangetoond hoe gevaarlijk sommigen
handelen zoowel voor zichzelf als voor
anderen, door allerlei z.g.n. beginsel
uitvluchten te zoeken.
Vervolgens in „Niet in eigen kracht"
aangetoond, dat ook dan, wanneer wij
meenen nog niet .gereed te zijn, God
ons toch roept. Menigmaal ons juist
op dat oogenblik het meest noodig
heeft.
In het „In deze uwe kracht" poog
den wij aan te geven, dat 't allereerst
©r op aan komt ons klein te gevoelen,
Zooals Gideon, opdat God in onze zwak
hedd krachten kan geven. Dat iuist die
.Gideonsbende geroepen werd om een
begin van de verlossing van Midian te
bewerken, waarna gansch Israël werd
opgeroepen.
Ten slotte verleden week in„,Ons op
(maken en bouwen" deden we een be
roep op allen om als Nehemia de strijd
leuze aan te heffen, omdat wij altoos
zeker kunnen zijn van de eindelijke
overwinning.
Zoo hebben we gezien, dat we voor
beelden genoeg in Gods Woord heb
ben om ons te bemoedigen in den
strijd. Maar ook dat wij die voorbeel
den hebben om ons te leiden op welke
wijze wij moeten strijden.
Hoe goed of he<t nu ook is om in
het algemeen voorbeelden aan Gods
Woord teontleenen en daardoor te
doen zien hoe de geloofshelden ons
voorgingen, toch vinden wii in onzen
bijbel geen program van actie als
zoodanig afgedrukt. God laat ons zelf
uit die heilsfeiten de stof putten voor
ons werk.
De geschiedenissen van Abraham,
Gideon, David, Jeremia en Nehemia
zijn ons voorbeelden, .wegwijzers, maar
het pad moeten wiizelf loopen. Die
wegwijzers geven ons het pad aan.
maar gaan niet met ons mee.
Wel gaat God mee. Zijn wet en be
loften zijn ons kompas. Zijn eer ons
doel.
Wij moeten zelf bepalen akn de
hand van al die hulpmiddelen, wat
ons te doen staat.
Niet slap en futloos, maar welbe
wust en aangegord ten strijde. In ons
zelf niets, maar als een veelbeteeke-
nende nul achter de naamgevende een
een tiende, honderdste, of duizendste
macht. In ons zelf maar een uit den
kléinsten stam, maar in God tot gToo-
te dingen gereed.
Het zal in dezen winter vooral aan
komen op een uitgebreide propaganda
tot sterkmaken van ons partijbewust-
zijn. Als Anti-Revolutionairen hebben
wij de laatste jaren veel verloren.
Dat breekt onze fierheid. Wii voelen
ons klein.
Bij de invoering der evenredige ver
tegenwoordiging ging ons getal geko
zenen achteruit. Wi} leefden dus onder
het districtstelsel een weinig boven
onzen stand.
Dat is ons geen schande, maar een
eer. Daaruit blijkt, dat onze beginselen
ons verder dragen, dan wij op het
oogenblik bij machte zijn te verwer
ken. Wij mogen ook God danken, dat
hij ons de mannen gaf om ons te ver
tegenwoordigen in de Colleges, om
daar boven ons vermogen gewillig -te
zijn. Het heeft ons ook geleerd, dat we
niet moeten vergeten, dat er Christe
nen zijn. die nu niet met ons optrek
ken, doch het wel met ons eens ziin.
Onze invloedssfeer is grooter dan wij
weten.
Toen wij meenden, dat de goede tijd
van het oogsten der vruchten, door
krachtige bezuiniging in 's Lands fi
nanciën gezaaid, was aangebroken,
werd het Kabinet huistoe gezonden.
Laat ons dat alles aanvaarden als
wijze lessen. God wil ons doen gevoe
len, dat wij ln den strijd niet moeten
vergeten voor de reserve te zorgen.
Wij moeten ons toeleggen om de aan
vul lings troepen gereed te houden.
