Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN belangrijkste nieuws in dit Nummer. 7d* JAARGANG DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1926 NUMMER f039 CODRANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waai agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 V Geestelijk vuil. De heer Wilmer, ons R.K. raadslid deed er goed aan ooi in den gemeente raad aan den Burgemeester te verzoe ken geen toestemming te willen geven tot het geven van de z.g.n neger-revue die up dit oogenblik in Den Haag te zien is. ^Het gegeven antwoord doet ons ho pen, dat het doel door den heer Wil mer beoogd, inderdaad bereikt zal wor den. Wij zijn het met den heer Wilmer onze Ingezeten ;n moeten teg. n dat geestelijk vuil bescherm t wor len In de eerste plaats toont het al de geestelijke stemming van het uit gaand publiek dat getrokken wor.lt tot zoo iets banaals. De volkszede van de heidensche vol geren komt vaak heel goed uit in hun spelen. Het thema van dat spel is dan ook ioo-gaan* ontleent aan dan wel doorvlochten niet gebruikep van hun heiden k be Zoo heeft in het land hunner ge boorte hun spel een beteekenis. Die beteekenis gaat verloren zoodra men dat spel overbrengt in een andere niet passende omgeving. Het gaat er dan mede als met een kostbaar schilderij, als men dat zou ophangen in een tim mermanswerkplaats of in een wagen schuur. Daar komt het niet tot zijn recht. Zoo is het ook onmogelijk dopr deze negerrevue een denkbeeld te scheppen van neger-volkszede Maar naar wat de bladen ons daar van mededeelen is dit ook blijkbaar allerminst de bedoeling. In de eerste plaats leenen zich blan ke vrouwen en mannen om zich als negers te vertoonen. De heele opzet van het spel is er voorts op berekend om de zinnen te prikkelen. Dat wij in deze meening niet. alleen staan bewijst de volgenle beschou wing, die wij aan het Handelsblad one leenen: Er zijn veel Creolen en waarschijn lijk ook eenigeblanken onder dit black people, dat op het oogenblik in het Gebouw een negerrevue van dien naam speelt. In dit opzicht zijn de menschen dus bekocht, die komen om uitsluitend 'n rastchten negertroep, te zien en te hooren. Maar o-vorigens zich doen zien en hooren doen dan ook deze dames en heeren wel, zoo n kabaal meiken ze, van het begin tot het c-ind. De inhoud van de revue dqet niets ter zake. Er zijn zes iafere9len met eenige kleurrijke, doch pretantie-looze decors, bedacht, alleen om de leden van het gezelschap maar gelegenheid te geven eenige uren hun dolle dansen te Jaten zien en hun negerliedjes te zingen Af wisseling is er bijna niet in de «lansen Zooals er gedanst wordt in het eerste tafereel, zoo wordt er dok in de ^olgen de en de laatste gedanst, monotoon, maar geweldig van rhythmiok Het is alles rhythme, wat we zien, rhythme en anders niet, van een enorme be weeglijkheid echter, waar we van dui zelen gaan. Zoo leeg overigons, dat deze rhytmiek, bijna alleen berustend op een ongeloofelijke beentechniek, slechts kan ontaarden in wat, op zich zelf wonderbaarlijke,' acrobatiek. Er is zelfs een Creool in dezen troep, die 'n lichamelijke buigzaamheid heeft om van te rilen. Sommige dansen zijn bepaald per vers, n'en déplaise de opmerkingen van onzen waakzamen hoofdcommissaris. De negerliedjtes zijn over t algemeen sentimenteel, maar worden niet onver dienstelijk gezongen, vooral niet in den koorzang. Een van de dames, een Cre oolsche. zong verscheidene liedjes met het meeste succes. In een 'eger des heilsscène die er een beetje raar tus- schen kwam, wisten the southern de lights een koor van negerjonge lames wel de juiste sfeer en stemming te scheppen, gesteund