Geschiedenis der muziek
"fÜEUWE LEIDSCHE COURANT VAN WOENSDAG 22 SEPTEMBER 192Ê.
UIT DE OMGEVING
'*V - OEOSTOEES*. L
- Oemeenteraad
Onder presidium van den burge
meester, J. G. M. van Griethuiisen ver
gaderde gisteravond de gemeenteraad.
Aanwezig alle leden.
Na de opening was aan de orde de
Installatie van het nieuw-benoemde
Raadslid, den heer M. C. v d Burg.
Een commissie, bestaande uit de
fieeren Zandbergen, Bakker en Van
?gmond, onderzocht de geloofsbrieven
'èn adviseerde op grond daarvan tot
toelating. Aldus besloten.
De heer v. d. Burg door de heeren
van Egmond en Bakker binnengeleid,
legde in handen van den voorzitter de
■vereischte eeden af en werd door den
plaatste gelukgewenscht met ziin benoe-
rïhing, waarop deze dankt en z'n plaats
jfnneemt.
Hierna werden de notulen gelezen
en goedgekeurd.
Onder de ingekomen stukken was
hen dankbetuiging van Mevr. de Weid.
;L. Verhaar voor de deelneming, onder-
vonden bij het overlijden van haar
echtgenoot.
\l Van het bestuur der Chr. HBS. te
^heiden was een aanvrage om subsidie
ingekomen, vergezeld van een gedocu
menteerde toelichting.
B. en W. hadden het stuk nog niet
pkunnen inzien, waarom besloten werd
$iet aan te houden tot een volgende
lvergadering.
Vervolgens werd de gemeentereke-
;ning over 1925 ter voorloopige vast
stelling aangeboden met het rapport
^yan de raadscommissie, dat bii monde
Sran den heer v d Hulst werd uitge
bracht en gunstig luidde.
De rekening werd goedgekeurd met
"de volgende eindcijfers:
Gewone Rekening.
Ontvangsten f 232,288,82 H
Uitgaven f 204.355.91
éaldo f 27,932.30..
Kapitaaldiens t.
-Ontvangsten f254.502.12
Uitgaven f 252.143.21
;Saldo f 2.358.91
Op voorstel van B. en W. werd be
sloten om "van het saldo der gew. reke
ning 1925 een bedrag van f 10.500 te
gebruiken voor de verbreeding van den
Abspoelweg, rekening 1927, en van het
saldo van den kapitaalsdienst een be
drag van f 2250.55 voor den aanleg
van plantsoenen, eveneens rekening
jl927. Eenige voorgestelde af- en over
schrijvingen op de begrooting voor
'1926 werden zonder bespreking goed
gekeurd.
Besloten werd den pensioengrond
slag van den gem. veldwachter C. J.
v d Aar, in verband met een periodie
ke verhooging, to brengen op f1915.
Vervolgens kwam in behandeling 't
door B. en W. opgemaakte concept van
een verordening op de z.g. verliclitings
belasting, als in de vorige vergadering
besproken.
De heffing bepaalt zich tot de be
bouwd© eigendommen, met. ontheffing
'van de gebouwen die voor den openb.
eeredienst zijn bestemd. De heffing
bedraagt 50 pet. van de afname.
De, heer Bakker uitte zijn tevreden
'beid over deze oplossing van het aan
vankelijk niet gemakkelijke vraagstuk
van de bekostiging der electriciteitsfa-
bricatie, en meende dat alle partijen
hierdoor wel bevredigd zullen zijn.
De verordening werd goedgekeurd.
Overeenkomstig het voorstel van B.
en W. werd besloten, om op verzoek
aan den Alg. en den R.K. Politiebond
ieder een subsidie van f 10 te verlee-
nen. en de Gem. Landstormcommissie
een van f50. Bij het laatstgenoemde
subsidie stemden de heeren Bakker,
Schoonderwoerd en v. d. Hulst tegen.
De raad behandelde daarna den aan
leg van waterleidingbuizen in den Abs
poel weg.
Deze zaak is nu bijna een jaar in be
handeling. Een tijdlang heeft men van
de belanghebbenden niets behoord, tot-
;dat zij onlangs B. en W. een aanbod
hebben gedaan.
