Oil nummer beslat nit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belanorijkste nieuws in dit (taaier.
7de JAARGANG
WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1926
'NUMMER 1896
I COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd jiju
Per kwartaal f 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
V Aan de spits.
Er wordt nogal geklaagd over.den
toestand van de volkshuisvesting.
En met recht.
De woningtoestanden laten in ver
schillende plaatsen nog veel te wen-
scben over.
Er zijn nog veel te veel krotwo
ningen.
Ook op dit gebied is er nog veel te
doen overgebleven.
Dit mag er ons echter niet toe bren
gen om wat op dit gebied gedaan
werd, niet te waardeeren.
Wanneer men sommige bladen leest
dan krijgt men den indruk alsof er op
dit gebied zoo goed als niets gedaan
werd de laatste jaren en alsof de Re
geering op schromelijke wijze baar
plicht zou hebben verzaakt.
Dit is echter niet juist.
Er is ontzaglijk veel gedaan de laat
ste jaren, niet alleen tot verruiming,
maar ook tot verbetering van de volks
huisvesting.
In dit opzicht kan Nederland een
^vergelijking met andere landen glans
rijk doorstaan.
Kort geleden kwam de „Kölniscbe
Zeitung" verklaren, dat de Hollanders
in den woningbouw in Europa den
tóón aangeven.
Zoo is het.
Er is geen land ter wereld, waar
de Christelijke partijen zijn georgani
seerd als in ons land en waar ze groo-
ten invloed uitoefenen op het staats
bestuur.
Maar er is ook geen land, waaraan
bet vraagstuk der volkshuisvesting
zooveel is gedaan als hier.
De Socialisten, die gewoon zijn ook
op dit gebied de noodige critiek te
leveren, kunnen geen land waar hun
partijgenooten de leiding hebben, aan
wijzen, dat met ons land kan worden
vergeleken.
Nederland staat aan de spits!
V Al te grappig.
Een inzender in het Haagsche Volk
vertelt van een toespraak door den
Commandant van het le Bat. van het
Regiment Genietroepen, gehouden tot
de mannen van de lichting 1920, die
voor herhalingsoefeningen onder de
wapenen kwamen.
Die vertelling draagt natuurlijk een
anti-militairistisch karakter.
Natuur ijk worden ook de Soci's
daarin als braven voorgesteld. Aan
hen ligt het niet, dat die herhalings
oefeningen gehouden worden.
Maar daarop willen we niet wijzen.
Doch hierop. Den Commandant, die
met name genoemd wordt, worden
woorden in den mond gelegd die voor
het front van den troep niet moesten
gesproken worden. Was het niet dat
de woorden tusschen aanhalingstee-
kens geplaatst worden, wij zouden ge
neigd zijn te gelooven ,dat de bericht
gever te veel geloof hecht aan dege
lijkheid van zijn gehoor. Nu moeten
we de juistheid wel aannemen.
In de eerste plaats treft het dat de
Majoor zich uitlaat als volgt: „Het is
niet onze schuld dat de menschen on
der de wapenen worden geroepen,
maar van die kerels in de Tweede
Kamer".
Zoo iets moet een Hoofdofficier niet
zeggen, want h ij weet wel heter. H ij
weet dat het noodzaak is; dat niet wil
lekeur of volgzaamheid van de Staten
Generaal die herhalingsoefeningen
noodzakelijk maken, maar de paraat
heid van ons leger in tijd van nood
dit eischt.
Maar ook de wijze waarop hij ov^r
de omstandigheden van de mannen,
staande onder zijne bevelen, sprak,
kan niet door den beugel.
„Er is, aldus de Commandant
nu afscheid genomen van vrouwen,
kinderen, meisjes, vaders, moeders,
zusters, broers, neefjes, tantes, nicht
jes en wie weet nog meer.
Er zijn er natuurlijk die misschien
door de herhalingsoefeningen hun
baantje kwijt raken, maar dat is niet
onze schuld; iets anders aangepakt of
naar het buitenland gegaan! Je maakt
mij niet wijs, dat er voor een flinken
kerel niet overal werk te verkrijgen is.