Dat vooral moet het werk van 'dezen
winter zijn.
Er staat voor het volgend jaar heel
wat op het spel.
De meerderheid van rechts is in de
Provinciale Staten zoo klein, dat wij
niets kunnen missen. Wij hebben het
gezien bij de jongste verkiezingen voor
de Eerste Kamer, dat één stem min
der door het publieke spel van onze
tegenstanders een zetel kan kosten.
Het getal uitgebrachte stemmen
moet bij de komende Statenverkiezing
ons over dat gevaar heen brengen.
In de Gemeenteraden is het hier en
daar niet anders. In Leiden b.v. is de
meerderheid van rechts slechts één ze
tel. Volgend jaar zal er alles op gezet
worden om ons dien zetel afhandig te
maken. Dat nu moet ten koste van al
onze macht voorkomen worden.
Wij hebben daarvoor noodig een
krachtige actie onzer Kies vereen igin-
gen.
Wij moeten trouw vergaderen. In
die vergaderingen moeten wij stelsel
matig onze menschen wiizen op de
•groot© belangen, die op het spel staan.
In den komenden, winter moeten wij
ook onze financiën sterk maken. Wan
neer wii wachten met het vormen van
een verkiezingsfonds, totdat de verkie
zingen voor de' deur staan, komen we
vast te kort. Neen, reeds nu moeten
wij daarmede beginnen. Nu kan het
met kleine beetjes bijeengebracht.
Straks zou het weer op schulden moe
ten uitloopen. Vergeten we vooral niet
dat een verkiezingskas met schuld, in
staat is om na den strijd dadelijk de
actie tot nul te doen dalen. Dat moet
voorkomen worden.
Maar niet alleen in de vergaderin
gen, ook in onze Pers moeten we
trouw meedoen.
Wij' zijn in het bezit van een eigen
dagblad. Dat is een voorrrecht, dat
velen moeten missen. Maar die actie
mag men niet op de schouders van en
kelen laten liggen. In elke plaats van
ons district moeten wij komen tot het
hebben van vaste steunpunten. Wan-~
neer op elke plaats enkele menschen
zich er geregeld voor inspannen, dan
kan onze Pers een machtig wapen zijn
Laat in geen onzer kiesvereénigin-
gen in dit opzicht achterstand, zijn.
Wij hebben een dure roeping ent-
vangen. Geve onze God ons kracht om
die op te volgen, wetende dat de tijd
kort is en de gevaren velerlei.
Wandelen wij zoo in gehoorzaam
heid, dan hebben wij den grond voor
ware levensvreugd ook stevig onder
onze voeten. Want het ls niet de
mensch, die den gang der tijden, in
'zijn hand houdt. God regeert.
Wij hebben gehoorzaam Ziin weg te
volgen. Opdat wij medewerkers mogen
ziin voor de kojnst van Zijn koninkrijk
V 3 October.
Morgen feest in onze stadl
Een feest der stilte, maar niet min
der dan het Teest op Maandag.
Morgen .herdenken we in Gods huis
de weldaden, die Hij aan onze vaderen
bewees. Weldaden voor onze stad en
in haar voor ons volk.
Nu 3 October op een Zondag valt,
kan de stille wijding van den dag zoo
treffelijk tot ons spreken. Nu niet een
kerkgang als onderdeel van feestge-
druisch, maar een dag des Hëeren,
waarin onze ziel zich opent voor haren
God om Zijn heil in te drinken.
Dat dan ons hart tot lof en dank
gestemd moge zijn.
Maar ook willen wij op Maandag
op gepaste wijze uiting geven aan de
feestvreugd, die steeds weer 3 October
bréngt.
Het is een feit, te herdenken waard.
Een feit. ook te herdenken in een
feest, omdat het zoo het meest tot de
harten spreekt en in het geheugen be
waard wordt.
Een feest in gepasten vorm. Een
feest waaraan ieder mee kan doen,
niet ontsierd door buitensporigheden.
Laat vooral onze menschen ook dit
feest vieren ter eere Gods.
