NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN VRIJDAG 30 JULI 192 6
TWEEDE BLAD.
HET CADEAU-STELSEL.
In „Nederlandsche Fabrikaatwijst
de heer G. de Clerq op de nadeelen,
die aan het cadeau-stelsel verbonden
zijn:
Er is in de laatste jaren in den
kleinhandel een kwaad geslagen, dat
hoe langer hoe grooter afmetiifgen
aanneemt, n.l. diet geven van cadeaux
door den winkelier aan een klant die
eenige inkoopen doet.
Begonnen met reclame-artikelen als
potlooden, zakspiegeltjes, ascnbakjes
e.d. is dit cadeaustelsel zoo m omvang
toegenomen, dat men thans een aan
zienlijk deel van zijn htiis kan vullen
met allerlei nuttige en nuttelooze ar
tikelen, die men bij zijn inkoopen als
geschenk ontvangt. Onze straten we
melen in den namiddag van kinderen
met luchtballons, vrijwel iedereen
scheert zich met een veiligheidsmes,
dat hij cadeau gekregen heeft, en in
den allerlaatsten tijd komt het zelfs
meer en meer in zwang om artikelen
van dezelfde soort als men koopt ca
deau te geven. Wie 3 ons koffie koopt
krijgt 6 ons, wie 4 potjes jam koopt
ontvangt er 6 en wie 5 sigaren koopt
komt er met 6 thuis. De variaties in de
ze zijn legio.
In beginsel is dit cadeau-stelsel na
tuurlijk verkeerd en uit den booze, om
dat het ten opzichte van den betaalden
prijs (en dit is altijd de waardemeter
van de koopers) misleidend werkt. Im
mers, als men 5 sigaren koopt tegen
10 ct. per stuk en er voor de betaalde
50 centen 6 ontvangt, dan kost elke si
gaar dus- 8^ cent. De winkelier kan
dus deze sigaren veel beter direct te
gen cent per stuk verkoopen en
geen cadeau geven. Dat hij dit niet
doet en zijn koopers in den waan laat,
dat ze sigaren van 10 cent rooken en
omdat ze in zijn winkel koopen er een
gratis ontvangen, bewijst dus dat bij
met dit cadeaustelsel een speciale be
doeling heeft, n.l. reclame voor zijn
zaak en aanwakkeren van den koop
lust. Hij veronderstelt dat de koopers
door deze cadeaux aangetrokken hun
weg speciaal naar zijn winkel zullen
kiezen en bovendien om zooveel mo
gelijk cadeaux te krijgen een zoo groot
mogelijk aantal inkoopen zullen doen
Inderdaad heeft helaas de ondervin
ding geleerd, dat dit laatste maar al te
dikwerf waar blijkt. Aangelokt door
de aangeboden cadeaux koopt menig
een veel meer dan hij eigenlijk riooiig
heeft. Reeds menige moeder heeft vol
slagen noodelooze inkoopen gedaan
om een luchtballon voor haar kind le
bemachtigen en bovendien heeft ze
voor hare inkoopen misschien zooveel
geld teveel betaald, dat ze veel zuini
ger gedaan bad met den luchtballon
direct bij een balonnenkoopman te
koopen.
Aan den anderen kant is bet den
winkeliers natuurlijk niet kwalijk te
nemen, dat zij uitzien naar middelen
om hun omzet te vergrooten. De re
denen waarom een kooper naar een be
paalden winkel gaat, zijn dikwerf van
zeer uiteenloopenden aard. De een pre
fereert een winkel, omdat het er goed-r
koop is, een ander omdat er een groote
sorteering is, een derde om de goede
kwaliteiten die er verkocht worden,
een vierde omdat hij den winkelier
zoo geschikt vindt, e.d. Aangezien nu
een winkelier meestal onmogelijk aan
al deze eischen kan voldoen, is hij, ten
einde het aantal zijner afnemers zoo
groot mogelijk te maken, verplicht zijn
toevlucht tot andere hulpmiddelen te
nemen.
