CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
7de JAARGANG
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1926
fJUMMER 1922
CODBANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone ddvertentiSn per regel 22;/» cent
Ingezonden Me de deeling en, dnbbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertenti$n bij vooruitbetaling
van tan hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Oit nummer beslaat uil TWEE BEadsn.
EERSTE BLAD."
V Een uitdaging beantwoord.
In Het Volk van gisteren komt de
volgende uitdaging voor:
Uit de inleiding van het jaarverslag
uitgebracht aan het 8ste lcongres van
Dansk Postforbund op 27-29 Juni j.l.
te Aalborg, wordt in de „Ambtenaar'
van 3 September de volgende samen
vatting gegeven:
Voor de eerste maal in de geschie
denis der organisatie hebben we
thans een söciaalrdemokratische re?
geering aan het roer en hebben we
üeswege te doen met mannen, die
ons met begrip van zaken tegemoet
tyreden. De financieele toestand 'van
den staat is echter zulk een beslis
sende factor geworden, dat elke
regeering, welke ook, haar politiek
hiernaar moet richten. Maar van het
spelletje om de ambtenaren voor al
les en nog wat als zondebok te ge
bruiken is geen sprake meer ze
worden nu op denzelfden voet behan
deld als de andere klassen der samen
leving. We hebben met een werkge
ver te doen, die evengoed opkomt
voor onze belangen als die van an
dere medeburgers en dus was het ons
mogelijk ons werk te doen onder iets
mildere omstandigheden. De laatste
•twee jaren hebben ons, ambtenaren,
pp een rechtvaardiger plan gebracht."
'Wij tarten de christelijke pers ons
één Nederlandsch ambtenaar te noe
men, .die bereid is dit getuigenis aan
de regeering van den verheerlijkten
Colijn uit te reiken.
Het is niet noodig om lang te zoe-
fen. Reeds in Maart j.l. schreef „Ons
Orgaan" het weekblad van den Bond
van Ambtenaren bij 's Rijks belastin-
jen op Chr. grondslag, een zeer waar-
jleerend artikel over den persoon van
Minister Colijn.
Den Deenschen ambtenaren is het
r,u mogelijk hun werk te doen onder
ets mildere omstandigheden.
Dus er ontbreekt nog wat aan. Vol
ledig roemen gaat nog niet.
Maar, de laatste twee jaren hebben
ons, ambtenaren, op een rechtvaardi
ger plan gebracht, zoo wordt gezegd.
Dat laatste, de rechtvaardiger be
handeling, is het voornaamste.
Hoor wat onze Christen Ambtena-
rim bij 's Rijks belastingen getuigen:
Er gingen soms legenden omtrent
den persoon van Minister Colijn. Zoo
kou hij geen tegenspraak dulden.
De weg van ons dagelijksch bestuur
voerde ^menigmaal tot Minister Colijn,
en de besprekingen stonden dikwijls
in het teeken van meeningsverschil-
len. Toch ging dit gepaard met waar-
deering en wederzijdsch vertrouwen,
zoodat uit dit meeningsverschil nog
dikwijls iets goeds werd geboren; de
Minister scbonk ook ons dagelijksch
bestuur volle vertrouwen. Het had bij
verschillende aangelegenheden in rui
me mate de medewerking van Minis
ter Colijn.
Ondanks alle verschil dat bestond.
Daarbij kwam, dat hij een massa
K.g.n kleingoed, doch voor ambtena
ren persoonlijk soms zeer gewichtige
zaken, persoonlijk behandelde, vooral
als de meening van ons bestuur tegen
die der hoofdambtenaren inging, en
menig Ambtenaar heeft hier wel bij
•gevaren. Het persoonliik rechtsgevoel
sprak bij Colijn soms heel sterk, en
dééd hem dan in menige zaak stelling
nemen tegen de opvatting van hoofd
ambtenaren of' tegen dwaze voor
schriften. Het moet bewondering wek
ken, dat hij voor deze zaken nog zoo
veel tijd wist te vinden.
Zoo was het oordeel over den door
Het Volk zoo veel gesmaden Colijn.