door den band die in de overige tafereelen met de jasmu- ziek natuurlijk degelijk overweg kon. De jasz zit dezen kleurlingen in t bloed en in de beenen. Wie eens van een jaszorgie wil genieten, die moet naar deze revue gaan Maar hij moet er op rekenen, int hij kunst noch be^jhaving vindt. Kunst noch beschaving, maar wel perverse dansen. STADSNIEUWS. Cix. Zangvereniging „Hallelujah." Het 15-jarig bestaan der Christelijke Zangvereeniging „Hallelujah" Onder- afdeeling der afd. Leiden van deii Chr BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Nat. Werkmansbond, werd gisterav. herdacht in een feestvergadering, die gehouden werd in het verenigingsge bouw „Nathanaël" Moriaansteeg. De vergaderzaal was voor dezen a^ond aardig versierd. Onder de talrijke aanwezigen waren leden van het Ringbestuur, afgevaar digden van Chr. zangverenigingen uit Leiden en omgeving, en verder van den C. N. Werkmansbond, en de on- derafdeelingen, de Naaikrans „Zuster liefde" het ziekenfonds, de Zondags- sphool, en de reciteerclub UV.K. De voorz., de hr. C. B. v. d. Zeeuw liet bij den aanvang Ps. 08 10 zingen, las Ps. 146 en ging voor in gebed, om daarna een openingswoord te spre ken. Spr. wijdde eenige woorden aan het 15-jarig bestaan van „Hallelujah" waarbij hij in de eerste plaats dank bracht a!hn God, die de vereen, tot hiertoe door alle moeiten heeft heen- geholpen. Daarna ging spr. over tot het uitriken van eenige hui leb lijken. Hij herdacht de uitstekende leiding van de directrice, Mej. Tilly Lêening en bood haar een cadeau aan, een zil veren couvert. Verder richtte spr. zich tot de dames Limburg en .Zwaan en de heeren v. d. Heyüen en Brouwer, die van de oprichting af lid zijn. De dames bood hij een couvert, den heer B. een mooie Oxfordpijp aan. Den laatste herdacht hij speciaal als den oud-voorzitter, die met groote vol harding de vereen, door allerlei om standigheden heen had geleid. De ver gadering toonde door een krachtig ap plaus na iedere toespraak haar instem ming met 's voorzitters woorden. De-, ze verwelkomde de afgevaardigden fen genoodigden, speciaal de red. van de N. L. Crt. en wees erop hoe practiscli de Christelijke Zangvereeniging en de Christelijke pers op elkaar aangewezen zijn en elkaar moeten helpen. De heer G. Zitman, penningmees ter, herdacht de verwisseling van voor zitter en bracht hulde aan den tegeiiw. vporz. 'den heer G. B. v. d. Zeeuw, wiens krachtige leiding de vereeniguig in het afgeloopen jaar Hallelujah een flink stuk vooruit heeft gebracht. Als blijk van waardeering bood spr. hem namens de vereen, het insigne van Hallelujah in goud aan. Dezelfde spreker bracht als voorzit ter der chr. reciteerclub „UVK." de ge luk wenschen van deze zustervereeni- ging over. en - De voorzitter dankte hartelijk voor de waardeering henT bewezen en sprak het voornemen uit hei insigne steeds met eere te zullen dragen. Spr. heeft de vereeniging lief gekregen en hoopt dat allen haar trouw zullen blij ven steunen. Als adviseur en als afd. voorz. van den Werkmansbond sprak de heer D. M. K u i v e n h o v e n. H ij memoreer J e dat Hallelujah is opgericht, nadat een dames- en een mannenkoor het had den moeten opgeven. Daarom is dit jubileum te meer verblijdend. Spr. bracht hulde aan de leiders en de directrice, Mej. Leening, ter wip hij namens het bondsbesjtuur een fraaie medaille voor het vaandel aanbood. De heer J. v. d. Reyden, oud-voor zitter, richtte vervolgens een hartelijke felicitatie tot de vereeniging en bood eveneens een medaille aan voor het vaandel. Namens d© Zondagsschool van de afdeeling sprak de heer L. Zitman. Hij bood een zeer op pviis gesteld ca deau