Bovendien heerscht er bij de winke
liers voor de handhaving van hun om
zet een streven om de klanten aan hun
zaak te binden. Oorspronkelijk hebben
zij getracht dit te bereiken door het
verkoopen op crediet.
Weliswaar verschaft zulk een cre-
dietgeving den winkeliers heel wal
last, omdat hun bedrijfskapitaal veel
grooter moest zijn, doch hiertegenover
mocht men veronderstellen, dat een
afnemer, die een langdurig crediet
kreeg, de moreele verplichting voelde
om zoolang deze schuld liep bij den
zelfden winkelier te blijven koopen.
FEUILLETON.
Uit spannende dagen.
(Een Vlaamsch verhaal).
37))
En, ware hij laf genoeg om zijn han
den naar de ketenen der slavernij te
reiken, om de genade der vreemde
divngölanden te verwerven, hij zou ver
van hier worden vervoerd om andere
ongelukkige volkeren te gaan ^marte
len, gelijk de Belgen door hun beulen
nu worden gemarteld. Geen keus, geen
genade: overal, langs alle kanten ramp
oneer, slavernij of dood! Moeder, moe
der ik heb geen vader meer; gij zult
op aarde blijven zonder kind, zonder
echtgenoot!En gij, arme, lieve Ve-
va, de vermoeienis heeft u in stille
vergetelheid gedompeld. Oh, wist gij
welke slag u misschen treffen gaat!
Uw vader ik heb hem gezien, hij ken
de mij niet meer; ik heb hem gespro
ken vp-i zijn kind, hij hoort, hij be
grijpt niet meer. Zijn ziel is getroffen;
zij doet geweld om uit het verbrijzelt!
lichaam zich los te rukken. Nog eeni
ge dagen, en hij zal met mijn vader
bij God in den hemel vereenigd zijn.
Maar ik mag u dit niet zeggen: u
ook moet ik bedriegen!"
De gemartelde jongeling sloeg zich
de hand voor het aangezicht, als wil
de hij de tranen verbergen, die sedert
lang ongemerkt over zjjn wangen
leekten en nu overvloediger zijn oogen
ontsprongen.
Behalve cle vele stroppen, die zulk
een verkoop op crediet medebracht,
omdat velen ervan profiteerden om
ver boven hun krachten te koopen,
bleek het bereikte voordeel niet üoo
groot, omdat menigeen, niettegensiaan
de zijn rekening niet betaald was, toili
naar een ander ging. Ja zelfs werd lit
hulpmiddel toegepast om opzettelijk
bij tal van winkeliers een zeer hoog
crediet te verkrijgen.
Ten slotte hebben de winkeliers dan
ook ingezien, dat de verkoop op cre
diet geen voldoende aantrekkings
kracht op de koopers uitoefende en
voornamelijk sinds de eerste oorlogs
jaren, toen door de schaarschte aan
geld de contante betaling alom weer
werd ingevoerd, is bet credietstelsel
verdwenen. Dit kan natuurlijk niet
anders dan toegejuicht worden, want
er is niets funesters voor den gemid
delden kooper, die toch al een slecht
financier pleegt te zijn, dan om hem
nog in de gelegenheid te stellen zon
der eenig geld maar raak te koopen.
Als hij contant betalen moet, kan hij
tenminste vóór geen grooter bedrag
aankoopen dan voor hetgeen in zijn
bezit is.
Op het credietstelsel is het bonnen
stelsel gevolgd, dat op een veel betere
basis gegrondvest was. Dit bonnen
stelsel bestond hieruit, dat bij eiken
aankoop een bonnetje gegeven werd,
waarop het bedrag van den aankoop
geboekt was. Deze bonnen kon de koo
per verzamelen'en als hij dan voor
tien of vijf en twintig gulden bonnen
liad, kreeg hij óf een bedrag in geld
(een zeker percentage van het totale
bedrag in geld) óf hij mocht gratis tot
een bepaald bedrag iets uit den voor
raad van den winkel uitzoeken.