Maar ook voor wat aan materieel
voordeel werd verkregen, waren de
Christen Ambtenaren hij 's Rijks be
lastingen dankbaar.
Menig ambtenaar zeggen zij
wien onrecht werd aangedaan, heeft
hij in eere hersteld. Hlet systeem, dat
bij ons dienstvak heerscht. en waar
zooveel kleine ambtnaartjes soms ja
ren lang onder zuchten, dwong bij
hem geen bewondering af. Ook hij
was echter een mensch. en aan alle
menschelijk werk zullen fouten blij
ven kleven. Het volmaakte zal hier
nooit bereikt worden. Toch meenen wij
dat onder leiding van Minister Colijn
zich voor onze groepen een eenigszins
gunstig perspectief opende, al kwam
dit jegens enkelen bij de laatste her
ziening nog niet tot uiting. Deze zijn
met hem besproken en de conclusie
van ons bestuur over deze bespreking
was niet ongunstig.
Ziehier een oordeel niet van één
Nederlandsch Ambtenaar, maar van
een ge heel e groep ambtenaren.
Kon oordeel, dat in waarde voor dat
der Deensche ambtenaren niet onder
doet.
Minister Colijn was zeker wel de
vrien'd der Ambtenaren, ondanks den
smaad van Het Volk.
STADSNIEUWS,
De Kon. Familie te Leiden.
Vanmorgen zijn H. M. de Koningin,
Z. K. H. Prins Hendrik en H. K. H,
Prinses Juliana uit den Haag in drie
auto's met gevolg hier aangekomen,
om vervolgens' met den trein van 8,02
naar IJmuiden te vertrekken.
Daar het slechts aan enkele inge
wijden bekend was, viel het niet veel
publiek op, dat de Kon. familie pas
seerde.
Achter den trein werden eenige hof-
i'ijtuigen gehaakt, in het laatste waar
van de Kon. Familie plaatsnam.
Voor het vertrek liet H. M. door
haar adjudant bij den met de leiding
van het opruimingswerk belasten in
specteur Klaringbold en den stations
chef v. d. Born belangstellend infor-
meeren naar den toestand der gewon
den, den omvang en de oorzaak van
de spoorwegramp.
Precies op tijd vertrok de trein.
Dr. F. W. van Wijk f
•Onder zeer groote belangstelling
werd gistermiddag op „Rhijnhof" ter
aarde besteld het stoffelijk overschot
van wijlen dr. F. W. van Wijk, oud-
leeraar aan de openb. H.BS alhier en
het Gymnasium te Maastricht in Ge
schiedenis en Aardrijkskunde, secre
taris van den Lirhburgschen protes
tantenbond, en bestuurslid Van de
Ned. Vereen. „Allen Weerbaar."
Aan de geopende groeve wehd ach
tereenvolgens gesproken door Ds. S.
Cler, den heer van Peski namens
Allen Weerbaar." Ds. ten Bruggen
cate uit Maastricht, den heer W. v. d.
Laan, als voorz. der 3 Oct. Vereeni-
ging en ten slotte door Prof. Dr. D.
Plooy, die ook den dienst in het sterf
huis leidde.
Er waren veel bloemen.
BrandbluscCi demonstratie.
In de moderne stad met zijn drie
en meer verdieping-gebouwen moet
de brandweer aan hooge en strenge
eischen voldoen. Het materieel moet
uitstekend in orde zijn, maar ook een
zoodanige kracht kunnen ontwikkelen
dat de zwaarste brand bestreden kan
worden. Vanzelf stelt dit aan bet per
soneel hooge eiscben van persoonlij
ken moed, uithoudingsvermogen en
behendigheid.
Ook onze stad heeft een ontwikke
ling van de brandweer, die aan die
eischen meer en meer beantwoordt.
Wij hebben nu materieel, dat inder
daad in' staat is met een 16-tal stralen
water te geven. Dat kan verkregen
worden met twee motorspuiten en 'n
stoomspuit, door aankoppeling van
tusschenstukken.
Maar ook is de brandweer thans in
staat om met een vrijstaande ladder
20 M. hoogte te hereiken terwijl spring
fzeilen het mogelijk maken om men-
schen uit het brandend perceel veilig
te redden.