aan in den vorm van een mooie en soliede bandelier voor den vaandel drager. De voorzitter v. d. ring Leiden va? Christ. Zangvereeniginpen, de heer G. Goedhard uit Leiderdorp, wenschte als zoodanig Hallelujah hartelijk ge luk met haar jubileum. Hij schetste den grooten invloed, dié er uitgaat van het christelijk lied en wekte in ver band daarmede op tot krachtige me dewerking aan de verbreiding en ver edeling van den christelijken vereeni- gingszang. Speciaal herdacht spr. het werk van den heer v. d. Zeeuw, ook als ringbestuurder. De heer W. W e s s e 1 vertegenwoor digde de Chr. zangvéreen. te Zoeter- woude, toen hij Hallelujah geluk- wenschte. Hij werd gevolgd door den heer A. S t i k k e 1 o r u ra, 'die naineps het Zie kenfonds van de afdeeling ue vereen, feliciteerde en als een feestgeschenk een bedrag in enveloppe aanbood met vrije beschikking. Namens de Chr. Zangvereen. Looft den Heer uit Lisse hield de heer A. Tibboel een warm gestelde speech. Ook deze spreker stond stil bij het ver heven karakter van de Christelijke zangkunst. Met genoegen constateerde hij dat Hallelujah op zangersdagen en uitvoeringen een goed figuur maakté. Spr. schreef den "bloei der vereeniging hieraan toe, dat de leiders steeds, en vooral in moeilijke «tijden den zegen alleen van God hebben verwacht, en wekte hen, evenals de bekwame direc trice op, in dezen weg voort te gaan. Hierna betrad het koor het podium. Onder leiding van de directrice Mej. Tilly Leening werd een door haarzelf getoonzet ge dachten is lied gezongen, in woorden van den heer C. B. v. d. Zeeuw. Het lied, dat o.i zeer gelukkig was gecomponeerd en met glans werd voorgedragen, gaf een mooien indruk van het werk der jubileerende vereeni ging. Het eindigde met een heilbede voor het bestuur. Tenslotte sprak nogmaals de heer G. Zitman om den dank over te bren gen van de directrice en de gehuldig de oudste leden. Tevens dankte hij na mens het bestuur de leden voor de treffende zanghuid e. De secretaris, de heer L. G ij s m a n, Égaf in een keurig verslag een overzicht wan het wedervaren der vereeniging in de afgeloopen 15 jaren. Een stevig applaus beloonde (Jen sa mensteller. Mej. Tilly Leening zong bij de piano zeer verdienstelijk eenige liederen. Eerst: „Waar Gij heengaat"en toen» op verzoek: „Van een Konings- vrouwe." De groote bijval bewees wel hoezeer deze bijdrage werd. gewaar deerd. Nadat vervolgens staande de eerste twee coupletten van het Wilhelmus waren gezongen, deelde de voorzitter mede, dat telegrammen van geluk- wensch ingekomen waren van de Chr. Zangvereen. te Koudekerk, te Noord- wijk aan Zee, te Warmond en van de Leidsche Chr. Zangvereen. „Zang zij onze leus." De voorzitter kondigde nu het einde aan van het officieele gedeelte van den feestavond. Van deze gelegenheid maakte hij ge bruik om de verschillende sprekers hartelijk te danken evenals hen die dezen avond hadden voorbereid, o.w.' de heer Werk, die voor.de mooie zaal versiering had gezorgd. Nu volgde het traditioneele luimige gedeelte van de feestvergadering. On- noodig- te zeggen, dat de leiding daar van in goede handen was bij de leden van de reciteerclub „UVK." die door hun leuke voordrachten de aanwezi gen danig lieten lachen. Een enkele maal had de stof meer met het karak ter van „Hallelujah" kunnen overeen stemmen. Ook zong Mej*. Leening nog eenige liederen, waarmede zij weer veel lof oogstte. Het was niet vroeg meer, toen de voorzitter de alleszins geslaagde her- denking sloot met dankgebed en het laten zingen van Gezang 96, na nog maals alle medewerkers te hebben ge dankt. Het nut van E<r*ieranto. Op uitnoodiging van de Leidsche'Es perantisten