CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
•ae JAARGANG
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1926
NUMMER 1910
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
in Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Binden.
EERSTE BLAD.
Een voorstel.
Verhooging der rijksuitkeeringen
aan de gemeenten is niet meer dan
billijk zoo zagen wij in onze beschou
wingen o-ver den ongelijken, doch
meestal veel te zwaren gemeentelij
ken belastingdruk.
De in 1897 vastgestelde regeling kan
niet worden gehandhaafd.
Verandering moet er komen.
En, in afwachting van definitieve
bepalingen is verhooging der toen ge
fixeerde uitkeering per inwoner drin
gend n o o d i g.
Gelukkig is zij op dit oogenblik ook
m o ge 1 ij k.
Daaraan behoeft niet te worden ge
twijfeld.
Want de Regeering heeft zelf een
voorstel gedaan o-m tot belastingver
laging over te gaan,
Zij wil dus staatsinkomsten prijs
geven.
Alleen maar.... en dat verwondert
ons van een Ministerie waarin Minis
ter de Geer niet slechts beheerder van
•de schatkist, doch tevens premier is,
ten zeerste.... de Regeering wil dat
geld gebruiken voor verlaging van de
Rijksbelastin gen.
De gemeenten profitee-ren daarvan
niet. Ja, zooals .wij onlangs nog aan
toonden, door het plan der Regeering
om de personeele belasting te verla
gen, zullen de gemeenten een belang
rijk deel harer inkomsten verliezen
en gedwongen worden tot verhoo
ging van eigen beffingen over te
gaan.
Wij zijn echter niet zonder eenige
(hoop, dat minister de Geer zijn aan
vankelijk voorstel niet ongewijzigd
zal handhaven.
Want, zoo iemand, dan is hij er van
overtuigd dat de gemeenten moeten
geholpen worden, omdat de noodtoe
stand. waarin vele verkeeren, door
rijksmaatregelen is veroorzaakt.
Bij gelegenheid van de behandeling
van het door hem ingediende wets
ontwerp tot toekenning eener nooduit
keering aan de gemeenten (1921)
schreef hij in de Memorie van Ant
woord op het Voorloopig Verslag der
Eerste Kamer daaromtrent o.a. het
volgende:
„Niet van het beleid, de zelfbeheer-
sohing, het voorzichtig en doeltref
fend beheer van een gemeente is het
afhankelijk, hoe hoog haar belasting-
cijfer is. Al deze factoren worden
overschaduwd door andere, van den
wil van het gemeentebestuur onafhan
kelijk."
En voorts:
„Wie nauwkeurig nagaat, waaraan
in de zwaarst belaste .gemeenten de
geweldige uitzetting van het budget te
wjjiten is, komt tot het resultaat, dat
zeer weinig uitgaven die van den vri.i-
en wil der gemeentebesturen afhanke
lijk waren, hierin deel hebben gehad.
Hoogere salarissen en loonen door de
tijdsomstandigheden en vooral niet
minder door het Rijksvoorbeeld, zelfs
aan de zuinigste gemeentebesturen
opgelegd; vermeerdering van perso
neel door den achturigen arbeidsdag;
bijslagen op pensioenen, op woning-
huren op werkloosheidsuitkeeringn
aan al t»f niet „uitgetrokkenenstij-.
ging van materiaalprijzen en uitbrei
ding van de gemeentelijke taak door
den wetgever en door, zacihten drang
uitoefenende, ministerieels circulai
res dit alles en zooveel meer deed
de budgetten zwellen, automatisch
onweerstaanbaar," als met de kracht
en de zekerheid ^an het klassieke
noodlot."
Wij meenen daarom goeden grond
te hebben voor de verwachting, dat !e
voor de gemeentefioancibn zoo scha
delijke regeling, die aanvankelijk is
voorgesteld, zal vervangen worden
door een andere, die de fremce/iten te
hulp komt in hare moeilijkheden.
En dit kan zeer goed gebeuren
Al dadelijk kan de Minister een stap
doer, in de goede richting.
