CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIEPRIJS. Belangrijkste nieuws in dit luum 7d9 JAARGANG VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1926 NUMMER 1928 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 SCHE COURANT Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V A reilende naastenliefde. Nu oen week is voorbijgegaan nabel ontzettend spoorwegongeluk en cLe eer ste indrukken weer zijn verdrongen door zooveel, wat in het steeds voort stuwende leven ook weer om belang stelling vraagt, is het misschien wel goed even de aandacht te vestigen op iets heel moois, dat op dien schrikwek kenden middag voorviel. De heer Muller, de kraigp machi nist van den verongelukten trein, gtond gebogen over zijn leerling-ma chinist, den deerlijk gewonden Ettik- hoven, die zoo oogenblikkeliik hulp be hoefde om het veege leven misschien nog' te "redden. D© ongelukkige besefte zijn toestand, maar in plaats van aan eigen verzor ging te denken, klonk het uit zijn mond: „Heip mijh baas maarl" Wie zou dat verwacht hebben 1 Alle persoonlijke omstandigheden van Ettikhoven en ook van zijn jong gezin moesten wel een dringende kreet om hulp voor zichzelven hebben doen 'hooren. En toch bij eigen nood de gedachte aan zijn „meester." Ontroerend! Er is iets heerlijk moois bij het egoisme, dat we daagliiks kun nen waarnemen. Iets van van dat hoogste in liefde, waarvan we in Johannes' evangelie le zen, dat niemand meer liefde heeft dan deze, dat iemand zijn leven zette voor zijn vrienden. Iets van den band, die er zijn moet tusschen mindere en meerdere. Eere aan Elttikhovens nagedachte nis daarom. Eere allermeest aan God. die ook in den mensch, die een zondaar werd, zooveel zielenadel deed overblijven. Y „Meester" Muller. Ettikhoven dacht aan zijn meester. Maar de verhalen over „Meester" Mullers optreden laten geen twijfel, dat de waardeering en liefde hier niet van één kant kwamen. De „meester" liet dat in daden zien, toen hijzelf, wonderlijk gespaard, on middellijk ook dacht aan zijn onder geschikte. Velen zouden gevlucht zijn van' het tooneel van dood en ellende. Muller niet. want hij dacht aan zijn naaste, al kon opnieuw bij den brandenden stbom zijn leven ook gevaar loopen. De houding van Muiler geeft wel eenige verklaring voor Ettikhovens uiting. Hier was wederzij dsche waardeering En ook in dit opzicht liet die ramp spoedige middag ons veel mooi ïnon- scheliiks zien, dat zoo vaak wordt ge mist. Zeker, 'tis vaak moeilijk een meester te waardeeren en 'tis vaak 6ven moeilijk eeo ondergeschikte te wadrdeeren als men elkaar als puur vreemden, als soms elkaar wan trouwende personen tegemoet treedt. Toch is 't voor meerdere en mindere een Goddelijke eiscfi, waaraan opGols bevel moet voldaan worden. Ook bij harde meesters en minder sympathie ke ondergeschikten. Maar een weg daartoe wezen ons zeker Meester Muller en Ettikhoven. Eere daarvoor ook aan Meester Mul ler. Eere ook allermeest aan God, Die ook in Mullers houding ons een glimp van de allerhoogste liefde deed zien. Y Donkere tijden. In zijn referaat op de 37ste Diaco nale Conferentie heeft Je heer J. Schouten.erop gewezen, dat z.i. de bui tengewone omstandigheden in 't maat schappelijk leven voorbij zijn en de werkloosheidsverschijnselen, die zich op verschillend gebied nog voordoen, als normale verschijnselen moeten be schouwd worden en niet' als gevolg der nawerking van buitengewone om standigheden. De werkloosheid is als 't ware inhaerent geworden aan het so ciale leven. Dit is wel een zeer ernstig woord, iuist omdat het gesproken is door een man met veel economisch inzicht. Want er volgt uit (en verschillende omstandigheden