V Huwelijkswetgeving.
Over dit onderwerp hebben de Haar-
lemsche afdeelingen van de Ned. V<y.
van Staatsburgeressen, den Vrijheids
bond en de Vrouwengroep in den Vrijz
Dem. Bond onlangs vergaderd. De le
den der Tweede Kamer, Mr. Dr. A. M.
Joekes en Mej. Suze Groeneweg lieten
daar hun licht schijnen.
Mejuffr. Groeneweg meende eigei>-
lijk te kunnen volstaan met te zeggen,
dat de huwelijkswetgeving verouderd
is. Spr. wees er nog eens op, dat het
een misvatting is, dat de voorstanders
van wetswijziging 't huwelijk zouden
willen aantasten. Zij wenschen, dat in
de wetgeving de plichten en rechten
van den man en de vrouw wordon be
regeld. En de verwachting is, dat de
slachtoffers in een ongelukkig huwe
lijk, hetzij man of vrouw, steun zullen
vinden in de wet.
De heer mr. dr. Joekes betoogde o.m.
dat van een' wetgeving mag worden
geëiscbt. dat zij geeft een aanpassing
aan den' grondslag van eiken tijd. Als
zij dat niet doet, zal zij óf telkens
weer aan het leven van menschen
moeilijkheden in den weg leggen, óf
de maatschappij loopt over de wetge
ving heen, ételt, haar ter zijde. Het
geen bij de ëchtscheiding het geval is.
Dat er nu ongeveer 630.000 werken
de vrouwen in ons land zijn, bewijst
hoe de toestanden veranderd .zijn in
vergelijking met een eeuw geleden.
Het feit, dat wanneer men de bepa
ling uit de wet voorleest, dat de man
is het hoofd van het gezin, er wordt
gelachen, is beschamend voor de wet.
Spr. ging na de financieele verhou
ding tusschen man en vrouw, en die
van de ouders tot de kinderen .Spr.
kwam, evenals de vorige spreekster,
tot de conclusie, dat de wet veranderd
moet worden, opdat de man en de
vrouw ook voor de wet naast elkander
leven als twee gelijkwaardige perso
nen.
Het klinkt wel eenigszdns zonderling
in den mond van Mej. Groeneweg. dat
de voorstanders van de wetswijziging
liet huwelijk niet willen aantasten.
Wij zouden dit willen aanvaarden in
dien de practijk niet anders leerde.
Zeker, het huwelijk moet blijven be
staan, maar bet wordt een spelletje;
vandaag trouwen, morgen scheiden.
Het wordt gelijk gemaakt met het
sluiten van een gewone burgerlijke
overeenkomst.
Meer dan eenig tegenbetoog, blijkt
dit uit de rede van den, heer Joekes.
Financieel© gelijkstelling, een van de
elementen van den band tusschen man
en vrquw. De eenheid van het gezin
neemt men dan maar op den koop toe,
indien man en vrouw het met elkaar
kunnen vinden.
Lachen met de woorden van de wet.
dat de man is het. hoofd van het gezin,
is ook lachen met Gods Woord, dat
'ons aldus leert.
Neen, wij lachen daar niet mee. On
der ons is het nog heilige ernst, voor
de vrouw even dierbaar als voor den
man: die twee zullen tot één vleesch
zijn. Een in liefde, maar ook een. in
het ondeelbare gezin, waarin de man
hoofd en de vrouw als een hulpe tegen
over hem is.
STADSNIEUWS.
HET EINDE VAN DEN ZOMERTIJD.
Denkt aan de klok!
Do zomertijd eindigt in den nach-
van 2 op 3 October. In den nacht van
Zaterdag op Zondag om 3 uur gaat
de verandering in, zoodat het dan 2
uur gewone tijd is.
Men zal goed doen Zaterdagavond
in verband hiermede de klokken te
regelen ten einde eventueele vergis
singen op Zondagmorgen te voorko
men.
Onze Burcemooster.