Dit bonnenstelsel werkte heel goed
en uit het feit dat bet hans voor het
veel slechtere cadeau-stelsel heeft
moeten plaats maken, zou men ge
neigd zijn te concludeeren, dat het den
koopers niet beviel. Immers, de win
keliers hebben geen enkele reden ge
had om het bonnenstelsel te vervan
gen. Maar de afnemers waren natuur
lijk allesbehalve gesticht over een zoo
openlijken band aan één bepaalden
winkel. Men kan zich voorstellen, dat
ze telkens, als ze het in liun bezit zijn
de stapeltje bonnen natelden, dachten:
ja, dat is nou wel heel aardig, maar
zoolang ik nog niet voor tien gulden
gekocht heb, kan ik niet van leveran
cier veranderen.
Het ligt voor de hand diat het ca
deaustelsel voor de koopers veel aan
genamer is. Zij zijn absoluut vrij om
te koopen waar ze willen en ontvan
gen bij hun aankoop het geschenk di
rect, zoodat ze een volgende maal
weer kunnen koopen bij dengene die
dan het mooiste cadeau geeft.
Zoodoende is het succes dat de win
kelier van het cadeaustelsel heeft dan
ook maar van zeer tijdelijken aard.
De afnemers zullen zijn winkel alleen
maar frequenteeren, zoolang zijn ca
deaux in trek zijn, doch als morgen
aan den dag een concurrent mooiere
geschenken geeft, krijgt deze den loop
En aangezien het cadeaustelsel, zoo-
als we hierboven reeds betoogd heb
ben, ook uit den booze is, omdat het
ten opzichte van den prijs misleidend
werkt en tevens menig kooper brengt
tot het terwille van de cadeaux koo
pen van dingen, die hij niet noodig
heeft, waarvan de winkelier nader
hand toch den terugslag ondervindt,
omdat de klant dan geen geld meer
heeft om hetgeen hij wel noodig heeft
alsnog te koopen ,is het te hopen dat
de winkeliers zelf zoo verstandig zul
len zijn om aan dit funeste cadeau stel
sel hoe eerder hoe beter een^ eind te
maken.
Zeker, er zijn ook voorstanders van
het cadeaustelsel of liever dit zijn die
genen, welke aldus redeneeren: als
een winkelier kans ziet om bij een be
paalden verkoopsprijs van zijn artike
len nog een cadeau te geven, dan is
hier niets tegen, doch iedereen, <lie
wat dieper nadenkt begrijpt, dat de
winkelier dit cadeau niet uit zijn eigen
zak betaalt, doch dat de kosten van
het cadeau in den verkoopprijs van
zijn artikel verdisconteerd zijn, en als
zoodanig is het geven van cadeaux bij
den aankoop in winkels dus niets an-
Welhaast stuurde hij weder den
blik naar de legerstede en murmelde
met ontsteltenis:
„O, moeder mocht ik u den kus ge
ven, die mij zoolang reeds op de lippen
blaakt! Mocht ik met den koortsigen
liefdezoen een deel mijner smarten in
uw boezem gieten, een weinig troost
vin'den in m'n duistere wanhoop! Maar
neen; slaap gerust, o moeder, slaapt,
dierbaren, altemaal. Ah, slapen? Ver
geten? Van vrijheid droomen, het
kwaad verplet zien en juichen van ge
luk, van vrede en van liefde. Oh, kon
den wij allen insluimeren: eeuwig,
eeuwig slapen, tot den dag der alge-
meene verlossing!"
Hij zweeg een wijl; de wanhoop
scheen hem alle kracht ontroofd to
hebben; want zijn aangezicht en zijn
leden ontspanden zich, het hoofd zonk
hem langzaam op de horst.