wijzen er op, dat dit iuist is), dat de toestand zich gestabi liseerd heeft. Wij staan dus voor een permanente crisis en er is binnen af- zienbaren tijd geen verbetering van be teeken is te verwachten. De werkloosheid moge zich derhalve wat verplaatsen, zij blijft even omvang rijk. Het is wel een donker vooruit zicht, en meer dan ooit is het daarom zaak, dat, waar de oorzaak der werk loosheid klaarblijkelijk niet kan wor den weggenomen, althans de ellende, die er het gevolg van is, zooveel mo gelijk gelenigd v worde. STADSNIEUWS. Prof. dr. F. A. H. Schreinemakers Morgen herdenkt prof. dr. F. A. H. Schreinemakers, hoogleeraar in de BUREAUHooigracht 35 Leiden TcL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 anorganische scheikunde aan de Leid- sche Universiteit, den dag waarop hij voor 25 jaar werd benoemd lot hoog- leeraar. Wars van alle uiterlijk ver toon, zooals deze Limburger is, was Let zijn uitdrukkelijke wensen, dat dit jubileum onopgemerkt zou voorbij gaan en waar de hoogleeraar thans in Zwitserland vertoeft, zal er morgen ook geen sprake zijn van een huldi ging der Leidsche Hoogeschool van één harer beroemdste zonen. Maar in den kring van Schreinemakers' vak- genooten heeft men toch willen herin neren aan diens zilveren ambtsjubile um. Het Chemisch Weekblad van de ze week (23e jaargang No, 38—18 Sep tember 1926) verschijnt als jubileum nummer ter gelegenheid van den vijf- 1 tigsten verjaardag van J. Willard Gibb's phasenleer niet alleen, maar ook ter gelegenheid van het zilveren ambtsjubileum van prof. Schreinema kers, die met lanidgenooten als Bak huis, Roozehoo;m, Van 'tHioff. Van der Waals, Cohen, Smits e.a. zooveel heeft gedaan aan de ontwikkeling van het werk van Gibbs phasenleer De her denking van het werk van Gibbs viel eigenlijk in Juni. maar het Chemisch YVeekblad heeft willen wachten met die herdenking tot Schreinemakers' jubileum. „Een halve eeuw phasenleer", onder dpzen titel verschijnt ditmaal het Che misch Weekblad, waarin Schreima kers zelf, onkundig van het feit, dat dit nummer ook in zekeren zin „zijn" jubileumnummer zou zijn, een artikel wijdt aan het wérk van Bakhuis Roo- zeboom. Schreimakers' naam is te vin den in elk artikel. De hoofdredacteur dr. W .P. Jorissen geef{ een inleiding en hii merkt op, dat in een bespre king van Clibbens' boek „The Princi ples of Phase Therry" in „Nature" van 6 October 1921 wordt gewaagd van de meesterlijke wijze waarop Schreinema kers en andere Nederlanders Gibbs' phasenleer hebben uitgewerkt. „De s.\ tematische, theoretische en practische ontwikeling van het groote arbeids veld geopend door Gibbs is voorname lijk te danken aan Schreinemakers zegt F. G. Donnan van London Uni versity in een artikel getiteld: „The phase rule of Gibbs in industry." Een tweetal artikelen in het Che misch Weekblad zijn uitsluitend aan Schreimakers gewijd. F .A. Freeth van Hartford (Cheshire) University behan delt Schreinemakers' wetenschappe lijk werk. Naar schrijvers meening heeft Schreinemakers meer dan iemand an ders bijgedragen tot de ontwikkeling van Gibbs' phasenleer en hij eindigt z'n artikel: „Schreinemakers is hoofd zakelijk de nieetkundige en de mathe maticus. Zijn werk droeg altijd het zelfde kenmerk. Hij stelde zich aegren zen waarbinnen hij een bepaald onder werp had te behandelen en daarin slaagde hij zoo volkomen, dat men voelde, dat het eerste en thet laatste woord over het onderwerp was gezegd. Schreinemakers' werk is v. grooten in vloed geweest, hetgeen eerst sedert kort algmeen is erkend. Thans zijn ve len van zijn methoden gemeen goed." Mej .di*. W. C. de Baat. sedert jaren Schreinemakers' hoofd-assistente