CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Mummer. 7d« JAARGANG VRIJDAG 30 JULI 1926 NUMMER 1886 CODBANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone adYertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel Uzi ei. Bi) contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bi) vooruitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Dit nummer bestaat ai! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Leerzaam debat. Een leerzaam debat is deze week gevoerd tuschen de redactie van „Het Volk en den Rotterdamschen Sociaal- democratischen wethouder den heer De Zeeuw. De heer De Zeeuw is, evenals de meesten zijner stadgenooten een ver woed tegenstander van het verdrag met België en hij gaf daaraan u.ting in een artikel, waarin hij, na gewezen te hebben op het onbeschaamd anne- xionistisch optreden van België in 1919 en op de vrijmoedigheid van België om hangende het overleg van de I'weede Kamer met de Regeering het verdrag aan te nemen, o.m het volgende op merkt: „De nu eenmaal gegeven omstandig heden, in onderscheiding toen het sec tie-onderzoek in de Kamer plaats had, was de pdstoolpolitiek der Belgische regeering, die het verdrag thans aan nam. Deize daad van de Belgische regee- ring wordit voor mij niet anders van karakter, omdat Vandervelde er zul ke mooie woorden over gesproken heeft en de burgemeester van Antwer pen zich zoo welwillend tegenover Nederland toonde. Ook niet door het feit dat de oude anexionistische stroo ming zich bijna niet vertoonde. (Naar mijn meening heeft België een daad verricht, waardoor het voor hen. die de waardigheid van eigen volk en eigen land vereenzelvigen wil len, met volkerenvriendschap en vol- kerenvrede, moeilijk wordt verder te onderhandelen. Maar een oplossing is zeker niet te vind, enals men eigen fierheid ver liest, en onbewust wellicht, maar in derdaad toch met mooie socialistische gedachten zou trachten goed te pra ten, wat inderdaad angst is". Over dit optreden is het „Volk" ten zeerste ontdaan. En dat niet zoozeer omdat zij het standpunt, door den heer De Zeeuw verdedigd, niet luist acht, maar wel en dat is merkwaardigi om den toon door den heer De Zeeuw aan geslagen C Dat is het nieuwste. De Volk-redactie bezorgd over den goeden toon. „Wat wij hieromtrent allereerst op te merken hebben, aldus dit blad, dat het ons leed doet, door 'n soc. dem. op dezen toon een geschil met een an der volk te hooren bespreken. Men kan niet pacifistisch zijn (De Zeeuw verklaart zich een aanhanger van het pacifisme) en op zoo rumoerigen en strijd lustigen toon de betrekkingen tusschen twee volken verzorgen. Men kan geen voorstander van ont wapening zijn en tegelijkertijd van een nabuurvolk zoo smalend spreken als De Zeeuw hier doet. Onze eigen Minister van Buitenlandsche Zaken eenerzijds, de Belgische minister, on ze partijgenoot Vandervelde, ander zijds, hadden het voorbeeld gegeven van den juisten, vriendschappelijken, verzoenlngsgezinden toon, waarop de vertegenwoordigers van twee volken, die bezig- zijn bestaande geschillen te vereffenen, met elkaar behooren te on derhandelen. Het spijt ons ten zeerste, dat het een vooraanstaand Neder lands oh sociaaldemocraat moest zijn, lie van die goede omgangsvormen af wijkt en van den „naijver" van den Belgischen partijleider spreekt, van België's „onbeschaamdheid", van de „pistpolpolitiek" der Belgische regee ring (nota bene omdat het de aanne ming bevordert van een gesloten ver drag.)" Wat hier gezegd wordt is in meer dan één opzicht merkwaardig. Immers „Het Volk" is meer dan eenig ander blad berucht omtrent den toon, die het aanslaat tegenover de genen die niet achter het roode vaan del opmarcheeren. Als het gaat tegen Colijn en andere politieke tegenstanders, dan deinst .nen voor de meest schandelijke uit drukkingen niet terug. Nog dezer dagen schreef de-heer Kleerekoper naar aanleiding van het minder passend optreden van sommi ge Nederlanders in Frankrijk: Speelt gerust den beest in Parijs, ieve landgenooten! Niemand heeft u in hooger moraal opgevoed. Er bestaan geen eens Franschen en Hollanders. Enkel maar gave guldens en waarde- looze franken. Leve de gave gulden! Denkt maar aan de verkiezingannon ces van godzalig Nederland: Voor den gaven Gulden, God, Colijn en Vader land! En nu ineens bezorgd over den goe den toon! Een