Een plotselinge siddering greep hem
aan, toen hij op den mond zijner moe
der een helderen glimlach verraste; hij
dacht zelfs, dat hare lippen den naam
zijns vaders in zoete tonen murmelden
,,Hoe akelig!" sprak hij tot zich zej-
ven, zijn leden pijnlijk samenwringen-
de. „Zij droomt van zijn terugkomst,
zij lacht hem toe, zij juicht, zij is ge
lukkig! Er is iets onzeglijk wreeds
iets onmenschelijks in dit bedrog
En nochtans, het geheim moet voort
duren; haar wee, hare tranen zouden
mij vermorzelen: ik heb moed en ziels
kracht noodig tot de waak
Op dit oogenblik verscheen Jan de
knecht bij den ingang der hut en wenk
te zijn meester. Deze verliet de tent
ders dan een speculatie op een onvol
doende inzicht en kennis van zaken
van de afnemers. Immers, wanneer le
ze allen inzagen, dat het cadeau geen
geschenk is, doch dat zij dit heusch
ook betalen, dan zou de geheimzinnige
aantrekkingskracht, die het thans op
hun uitoefent, spoedig verdwijnen en
zouden zij zich als vroeger weer toe
leggen op het koopen in die winkels,
die de beste kwaliteit voor den laag-
sten prijs zonder eenig ander lokmid
del verkoopen.
KERK EN SCHOOL.
NED. HERV. KERK.
Bedankt: .Voor Hilversum en
(Huizen, J. Timmer te Ermela
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Hoogvliet, cand.
C. v. Schie te Voorschoten,.
Bevestiging, Intrede, Afscheid.
Cand J. Smelik van Hiilegom
die met goed gevolg peremptoir exa
men heett afgelegd, zal 29 Aug. a.si.
D.V. door Ds. K. Schilder vanOegst-
geest worden bevestigd als predikant
der Geref, Kerk van Zevenbergen..
Cand. H. W;. Wiers erna zal D.
V. op 22 Augustus a.s. intrede doen
bij de Geref. Kerk van Oldehove, na
door Ds. J. Duursema, em. pred. te
Groningen, te zijn bevestigd.
Xlgem. Synode der Ned. Herv. Kerk.
De president' verwelkomt den heer
dr. H. Schokking en deelt mede, dat
de heer N. Koomans zijn herbenoe
ming tot lid van den raad van beheer
voor de predikantstraktementen heeft
aangenomen.
Het verslag der hoogleeraren van
wege de Nederlandsche Hervormde
kerk over den staat van het hooger
onderwijs in de godgeleerdheid gedu
rende 1925'26, wordt in behande
ling genomen. Te Leiden lieten vich
voor den cursus 1925'26 46 studen
ten inschrijven, van wie 12 voor de
teerste maal. Acht legden het voorbe
reidend kerkelijk examen af, onder
wie één vrouwelijke candidaat. Te U-.
trecht werden 157 ingeschreven, waar
van 46 voor de eerste maal, terwijl 14
het voorbereidend examen aflegden.
Te Groningen waren deze cijfers res
pectievelijk 36, 5 en 2..
Aan de kerkelijke hoogleeraren wordt
dank gebracht voor huil belangrijken
arbeid, die zich meermalen ook uit
strekt buiten den eigenlijken kring hun
ner werkzaamheid.
Aan den kerkelnken hoogleeraar dr.
J. R. Sloiemaker ae Bruine wordt eer
vol ontslag Aerieend uit zijn Utrecht-
schen werkkring. Woorden van dank
en waardeering worden door den pre
sident aan hem gewijd, terwijl ook
gedacht wordt aan den ijver en ,de
groote bekwaamheid waarmede de
hoogleeraar meermalen in de Synode
als praeadviseur is. opgetreden.