De kosten werden aanvankelijk ge
raamd op f 10600 voor het gedeelte:
eind-Warmonderweg—KanaalDaar
van gaat al f 2305 af voor het stuk dat
de gem. intusschen zelf al heeft* ge
legd, zoodat het blijft f8295. Hierbij
komt weer f 1200 voor den aanleg van
een zinker. Het geheele bedrag wordt
f 9495. De helft daarvan is dus f 4747.50
Dat is meer dan de bewoners aanbie
den, nl. f4500, maar B. en.W. willen
toch het aanbod aannemen omdat de
belanghebbenden thans getoond heb
ben er iets voor over te hebben.
Het voorstel van B. en W. werd met
alg. st. aangenomen.
(Hierna kwam in behandeling een
voorstel van B. en W. om in eigendom
en onderhoud, bii de gemeente over to
nemen een driehoekig stuk grond van
180 vk. M. een vereeniglngspunt tus-
schen den Wytenbachweg en de Dorps
straat. De eigenaar wil de grond gra
tis afstaan, mits hij schoongemaakt
of (en) bestraat wordt, in aansluiting
op het trottoir van den Terweeweg
enz. De grond zal niet mogen worden
bebouwd. Er zal echter wel een tians-
formatorhuisje komen.
B. en W. stelden voor, den grond op
de gevraagde condities 'over te nemen,
'daar het van belang is, dat het gem.
eigendom wordt. Aldus besloten.
In verband met een herhaalde aan
vrage van het betreffende schoolhoofd
stelden B. en W. voor om de school
in de Leidsche Buurt te voorzien van
gasverwarming. Voor de drie lokalen
zullen zes „Proinotihèus" gas-kachels
noodig zijn, kostende f 1586, waarbij
nog f214 van schilderwerk, reparatie
énz. komt. De levering is aangeboden
door de Leidsche Lichtfabrieken, die
voor meerder© gasfabrieken een bedui
dende reductie aanbieden.
Met algemeene stemmen werd het
voorstel aangenomen.
Tegelijk werd een andere wensch
van hetzelfde schoolhoofd ingewilligd,
n.l. de aanleg van electrisch licht. De
ze kost f200. B. en W. meenden, dat
dix bedrag er wel uit zal komen door
besparing op lampjes, kousjes enz. die
de tegenwoordige gasverlichting ook
niet goedkoop doen zijn.
Bij de rondvraag vroeg de heer Zand
bergen nogmaals verbetering van de
entree der gemeente aan de Rijnsburg-
sche zijde.
De voorzitter zei dat B. en W.
binnenkort nog eenige punten onder de
oogen zullen zien. Overigens zal de be
grooting voor 1927 wel meer nieuws
brengen. Daarna sluiting.
roelofarendsveen.
Dinsdagmiddag- werd in tegen-
wooafdigheid van tal' van genoodigdeni
de bazar geopend, welke alhier van 21i
tot 23 September zal worden gehou
den. Nadat door eenige dames een)
tweetal liederen ten gehoore waren ge
bracht. nam de weleerw. heer Ds. A.
E. van Baaien het woord, die na allenj
een hartelijk woord van welkom te)
hebben toegeroepen zijn dankbaarheli dl
uitsprak over het werk door de da
mes en heeren van hiet comité verricht
om deze bazar zoo goed mogelijk te)
doen slagen. Ini het bijzonder richtte1
spr. een welkomsWoordj tot den Qdel-
achtb. heer 'burgemeester Vos ter s; en
den gemeente-secretaris, die door hun
ne tegenwoordigheid van hunne sym
pathie deden blijken. En het mag hier
gerust glezegd, dat het doel van deze!
bazar zeer sympathiek is, omdat zij
beoogd het bijzetten van meer luister
aan Eet^huis van Go,di, daar het kerkje)
in de Kaag dringend vraagt om ge
schilderd te worden.
.Vooral richtte Ds. van Baaien eed
dankwoord tot den heer Nell en zijn)
echtgenoóte alhier voor het gratis af
staan van de stal voor dit doel. Uitl
dankbaarheid werd aan mej. 'Nell eeni
fraai bouquet dahlia's aangeboden,
waarna spr. de bazar voor geopend
verklaarde. De stal van den heer NeJL
is geheel in een feestzaal herschapen,
en ziet, doordat aan de wanden ver
schillende draperieën zijn aangebracht,
er werkelijk frisch en aanlokkelijk uit.