Het zal ongetwijfeld velen tot blijd
schap stemmen, dat onze Burgemees
ter Jhr. de Gijselaar, weer in zooverre
hersteld is, dat hij heden weer zijn
werkzaamheden op het Stadhuis heeft
hervat.
Het feest van 3 October vieren zon
der onzen Burgemeester, was ook
haast niet mogelijk.
De 3 Ootefcer feestviering.
Het is thans de 4de maal, dat de 3- 1
Octohprveréeniging een groot opgezet
Openluchtspel zal vertoonen, en indien
t weer géén parten speel', zal de 37ste
feestviering tot een der.meest geslaag
de behooren, waarmede tevens een ec-ht
stuk Leidsche geschiedenis den toe
schouwers wordt geboden.
Dezer dagen waren wij in de gele
genheid een blik te slaan achter de cou
assen en de voorbereidingen voor het
Openluchtspel eens van naderbij te be
schouwen.
Het décor, dat plm. 2509 vierk. M.
oppervlakte beslaat, mag zeer goed ge
sfaagd^ beeten.
De indruk, dien de toeschouwers zul
len krijgen, wanneer zij de tribune be
treden, zal verbluffend zijn. Het dak-
panorama maakt als 't ware één ge
heel met het decor en werkt zeer. sug
gestief. De ontwerpers hebben hiervan
een zeer handig gebruik gemaakt.
Het speelterrein is aan de Hooge Rijn
dijkzijde afgesloten door een rieten sche
ring, van circa 60 M. lengte, waardoor
een mooi algesloten geheel is verkregen
Woensdag 11. heeft de eerste repetitie
met de paaraen plaats gehad. De afme
tingen van het terrein bleken, wat de
grootte betreft, goed te voldoen.
Het speelterrein bepaalt zich tot plm.
200 vierk. M.
De muziek van Goulmy en Baar zal
tusschen de hoofddoorgangen der tri
bune geplaatst worden, wat het voor
deel biedt, dat de toeschouwers volop
kunnen genieten van dit sublieme or
kest. Feitelijk is een concert van een
dergelijk corps het entree-geld alleen
reeds waard, terwijl men verder nog
een ruiterspel en een interessant steek
spel op den koop toe krijgt.
In onzen modernen tijd van benzine
en radio is het bijwonen van zoo'n rui
terfeest en ridder to urnooi wel iets zeer
bijzonders; en hoewel de Leidenaren in
zekeren zin, wat optochten, maskerades,
enz. betreft, wel wat verwend mogen
heeten, zal de opvoering van dit steek
spel, als historisch gegeven, als zeer
fraai, alles ten achter stellen, wat tot
nog toe vertoond Is.
Zoo zal op 4 October, precies, te 1 uur
het gebeier der klokken verkondigen,
dat Hertog Jan van Beieren, vergezeld
uoor zyn gemalin, Elisabeth van Gör-
litz en gevolgd door de bloem van den
Hojlandschen adel, zich in het forum
Lugdunum vertoonen.
Om 3 uur zal het spel geëindigd zijn,
en wij twijfelen niet, of dan zullen de
duizenden dankbaar en voldaan hunne
plaats verlaten, biij, dat ze dit wonder
schoon schouwspel hebben kunnen aan
schouwen, een schouwspel, dat men
slechts hoogst zelden meer onder de
oogen zal kunnen krijgen.
Voor de feestviering in het algemeen
is veel animo. De 3-Octoberstemming
is in de stad reeds eenige dagen op te
merken, en vooral in de omgeving van
het Schuttersveld heerscnte in het laatst
van de week een bijzondere drukte. De
Rijnsburgersingel biedt een schilderach-
tigen aanblik door de tallooze woon-
scheepjes, van allerlei vorm en uitrus
ting, die in soms driedubbele rijen ge
meerd liggen.