Eii wil de 20 opcenten op de suiker-
accijns laten vervallen en die accijns
van f27 per 100 kilo, terugbrengen op
f22.50. Dit beteekent voor de schat
kist een zuiver verlies van 8 millioen
gulden per jaar. Voor de consumenten
is het van geene beteekenis. Er zal
een prijsverlaging kunnen plaats
hebben van één cent op een half pond
(2H ons) suiker. Als deze cent tenmin
ste niet bij den tusschenhandel blijft.
Voor den gebruiker beteekent die ac
cijnsverlaging zoo goed als niets.
En de inningskosten voor het Rijk
blijven precies even hoog.
Welnu, laat die 20 opcenten blijven,
doch de 8 millioen gebruikt worden
om eenige verlaging van den gemeen
telijken belastingdruk In de zwaarst
belaste gemeenten mogelijk te maken.
Niet om maar gelijk op te laten dee-
len. Maar daar, waar het n o o d i g is.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Ook niet alleen daar, waar men het
meest uitgaf. Maar waar het belast
baar inkomen het laagst is en lus
het belastingcijfer hoog moet zijn,
om het allernoodigste te kunnen be
talen.
Voor de vrees, dat de gemeentebe
sturen de .ontvangen extra uitkeering
niet voor belastingverlaging, maar
voor nieuwe uitgaven zullen gebrui
ken bestaat o.i. al zeer weinig grond.
Wederom hebben wij daarbij Min
de Geer aan onze zijde, die dit in 1921
nadrukkelijk heeft betoogd.
Trouwens de ervaring leert dat men
in het overgroote deel der gemeente
raden steeds bedacht is op verlaging
der lasten. Dat blijkt wel uit de raads-
verslagen in de bladen. Ten overvloe
de kon door G.S. worden Toegezien,
dat van de uitkeering een goed ge
bruik wordt gemaakt.
En dan zouden wij als tweede stap
den vasten regel willen zien aangeno
men, dat de gemeenten nimmer meer
tot nieuwe uitgaven worden verplicht,
zonder dat het Rijk daarbij ook de
middelen aanwijst ter bestrijding der
kosten. 0
Wanneer aldus de grootste nood is
gelenigd en verergering van den toe
stand voorkomen, kan de staatscom
missie voor herziening der finaneieele
verhouding van Rijk en Gemeenten
haar arbeid rustig ten einde brengen
Moge zij er in slagen trots de pessi
mistische verwachtingen van velen,
eene regeling voor te stellen, die ein
delijk de financieele verhouding tus-
schen Rijk en gemeente op gezond in
grondslag doet rusten.
STADSNIEUWS.
Tnïnconcert.
Voor een vrij groot publiek hebben
gisteravond de Ghr. Zaiigvereeniging
„Zang zij onze leus" directeur de heer
A. Teljeur, en het christ. muziekge
zelschap Polyhymnia, directeur de
heer M. Kouprie, in den tuin van de
sociëteit Musis Sacrum het aangekon
digd tuin concert gegeven.
Zang zij onze leus trad op met een
programma dat blijkbaar met zorg
was samengesteld. Openend met het
door den heer Teljeur gécomponeerde
vereenigigingslied, bevatte het verder
een aantal van de in den kring der
christelijke gemengde zangverenigin
gen meest gezochte liederen, met com
posities van Martin Zijderlaan. Kreut-
zer, Möhring, Bonset e.a.
Een goed programma zou echter be
teekenis krijgen in den omgekeerderi
zin, wanneer het niet juist, werd ver
tolkt. En ook wat dit betreft, was i
teravond het optreden van zang zij
onze leus zeer gelukkig.
Ret koor mag zich verheugen in
flink en evenredig bezette partijen,
die onder de leiding van den dirigent
heel goed samenwerkten. Er werd
met toewijding gezongen, maar de
geestdrift deed, enkele uitzonderin
gen daargelaten, aan de zuiverheid
geen afbreuk. Bekeersching en gelijk
matigheid zijn trouwens deugeden die
de dirigent in dit koor met vrucht
heeft toegepast, 'blijkens de gemakke
lijkheid waarmede de stemmen elkaar
compenseeren. Op de uitvoering als
zoodanig was dit van zeer gunstigen
invloed. In het bijzonder de vertolking
van „Levensvernieuwing" (woorden v.