De uitgestalde artikelen, bestaande,
zoowel uit huishoudelijke als luxe voor
werpen, trekken bijzonder de aan
dacht, terwijl de pnjzen zeer matig'
zijn. Ook voor de noödig© attracties!
heeft het comité gezorgd, zoodat een,
gang. naar de koestal van den heer
Nell werkelijk de moeite wel waardi
is. Een ieder uit cle Kaag en omge
ving verzuime niet ce.is een kijkje'
te gaan nemen.
GEMENGD NIEUWS.
.Vergiftigde bessen gegeten.
Twee kinderen, 4 en 5 jaar oudy
van den groentenkoopman Nyssen uib
Schinnen, werden onwel en kregen he>-
vige maagkrampen. Geneeskundige»
hulp werd onmiddellijk geroepen.
Toen de dokter ter plaatse verscheen
was een der kinderen reeds overle
den, terwijl de toestand van het an
dere ernstige zorgen baart.
De kinderen hadden vermoedelijk
vergiftigde bessen gegeten.
Ernstige val. De 20-jarigej
K. uit Ophoven-Sittard, vloog bii 'liet
afrijden der zeier steile helling Wint--
raelcerberg, door te krachtig remmen,,
Van zijn- fiets en botste met gewei dl
tegen een kar op, waardoor K. zeed
ernstig aan het hoofd werd 'gewond.
De verwonding was van dien aard1,,
dat hij onmidaellijk naar het zieken
huis te Sittard moest worden aVeiv
gebracht. i
De gevol'gjen van een Val. 1
Vorige weiek viel1 de 66-jarige mej. B.
in haar woning aan den "Groienewegl
van de trap, met het gevolg), dat zij
de pols harer rechterarm brak. Aan
gezien in die arm bloed vergiftiging
is ontstaan, heeft men zich genood
zaakt gezien in het van Iterson Zie
kenhuis dit lichaamsdeel tot aan denj
schouder af te zetten.
Gevallen. Aan de melkfabriek)
'tAnker te Roosendaal had de chefi
der zuivelafdeeling, de heer J., heti
ongeluk van «en trapje in den ba
terkelder te vallen, waardoor hij eeni
rjb brak en twee andere ribben kneus
de. Ook een arbeider uit Wouw kwam)
in genoemde fabriek te vallen en brak
een rib.
Naaldindeborst. Een meis-<
je, zekere L'., werkzaam aan een bieri
inrichting te Roosendaal, had het on
geluk bij haar werk een naald in dei
borst te krijgen, welke op het borst
been afknapte. In het ziekenhuis op
genomen, werd haar door twee dok
ters het achtergebleven gedeelte naald)
uit het lichaam verwijderd.
Verbrand. Te Enca is het 3-
jarig zoontje van den heer Z. in een)
waschketel niet kokend water geval
len en aan 'de bekomen "brandwondetnl
overleden.
Motorfiets in brand. Maan)
Idagavond. te zeven uur geraakte in)
een pakhuis aan de Zaagmolenstraat)
te Rotterdam een motorfiets toebier
hoorende aan den loodgieter A. H.,,
idoior een lek in de benzineleiding ini
brand. Zekere R. B., wonende in de
Zaagmolenstraat die voorbijkwam, ihaid)
de tegenwoordigheid van geest, de mo
tor beet te grijpen en op straat te rij
den, waarbij "hij echter vrij ernstige!
brandwonden aan beide handen be
kwam. Gasten van spuit 13 arriveer
den even later' en braken de straat)
op om zand te bekomen. Daarmede)
werd het vuur spoedig gedoofd.
lO.ngeval'. De werkman A. v.
H. uit Sliedrecht, die gisteren te Hoek)
van Holland op een zandzuiger aan
het werk was, kwam te vallen en kreeg
daardoor een vrij ernstige kneuzing
aan zijn rechterbeen.
De man werd naar het ziekenhuis)
aan den Coolsingel getransporteerd.
Ernstige val. De 3-jarigie J.