trad gisteravond in het Volkshuis ou de heer Adalberts Smit van Den Haag met een lezing over bovenstaand onderwerp. De vergadering, ai-s onder leiding stond van den heer Timmer, was goed' bezocht. De heer Smit wees or op, dat de ve- reld behoefte heeft aan eet "hulptaal als een internationaal vervoermiddel voor de gedachten. De behoefte daar aan werd reeds eeuwen goeden ge voeld: eerst zocht men het in de rich ting der Chineesche woord ieekens, die •wel in de verschillende landstreken an ders worden uitgesproken, doch wier beteekenis bij alïë c.hineezen dezelfde; is. Dit is evenwel een zeer omslach tig systeem;' veel praotischer is^ een phonetische taal. De poging vah Schleyer met zijn Vo- lapük mislukte: deze taal bleek in del practijk onbruikbaar. Gelukkiger was Dr. Zamenjiot met de geniale uitvin ding van het Esperanto. Dr. Zamenhof woonde in een stadje in Russisch Polen, waar behalve Rus sen en Polen, ook Duits-diers en Joden woonden/welke nationalpeiten steeds overhoop lagen. Dit bracht hem op de gedachte, dat -een internationale! taal veel zou bijdragen tot het onder ling verstaan en beter begrijpen van, elkaar en reeds als l&jarige gymna siast legde hij de grondslagen voor het latere Esperanto. Het Esperanto voldoet aan alle eischen, -die aan een internationale taal te stellen zijn: het is gemakkelijk leer baar en gemakkelijk verstaanbaar. Zijn woordenschat bestaat uit pl.m. 2000 grbiidwoerden. waai'ai dé an dere doe middel un een 32-tal '.oor- en achtervoegsels gevormd wordch. Zijn spraakleer telt slechts 16 regels, alle zonder uitzondermgen. De woor den van 't Esperanto zijn vo r een groot deel internationale wouden. Wie dagelijks 1 uur studie a&n het Esperanto wijdt, is na verloop van een jaar zoover, dat hij een redevoering in Esperanto behoorlijk kan volgen. Een dergelijke bedrevenheid in Fransch of Engelsch heeft men na ean studie van 5 jaren gewoonlijk nog niet. Het Esperanto heeft op int^rnatior naie congressen, waar menschen van de mee:t uiteenloopende ta e.i \soms 5U verschillende taalsystemen; bijeen waren, zijn bruikbaarheid als interna tionaal vervoermiddel der gedachten bewezen. Het is ook zeer welluidend, gelijk Spr. liet hooren door een metrische vertaling van een gedicht van Pin darus en van Sappho voor te dragen, door hemzelven uit het Grieksch in het Esperanto vertaald, alsmede een ge dicht uit het Friesch. Naast deze ideeële heeft he; Espe ranto ook practische beteekenis,' gelijk de gehouden handelscongressen bewij zen. In vele plaatsen over de geheelei wereld zijn „gedelegeerden", die Es peranto verstaan en tot wie men zich wenden kan om inlichtingen op een. of ander gebied, die men wensent. Hier te lande zijn ongeveer 40 „ge delegeerden", doch in andere landen, is de beweging: sterker. Het aantal ge organiseerde Esperantisten in ons land bedraagt een kleine 2000, over drie or ganisaties verdeeld. Het werkelijk aan tal Esperantisten is evenwel 10 k 12 maal zoo groot. Spr. eindigde ziin- belangwekkende rede met een opwekking tot de aanwe zigen, Esperanto te gaan beoefenen. Van de gelegenheid, zich op te geven voor een Esperanto-cursus, maakten reeds meerderen gebruik. Men kan zich daartoe wenden tot het Volksr huis; de kosten bedragen 10 cent per avond (_eens per week;, benevens dei aanschaffing van het leerboek 1.10.; Jubileum F. Eikerbout. Morgen hoopt de Voorzitter van den Chr. Metaalbewerkersbond, de heer F. Eikerbout, den dag te herdenken, dat hij voor I21/s jaar als gesalarieerd be stuurder van den Bond werd aange steld. Iiï het bondsorgaan „De Metaalbe werker" komt een goed gelijkende beel tenis van den Jubilaris voor, waarbij