S. Anema) en „Voorjaarsbezieling
(óomp. P. Mart. Zij der laan) viel te
waardeeren.
Het programma werd zeer vlug af
gewerkt, wij kunnen niet veronder
stellen dat men het luisteren moe
werd. Zelfs was er na de pauze bij een
deel van het publiek meer aamlaciu
dan ervoor. In de richting van vere
deling, niet slechts wat het vragen,
maar ook wat het schenken van aan
dacht betreft is op deze concerten nog
wel iets te doen.
Polyhymnia vulde het programma
aan, door zich voor en na de pauze
te laten hooren in een zestal compo
sities, Het korps was goed op dreef en
deelde ruimschoots in de handtastelij
ke bewijzen van waardeering, die net
publiek na de uitvoering van elk nuhi
mer toonde.
In bet algemeen meenen we dat
Zang zij onze leus gisteravond velen
een genoeglijken avond bereid heeft,
en dat de vereeniging met een concert
als dit op den goeden weg is om zich
sympathiek te maken in do oogen van
wie gaarne het zangerselement op den
voorgrond zien treden.
Jubileum P. Stapel.
Als dit feit. dat men vijf en twintig
jaar commissaris van politie is, niet
behoort tot de uitzonderingen, dan
toch mag het gerangschikt worden
onder de niet-veel-voorkomende jubi-
lé's, aldus schrijft het „Alg. Ned. Po-
litie-weeklblad." De leeftijd, waarop
men in den regel eerst in aanmerking
komt voor dat ambt. maar vooral de
„druk" waaronder voortdurend moet
worden gearbeid, zijn oorzaak, dat 'n
groott deel dier titularissen binnen
dat tijdvak, en dikwijls contre coeur,
hun ambt aan jongeren moeten over
dragen.
Mijn vriend en mede-redacteur van
dit blad, P. Stapel, behoort onder het
kleine getal, hetwelk en leeftijd en
druk wist te weerstaan. En zoo zal
hij, naar ik hoop, het voorrecht ge
nieten om op 1 September a.s. den
dag te kunnen berdenken, waarop
hij voor 2 5jaar werd benoemd tot
commissaris van politie. Inderdaad
een voorrecht, een mooi moment in
zijn leven, daar naast een mooie dag
voor zijn echtgenoote en kinderen, 'n
heugelijk gebeuren voor zijn vrien
den.
Voor een rechtsstaat zijn onoptbeer
lijk een goede, onafhankelijke justi
tie en een technisch bekwame, onom
koopbare politie:
Ondanks de gewone, menschelijke
tekortkomingen kan gezegd worden,
dat Nederland die bezit, zelfs andere
cultuurstaten daarin voor is. Het is
een kostbaar bezit tot welks behoud
vooral noodig is, dat aan die onafhan
kelijkheid niet wordt geraakt en dat
degenen, die de politietaak vervullen
vooral degenen aan wie de leidende
functies zijn toevertrouwd, getrouw
blijven aan den eens afgelegden eed
of de belofte en door lichtvaardig
heid en onpartijdigheid de achting en
het vertrouwen van ieder winnen
met wien zij in en buiten het ambt
in aanraking komen.
In dit licht gezien is het a.s jubilé
vam den heer Stape! m.i. meer dan
een private zaak.
Moge den a.s. jubilaris dien dag
nog eens goed duidelijk worden ge
maakt, hoezeer zijn persoon en werk
wordt geacht en gfwaardeerd. zeker
niet in de laatste paats door de bur
gerij van Leiden, m mogen die b-e-
wijrzen hem kunnei bemoedigen tot
verderen arbeid aan zijn heel mooie
doch tevens heel zvare levenstaak.