Behandeld wordt een rapport van
den heer Boomstra over een verzoek
van de Nederiandsche ürc'a' utenver-
eeniging, hierop neerkomende, dat le.
de psalmen en gezangen in de kerk
boeken zullen Worden gedruki in he-
dendaagsch notensciirift2e. dat wor
de ingevoerd de rhythmische zang; 3e.
dat (a,an de gezangen, waarin kleine
wijzigingen de meiodie betreffende,
zijn aangebracht, de oorspronkelijke
melodie worde teruggegeven; 4e. dat
te moeilijke en verouderde melod em
door anderen worden vervangen. Het
verzoek is door de classicale verga
dering ondersteund. De meerderheid
in de commissie kan zich op grond
van practische bezwaren niet met het
verzoek vereenigen en meent dat al
licht inwilliging aan een finale oplos
sing van de kwestie van den gemeente
zang in den weg zou staan.
De president wijst op de belang
rijke toelichting welke cle vereeniging
bij haar verzoek heèft gevoegd. In-
tusschen moet de conclusie der oom
missie zonder hoofdelijke stemming
worden aanvaard.
Prof. Knappert behandelt een voor
stel van 'dr. C. J. Niemeijer, aldus
luidende:
le. de Synode spreke uit, dat zij
het wenschelijk acht, de rechtspraak in
de kerk, geheel of gedeeltelijk te ont-
met looze stappen en vroeg wat hij
hem zeggen wilde.
Jan toonde zjjn meester een ouden
man, die met gebogen hoofd op eeni
gen afstand scheen te wachten, en be
zig was met zich het zweet van het
rookend voorhoofd té vegen. Het was
de brouwer, Simons vader.
„Welnu, baas Meulemans" vroeg
Bruno, hem treurig de hand drukken
de, „welk slecht nieuws brenst gij
ons? Het moet voorwaar ernstig ziin,
dat gij, die niets te vreezen hebt, het
"dorp verlaat,"
„Mijn huis is. tot den grond afge
brand.zuchtte de brouwer.
„Uw huis? De brouwerij? Heeft uw
zoon dan het vuur in zijns vaders wo
ning doen steken? Het is ongehoord!"
„Ach, hij is schuldig genoeg, beticht
hem niet met die onmenschelijkheid.
Het vuur, dat uwe woning verslond,
is door den wind op de brouwerij ge
dreven. Mijn zoon en zijn Fransche
gezellen hebben het pogen te blus-
schen; alles was nutteloos. Maar daar
om ben ik zoo overhaastig niet tot u
gekomen. Ik heb een schrikkelijke tij
ding u te melden."
„Zoo, wat kan er schrikkelijker zijn
dan hetgeen wij weten?"
De brouwer antwoordde met neer
slachtigheid:
„Ons dorp is-vol Fransche soldaten,
wel zeshonderd, met kanonnen en man
nen te paard. Een Generaal voert hen
aan. Er zijn er ook eenigen onder, die
Vlaamsch spreken. Zij noemen hun le
ger een Colonne mobile, en zes-gen, dat
zii gekomen zijn om alles te vermoor-
trekken aan de kerkelijke besturen en
op te dragen aan nieuwe, In te stel
len, onafhankelijke rechts-college's. 2e.
De Synode berioeme een commissie,
om te onderzoeken, op welke wijze
•en in welke mate de onder le. ge
noemde gedachte het best zal kunnen
worden verwezenlijkt en het resultaat
van haar onderzoek samen te vatten
in voorstellen tot wetswijziging.
In de commissie is een meerderheid,
die tegen dit voorstel is; de minder
heid zou het eerste gedeelte willen
aangenomen zien, waaruit die aanne
ming van het tweede van zelf volgen
zou. Het rapport zal later in behan
deling worden genomen.
Amsterdam-Zuid en Zandvoort.