en medewerkster, vertelt in 't tweede ar tikel hoe zij. nu bijna twintig jaren geleden, haar leermeester voor het eerst ontmoette in de werkkamer van prof. dr .J. van Bemmelen, den vriend en voorganger van Schreimakers. „Groot was het contrast in uiterlijk tusschen deze twee mannen der weten schap, elk een meester op zijn gebied: de colloid-chemie en de phasenleer' Stannie de Baat vertelt dan verder, hoeveel belang Van Bemmelen stelde in de onderzoekingen van Bakhuis Roozeboom en Schreimakers en hoe het hem verheugde# dat zijn beide leer lingen in Amsterdam en Leiden" tot het hoogleeraarsambt werden geroe pen. Den jubilaris karakteriseerend, vervolgt schrijfster daarna: „Schreine makers is niet gelukkiger dan wan neer een probleem hem boeit: hij kan volkomen in zijn Werk geabsorbeerd zijn. Het „sapere aude" dat in de Bak huis Roozeboom-medaille. die in 1916 voor het eerst aan Schreinemakers werd uitgereikt, staat gegrift, heeft hij wel waar gemaakt. Mej. De Baat be schrijft daarna Schreinemakers' col leges in de Physische Chemie. „Met uiterste zorg en nauwkeurigheid voor bereid. gedachtig het voorbeeld van zijn leermeesters Van Bemmelen en FranchimonJ: „elke proef voor publiek uitgevoerd moet gelukken." Duide lijk en .rustig vertelt hij met dat tikje Limburgsch accent, dat altijd even treft. Menigmaal doet hij z^ijn audito rium schaterlachen; steeds is er veel belangstelling." Zoo typeert mej. De Braat Schreinemakers als docent vai| zijn studenten en zij brengt daarna in herinnering de colleges van den hoog leeraar. in de laatste jaren gegeven in de colloid chemie voor gevestigde me dici uit Leiden en omgeving. En dan omgeving in een wel heel ruimen zin Voor menig dokter was het een puz zle met zijn drukke werkzaamheden tijd te vinden om 's avonds naaV het Anorganisch Chemisch Laborator hip: te gaan, maar de vele fietsen en auto s die er dan stonden, bewezen hofnar de medici Schreinemakers' colleges op prijs stelden. Ofschoon weinig bewoog Schreinemakers zich ook buiten het hoogleeraarsambt. Hij was voorzitter van het genootschap „Mathesis Scien- tiorum Genitrix, adviseur van het Vis- scherij-Proefstation en ruim vijftien jaar had hij zitting in de commissie van de middelbare acte K III. Aan de gymnasia is Schreinemakers 'n graag geziene gecommitteerde. „Op het labo ratorium is hij een humaan chef, steeds bereid zijn assistenten en leer lingen, zoowel bij hun werk als in andere auaesties te helpen." Nooit is die hulp oppervlakkig. Verschillende van zijn leerlingen bekeeden een goe-. de postitie in de maatschappij: dik wijls wordt door hen Schreinemakers dankbaar herdacht. Wars van uiter dijk vertoon heeft hij menigeen de hel pende hand gereikt" aldus eindigt mej. De Baat haar artikel over den jubi leerenden hoogleeraar. De opvolger van Prof. Dr. D. A. de Jong Naar wij vernemen, komt als opvol ger van wijlen Prof. Dr. D. A. de Jong, in leven hoogleeraar in de vergelijken de pathologie aan de universiteit al hier, ernstig in aanmerking prof. dr. W. C. de Graaff,' hoogleeraar in de de pharmacographie enz. aan de rijks universiteit te Utrecht, voordien bui tengewoon hoogleeraar in de pharma cographie en de galehische pharmacie aan de Universiteit alhier. De opvolger van prof. De Jong zal niet de vergelijkende pathologie, doch de klinische chemie onderwijzen. De uitbreiding der Universiteit. Bij informatie in bèvoegden kring is ons gebleken, dat minister Waszink, althans voorloopig, niet voornemens is een bedrag op de begrooting uit te trekken voor de uitbreiding van dege- bouwen der Leidsche Academie. Het gebrek aan ruimte is de regeering reeds sedert jaren bekend, maar