Doch het binnen dringen van een
brandend gebouw wordt menigmaal
belemmerd door den verstikkenden
rook. Ook daartegen is thans onze
brandweer gewapend. In de eerste
plaats 'door rookmaskers met adèm-
halingstoestellen, doch ook door een
inrichting, de z.g.n. Londonstraalpijp
(rookverdrijver) die als het ware een
gordijn water spuit, waarmede de
brandweerman de rook voor zich uit-
drijft.
Wij vernemen, dat a.s. Maandag 'n
demonstratie zal plaats hebben. waar-
op we nog nader hopen terug te ko
men. We twijfelen niet of de nieuwe
inrichting zal dan haar goede werking
demonstreeren.
Nieuw foto snufje.
Op het gebied van fotowerken ziét
men zelden iets nieuws, omdat het
zeer moeilijk is daarin iets aparts te
vinden. De heer Slegtenbórst (fa. M.
Bongenaar) N. Rijn 46 B brengt thans
evenwel een „nieuw snufje" n.I. de
z.g. fotorondjes. Zooals de naam reeds
aanduidt, z;ijn dit „ronde" foto's; zak
formaat, bewerkt op bruin kunstdruk
papier. Deze worden ieder afzonder
lijk in keurige mapjes geplakt, terwijl
zes zulke mapjes worden afgeleverd
in een modern geparfumeerd doosje.
Men ga den hoorn van overvloed eens
zien in de étalage en wij twijfelen er
niet aan of velen zullen een fotorond
je, 't welk zeer geschikt is om ca
deau te geven, laten maken.
De overdekte zwemmrichtlnn.
In aansluiting op hetgeen B. en W.
aan den Gemeenteraad mededeeien.
vernemen wij nog het volgende:
De Leidsche Zwemclub en de zwem
vereniging „de Zijl" hebben in den
afgeloopen winter gezamenlijk over de
mogelijkheid van een overdekte zwem
badinrichting beraadslaagd.
Hoewel aanvankelijk was besloten,
niets over de resultaten dez* r beraad
slaging te puhliceeren, werd het nu
heter geoordeeld op dit besluit terug
te komen.
De twee Leidsche zwemvereenigin-
gen achten het noodzakelijk, dat ook
te Leiden in navolging van andere
steden als Amsterdam, Rotterdam,
'den Haag, Groningen, Nijmegen, Haar
lem, Hilversum, den Helder, Utrecht,
Olderuzaal enz. een overdekt zwembad
tot stand komt.
Tot ons genoegen mochten wij ver
nemen, dat dit plan eveneens door
den Voorzitter der Gezondheidscom
missie in studie is genomen, terwijl
ook de Vereeniging tot bevordering
van het Vreemdelingenverkeer stap
pen in deze richting zal doen.
Allereerst werd begonnen met de
bestudeering van min en meer uit-
vorige gegevens, door andere derge
lijke inrichtingen verstrekt, terwijl de
Propaganda Commissie van den Ned.
Zwembond een volledig plan ter in
zage verstrekte.
Aan de hand van deze gegevens is
toen een zeer voorloopige begrooting
gemaakt van de stichtings- en ex
ploitatiekosten henevens van de in
komsten. Hierbij is uitgegaan van het
denkbeeld, dat de exploitatie zoo eco
nomisch mogelijk moet zijn, d.w.z. dat
de overdekte zwem-inrichting in de
toekomst zich zelf zal moeten kunnen
bedruipen Om deze reden werd in het
plan dan ook opgenomen een kuip
bad-inrichting.
Een vereischte hiervoor is dat het
kapitaal tegen een zoo laag mogelijke
rentevoet beschikbaar zal moeten zijn
Aangezien een dergelijke zweminrich
ting een belang voor de Gemeente ge
acht mag worden, hebben bovenge
noemde verenigingenzich, alvorens
verdere stappen te doen in Maart
j.l. tot B. en W. gewend met de vraag
of dit College sympathiek tegenover
deze plannen staat en in hoeven*© da
Gemeente Leiden zich daarvoor zou
willen interesse eren. Bij dit verzoek
werd tevens een ontwerp begrooting
overgelegd. Het wachten is nu op het
antwoord van B. en W.; eerst na ont
vangst hiervan kunnen beide genoem
de vereenigingen gaan overleggen wat
hen verder te doen staat.