Reeds Vrijdagmorgen had gemeente
werken aan de ingangen der stad de 'ge
bruikelijke afsluitingen geplaatst. Op 'c
kruispunt tusschen de Rijnsburger- en
de Maresingei was het verkeer de laatst
.dagen reeds van dien-aard, dat langer
dan gewoonlijk de politiepost moest \\or
den ingenomen, en doordat reeds dezen
middag het „Lunapark" scheen te moe
ten wörden opengesteld, moesten de
„meer dan 300 vermakelijkheden" ook
wat eerder geïnstalleerd zijn. Dank zn
de gunstige wending in de weersgestela
heid, is de toestand van het Schutters
veld sedert de eerste dagen van de week
belangrijk beter geworden, wat voor de
betrokken exploitanten maar gelukkig
was, anders waren de moeilijkheden niet
te overzien geweest.
Vandaag la-ij gen we dus van deza
3-October-herdemang,/' die mede, dank
zij de onvermoeide leiding der 3-October
vereeniging een waardige lustrum-h*\
denking belooft te worden, het voorspel,
in het Lunapark, de kindervoorstelling
en den carbaret-avond. Het is geen wij
dingsvol beging, maar als het tot den
Zaterdag beperkt blijft, behoeft het voor
anderen tenminste niet ontwijdend te
worden.
Overigens hopen wij, dat Maandag
de voornaamste punten van het feest
programma: het Riddertournooi en de
tocht, die den intocht w Jan vae Bei
eren voorstelt, door prachtig herfst
weer en een massale belangstelling ih
alle opzichten, tot hun recht zullen ko
men.
Ieder moet van avond in zijn feest
programma nog maar eens goed de
moqie beschrijvingen lezen van de liee-
ren v. Rossum de Chattel en Ter Kuile.
Men zal dan van de opvoering onge
twijfeld nog meer genieten.
•En nu: tot weerziens op Maandag
morgen 7 uur bij het staclhuis.
Kerkelijk zal het Ontzet van Leiden
in 1574 herdacht worden:
Zondagmorgen in de diensten der
NècJ. Herv. Gemeente en Chr. Geref.
Gemeente, en Maandagmorgen in een
speciale bijeenkomst vanwege de Geref.
Kerk, in de Hooigrachtkerk.
Wij vestigen de aandacht op een
mededeeiing van het bestuur der 3-Oct.
vereeniging in de advertentierubriek,
betrefïende een rectificatie in den Feest
wijzer.
De regels voor 4 October..
Van officieeie zijde wordt het publiek
.erop attent gemaakt, dat het in het
belang van de goede orde op de ko
mende feestdagen gewenscht is:
dat geen publiek met den optocht
meeloopt*
dat tijdens den optocht geen publiek
op de bruggen of tegen brugleuningen
plaats neemt;
dat ieder zich houdt aan de bevelen
der politie;
dat al het mogelijke wordt gedaan
om het schrikken van gaarden, ojj den
optocht aanwezig, te voorkomen;
dat de weg voor den optocht behoor
lijk wordt vrijgehouden, waardoor on
gelukken, zooals aanrijdingen worden
.voorkomen.
Het geven van vertooningen op de
straat, ook met dieren, zal streng wor
den tegengegaan, evenals het Houden
van loterijen;
Het publiek mag zich voor of tijdens
Binnenland.
Ernstig auto-ongeluk op den Haag-
weg bij Leiden.
Buitenland.
De mijnwerkersinternatlonale t*e
Oostende heeft besloten, geen interna
tionale staking te proclameeren.
Pilsoedski kabinctsiormatenr in
Polen.
Staking in de Hambnrgsche haven.
het afsteken van het vuurwerk niet op
houden op het terrein van de Haarlem
sche Tram, de daarachter gelegen re
mise, de spoorwegovergang, en brug;
Het sluitingsuur der café's op Za
terdag 2 en Maandag 4 October is be
paald op 1 uür.
Leidsche Reddingsbrigade.
In verband met te verwachten druk
te op Maandag 4 October en het daar
door vergroote gevaar voor verdrin
ken, heeft de Leidsche Reddingsbriga
de op de volgende punten tijdelijk red-
dingshaken aangebracht.