zij is van oordeel, dat dpariji pas voorzien kan worden, wanneer het nieuwe Aca demisch Ziekenhuis in gebruik zou zijn genomen. Volgend jaar zal dat grootendeels geschieden. De bedoeling zou dan wezen het oude academisch ziekenhuis te benut ten voor uitbreiding van de ruimte der Academie. Op welke wijze dat zal kunnen geschieden, zal natuurlijk te zijner tijd nader wor len onderzocht en beslist. Het gymnasiam te Lelden. De vorige week hebben wij melding gemaakt van een omzendbrief, welke cunatoren tot de leerlingen varf het gymnasium hebben geriebt naar aan leiding van de slechte resultaten bij het eind-examen. Men herinnert zich, dat curatoren daarin als oorzaken van deze slechte resultaten vooral noeVn- den het vele dansen, de overmatige beoefening der sport en het drukke bezoek aan bioscopen. Naar wij thans vernemen zal het bij dit schrijven aan de leerlingen niet blij ven en zullen curatoren er naar streven, ook de oorzaken die niet bij ilo leer lingen te zoeken zijn, weg te nemen. Cahen's magazijn „De stad Parijs." Naar wij vernemen heeft Cahen's kleedingmaatschappij de perceelen Haarlemmerstraat ho?k Donk 3rsteeg, nog voor korten tijd van de koopster in huur verkregen. Zij behoefde dien tengevolge de perceelen op 15 Septem ber j.l. niet te ontruimen en kan dus de groote nog resteerendo goederen voorraad alsnog hier in Leiden uit- verkoopen. Voor nadere mededeelingen hierom trent verwijzen wij near de desbetref fende advertentie. Het in den trein misiandelde meisje. Het nummer van Woensdag bevatte het bericht van een mishandeling in den trein op het station, waarvan een 24-jarig meisje uit Haarlemmermeer het voorwerp zou geveest zijn. - De eigenaardige maaier waarop ver schillende bijzoncferhelen bekend wer den 'en de geruchten, die omtrjmt dit voorval de ronde deden, hebben den Officier van justitie aanleiding gege ven een nader onderzoek te doen in stellen. Daarbij is gisteren omtrent de ware toedracht van het geval het volgende door het meisje verteld: Ik was te Den Haag in een locaal- treintie naar Leiden gestapt, dat 6 uur vertrok, echter niet wetende dat de trein slechts tot Leiden ging. Met mij namen in de coupé plaats een dame,, een heer en twee kinderen. Te Voorschoten stapten mijn mede reizigers uit, en ik bleef alleen in de coupé over, die slechts door een halve schuttine van de volgende was geschei den. In de laatste zaten vier heeren. Toen de; trein te Leiden stopte, bleef ik zitten, in de meaning, dat hij ver der zou gaan. De vi*r heeren kwamen naar mii toe. en een van hen zei: juf frouw. u moet eruit Meteen kreeg ik een zoodanigen slag op het hoofd, dat ik bewusteloos werd. Nadat ik weer bijgekomen was. ben ik zelf uit. den trein gestapt dus niet door den con ducteur eruit gedragen). Ik miste toen mijn taschje." Tot zoover bet verhaal van" de juf frouw. die echter noch de Leidsche. noch de Hdofddorpsche politie met het feit in kennis heeft gesteld, doch slechts naar Hoofddorp heeft getelefo neerd, dat zii te Haarlem van het sta tion moest worden gehaald. Zélfs heeft zij op de uitdrukkelijke vraag van den Leidschen stationschef: of er iets bij zonders in den trein gebeurd was. ge antwoord: neen. Het onderzoek wordt nog voortgezet. Vereen, v. Oud-leerlingen „M. S. 6." De Vereeniging van Oud-leorlingen van het genootschap „Mathesis Scien- tiarum Genetrix" hield gisteravond in de graanbeurs een Algemeene leden vergadering onder leiding van den beer J. P 1 a n j e r, die de niet zeer tal rijke aanwezigen welkom heette en in zijn openingswoord de viering van den geboortedag der Oud-leerlingenvereen. memoreerde, die op Maandag a.s. zal plaats vinden. De secretaris