Gistermiddag te kwart over 5 is
de 9-jarige J. v. Z. in de Breestraat
overreden door een vrachtauto, be
stuurd kioor A. v S. te Berkel en Ro
denrijs. Zwaar inwendig gekneusd
werd de jongen, wien een wiel over
den buik schijnt gegaan te zijn, opge
nomen en in het magazijn van Hillen
binnengedragen. Daarna is hij door
den E.H.D. naar het Academisch Zie
kenhuis vervoeTd.
BINNENLAND.
Intrekking van crisiswetten.
Gisteren is in het Staatsblad afge
kondigd de wet van den 30en Juli 1926
tot intrekking van verschillende cri
siswetten.
Uitvoering zegelwet.
Staatsblad no. 315 hevat een Kon.
besluit van den 26en Augustus 1926,
tot wijziging van de bepalingen ter uit
voering van de wet op het recht van
zegel.
Daarbij is het volgende bepaald:
Het 3e lid van art. IC van het Kon.
besluit van 4 April 1917 (Stbl. no. 273)
wordt gelezen als volgt:
Aan de overige kanteen wordt het
papier gestempeld met de woorden:
„te zegelen", waarna hei met een be
wijs van betaling der rechten wordt
overgebracht: y
te Arnhem te Assen, 's-Hertoge.a-
bosch, te Leeuwarden en te Zwolle, ten
kantore van de hypothekan. en het ka
daster;
te Groningen ten kanttre der regis
tratie en domeinen;
te Middelburg en te Miastricht ten
kantore der registratie no 1 en suces-
sie;
te Utrecht ten kantore Ier successie
rechten
Dit besluit treedt in we'k'.ng met in
gang van 1 September 1)26.
De heer Colijn ie Boedapest.
Oud-minister Colijn, die zich thans
te Boedapest bevindt, héét een pers-
gesprek toegestaan agn «en verslag
gever van Üe „Pesti Hirlap." De heer
•Colijn herinnerde er ain, dat hij
naar Boedapest gekomen vas in ver
band met de feestelijke inwijding van
een school, die gebouwd Is van gel
den, overgebleven van ce Holland-
scfee Kimderactie. Op verzoek van mijn
Hongaarsche vrienden, zeile de heer
Colijn, zal ik bij die gelegaiheid over
het huidig monetaire stelsel, alsook
over de politieke verhoucingen van
het Calvinisme spreken.
Het cadeaustelsel
In den loop van dit jaar heeft zich
een commissie gevormd ui de drie
Nederlandsche middenstaulsbonden,
met het doel een onderzoekin te stel
len naar en propaganda te voeren te
gen de misbruiken in den handel met
cadeaux.
Alvorens nu definitief naar buiten
op te treden, stelt deze commissie zich
voor, een vergadering te houden in bet
hotel de l'Europe te Utrecht, op Woens
dag 15 September te half twee, welke
vergadering voor alle particuliere be
langhebbenden en belangstellenden,
zooals voor afgevaardigden van Ka
mers van Koophandel, fabrikanten- en
werkgeversorganisaties, van midden-
standsvereenigingen, werklieden- en
vrouwenorganisaties toegankelijk zal
zijn.
De Rijssensche abattoirkwestie.
Bij Kon. besluit is vernietigd het be
sluit van den Raad der gemeente Rijs-
sen van 17 Februari 192(5, houdende
een aanvulling van de Algemeene Po
litieverordening voor die gemeente
met een artikel 177a luidende:
„Het slachten of het doen slachten
in een gebouw, dat eigendom is der
gemeente is verhoden.
Ook al is de volgens de Hinderwet
vereischte vergunning aanwezig, is
toch in een dergelijk gebouw het si ach
ten of het doen slachten verboden, ten
zij de Raad het tegendeel besluit
Ook is het slachten of het doen
slachten verboden in het zoogenaamd
abattoir, tenzij de Raad besluit het als
zoodanig te openen en in werking te
stellen".