T. v. A., die met zijn «moeder woj-
nende in de Brielsche Laan te Rotter
dam gisterenmiddag bij familie aanj
den Dortschen straatweg op bezoek!
was,, viel in een onbewaakt oogesn-
blik uit een keukenraam op de twee
de verdieping. Met een schedelbreuk!
en een verlamming aan de rechter
zijde moest het ventje naar het zie
kenhuis aan den Coolsingel vervoerd!
worden.
Baldadig. Uit louter baldadig
heid heeft de 38-jarige B. C., bij 'den
slager J. G. aan den Charloischen,
Iverksingel 'te Rotterdam een spiegel
ruit ingeslagen. De man werd verbali
seer d.
Gearresteerd. Zekere B. H.
C. is gearresteerd verdacht van ver
duistering van 30 gulden, ten nadeelef
van B. aan den 's-Gravexidijkwal te
Rotterdam en van een geldswaardig
voorwerp van 15 gulden ten nadeel©
van J. C. S. in de Hondiusstraat.
Dienst weigering. De dienst
plichtige J. H. uit Emmen van het
le reg. huzaren werd door den Krijgs
raad te 's-Hertogenbosch wegens prin
ciple el e dienstweigering veroordeeld
tot 10 maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest en ontslag uit
den diemst.
Aan de gejvolgen overleden.
Te 's Hertogenboisch viel' twee we
ken geledein een vrouw uit het raam)
harer woning in het Uilenlburgstraatje.
Tengevolge van de bij "dien val beko
men verwondingen is zij thans over
leden.
Tegen een hoorn. Tusschlön)
Hengelo 'en Enschedé re!ed Maanldagf-
avond een' vrachtauto van )de Hain!-'
delskamer te Hengelo tegen een boom)
De twee inzittenden werden) ernstig ge
wond.
Uit het Sociale Leven.
Permanente samenwerkinQ tusschen
patroons en werknemers.
Op uitnoodiging van den Be drijf s-
raad voor de schilders gevormd door
de organisaties van katholieke pa
troons en gezellen in dit hedrijf, heh-
hen de hoofdbesturen van den Ned.
R.-K. hond van schilderspatrooss „St.
Lucas den bond van Christelijke
echilderspatroons, den Ned. R.-K.
bouwvakarbeidersbond ,St. Joseph" en
den Ned. Christelijken bouwvakarbei
dersbond na eenige besprekingen zich
bereid verklaard tot een permanente
samenwerking op den volgenden grond
slag, welke nog aan de respectievelijke
instanties der genoemde organisaties
ter goedkeuring zal worden voorgelegd
De navolgende organisaties in bet
schildersbedrijf, te weten: »le Ned. R.-
K. Schil derspatroonsbond ,,St. Lucas",
de Ned. bond van Christelijke schil
derspatroons, de Ned. R.-K. bouwvak
arbeidersbond „St. Joseph" en de Ned.
Christelijke bouwvakarbeidersbond, al
len aanvaardende de Christelijke be
ginselen als basis voor bet maatschap
pelijke leven en mitsdien verwerpende
den klassenstrijd als daarmede onver-
eenigbaar, besluiten tot het vormen
van een permanent contact met bet
doel, op bovengenoemden grondslag
gezamenlijk de bedrijfsbelangen te
dienen en den bedrijfsvi'ede te bevor
deren door:
a. de colectieve arbeidsovereenkomst
als één der grondslagen van den be-
drijfsvrede voor te staan en te propa-
geeren;
b. het bespreken van onderwerpen
en zaken, welke voor het bedrijfsleven
van belang zijn en zoo mogelijk dezen
te verwezenlijken door bet geven van
advies en doen van voorstellen dien
betreffende, aan de organisaties;
c. te trachten bij dreigende conflic
ten bemiddelend op te treden;
De vorm van dit contact bestaat in
een permanenten raad waarin «lk der
deelnemende organisaties met 2 leden
vertegenwoordigd is. De benoemde le
den dragen slechts persoonlijke verant
woording voor bet standpunt, door hen
in dezen Raad ingenomen.
De Raad heeft in geen enkel opzicht
de bevoegdheid tot het nemen van
voor de aangesloten bonden bindende
besluiten.
De kosten van den Raad, voor zoover
het algemeene kosten betreft, worden
door de diverse organisaties voor een
gelijk deel gedragen.
De Raad is bevoegd eigen buishou
ding bij afzonderlijk regemenc nader
te regelen.