Ik verzoek den menschen het ons
niet lastig te maken. Wij zouden dat
ook als eisch kunnen stellen, ie des
noods 14 dagen na kunnen houden.
Als de vrouwen dat wisten, schreven ze
wellicht brieven om je 2 maanden na
te houden.
Ik heb de officieren gezegd: kalm
aan; geen marschen van 25 K.M., maar
17 of 18 K.M. vind ik meer dan vol
doende.
Veel zul je me niet zien, wam ik
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
G«wone «dvertentiën per regel 224/» cent
Ingezonden Mededeelingen. dobbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adrertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 een'
vertrek overmorgen naar de Kamp
van Zeist, daar tuschen de boschjes is
het gezelliger dan hier".
Van onze officieren, vooral onze
hoofdofficieren mogen, ja moeten wij
eischen, dat zij zich bewust zullen
zijn van den ernst der zaak.
Dat jonge mannen eenige weken uit
hun gezin gerukt worden, is ernstig,
maar onvermijdelijk.
Dat sommigen daardoor hun betrek
king en brood voor zich en hun gezin
verliezen is erger.
Daarmede mag een verantwoorde
lijk hoofdofficier, staande voor het
front van den troep, niet den spot
drijven.
Het belang van het Vaderland eischt
dienstplicht, maar het is geen grap en
er mogen geen grapjes mee gemaakt
worden.
STADSNIEUWS.
Het sterfhuis van Jan Steen-
Naar dr. J. C. Overvoorde aan de N.
R. Crt. schrijft, is het hem kort gele
den gelukt de ak,te terug te vinden,
waarbij het huis, dat Jan Steen in
1669 van zijn vader Havick Jansz. te
Leiden erfde, werd aangekocht. In dit
stuk wordt de ligging uitvoeriger om
schreven, als „een huys ende erve en
thuyn daerachteraen, met een poort
ende gange daervoren gaende ende
uytcoomende op de Overwulfde Vol-
dèrsgracht, ofte Langebrugge, tegen
over de Wolsteeghe.achter het
Pieters Hofgen ende Cornelis van
Scharpenbrant, notaris ende procu
reur." (Prothocol 5 C fol 15, 30 Mei
1668). Het huis lag dus niet aan de
Langebrug. gelijk minder juist in de
akte van 1680 wordt vermeld, doch
achter de huizen van de Langebrug
aan een gang of steegje, dat aan de
Langebrug uitkwam tegenover de
Wolsteeg.
Bezien wij nu het terrein nader, dan
blijkt er tusschen de perceelen No. 91
en 93 nog een, thans gemoderniseerde
poort te bestaan, die als achteruitgang
dient van den tuin van het huis van
den heer Thorbecke aan de Nieuw
st eeg. In dien tuin hebben wij du^
de plaats van het tusschen 1801 en
1804 gesloopte huis van Jan Steen to
zoeken en volgens welwillende mede-
deeling van den heer Thorbecke zijn
hiervan zelfs in later jaren nog en
kele brokstukken in den grond terug
gevonden. Thans verklaart zich ook,
dat in het Bonregister, dat alle opvol
gende eigenaars noemt, bij de huizen
aan de Langebrug nergens de naam
van Jan Steen wordt vermeld, doch
wel bij dit achter de Langebrug gele
gen perceel.
Het als belending genoemde Pie-
tershofje is het nog bestaande Pieter
Speckshofje, waarvan de woningen
met een gang uitkomen in het aardige
poortje aan het Pieters kerkhof naast
de Waalsche bibliotheek. Het werd in
1647 gesticht en na den dood van den
stichter werd in 1647 in het verleng
de van 't hofje een regentenkamer bij
gebouwd, die omstreeks 1794 is afge
broken, waarna het terrein bij den
tuin van het huis aan de Nieuwstoeg
werd gevoegd.
Over het huis zelf weten wij slechts
enkele bijzonderheden. Het terrein
wordt het eerst in het Bonboek ver
meld ten name van Jan Jansz. van
Werwijcker, als een erf aan „de Vol-
resgraft int poortgen."