Trambotsing te Utrecht.
In de Biltstraat te Utrecht heeft gis
termiddag een botsing plaats gehad
tusschen de Zeister tram en een tram
van lijn 4, die uit de Poortstraat kwam
De motorwagen ontspoorde en kwam
dwars op de rails te staan. Er zijn
geen persoonlijke ongelukken gebeurd
doch het tramverkeer werd ernstig ge
stoord. Een motorwagen van lijn 2
heeft het ontspoorde tramrijtuig weer
op de rails getrokken.
Groote brand te Losser.
Gisterochtend heeft in de buurt
schap De Zoeke onder de gemeente
Loser een hevige brand gewoed. Het
vuur is ontstaan door tot dusver on
bekende oorzaak in de bakkerij van
den heer Dijkhuis. De bakkerij en de
zich daarin bevindende machineriën
zijn een prooi der vlammen geworden
Ook een groote schuur werd door hèt
vuur aangetast en stond spoedig in
lichte laaie. En vervolgens hebben Je
vlammen zich ook meegedeeld aan
een belendend huis, bewoond door den
heer Leemreis. De schuur alsmede het
woonhuis zijn tot den grond toe afge
brand. De brandweer heeft de grootste
moeite gehad om het aangrenzende
café van den heer Essenhuis aan wien
ook de verbrande perceelen toebehoo-
ren, te behouden.
Alles was verzekerd.
BUITENLAND.
HET BRITSCHE MIJNCONFLICT.
De bemiddelingsvoorstellen van
Cburcbill.
De kanselier van de schatkist Win
ston Churchill heeft een brief giezon-
iden aan den heer Evap Williams, voop
zitter van de mijnassociatie, waarin hij
uiteepzet: welke weg volgens de re
geering gevolgd moet worden om te
'komen tot een eervolle oplossing van
het huidige conflict in de mijnindustrie!
Churchill veiklaart„Wij kunnen
geen uitstel meer verdragen of eeni
langdurige procedure volgen. Niet mini
der dan 1.700.000 families zijn be
trokken bij het geschil1."
Churchill stelt voor onmiddellijk een1
conferentie te beleggen tusschen de
mijnwerkers, mijneigenaars en de re-
geqjing teneinde de stappen onder de
loogen te zien, welke genomen moetenl
worden om een spoedige werkhervat
ting te doen plaats hebben. Hij geeft1
een schema in overweging, dat uit de
volgende vijf punten bestaat
1. Vaststelling van de algemeene
principes op nationale basis.
2. Districtsovereenkomsten in over
eenstemming met deze algemeene prirt
cipes. Loonen, werktijden en andere)
voorwaarden, vastgesteld in de dis-
triotsovereenkomsten.
3. Onmiddellijke werkhervatting pp)
de basis des districtsovereenkomsten.
4. Bevestiging door een centraal li
chaam van de aistrictgo ver eenkomsten
voorzoo verre deze kwesties betreffen)
die gewoonlijk op nationale wijze wor
den geregeld of waar noodzakelijk, te
rugwijzing naar het district.
5. Een nationale overeenkomst be
treffende velé, al dan niet ajle pun
ten, die tot dusverre ofp nationale wij
ze worden geregeld.
Algemeen wordt aangenomen, dat;
dit schema besproken werd in een bij
eenkomst, v/elke de mijnwerkersleidersl
Dinsdag hebben gehad met de regieen
ringscommissie en dat de mijnwerkers
leiders deze voorstellen aanvaard heb
ben ^ajs een geschikte basis voor het)
heropenen der onderhandeltfigrin.
Binnenland,
idrnstig treinongeluk bij De Vink.
Vier dooden en negen gewonden.
Vier dooden en aebt gewonden.
De Synode der Gerei. Kerken ia tot
27 October verdaagd.
Buitenland.
De bemiddelingsvoorstellen van
Cburcbill inzake het Britsche mijncon-
füct zijn door beide partijen verworpen
Dultschlands intrede in den Volken
bondsraad.