-c 1
RECHTZAKEN.
teu i '(ml
De moord te Spekbolzerheide.
Gisteren werd voor de rechtbank te
Maastricht de zaak behandeld tegen
A. W. idie op 4 Juli te Spekholzerheide
Josepbina Scbeurs, echtgenoote van H.
Borghaus met een ijzeren schroefsleu-
tel op bet hoofd beeft geslagen, ten
gevolge waarvan zij is overleden.
Het geldt bier het bekende geval
toen vrouw Sch. terwijl de overige
buisgenooten in bet veld werkzaan,
waren, alleen met verdachte op de boe
ve was. Teneinde aan geld te komen,
beeft verdachte in een varkenshok de
vrouw overvallen en met een schroef-
sleutel haar eenige slagen toegebracht
op bet hoofd.
Vervolgens beeft bii kasten en laden
onderzocht en een portemonnai© met
eenig geld meegenomen. Later is bii te
Valburg door den gemeente-veldwach
ter aangehouden.
Nadat een groot aantal getuigen ge
hoord waren, nam bet O.M. waargeno
men door mr. Kneepkens, requisitoir
en vroeg ter zake doodslag, gevolgd
'door diefstal levenslange gevangenis
straf. Op de publieke tribune brak een
groot applaus los.
De verdediger mr. Paulussen refe
reerde zich aan bet oordeel van di
rechtbank. Uitspraak over 14 dagen.
Scheepstijdingen.
holland-amerika lijn.
ROTTERDAM, 20 September (5,45
n.m.) van New York te Rotterdam.
DRECHTDIJK, Rotterdam naar Van
couver, 20 September (136 v.m.) 510
mijl Z.-W. van Valentina.
MAASDAM, 21 September van Rob
terdam naaar New-Orleans.
holland west-afrika lijn.
SCHELDESTROOM, (uitreis), 21 Sep
itember van Amsterdam.
IJSTROOM, (thuisreis), 20 September
van Freetown.
VLIELAND, (thuisreis) passeerde 18
September Las Palmas.
HERCULES, 20 September van Ham*
burg naar Amsterdam.
holland-afrika-lijn.
SPRINGFONTEIN, (uitreis) passeer
de 20 September Perim.
RILDERDIJK, (uitreis) 20
te Antwerpen.
HEEMSKERK, (uitreis), 20
bei- van Algoabaai.
BATJAN, (thuisreis) 20 September te
IGenua.
RANDFONTEIN, (uitreis), 20 Septem
ber van Mozambique.
KLIPFONTEIN, (thuisreis) 21 Sep*
tember te Antwerpen.
RIJPERKERK, (uitreis) 21 Septem
ber van Antwerpen.
ROTTERDAMASHE lloyd.
TERN ATE, (thuisreis) passeerde 19
September Perim.
SLAMAT, (thuisreis) 20 September
van Sabang.
KAWL (thuisreis), passeerde 21 Sep
tember (7 v.m.) Suez.
INDRAPOERA, (uitreis), 20 Septem
ber van Sabang.
STOOMV. mij. nederland.
BATOE, 20 September van Amster
dam te Hamburg.
KONINGIN DER NEDERLANDEN,
(thuisreis), 20 September van Algiers
BALI, (uitreis), 19 September (9.59
n.m.) 50 mijl Z.-O. van Niton.
RIOÜW, (uitreis) passeerde 20 Sep
tember Perim.
Hl
[wereldlijke muziek IN DE M. E.
m merkten in een vorig artikel
reeds op, dat btj de oude Germanen
jnuziek en zang in hooge eere
Stonden. Zij hadden hun zangers, die
bp velschillende stammen verschillend
iwerden genoemd: Skalden, Barden, Sco
pes, enz., en die bp de heidensche plech
'Jlgheden een rol vervulden.
Sterk leefde in hen de behoefte, de
heldendaden van stamhoofden en sterke
strijders te bezingen flvenals we dat
bp de Grieken vinden, o.a. in de tijden
Van Pindaroe.