De eigenaar verkocht het den lOen
Juni 1586 aan den heer van Look
horst en dienis schoonzoon Jonkheer
Claes va,n Mathenese, gehuwd met
Geertruyt van Lookhorst, droeg het 24
Maart 1608 over aan professor Gilber-
tus Jaccheus. Deze behield het tot
1614 en verkocht het toen aan mr.
Hendrica Dulmenhorst, doktor in de
medicijnen, die er den 7en Juli van
dat jaar nog een erfje met schuurtje
bij kocht van mr. David Desprees.
Zijn kinderen Salomon en Dieuwertje
verkochten het den 21en Mei 1653 aan
Toucheyn de Henjion voor f4000.
wienis kinderen het in 1668 aan Ha
vick Steen overdroegen voor f2200
Wat de reden is van dezen achter
uitgang in prijs blijkt niet; splitsing
van het perceel schijnt niet te hebben
plaats gevonden, en toen de weduwe
en kinderen van Jan Steen het in 1680
verkochten, konden deze nog slechts
f 300 in geld en een curstingtbrief van
f 685 bedingen. Bij latere overdracht
steeg de priis weder tot f2375 in 1682,
f2200 in 1735 en met andere perceel
tjes tot f 3770 in 1806, bij de over
dracht aan mr. Jacobus Scheltus, die
het waarschijnlijk aankocht om zijn
tuin er mede te vergrooten. Hij kocht
10 September 1808 ook een aangren
zend terrein aan de Nieuwsteeg.
De gang, die naar de Langebrug
leiade, is duidelijk te zien op de kaart
van Van Dulmenhorst, Bijlage Xlla in
Pleyte s „Voor driehonderd jaren en
thans." De gang is daar 03—0 in
oude maat, of bijna een meter breed.
Hel huis zelf kan slechts bescheiden
geweest zijn en kwam achter uit in
den tuin. Het is het perceel, waarvoor
Jan Steen in 1672 vergunning kreeg
om een herberg te houden, waarbij de
tuin wel de grootste attractie zal ge
vormd hebben. Ware het niet, dat op
stijlkritische gronden het bekende
schilderij uit het Kaiser Friedrich mu
seum, no. 4 van de tentoonstelling,
waarschijnlijk vroeger dan 1672 mcfnt
gesteld worden, dan zou men geneigd
zijn hierin beeld te zien van de omge
ving van Steen's laatste woning.
De Jan Steen-tentoonstelling.
Vandaag is de -Jan Steen tentoonstel
ling in de Lakenhal bezocht door de
22500ste betalende bezoekster, mevr. M
Lceb-Cats, uit Utrecht. Ook haar weri
het boekje van Prof. Martin aangeboden
Het bestuur der tentoonstelling
heeft gemeend haar voortaan ook des
Zondags, en wel van 36 uur tegen
verlaagd tarief te moeten openstellen
Voor ons een onsympathiek middei
pm het bezoek uit te breiden.
Apotheker-examens.
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
is ook ae faculteit der wis- en natuur
kunde aan de Rijksuniversiteit alhier
aangewezen voör het afnemen va-n het
apothekersexamen, met als deskundigen
Dr. J. J. van Eek, privaat-docent aan
de Rijksuniversiteit te Leiden; Me.j Dy
A. Grutterink, privaat-docente aan do
Rijksuniversiteit te Leiden, wonende to
Aerdenhout; G. F. A. ten Bosch, ouo
apotheker bg het academisch ziekenhuis
alhier, wonende te 's Gravenhage, a..
H. Schirm, gemeente-apotheker te >s Gra
venhage.
Gisteravond was mej. H. G. R
uit de Voorstraat in de Morschstraai
aan het fietsen, terwijl een 16-jarige
vriendin, J. P., achter op het rjjwiei
had plaats genomen.
Om de een of andere reden vroeg do
eerste haar vriendin af te stappen, Do-
se gaf daaraan gevolg, doch'kwam op
een minder gelukkige wijze op den
grond terecht, waarbij zij haar voet
zoodanig bezeerde, dat zij' niet loopen
kon. De Eerste Hulpdienst werü ont-
bodei, en deze constateerde, dat een
onkel uit de kom was geschoten.