En wanneer ook voor hem 't oogen
blik van heengaan" is aangebroken,
moge dan een lang* heerlijke levens
avond het loon zijt voor al het goe
de en nuttige wat hii tot stand bracht
en om zich wist te verspreiden.
Uitdecling oj 3 October.
Morgen, Zaterdagavond, van 6 tot
10 zal in de Vestibule der Stadsge
hoorzaal al weder de inschrijving
plaats hebben der gegadigden voor de
feestgave van hariig en wittebrood
vanwege de 3 Octojervereeniging.
\Vij vestigen hierop gaarne nog eens
de aündacht.
Ver «ronken.
Hedenmorgen is in de Uiterstegr.
bij de Groenesteegirug door een schip
per opgevischt he lijkje van de 6-ja-
rigè J. L. Het kin; was e-isteren naar
de bewaarschool gegaan, doch niet
teruggekomen. Hc is derhalve in het
water gevallen opeen moment dat het
ongeluk door ni-mand werd opge
merkt.
De slagerskiecht K. V. in dienst
bij den slager O. an de Oude Heeren
gracht, had gis teen het ongeluk bij
de werkzaamhedn een hoeveelheid
kokend water over de beenen te krij
gen. Hij werd coor den E.H.D. ver
bonden.
Gisteravond usschen half 7 en
kwart over 7 had de tram op het
stadsnet wegens eei defect geen elec-
trischen stroom. ioowel de stads
trams als die naar Den Haag hadden
ten gevolge daarvai vertraging.
Het bestuur va het Leidsche Po
litie Muziekgezelschp heeft van den
burgemeester een shrifteliike gelulc-
wensch ontvangen in verpand met
het door dit korps bhaalde succes op
het Nationaal Concars te De Lier.
De vroegere Frasche gezant hier
te lande de heer Ghrles Benoit heeft
gisteren een bezoek gebracht aan de
Jan Steententoonsteïng.
Mej. B. E. L. Siiolz alhier is ge
slaagd voor het exaien Duitsch L.O.
Reetifjctie.
In ons bericht va gisteren betref
fende de dienstuitvcring der Poste
rijen op 31 Augustus.s. werd ten on
rechte vermeld, dat lsdan de le pak-
ketpostbestelling wedt opgeheven.
Niet de eerste, dch de 2e pakket-
PQst.bestel ling zal n*t worden uitge
voerd.
BINNEN. AND.
Spoortarieven ior vee naar
Duitscbnd.
Voor het eerst siert den oorlog
wordt ingaande 1 Sptember a.s. een
nieuw spoorwegtari voor vee tus-
schen Duitschland Nederland inge
voerd met uitzonïring van kleine
zendingen levende eren in kooien,
manden, hokken, welke op Ne-
derlandsch gebied Is Bestelgoedzen-
dingen worden bevcht.
De zendingen m<ten worden aan
geboden met den ternationalen ijl-
goedvrachtbrief. Het gebruik van de
zen vrachtbrief sluit echter niet in,
dat op NeÜerl. parcours de verbooging
ad 25 pet., welke verschuldigd is bij
vervoer met niet door den spoorweg
aangewezen treinen, moet worden toe
gepast. Dit laatste vindt alléén plaats,
wanneer de afzender of de begeleider
het vervoer met een „niet-aangewezen"
trein in den vrachtbrief beeft gevraagd
De juiste benamingen en, waar noo
dig, ook de ouderdom, het gewicht en
de hoogte van de dieren moeten
daarbij zijn aangegeven.
Zoowel bij vervoer van Nederland
berekent het station van vertrek de
vracht voor het Nederlandsche en
Duitsche parcours, alsmede de voor
die beide parcoursen verschuldigde
bijkomende kosten. Een afwijking dus
bij het goederenverkeer, waar elk par
cours door den betrokken spoorweg
wordt berekend.
De wijze van vrachtberekening voor
het Nederlandsche parcours komt
overeen met die in het Nederlandsche
binnenverkeer.
Ook zijn wederom in dit tairef alle
vrachtprijzen in marken te berekenen,
zoowel voor het Nederlandsche als
Duitsche parcours.