Gisteravond heeft de Kerkeraad van
de Geref. Kerk Amsterdam-Zuid (bui
ten het kerkverband) vergaderd. In
deze vergadering zijn o.m. behandeld
de overeenkomst met de Geref. Kerk
te Zandvoort en het contract, dat de
zer dagen is tot stand gekomen tus-
schen ae kerken van Amsterdam-Zuid
(binnen en buiten het kerkverband) be
treffende de kerkelijke goederen. Bei
de icAvereenkomsten werden goedge
keurd. Het kerkverband dat tusscnen
Amsterdam-Zuid en Zant voort is tot
stand gekomen, luidt als volgt:
Door de Kerkeraden van Amster
dam-Zuid en van Zandvoort is het vol
gende besluit genomen:
De kerken van Amsterdam-Zuid en
Zandvoort besluiten, dat zij, gezien
hare geschiedenis tot op dit oogen
blik, met elkander het kerkverband
herstellen en-dit verband zullen on-
Iderhouden in de eenheid der belijde
nis overeenkomstig de Drie Formulie
ren van Eenighedd en wat de kerkre-
geering betreft, overeenkomstig de
Kerkenordening van Dordrecht, laat
stelijk herzien op de Generale Synode
der Geref. Kerken in Nederland, ge
houden te Utrecht in 1905, waarbij zij
als bindend houden de bepa'ingen der
Gereformeerde Generale Synodes tot
en met die van Utrecht in 1923, even
wel zich voorbehoudend eene nade
re beslissing omtrent de conclusies der
Generale Synode van Utrecht in 1923,
vervat in Artikel 127 har er Acta. (Dit
betreft het Vrouwenkiesrecht te Zand
voort).
Voorts spreken de beide Kerken na
drukkelijk uit, dat zij van harte be-
geeren weder t e worden oDgenome i
in het verband der Geref. Kerken in
Nederland, zoodra deze Kerken terug
keeren tot ongerepte trouw aan de
Drie Formulieren van Eeiigheid en
Onverzwakte handhaving der gelden
de Kerkenordening.
Geref. Kerk te Zandvoort.
De leden van de Geref. Kerk bin
nen het kerkverband te Zandvoort heb
ben gekozen tot onderling, de heeren
W. H. Dekking, J. W. Gosen en A
Steetskamp en tot diaken de heer
Wildeboer.
De Geref. kerk te Schoonhoven.
Ter rectificatie van hetgeen gemeld
werd over de toestanden in de Gerei
Kerk te Schoonhoven, deelt de Cor
respondent van de N. R. Crt aldaat
meaej dat sedert den tijd, dat Ds. Aal
ders in Schoonhoven dienaar des Woords
is bti do Geref. Kerk, geen der leden
dier kerk zich heeft afgescheiden dan
een vrouw, die zulks deed, omdat haar
«echtgenoot tot de Ned. Herv. Kerk be
hoort en zij zich daarbijwenschte te
voegen en een mannelijk lidmaat, die
wegens vertrek uit Schoonhoven het om
familieredenen wenschelijker achtte den
band met de Geref. Kerken te breken
Ds. Aalders, die thans met vacantia
is, wordt door de overgroote meerder
heid van de leden der Geref. Kerk te
Schoonhoven zeer bemind en werkt in
de beste harmonie samen, zoowel met
zijn kerkeraad als met zqn gemeente
leden.
Duitsch L.O.
Vandaag is te Zwolle het schriftelijk
gedeelte van het examen Duitsoh b.O.
gehouden. Hieraan namen deel 76 man
lijke en 19 vrouwelijke candidates
Het mondelinge gedeelte zal op .een
nader te bepalen datum in Den Haag
gehouden worden.
Mooie gift.
De Martha-stichting te Alphen aan
den Rün heeft van N. N. voor nieuw
bouw een gift van f 1000 ontvangen.
den, wat tegenstand durft bieden. Van
Parijs is het bevel gezonden, dat de
gansche Kempen binnen acht dagen
moeten zuivergeveegd of platgebrand
zijn. Zulke vliegende legers zijn uit
verschillende steden het Kempenland
ingetogen. Het is gedaan, Bruno: er is
geen hoop meer!"