de heer Grotenhuis, de secretaris-penning meester van den bond, een artikel schrijft, waaruit wjj met instemming het volgende overnemen: ,/Wij willen op dezen dag onze harte lijke -en welgemeende felicitatie ook van deze plaats onzen jubilaris doen toeKomen en hem toehidden, dat het hem gegeven worde, nog tal van jaren voor den Bond werkzaam te zijn.' Dat Gods genade u, zoowel in uw persoon lijk leven als bij uw werk voor den Bond, in rjjke mate moge toevloeien. Wjj meenen voorts de tolk te zijn van al onze leden, afdeelingsbestuur- ders, leden van den Algemeenen Raad en Hoofdbestuur, als wij ook in on3 orgaan, namens hen allen u van harte fehciteeren niet alleen, maar U ook toewenschen, dat gij nog langen tijd onzen Bond als gesalarieerd bestuurder moogt dienen. Vriend Eikerbout, het ga U wel op Uwen verderen levensweg en moge dezen dag voor U worden de ervaring, op welke wijze geheel de Bond voor U gevce't. Dat dan uit vele plaatsen van ons land de bewijzen van sympathie en toegenegenheid U mogen toekomen, opdat aeze dag voor U worde een on vergetelijke, een dag, waarop wfi het elkander willen toonen, dat, trots er wel eens ve/schil van meening bestaat, wij toch elkander hartelijk weten te waa deeren Ga verder op Uw levensweg in de kracht van Uwen en onzen God. Zie af van al.es, wat de wereld kan bieden. Hetgeen gij zoovele malen anderen hebt •voorgehouden, willen wij U op dezea dag voor oogen stellen: Houd in Uw weg het oog op God ge richt, Vertrouw op Hem en de uitkomst zal niet falen". Wij sluiten ons bjjdeze gelukwen- Echen aan en voegen er de onze bij, De heer F. Eikerbout neemt, natuurlijk in do eerste plaats door zijn arbeid op sociaal gebied, maar tevens op po litiek en kerkelijk terrein, een plaats van beteekenis onder ons in en wij hopen, dat God hem de kracht n den lust moge schenken, nog veie' jaren zijn veelzijdigen arbeid te mogen voort zetten. Begrafenis I. Arbouw. Dinsdag had op „Rhijnhof de begra fenis plaats van den heer I. Arbouw, die te Veghel (N. Br.), waar hij voor de fabriek waar hij werkzaam was de Hollandsche Constructiewerplaatsen werkzaamheden verrichtte, door e'lec-. triciteit gedood werd. Een groote schare belangstellenden ïiad zich .ondom e groe e vergader De direct'.- van d labrick, <.\jn mode arbeiders .en bijna geheel het bestuur der afdeeling van den Chr. Metaalbewer kersbond, van welke de overledene 2de voorzitter was. waren tegenwoordig. Namens de afdeeling sprak de neer Eikerbout aan de groeve. Hij getuigde, hoe vriend Arbouw, de stille en ernstige werker, door zijn arbeiden op het maat schappelijk terrein uitkwam voor de eere van zijn God. Hij stelde den ont slapene aan allen ten voorbeeld en hij sprak den wensch uit, dat dit sterven voor anderen nog gewin mocht bren gen in dien zin, dat meerderen door dit verscheiden worden bepaald bij de broos heid van het leven, en aat ernst gemaakt worde met de dingen der eeuwigheid. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertent! ën por regal oen» Ingezonden Me de dee ling en, dob bol taxie! Bij contract, belangrijk# rednetia. Kleine adrertentiSn bij vooruitbetaling ran tan boogete 30 woorden, worden dage- lijks geplaatst ad 40 cent. De gedelegeerdenbijeenkomst der Britsche mijnwerkers. In* 1928 zal in Nederland een Inter nationaal congres voor liet handels onderwijs worden gehouden. Autobus-ongeval te Loplk. Een vrouw verdronken. Einstein te Leiden. Prof. Dr. A. Einstein uit Berlijn is alhier aangekomen tot het geven van zijn jaarljjksche college's en tot het houden van wetenschappelijke bespre kingen met enkele Leiasche hoogleera ren in de natuurkunde. Leidsche