Op den hoek van de Langebrug
en de Diefsteegt< werd de loopknecht
H. B., met zijn rijwiel aangereden dooi
een luxe auto, bestuurd door den heer
H., uit Rotterdam, De wielrijder kwam
er zelf goed af, doch moest het aar>
zien dat zijn voertuig ongeveer 15 M.
ver door de auto meegesleept, en ge
heel vernield werd.
De schuld ligt waarschijnlijk bij den
autobestuurder, die geen signalen zoü
hebben gegeven.
Eenige jongens waren gistermid
dag, hali vijf, tegenover het hulppost
kantoor aan de Heerengracht bezig met
aasjes te scheppen, toen een der ieclen
tan het^ gezelschap, de 8-jarige h. ïx
van de uuerstegracht uit liet evenwicht
geraakte en te water viel.
Een metselaar, B. J. v. d. M. zag het
gebeuren, en begaf zich gekleed te
water. Geholpen ucor voorbijgangers die
het tweetal de hand reikten, slaagde
hii erin den jongen ongedeerd op den
wal te brengen. Nadat hij „voor den
schrik" van zekeren W., iiog een pak
slaag gekregen had, kon deze bij moiv-
der een stel droge kleeren gaan aan
trekken.
.Gisteravond is de Eerste Huipf
dienst opgeroepen voor een geval dat
niet tot zijn werkkring behoort. Het
betrof n.i. een vrouw, die in den voor
middag teWassenaar een klein om
geval whs overkomen.
Men wordt erop attent gemaakt, dat
in dei-gelijke gevallen de u. H. D. aan
een oproeping geen gevolg geeft, üaai
hij aileen optreedt bij plotselinge ziek
tegevallen en ongelukken .op den open
baren weg. in dit geval had een huia
arts behooren te worden gewaarschuwd
Met ingang van 15 dezer is eer
vol oatsiag verleend aan den beer G.
Copier als rijwielbediende in de rij-
wielioods van de V.V.V. aan het Sta
tionsplein.
Gedurende zijn 12 K-jarige loopbaan
was de heer Copier geen enkele maal
wegens ongesteldheid afwezig, doch
dezer dagen werd hij door een lichte
aandoening genoodzaakt thuis te blij
ven. Als zijn opvolger is benoemd, de
heer B. Mast.
Hedennacht hebben twee dorsti
ge menschen in de omgeving van de
Mare een vaatje met 16 L. bier gesto
len en zijn dat op hun gemak gaan
opdrinken in de roef van een schuit
die in de Mare lag.
Toen vanmorgen de schipper, V. N.
alhier bij zijn vaartuig kwam, vond
hij het slot van de roef verbroken en
in het interieur een ware chaos. Ver
schillende voorwerpen waren vernield
of bevuild.
De politie stelde een onderzoek in.
met het gevolg dat de daders werden
ontdekt. Zij zullen zich over hun zon
derlinge drinkpartij voor den rechter
moeten verantwoorden.
Juffrouw W. van wien we giste
ren meldden, dat zij een mannelijken
W. met een schoen in den nek had ge
slagen, schijnt nog maar niet tot rust
te willen komen.
Bij een twist op den Zijlweg heeft
/zij thans weer een juffrouw H. tot
het voorwerp van haar handtastelijk
heden gemaakt door haar „op 'r ge-
sich" te gé-ven. Ook dit slachtoffer
heeft ter bevoegder plaatse zijn beklag
ingediend, evenals trouwens de dade-
res zelf, die zegt beleedigcl te zijn en
het er ook niet bij laat zitten.
Te hopen is, dat de 70 professoren
uit Amerika, die momenteel het vre
deswerk in Europa bestudeeren, Vrij
dag a.s. maar niet op den Zijlweg ko
men.
BINNENLAND.
Borculo een jaar na de ramp.
Gistermorgen werd onder groote be
langstelling door burgemeester jkr.
be Muralt de tentoonstelling geopend
van voorwerpen, foto's, geschriften
enz. op de stormramp van eei. jaar
geleden betrekking hebbende.