Bruno stond een wijl als vernietigd;
hij scheen op des brouwers woorden
niet te luisteren en wrong zich in som
bere wanhoop de armen nevens het
lichaam.
„Zeshonderd!" mompelde hij. „Paar
denvolk, kanonnen! Wat gedaan?
Denkt gij, baas Meulemans, dat zij ons
hier zouden komen zoeken?"
„Mijn zoon heeft het mij gezegd."
„Uw zoon? Is Simon met hen?"
„Ik heb hem ontmoet, den Generaal
door het dorp leidende. De soldater.
zijn vermoeid: zij hebben een ganschen
nacht gegaan. Er blijft u diensvol-
gens waarschijndijk nog wat tijd tot
het nemen van 'n besluit: doctf maakt
spoed, onderwerpt u, vraagt genade,
of vlucht van hier op Gods geleide:
een andere keus is er niet."
Een pijnlijke spotlach verkrampte
Bruno's gelaat terwijl hij met het oog
ten gronde in bedenking wegzonk.
„Vraagt genade!" mompelde hij met
akelig keelgeluid, „knielt neder voor
de vreemde dwingelanden, voor de
moordenaars van al wie u dierbaar
.zijn., ziet af van de rechtvaardige
wraak; weigert uw bloed aan uwr va
derland en gaat het vergieten ten
voordeel© der dwingelandij! Neen,
neen! Sterven, vallen, maar toch eerct
BINNENLAND,
STATEN TAN ZUID-HOLLAND.
Gister werd de zomerzitting gehou
den van de Prov. Staten van Zuid-Hot
land, onder voorzitterschap van den
Commissaris der Koningin E. C. Baron
Sweerts de Landas Wyborch.
Bij het punt rekeningen 1925 en ba
lans per 31 December 1025 van het
krankzinnigengesticht ,.Oud Rosenburg*
betoogde de heer F. BEEKENKAilP
(T. Bi), dat hij het niet eens is met
Ged. Staten, dat er een afzonderlijk ta
rief moet ziin voor gestichts- en kliniek
patiënten. Spr. wilde een algemeen ta
rief.
De heer K. A. WARMENHOVEN (C
H.), betoogde de wenscheljjkheid van
een reserve voor koersverschillen op
de rekening.
Een lid van Ged. Staten, de heer Et
DE "WILDE (.A R.) merkte op, dat doen
het eigenaardige karakter van de te
openen Ramaerkliniek de verpleeggeL
den daar hooger moeten zjjn aan voat
de verpleging in het eigenlijke gesticht
Oud Rosenburg.
Wat het koersverschil betreft, hadden
Ged. Staten geen bezwaar tegen het
brengen van dit verschil bij de winst
De bezwaren hiertegen, zullen echter
onder de aandacht der regenten worden
gebracht.
De rekeningen en balans werden goed
gekeurd.
Bij het voorstel om gelden ter leen te
verstrekken voor den bouw van een
krankzinnigengesticht onder
Noordwjjk en Noordwjjkerhout van
de Vereen, der Zusters van Liefde te
Venray, opperde Mr. W. Franeken (V.
D.) bedenkingen. Hij vroeg, of de veree
niging wel kapitaalkrachtig genoeg i^
hetgeen Ged. Staten niet hebben aan
getoond. Bovendien is er niets bekend
over de verpleegkoston.
Wat de arbeidsverhoudingen betreft
achtte spr. de verzekering van Ge<x
Staten, dat het gestichtsbestuur Dereid
zal zijn mede te deelen, hoe de arbeida
verhoudingen zijn, terwijl Ged. Staten
indien er misstanden zouden voorkomen
hun invloed zouden aanwenden, niet vol
doende.