las de not t en, die on gewijzigd werden goedgekeurd, en bracht vervolgens het jaarverslag uit. Het ledental bedraagt thans 1^8, dat der donateurs 20. Hierna werden de ingekomen stuk ken bekend gemaakt, w.o. een tele gram van dank van H. M. de Koningin voor de gezonden gelukwensch, en een schrijven van het genootschap M. S. G waarin dank betuigd werd voor de ontvangen gift. Vervolgens werd het reeds door ons gepubliceerde rapport besproken over de prijsvraag inzake bouwkunde en loetseeren. De voorzitter sprak zijn waardoering uit voor de hiermede bereikte resulta ten, waaraan de secretaris nog de op making toevoegde dat er wellicht nog neer inzendingen waren gekomen in dien de termijn wat langer was ge wast. De penningmeester gaf rapport van den loop der financiën. De uitgaven be droegen f 1604.36 H de ontvangsten f 2154.25 Aan het ion-Is werd dit maal f 175 geschonken. Nadat bet rapport der Kasnazieners daartoe had geadviseerd werd de pen ningmeester gedechargeerd van zijn beheer en vertolkte de voorzitter den daDk der v >i*eeniging voor hetgeen do- ze in ht af ge loop j n jaar weer heeft v*r- richt. i Vervolgens ging men over tot het kiezen van bestuursleden Er waren 3 vacatures. Eén door net overlijden van den heer J. v. .1. Nat, en twee door bet aftreden van de neeren L. Th. T aken en H. H. Verhulst. Daarenboven wer den nog twee bestuursleden gekozen. Benoemd werden de heeren K Veen- huizen, L. Th. v. d. Laken, Vreeswijk, Ligtvoet en A. W. Christiaanse. Een voorstal un Let bestuur om f 100 te storten in het door de oud-leer lingen in 1910 gestichte fonds, wetd aangenomen, nadat de secretaris het had toegelicht er. medegedeeld dat dit bedrag is bestemd voor de uitbreiding van de Bibliotheek. Nadat eenige huishoudelijke zaken waren besproken sloot de voorzitter de vergadering. De heer A. Pikart alhier behaalde het politiediploma met aanteekening. De 4-jarige Christina Darthan, die bij het spoorwegongeluk aan de Vink met haar handje tusschen de tree plank en een dwarsligger is bekheld geraakt, heeft gistermiddag, nagenoeg hersteld, het Academisch Ziekenhuis kunnen verlaten. BINNENLAND. H. M. de Koningin-Moeder. De Koningin-Moeder is gisterochtend te 's-Gravenhage aangekomen, tenein de van de Koninklijke familie op den Ruygenhoek te Scheveningen afscheid te nemen vóór het vertrek van Konin gin Emma naar het buitenland. Tegen den avond zou de Koningin- Moeder weer naar Soestdijk terugkee- ren. 's Lands financiën. In bet dezer dagen gepubliceerde ver slag eerste gedeelte) van de Commissie van voorbereiding uit de Tweede Ka mer in zake de belastingontwerpen, wordt o.a. gezegd, dat de verwachting bestaat, dat eerlang een nieuwe geld- leening de lasten van het hoofdstuk „Financiën" zal doen stijgen. Daar aan deze passage beschouwin gen worden vastgeknoopt, als zou een dergelijke leening vrij spoedig zijn te verwachten, heeft de „Tel." ter bevoeg- der plaatse nadere inlichtir-—inge wonnen. Het is dit blad echter gebleken, dat omtrent oen eventueele leening niets vaststaat Zeker le bet dat er dit jaar Gewone edvertentiSn per regel Xtf% cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel Uriel. Bi) contract, belangrijke redactie. Kleine advertentifia bi) Toonritbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, worden dage lijks geplaatat ad 40 cent Binnenland. Ernstig schietongelok te Nieuwe Pekela. Het zilveren jnbilenm van Prof. F. A, H. Schreinemakers. Buitenland. De eerste zitting van den nieuwen V olkenbondsraad. De Britsche premier zal heden met de vertegenwoordigers der mijnwer kers en dér mijneigenaars spreken. De Russische regeering is voorne mens in China in te grijpen. absoluut geen sprake meer is van een nieuwe leening. De kans. dat bet vol» gend jaar een nieuwe leening zal wor den uitgegeven, wordt thans ook niet heel groot geacht, te meer witl de even tueele uitgifte van een nieuwe leening van verschillende factoren afhangt, o.a. van de grootte, van de buitenge wone uitgaven en van de overschotten. Van welingelichte *Wde wordt nog vernomen, dat de gewone staatsdienst over 1925 een aanzienlijk overschot aanwijst. 