Aan het Rapenburg bij de Groen-
hazengracht en daartegenover bij het
hek voor de Langebrug, hij de brug
tegenover het Gerecht, bij de Nonnen-
brug tegenover de Academie, aan de
Hooigracht bij den Ouden Rijn. aan
de VVatersteegbrug, aan de Koren-
beursbrug, aam de Kippenbrug, aan de
Waag en aan den Stillen Rijn.
De Reddingsbrigade verzoekt nog te
willen mededeelen, dat zij die tijdelijk
een haak of ander reddingsmiddel in
huis wenschen te hebben, zich kunnen
vervoegen bii den heer A. J. van der
Lijke, Oude Singel 14.
Eerste Hulpdienst op 4 October.
De directeur van den Gemeentelij
ken Geneeskundigen Dienst deelt ons
het volgende mede:
Op den 2en October zal van 712
uur 's avonds een post voor het ver-
leenen van eerste hulp gevestigd zijn
in de school aan het Schuttersveld; op
den 4en October eveneens, van 12 uur
's middags tot 12 uur 's nachts.
Gedurende het openluchtspel zal op
het terrein aan den Hoogen Rijndijk
een hulppost zijn ingericht.
De eerste hulpdienst blijft op d.e ge
wone wijze voor de gemeente beschik
baar. -
Postkantoor.
Het postkantoor en het Wijkkantoor
HeerengTacht worden op Maandag 4
October a.s. te 1.30 a. gesloten, Twee
bestellingen worden uitgevoerd, n.l. te
7 m. en te 6 u. 's avonds; de 2e pak-
ketpcstbe stelling wordt opgeheven,
evenals de 3e. 4e en 6e lichting der
bijbussen, invordering van quitantiën
heeft niet plaats.
Busrechtho\iders kunnen hun corres
pondentie na sluiting van het kantoor
afhalen langs den ingang door de
poort aan de Boommarkt
Prof. Mr. C. van Vollenhoven.
Heden is het 25 jaar geleden, dat
Prof. Mr._ C. van Vollenhoven het pro
fessoraat in het staats- en administratief
recht der Nederlandsche koloniën en
het adat-recht van Nederlandsch-Indië
aan de Universiteit alhier met het uit
spreken van een rede over Exacte rechts
wetenschap heeft aanvaard.
Op het oogenblik vertoeft de hooglee
raar in Amerika.
Leidsche Duinwatermaatschappij.
De aandacht wordt verzocht voofl
de advertentie ^er Leidsche Duinwater»
Maatschappij over een belangrijke
drukvermindering, van het dumlwateij
tengevolge van de vergroo.ting der 2e(
hodfdbuis vanaf de gemeente Katwijki
tot gemeente Oejgstgeest.
In het voorjaar is hiervan reeds 1265
M. uitgevoerd, doch met het oog opt
't groot ere waterverbruik in de zomer
maanden zijn de verdere werkzaam
heden uitgesteld tot het najaar.
Thans komt eerst in uitvoering hetj
gedëelte in de Sandtlaan gemeente
Katwijk tot in de gemeente Rijnsburg,
ter lengte van 1425 M., aansluitende!
aan het reeds gelegde in het voor
jaar, daarna het 2e gedeelte vanaf
Khijnzichtweg (voorm. Groenesteeg;,
tot aan den Rijksstraatweg, gemeentel
Oegstgeest, ter" lengte van 900 M.
Het eerste gedeelte zal noodzakelijk*
de grootste druk vermindering veroor
zaken, omdat het duinwater alsdan
door één hoofdbuis geperst moet wor
den, vandaa het verzoek om .gedu
rende die tijdsperiode spaarzaam te
ziin in het gebruik van duinwater en
elke waterverspilling tegen te gaan,
hetwelk, slechts tien goeoe kan komen!
om de vermindering van druk zoo ge
ring mogtelijk te doen rijn.
Indien het le gedeelte is aangesloten,
zal 't 2e gedeelte niet zoo'n gjroote druk
vermindering; t eweeg breagon, omdat)