De heer J. TER LAAN pS. D.) becri-
tiseerde het stelsel der krankzinnigen
verpleging in Zuid Holland, waar bp de
patiënten worden uitbesteed in gestich
ten van het particulier initiatief. Spt
meende, dat het nimmer op den weg
der provincie kan liggen it secteverplo
ging in do hand ie vc; cl.. G- udieiisti-
ge gezindten, die hun eigen patiënten
willen verplegen, moeten dit zelf oe-
kosügen.
Wat den opzet van dit gesticht betreft
deze past in het stelsel door de provincie
gevolgd, maar het is de vraag, of in
zoo korten tijd een gesticht moet wor
den gebouwd met een capaciteit van
700 bedden. Dit aantal kan over lange
ren tijd bereikt worden.
Ten slotte betoogde spr., dat er waar
borgen moeten zijn, dat in een gesticht
met geld der Provincie gebouwd, ;trbeids
voorwaarden kunnen beslaan, die den
toets eener goede critiek Kunnen door
staan. Het gaat daarbij niet in de eer
ste plaats om het personeel, maar om
de patiënten.
ilr. G. AN BAREN CA. R.) betoog
de, dat juist aan verpleegruimte voor lk
K. vrouwen groote behoefte bestaat. Het
stelsel in deze Provincie is' tientallen
van jaren geweest, dat de provincie mek
zelf verpleegde, doch dit overliet aan
het particulier initiatief. Er is nu ver
pleging voor patiënten 'van verschillen
de gezindten en voor R. K. mannen
Voor R. K. vrouwen bestond echter.een
leemte in het stelsel. Spr. kwam op vooi
het hier gevolgde stelsel, dat vrijheid
tan godsdienst handhaaft. Het stani-
punt van den heer Ter Laan noemd»
spr. zuiver reactionnair, erer dan oud-
liberaal.
Voorts zou spr. willen weten, of het
de bedoeling is, dat ook uit andere pro-
Auncies R. K. vrouwen zullén worden
opgenomen, zoolang de provincie Zuio
Holland niet de beschikking heeft ovet
de plaatsen.
llej. GRUENEWEG (S. D.) betoogde,
dat de soc.-dem. de vrijheid niet widen
aantasten, doch integendeel de vrijheid
willen handhaven van patiënten en nun
familie, om de patiënten te laten in d«
inrichtingen, waar zij zijn. Spr. wilna
dus slecdts de verzekering, dat de lv
ook booswichten nedervellen au vuig
bloed zien vlieten
Hi.i keerde zich tot zijn knecht en
sprak: ..Jan, geef het teeken, roep on
ze gezellen te zaamt'
De knecht bracht den hoorn aan de
lippen en zond eenige lange tonen naar
alle kanten over het woud. Akelig en
doodsoh waren de holle klanken des
hoorns; zij weergalmden over den heu
vel en tusschen het geboomte ais het
gehuil van een lijdend dier.
Terzelfder tijd richtte Bruno zijn
stappen naar de breedere helling des
heuvels, gewis de vergaderplaats, wel
ke hij zijuon makkers in geval van
bije nroeping hao aangewezen.
Nauwelijks stond hij daar, of van
allo zijden kwamen jonge boeren, zelf»
ook bejaarde landlieden, met bet ge
weer in den arm uit het loover gedron
gen Hun getal was veel aanzienlijker
don den vorigen dag: na een wijle
tijds kon men er tenminste tachtig tel
len, en nog eenigen naderden In de
verte.
Karei uit „de Leeuw" greep Bruno'»
hand, en ze met blijdschap drukkende,
sprak hij. terwijl hij de gewapende ge
zellen scheen aan te wijzen:
„Welnu, Bruno, zwelt u het hart niet
van moedT Nu zijn er geweren genoeg
onder ons; wij hebben poeder en looa
in overvloed. Onze makkere hebben
dezen nacht de dorpen afgeloopen en
goede hulp meegebracht; alle oogen-
bllkken komen er nog gewapende late-
llngen uit de omliggende gemeenten.
f.Wordt vervolgdj.