In zijn openingsrede zette de burge
meester de wording dezer verzame
ling uiteen Terstond na de ramp werd
door den heer J. Rossing als directeur
van een op te richten plaatselijk mu
seum een oproeping geplaatst om in
zendingen, waaraan velen gehoor ga
ven. De heer W. J. van Wagtendonk
gep. ambt. ter secr. te Amsterdam,
steido zich toen belangeloos beschik
baar om de verzameling te ordenen
en uit te breiden.
Als blijk van waardeering werd
hem door het gemeentebestuur een
oorkonde met verguld zilveren herin-
neririgsmedaille uitgereikt.
Veel medewerking ondervond de
heer Van Wagtendonk van den heer
Dr. H. F. Grondijs te Almelo, die een
groote verzameling foto's zond, van
verschillende foto-persbureaux, en de
groote bladen. Alle berichten uit dien
tijd zijn in mappen in chronologische
orde bijeengebracht.
Met deze verzameling is de grond
slag geiegd voor een plaatselijk mu
seum, waarvoor een lokaal in 't stad
huis wordt ingericht.
De tentoonstelling, die gratis toe
gankelijk is, trekt zeer veel bezoek.
Men vindt er o.a. een gebeeldhouwde
eiken zuil, een balk uit den verwoes
ten toren der Herv. Kerk die door den
heer Onderwater, uit Utrecht, met
symbolische figuren bewerkt is, tafels
bedekt met 'foto's, de verschillen Je
„waarschuwingen" van het gemeente
bestuur en ook het beroemde „schand
bord."
In den avond werd in het geirnpro-
vMeerde hulpkerkje in de openbare
sobool een bid- en dankstond gehou
den. De predikant der Ned. Herv. Ge
meente, Ds. J. W. C. Ort hield een toe
spraak, waarbij hij tot tekst gekozen
had Openbaring IV: 5 en 3. Het ge-
houw was geheel gevuld.
In een daarna gehouden bijeen
komst in het hotel .Weggelaar" waar
zeer velen aanwezig waren, hield de
burgemeester Jhr. Ir. R. R. L. de Mu-
ralt een rede, waarin hij warmen
dank bracht aan allen, die in de moei
lijke dagen steun en hulp gegeven
hebben. De heer De Muralt reikte ver
volgens de cycloonmedailles (verg. zil
veren, zilveren en bronzen) uit aan de
burgers, die zich bij de ramp hebben
onderscheiden. Zelf ontving de burge
meester namens de burgerij een ge-
teekende oorkonde.
Aan H .M. de Koningin werd een
telegram van hulde gezonden.
Een zangeres, mej. Stoel uit Velp,
Zong eenige toepasselijke liederen.
Aan het slot van de bijeenkomst
werd staande door allen het „Wilhel
mus" gezongen.
Bouwpolitiek te Zwolle.
In de Maandagavond te Zwolle ge
houden raadsvergadering werd een ge
wichtig besluit genomen, n.l. dat gebro
ken zal worden met het erfpacht stel
sel zooals dit 20 jaar geleden is vast
gesteld. Indertijd is besloten dat gron
den aan de gemeente in eigendom be-
hooivnd in twee stadsgedeelten als
bouwterrein slechts in erfpacht zou
den worden uitgegeven
De meerderheid van den raad was
thans van oordeel, dat de afkeer van
het erf pachtstelsel in Zwolle zoodanig
is, dat het nooit zal gelukken, wan
neer men aan dat stelsel vasthoudt, de
gemeenteterreinen Jn exploitatie te
brengen.
Reods jarenlang liggen die terreinen
aan de teerallee en in Holtenbroek
renteloos; er komt geen enkele aan
vraag om erfpachtsgron i, men koopt
v&n uaitieulieren rondom de gemeen-
De herdenking van Borculo's ver
woesting.
Buitenland
De Nationale Vergadering te Ver
sailles heeft na e enrumoerige zitting
het grondwettelijk statunt der amorti
satiekas aanvaard.
De Britsche mijnwerkers hebben de
voorstellen der bisschoppen als basis
voor onderhandelingen verwerpen.
De indruk van Clémenceau's open
brief in Amerika.
De valleien der Waldenzeii.