winkelstand. Het sigarenmagazijn van den lieer Arnold aan de Breestraat, op den hoek van de Diefsteeg is eenigen tijd gele den voor goed gesloten, en heeft thans plaats gemaakt voo»* een flinke, ruime vleeschhouwerij en spekslagerij. Ondernemers zijn de heeren Rooy- akkers en Zandbergen, beider vakmen schen, die zich voorstellen, de zaak breed op te zetten en hun bedrijf zoo volledig mogelijk in te richten Het interieur van den winkel is be langrijk vergroot door het aangren zend kantoor en den achterwand ver naar achteren te verschuiven. Het werd verder geheel opnieuw ingericht, voorzien van een marmeren vloer, een dito opstand voor toonbank en etala ges en een frissche, fijn afgewerkte wandbetegeling. Plafond en lichtinstal latie werden daarmede iD overeenstem ming gebracht; zoodat het geheel een oorspronkelijk karakter kreeg. Van den nieuwen inventaris noemen wij de snij- en weegwerktuigen en spe ciaal de nieuwe, modem en ruim inge richte koelcel. Achter den winkel i9 nog e«#n flinke gelegenheid overgebleven, die benut zal worden voor de inlichting van een volledige .vleeschbewerkingsinstaila- tie. De firmanten stellen zich voor, het geheele vak te beoefenen en alle moge lijk fijne vleeschwaren in den voorraad op te nemen. Uitwendig onderging het winkelpand een verbetering, 'die evenredig aan de inwendige verruimng, waardoor ook het frent een flinken indruk maakt. Aannemer waè de heer W. H. Haak Jzm, die voor een vlugge uitvoering zorgde. Voorts werd het steenhouwers werk uitgevoerd door Vreeswijk en Piket, het winkelwerk door B. Erades, de betegelng door Ferd. M. J. Proot het schilderwerk door Ilarteveld en Verhoeven en de lichtinstallatie door den heer H. Swaak. Nederlandsche Moienaarsbond. Gisteren is hier ter stede de najaars vergadering van den Algemeenen Ne derlandse hen MolenaarsDond, gehou den, onder voorzitterschap van denl heer J. Das Dzn. uit Utrecht. Daar de heer Das het maal bedrijf verlaten heeft, had hij gemeend, zijn) functie van voorzitter en bestuurslid} ter beschikking te moeten-stellen. Iri de gisteren gehouden vergadering is hij tot buitengewoon lid en daarna! weer tot voorzitter gekozen. Uitgesteld werd oe bespreking over het rapport, uitgebracht door den heer Boonstra, over het electriciteitsver- bruik en .de molens." Besproken werd het rapport van den heer W. E. Schrijver uit Nijbroekt over ae verbetering van den Holland se hen molen, welk rapport concludeert! tot het instandhouden van den Hol landse hen windmolen. Besloten werd, steun te ver leen. em aan de vereeniging De 'Hollandschei Molen te Amsterdam. Besprekingen werden gevoerd over een te organiseer en tentoonstelling op molengebied. Het bestuur werd ge machtigd, plannen daartoe uit te wer ken. De heer G. J. Honig uit Koog a. d. Zaan hield ten slotte een rede over wind- en maalrechten. De Stadhuisdlef aangehouden. Zooals wij gisteren reeds meldden, it op verzoek van de Leidsche politie gisteren te Eindhoven aangehouden en naar hier overgebracht de 20-jarige Duitscher R. M., uit Eisenach, cue* zich waarschijnlijk heeft schuldig ge maakt aan den diefstal met braak in het Bureau van Bouw- en Woningtoe zicht. Aangezien ook te Haarlem en te Amersfoort misdrijven zijn gepleegd] waaraan hij niet vreemd schijnt te zijn, zal de verdachte na ter beschikking van de justitie te zijn gesteld, oouj daarheen worden overgebracht. Verder vraagt de Commissaris vaa( politie alhier, in verband met deze aan houding, inlichtingen aangaande de herkomst van eenige voorwerpen, did op den verdachte zijn gevonden. Be halve een Duitsche gouden munt eni

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1