Men vestigt de aandacht oip het feit^
dat de voorstellen van Churchill in
overeenstemming zijn met de adviezen
van de bekende ko lencom missie.
Door belde partijen verworpen.
Churchill's voorstellen tot bemidde
ling in het kolenconflict zijn zoowel
door de mijneigenaars als door de!
mijnwerkers verworpen.
DE VOLKENBONDSVERGADERING.
Een dag van afwachting.
De dag van gisteren scheen te Ge-
nève, wat de politiek betreft, er een
van afwachting te zijn, in verband met
de aankomst van de Duitsche delegatie)
Na de algemeene beraadslaginglem
over het rapport der weikzaamheden)
van den Volkenbondsraad, werd de!
Assemblee tot hedenochtend '10.,30 ven
idaagd. Alsdan zou de Duitsche dele-1
gatie voor het eerst zitting nemen.
Verwelkoming van Duitschland per
radio.
De wel'komstspeeches ter gelegen
heid van Duitschlands intrede in dein
Volkenbond en het antwoord van Stre-
semann in het Fransch, Duitsch en En-
gelsch. zijn hedenmorgen te 10.30 (Ge-
neefscne tijd) draadloos uitgezonden
idoor den Eiffeitoren (2600 M.J, Kö-
nigswusterhausen (1300 M.J en waai]
schiinlijk ook door Daventry (1600 M.J;
Hilversum Icon daaraan oitmaaaL
naar wij vernemen, om verschillende
redenen niet meedoen.
De aankomst der Duitschers.
Op een weinig plechtige wijze is da
Duitsche delegatie gistermiddag kwart
ha vijf 'door Genève ontvangen.
Dat er geen autoriteiten aanwezig
waren, noch van bet volkenbondssecr©
tariaat, noch van de Ge-neefsche re
geering was, omdat de traditie wil, dat)
men officieel geenerlei notitie neemt)
van de aankomst van een delegatie!
naar een volkenbondsvergadering. Eeni
begroeting der vijftig delegaties zoul
natuurlijk practisch onmogelijk zijn.
Toen de open auto met Stresemanni
en Von Schubert en nog een paai)
gedelegeerden het station verliet, ging]
uit het publiek een vriendelijk hoeranl
op.
SCHIPBREUK IN DE GOLF VAN RIGA
90 menschen verdronken.
Het kustvaartuig Neibadi is bij
zwaar stormweer vergaan in de Golf
van Riga op 3 mijl afstands van de)
badplaats Weckhi, ten Noorden van
Riga. 60 man van de equipage en.
een dertigtal passagiers zijn omgjeko-
men.
Over de oorzaak van de schipbreuk)
verkeert men in onzekerheid. Men acht-
het mogelijk, dat de Neibadi op een
mijn is geloopen.
Fascisme en Volkenbond.
Met een eenparigheid, welke nieti
toevallig kaïn zijn. zoo schrijft de cor
respondent van de „Times' te Rome
aan zijn blad, hebben de fascistische!
bladen huh batterijen tegen den Vol
kenbond onthuld.
De aanval werd Maandagmiddag ge
oepnld door de „Tevere", en denzelf-
den avond met dubbele heftigheid)
voortgezet door de „Lavoro d'Italia",
welk blad den V.B. „een dor hoofd
centra voor de vernietiging van den)
wereldvrede" noemt en aen Bond ver
der alle mogelijke beschuldigingen
naar het hoofd werpt. Vooral de oelian,
deling Van Spanje, „een der belang
rijkste elementen voor de handha
ving van het evenwicht", wordt scherp
afgekeurd, terwijl het doel van Duitsch
land bij zijn toetreding wordt beschre
ven als herziening der vredesverdra
gen of propaganda voor het terugkrij
gen zijner vroegere bezittingen."
Geen handel meer mot Suslaud.
Een oproep van Fransche handel®-
len om geen zaken meer
te doen met Sovjet-Rusland is in de
straten van Parijs aangeplakt. De op
roep is onderteekend door Fransche
handelslieden, die benadeeld zijn door
de weigering der Sovjet-regeer mg, te
Moskou een Fransche tentoons-tem
te doen houden, waarvoor de
roeide geceqa .wsim.