1IT1T IWlMlïTMITiriHf "Tl THiT—IT
teteiiemej; De gehouwen, .lie verre
zen ziju op erfpachtgrond en die ver
kocht zullen wordan, kunnen de hypo
theek niet opbrengen, die de gemeente
verstrekt heeft. Het is Jus een finan
cieel belang, dat met dit stelsel werd
gebroken. Van S.D. zijde werd heftig
geprotesteerd tegen deze opvatting.
1 11 s.ctte sprak ie and i\ li uit
met 13 tegen 8 stemmen, dat er geen
reden is om in het algemeen aan uit
gifte van grond in erfpacht ver
koop de voorkeur te geven, doch dat
elk geval afzonderlijk dient te worden
beoordeeld.
Instelling van een riviercoriespou-
dentie gevraagd.
B. en W. van Roermond hebben een
schrijven gericht tot Ged. Staten van
Limburg, waarin zij verzoeken, 0111 iu
het belang der geheele provincie Lim
burg het daarheen te leiden, dat hetzij
door den Rijkswaterstaat, hetzij
door den Provincialen Waterstaat in
samenwerking met den Belgis» hen wa
terstaatsdienst een nvi-ircofïespon-"
dentie wordt ingesteld, wel:e bij booge
waterstanden de besturen van de
langs de Maas gelegen gemeenten tij
dig op de hoogte stelt van do te ver
wachten waterstanden.
Om het belang van een dergolijken
maatregel te dom blijken, gever. B. en
B. de navolgende cijfers van Roer
mond: De aangerichte scha Je te Roer
mond bedroeg in 1920 rond f 10.000. Hoe
wel het overstroomingsgebiej in 1926
niet zoo heel veel grooter was dan in
1920, bedroeg de schade toon ion l
f 150.000. Deze zooveel grootcre scha
de was te wijten aan het feit, dat do
bevolking aanvankelijk niet rekende
op een waterstand, hooger dan in 1880
en dat toen uit de berichten uit Maas
tricht was af te leiden, dat, Ie stand
van 1880 was overschreden, liet te laat
was meubels, koopwaren enz., die bo
ven den stand van 1880 ln veiligheid
waren gebracht nog te redden.
Gcuverneur-Ganeiaal Fcck.
Naar het „Yad." verneemt, zal de af
tredende gouverneur-generaal van Ned
Indië, Mr. D. Dock, zich 8 September
inschepen op de Jan Pieterszoon Coeu
der Maatschappij .Nederland.
in Genua zal mj debarkeeren.
Tusschen het spek was het ook veilig.
Een vakman in een Brabantsen dorp
kreeg van een boer uit den omtrek
opdracht zijn huis wat op te knappen,
vertelt het Hsgz. Van meubels, welke
de boerenwoning sierden, was het ook
een kast waarin van alles en nog wat
zelfs geldswaardige stukken waren
geborgen, die de diensten van den vak
man van noode had. Toen de kast de
noodige bewerkingen had ondergaan
kreeg de boer het in zijn hoofd .om
eens naar zijn geldswaardige papieren
om te zien.
Wie beschrijft echter de verwonde
ring van den effectenbezitter, toen hij
tot de conclusie kwam, dat een ander
zich over zijn bezitting ontfermd had
(meende ons boertje).
Het was hem niet moeilijk de ver
denking te laten vallen op des vak
mans knecht, die heel den dag in de
nabijheid deer schatten werkzaam
was. Diens voogd kwam toevallig in
den loop van den dag naar den wel
stand van d enjongeman vernemen en
hij schrok niet weinig toen hem de
aanklacht ter oore kwam. Zonder dra
len werd een auto voorgereden en een
heel gezelschap tufte naar de boerde
rij aan den zoom van de hei.
Daar aangekomen trof men den boer
in een heel andere stemming, w&nt
zijn „deffekten" had-ie weer opgedui
keld.
Om het geselschap de vondst nog
een9 te demonstreeren, opende de boer
z'n kast en toonde de plaats waar hij
gewoon was zijn „deffekten" te bergen.
't Was op de zooveelste plank tus
schen de hammen en geroote varkens
ruggen. Maar nou ging bet boen boven