Deze muziek is strikt genomen slechts
ten halve \tereldsch. Meermalen bezon
gen zij toch mythische helden, die op
eeno of andere wijze met het godsdien
stig leven in verband stonden. Verder
moesten hun heldenzangen dienen hun
stamtrots, hun gevoel van onafhanke
lijkheid wakker te houden en dat stond
alweer in heel eng verband met de
godenwereld, die zjj -^ich hadden ge
fantaseerd en waarbp htm beidensch be
wustzijn zich bestendigde. En eindelijk
vormden de zangers een aparten stand
die nader in betrekking tot de goden-
werd gedacht dan de massa der g
wone stervelingen.
DeNoorsche skalden en Keltische Bar
den begeleidden zichzelf op een snaar-
inatrument, van harpachtig karakter.
Ook in ons land had men in den
heidensehen tijd zulke zangers. Aye den
ken aan den bekenden JBerulêf van Hui-
werd, van wien Altfridus in zijn Leven
van Lindgen schrijft: „een blinde, ge
naamd Berulêf, die door zijn buren zeer
zeer werd onderscheiden, omdat hp min
haam vim, Sb dn daden en gevechten
der oude koningen op de either spelen
de, verstond voor te dragen".
Men weet dat deze Berulêf door Lind
gen van zpn blindheid werd ge
nezen en tot het Christendom bekeerd,
De oude heldenzangen behoorden, zoo
als we reeds opmerkten, tot de mach
tigste middelen om de heidensche be
schouwing en den stamtrots er in te
houden.
Overweldigers wisten dit en toen ko
ning Eduard I uit het huis Plantagenel
in 1284 Wales had onderworpen, vaar
digde hp het besluit uit, alle zangers
en harpenaars ter dood te brengen.
Juist in de muziek der Keltische be
woners zag hp het gevaarlijkste bolwerk
tegen Angelsaksische invloeden.
In het groote Frankische rijk kon
den de oude heldenzangen zich nog
minder lang handhaven. Zooals we
weten, bevorderde Karei de Groote ten
zeerste de kerkelijke muziek. Maar Ka
rel was een ras-Germaan, die histori
sche intuïtie bezat. Hij schreef een
spraakkunst van het Frankisch en liet
de oude heldenzangen verzamelen om
ze met het heidendom niet spoorloos
te laten ondergaan. Van de eerste is
een onbeteeken-l rudiment, van de ver
zameling is niets bewaard gebleven, wat
heel jammer is. Na den dood van Ka-
rel den Grooten komt geen nieuwe groo
te figuur die het belang van het ver
leden vcor de toekomst begrijpt. In-
vlo:-! op het cultureele leven van hun
tijd haldtn Lodewijk de Vrome en zijn
opvolgers niet, dan in zooverre, dat
ltlousters lieten bouwen, waarvan de
büwonL.s zich verdienstelijk maakten
voo.- >L anginniüg van woeste gron
de -i ca den landbouw.
IL: heldenzangers leefden niet bin
nen de kloostermuren.
Gedurende het tijdvak der Noorman
nen verneemt men in h^t Westen trou
wens weinig van kunstzinnige ontwik
keling.
Na dit tijdvak zijn voor de ernstige
en sombere banden de rondtrekkende
speellieden gekomen, met vedel, trom
pet, fluit of cither. Zij trachtten de
lieden tp vermaken en hun muziek werd
als verreweg minderwaardig beschouwd
aan de geestelijke muziek. Hoofdzaak
was natuurlijk altijd de zang en de
liederen, leutig of ernstig waren van
verhalend karakter. Deze rondtrekken
de gezellen waren als mensch niet erg
geteld, men beschouwde ze als „niet
veel bijzonders", al hoorde men ze gaar
ne1, en al waren ze onder de welkome
gasten op de adellijke burchten.
Voor ae muzikale kunst der speel
lieden, was de opkomst der steden een
groot geluk. Zij werden nu tot de bur
gers gerekend en aangezien sommige
steden brandpunten van cultuur werden
en de reizende zangers hun kunst
trachtten te veredelen, lagen zij niet
meer zoo onder de algemeene verach
ting.
Een ander soort maar thans zuiver
wereldlijke muziek .vinden we bii aller
lei soorten van dansen, dis in het zui
den onder allerlei namen bii het volk
gebruikelijk waren. Vooral in Italië,
ypanje en de Provence zijn er allerlei
volksdansliederen. Een beKend soort is
b.v. de ballade, een lied van drie
stronken door een zanger die zich zelf
op het speeltuig begeleidde voorgedra
gen, terwijl de overige aanwezigen on
der de voordracht een inimischen dans
uitvoerden, om den indruk van het ver
haal te vertolken.