De zendingen moeten voor het ge
heel© parcours gefrankeerd worden.
Echter kan worden toegestaan de zen
dingen ongefrankeerd te verzenden,
indien de afzender voor het geheel e
pare.mrs zekerheid stelt.
De uitzonderingstarieven op de Duit
sche spoorwegen.
De uitzonderingstarieven op de
Duitsche spoorwegen voor de Belgische
havens zullen volgens De Ned. Werk
gever met ingang van 15 October
worden opgeheven.
Men herinnert zich, dat deze tarie
ven een punt van discussie hebben
uitgemaakt bij de behandeling van de
Nederlandsch-Duitsche handelsverdra
gen. De uitzonderingstarieven voor de
Belgische havens, waren niet van toe
passing naar Nederlandsche havens.
Van 15 October af wordt dus niet ver
kregen een even gunstige behande
ling als Antwerpen voor de nader te
noemen artikelen tot dusver genoot,
maar de gelijkstelling zal worden ge
maakt, door België en Nederland voor
die artikelen in den vervolge even on
gunstig te behandelen.
De Nederlandsche regeering heeft
dus ook op dit punt zich met het min
dere moeten tevreden stellen. Wij her
inneren er aan, dat in de vergadering
der Tweede Kamer van 2 Juli mr.
Knottenbelt tijdens de rede van den
minister van buitenlandsche zaken de
interruptie plaatste: „Is- er gevaar
voor gelijkmaking naar beneden of be
staat dat gevaar niet?" Waarop minis
ter van ICarnebeek antwoordde: „Er is
inderdaad een gevaar, dat ligt in den
aard der zaak, maar dat is een punt,
waarmede wij nog bezig zijn".
De hierbedoelde uitzonderingstarie
ven, welke zullen worden opgeheven,
waren de nummers:
35b voor ijzer en staal, ijzer- en staal -
waren alsmede spoorwegmateriaal;
39b voor uitvoer-stukgoed en uit-
voer-wagonla dingen
49b voor glas- en holglasartikelen; en
52b voor papier en carton, alsmede
vloerkleeden van papier.
Tegenover de Duitsche uitvoerha-
vens blijft de toestand onveranderd.
Noch België, noch Nederland krijgen
dezelfde gunsten, welke op het oogen-
blik door de Duitsche spoorwegen aan
het verkeer naar de Duitsche uitvoer-
havens worden verleend.
De nlet-leerplichtige jeugd.
Woensdag j.l. liebben de heeren
Klaas de Vries en J. J. Lamers, resp.
als voorzitter en secretaris van het uit
voerend comité van het congres voor
het onderwijs aan de niet-leerpliehtige
jeugd, een onderhoud gehad met den
minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen ter toelichting van
het adres door bedoeld comité in op
dracht van het congres aan den mi
nister gezonden. Bij dit onderhoud,
dat tot uitvoerige besprekingen leidde,
bleek de minister zeer sympathiek te
staan tegenover de verschillende wen-
schen van het comité, alsook dat het
niet is uitgesloten dat de minister bin
nen niet al te langen tijd komt met
wetsvoorstellen tot betere regeling
van het onderwijs aan de niet-leer-
plichtige jeugd.
De sluisbouw te IJmuiden.
Voor het maken van het toeleidlngs
kanaal naar de nieuwe sluizen te IJ
muiden moet een gedeelte van den
Noordpier bij het pantserfort worden
opgeruimd en de fundeering worden
opgebroken. Daartoe zal de hijschkraan
van den Zuidpolder, waarmede de ba
zaltblokken als golfbrekers in zee wor
den gestort, naar den Noorderpier wor
Gewone advertentiSn per regel 22'/, cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
▼au ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Nederlandsch vliegtuig bij Dort
mund verongelukt.
Ernstige brand te Leimuiden.
De bemiddelingspogingen in de sta
king bij „Heemai".
Buitenland
Een internationaal manifest tegen
den militairen dienstplicht.