8JJ.AJ, en Belgisch verdrag. In een debat over het Belgisch trac- taat voor de leden van de Federatie Amsterdam, Woensdagavond gehou den tusschen de heeren Henri Polak en Vliegen, zeide deze laatste, volgens „Het Volk" dat in de Kamerfractie niemand is. die met Polak meegaat in zake het Schelde-regime en het ka naal door Limburg. Men acht dit van minder belang en men zou algemeen voorstemmen als het. kanaal Schelde— Moerdijk uit het verdrag gelicht werd. De heer T.olak concludeerde, dat het verdrag niet dan na ingrijpende veran deringen mag worden aanvaard, de heer Vliegen meent, dat „een scherpe verhouding" tot de Vlamingen zal ont staan bij verwerping. Vereenigina voor Volkenbond en Vrede De Vereeniging voor Volkenbond en Vrede heeft in het feit van Duitsch- lands toelating in en toetreding tot den Volkenbond aanleiding gevonden, een telegram van hartelijken geluk- wensoh te zenden aan de Deutsche Liga für' Völkerbund te Berlijn. Daar op is bij den algemeenen secretaris der vereeniging een telegram van dankbe tuiging ingekomen, waarin de wensch wordt uitgesproken, dat de tot stand gekomen gemeenschappelijke arbeid groote gevolgen zal mogen hebben. J. J. G. baron van Voorcf tot Voorst. Gisteren vierde de voorzitter van de Eerste Kamer, de beer J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, zijn 80sten ver jaardag. Bij Kon. besluit is J. J. G. baron van Voorst tot Voorst bevorderd tot Groot kruis in de ojrde van den Nederland- schen Leeuw. De Prins die gisteren een bezoek bracht aan yenlo. heeft enk een bezoek afgelegd ten huize van den heer van Voorst tot'Voorst, te Arnhem, om de zen persoonlijk geluk te wenschen bij het bereiken van den 80-ia»**~«n leef tijd. De minister van oorlog, de heer Lambooy, heeft het volgende telegram aan baron van Voor a tot Voorst ge zonden: Bijzondere yelukwenschen, met uw tachtigsten verjaardag en met de u toegekende hooge Koninklijke onder scheiding. Het Nederlandsche leger, waarvan u zoo lang eervol f5--1 uitmaakt, ver heugt zich ten zeerctp in de onderschei, ding. aan zijn oudsten generaal ver leend. Moge u nog geruimen tijd in ge zondheid uw beste krachten aan het vaderland kunnen wijden. Namens alle leden va de Eerste Ka mer Is een telegrafische gelukwensch naar den 80-jarige gezonden. Ook de parlementaire journalisten hebben langs telegrafischen weg den jubilaris gefeliciteerd. Ons distributiestelsel. Maakten wij kort geleden melding van de berekening van.deu rijksvee- teeltcpneulent voor Limburg in „De R.-K. Boerenstand" inzake de verdien sten van boer en slager aan eén koe, waarbij bleek, dat de eerstgenoemde f 75 winst maakte tegen de laatste f 140, dus slechts de helft in een 10 maal langeren tijdsduur in een an der nummer van genoemd landbouw blad maakt de consulent een soortge lijke berekening met betrekking tot het varken. Veronderstelt wordt lat zeven big gen, te zamen 100 K.G. wegende, wor den gemest tot een gewicht van 900 K.G. met elkAar. Voor dit mesten zijn noodig 7500 K.G. ondermelk en 2100 K.G. grar.nmeel, te zamen kostende f 375. De zeven biggen op f 105 stellen de, bedragen de koeten voor den boer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1