De Ballade heeft zich later ontwik
keld tot een letterkundig genre.
Maar er waren andere- volksdansen,
waarbij het muzikaaal karakter meer
op den voorgrond trad. Men herinnere
zich de Villanelle, de Pastourolle. enz..
die thans na lange eeuwen van muzikale
ontwikkeling niet meer zijn dan muzi
kale kunstgenre's voor de concertzaal,
waarbij niemand het in zijn hoofd haalt
lom te dansen. Bouw en rhythmiek her
inneren alleen nog aan het oorspron
kelijk karakter van voor 800 900 jaar.
In de steden ontwikkelde zich de we
reldlijke muziek niet het minst onder
den invloed van het Kerkelijk leven.
Zoo'n Middeleeuwsche Kathedraal was
meer dan kerk alleen. Zij: was verzamel-
plaats^ vergaderplaats wanneer ook an
dere dan kerkelpke belangen in de stad
aan de orde kwamen. En aangezien
zij het eenige groote en vooral ruime
steenen gebouw was, werd zij ook dienst
baar gemaakt aan allerlei voorstellingen
De drama tiek van den Katholieken eere
dienst, gaf hiertoe als vanzelf aanlei
ding, te meer, daar de ongeletterde
Middeleeuwsche mensch in alle dingen
groote behoefte aan plastiek had. Al
lerlei tofereelen uit het Nieuwe Testa
ment en ook uit het Oude, werden wel
dra in de kerk gedramatiseerd, er werd
een tooneelspel van gemaakt. In den
aanvang was dit alles vrij sober, maar
weldra kwamen er allerlei tusschen-
voegsels. De spelers waren geestelijken
Toen op den duur de drama's of mys
terie- en mirakelspelen vrijwel los van
den eeredienst kwamen te staan, en hoe
langer hoe meer een profaan karakter
aannamen, werd een tooneel voor de
kerk opgeslagen. Ook leeken speelden
nu mede, en op den duur verdwenen de
geestelijken van het tooneel.
Natuurlijk was de muzikale begelei
ding van recitatieven en gezongen in
den aanvang zuiver Gregoriaansch,
Maar langzamerhand kwamen meer we
reldlijke wijsjes in gebruis, vooral toen
het tooneel eenmaalbuiten de kerk was
en zich daar zelfstandig ging ontwik
kelen.
Alle ernstige dingen, die overdreven
worden, of waaruit verkeerde toepas
sing dwaze consequenties volgen, viov
den noodzakelijk geparodieerd. Eu de
parodie is altjd geheel wereldsch van
karakter en in lijnrechten strijd met
de oorspronkelijke bedoeling van het
geparodieerde. De parodie spotte met
alles wat zich als ernstig aandiende
en zotte kluchten hekelden soms op
grove wijze. De geestelijkheid mocht
tegen allerlei wereldsche elementen in
drama en muziek protesteeren, men stuit
niet moedwillig, wat in de lifn der ont
wikkeling ligt en waaraan men zelf ia
den beginne heeft medegewerkt.
In alle opzichten was de wereldlijke
muziek in de Middeleeuwen nog afhan
kelijk.
Ze werd verreweg minderwaardig bo
schouwd a-an de kerkelijke muziek, dia
bogen kon op een langzame ontwikke
ling van eeuwen die haar elementen
ontleende aan de cultuurvolken der oud
heid.
Ze bestond in zekeren zin bij de gratie
van adellijke burchtheeren en later in
de 13de en 14de eeuw bij die der Fran-
sche en Bourgondsche vorstenhoven.
Tot een vrij en zelfstandig leven kon
ze het niet brengen, omdat znj zich
niet kan inrichten in een vrije burger
maatschappij.
Instrumentaalmuziek bestand alleen
als noodzakelijk hulpmiddel bij zang en
dans. De instrumenten waren te weinig
geperfectionneerd 0111 een welklinkend
ensemble te vormen, laat staan om voo?
solospel te dienen.
Maar tegen het laak t dar Middeleeu
wen gaat ar een geweldige drang door
de menschenwereld, en dat is het begin
der vrijwording van de wereldlijke mu
ziek.
SL Li