Het onderhoud tusschen de Britsche
mijnwerkers en de regeering heelt niet
aan de verwachtingen beantwoord.
In Griekenland is een voorloopig
kabinet gevormd.'
Een revolutionair manifest van net
Macedonisch comité.
De uiteenzetting van Strescmann
inzake Dnitschland's buitenlandsche
politiek.
Een verklaring van den Spaanschen
minister van bnitenlandsche zaken
over de Tanger-kwestie.
den overgebracht. Dit moet langs deu
waterweg geschieden, omdat vervoer
langs het strand niet mogelijk is.
Dit buitengewone karwei de kraan
weegt ruim 85.000 K.G. zal zoodra
het water binnen de pieren rustig is,
worden uitgevoerd met den grooten
bok die 't gevaarte, hangend in de ket
tingen, van den Zuidpier naar den
Noordpier zal overbrengen. De bok is
Donderdag te IJmuiden aangekomen.
Zwendelaars in Den Hang.
In Mei werd meiding gemaakt van
de oplichterspraktiiken van twee be
kende internationale zwendelaars, zich
noemende O'Brien en Williams, dik
wijls geopereerd ook onder andere na
men, die in den Haag een Engelschman
met wien zij in Brussel hadden kennis
gemaakt, door de z g. vertrouwens-
proef hadden opgelicht voor 800 pd. st.
een diamanten ring, een gouden hor
loge en een gouden potlood, waarna zij
met de Noorderzon uit Den Haag ver
dwenen, om in het buitenland bun stre
ken voort te zetten. Een paar jaar ge
leden hadden zij op dezelfde wijze hier
ter stede 'n anderen Engelschman v. 'n
belangrijk bedrag beroofd. Daar zij de
tactiek hadden van het eene land naar,
het andere te trekken, wisten zij steeds
aan de politie te ontkomen. Ten 3lotte
zijn de heeren toch tegen de lamp ge-
loopen.
Naar de „Tel." verneemt, zijn bei
den dezer dagen te Weenen gearres
teerd. Het is gebleken, dat zij dit jaar
dezelfde truc als hier, in verschillende*
wereldsteden reeds tienmaal met suc
ces hadden toegepast. De Haagsche po
litie heeft zich om nadere inlichtingen
met de Weensohe in verbinding gesteld
De Abattoir-kwestie te Rijssen.
De gemeenteraad van Rijssen heeft
gisteren op verzoek van Gedep Sta
ten van Overijssel een besluit tot uit
breiding van de politieverordening tot
algeheele Zondagssluiting ingetrok
ken; voor doortrekkende vreemdelin
gen blijven nu de koffiehuizen des
Zondags geopend.
De heer Tasveld diende mede na
mens zes andere raadsleden een motie
van wantrouwen in tegen wethouder
Ter Maat, wegens diens houding in
de slachthuiskwestie. Deze motie is
aangenomen met 8 stemmen tegen 1
stem en 2 blanco.
De voorzitter zeide, dat wethouder
Ter Maat als eerlijk man bekend staat
en gedaan heeft wat zijn plicht was.
Hij raadde hem aan de motie naast
zich neer te leggen.
Wethouder Ter Maat dankte de in
dieners voor hunne motie, die hij
naast zich neer legt en dankt God dat
hij aan deze hatelijke zaak niet heeft
medegewerkt.
De voorzitter deed daarop voorlezing
van een schrijven, waarin de heeren
Ter Avest, Rosman, Koedijk. Assink,
Tasveld, Paalman en Otten, behooren-
de tot verschillende partijen al9 raa.is
lid bedanken.
De „Kawi" en .Tabanan" van den
RotterdL Lloyd.
Na den verkoop van de „Wilis" en
„Rindjani", van den Rotterd. Lloyd,
deden geruchten de ronde, als zou
den ook de „Kawi" en „Tabanan'van
dezelfde maatschappij verkocht wor
den.
De „Tel." verneemt, dat daarvan
echter geen sprake is. De „Kawi" cal
nog eenige reizen in vasten dienst ma-