symptoom van beterschap? Wij willen het hopen. Want dan is er ook de kans" dat de toon waarop niet alleen de politieke tegenstanders, maar met name ook de Christelijke vakbeweging besproken wordt, in den vervolge een andere zal zijn en dat men ook, ais het gaat om de oplossing van sociale con flicten, den juisten, vriendschappelij ken, verzoeningsgezinden toon zal we ten te treffen. Onze verwachtingen zijn niet hoog gespannen. Maar gezien de scherpe critiek op den on juisten toon bij den heer De Zeeuw mogen we verwachten, dat er althans gepoogd zal worden in den vervolge een meer hoffelrjken en fat soenlijken toon aan te slaan. Wij kunnen toch niet aannemen, dat wie zoo duidelijk de fouten bij anderen waarneemt eigen veel grootere fouten op dit gebied, geheel over 't hoofd zal zien. Pacifisme. In het debat met den heer De Zeeuw maakte „Het Volk" een zeer juiste op merking. #Men kan niet, schreef het blad. paci fistisch zijn en op zoo rumoerigen en strijd lustigen toon de betrekkingen tusschen twee volken verzorgen. Men kan geen voorstander van ontwape ning zijn en tegelijkertijd van een na burig volk zoo smalend spreken als De Zeeuw hier doet. In deze redeneering zit een element van waarheid. En juist daarom is het voor ons zoo moeilijk, om niet te zeggen onmogelijk, aan het pacifistisch geroep van rle S. D.A.P. ook maar eenige waarde te hechten. De S.D.A.P. is een strijdorganisatie bij uitnemendheid. Op sociaal gebied is het ideaal niet de vrede, maar de strijd. Van onderhandelingen en minnelijke schikkingen, zooals die meermalen door de Christelijke organisaties wer den tot stand gebracht, wil men dan ook niet weten. Dat is het werk van „verraders." De „vijand" moet „verslagen" wor den, overwonnen. Op de meest smalende wijze wordt voortdurend gesproken, van eigen land genooten, van patroons, maar ook van medearbeiders, die zoo bewust zijn, dat ze niet op alles wat de S.D.A.P. en de roode vakbonden deoreteeren, ja en amen zeggen. Maar tegel ij kertijd heeft men den mond vol oveor ontwapening en paci fisme. Het een is met bet ander in flagran- ten strijd. Met „Het Volk" zeggen wij: men kan niet pacifistisch zijn en op zoo rumoe rigen en strijdlustigen toon over an dere partijen spreken; men kan geen voorstander van ontwapening zijn en tegelijkertijd van anderen zoo smalend spreken als de S.D.A.P. dat gewoon is. Dat is zeer juist opgemerkt. Waarom wij dan ook- aan de paci fistische beschouwingen van „Het Volk" niet de minste waarde hechten. STADSNIEUWS. Begrafenis H. v. Noort. Hedenmorgen heeft op de R.K. be graafplaats bij de Zijlpoort onder veel belangstelling de ter-aardbestelimg plaats gehad van het stoffelijk over schot van den jeugdigen H. v. Noort, leerling van de M. T. S. té Haarlem en volontair bij de N.Z.H.T.M. die Dins dag op een zoo droevige wijze het le ven verloor. Onder de aanwezigen werden o.m opgemerkt de directeur en twee leera ren van de M.T.S. te Haarlem, nevens een aantal leerlingen dier school, afge vaardigden van de directie der Noord- Zui d-Holl ands cheTram w egmaa ts c h en van verschillende vereenigingen. Prof. W. Efhthoven. Prof. W. Einthoven zal deelnemen aan het 12de congres van physiologen, dat te Stockholm wordt gehouden. Met prof. Einthoven zullen 7 Nobel prijswinners het congres bijwonen. Ongeveer 530 physici zullen daar 32 landen vertegenwoordigen. Belangrijke schenking. Mevr. de weduwe Bijvank-Cramerus te 's-Gravenhage, heeft uit de nalaten schap van haar echtgenoot, dr. W. G. C. Bijvanck aan de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Leiden ten ge schenke gegeven eenige belangrijke verzamelingen boekwerken bescheiden en brieven,. De Regeering heeft met erkentelijk heid van dit waardevol geschenk ken nis genomen. Aan de schenkster is de dank der Regeering betuigd. Zwemmen „De Zijl." Bij het laatst gehouden zwemfeest in de zweminrichting „De Zijl" j.l. 24 Juli, is de pop bij het no. popduikpn diepte 3% M. door niet een van de deelnemers gevonden. Gisteravond is dit no. herhaald met het volgende resultaat: le pr. J. Buys L.Z.C. in 313/5 sec; 2e prijs J. Leget „De Zijl" in 32 sec; derde was W. Snoe ker „De Zijl" in 44 2/5 sec. Een rollend landhuis. Reeds eenige malen werd melding ge maakt van de auto-salonslaapwagen van den heer E. Tosi Facini, naar aanlei ding van zün verschijnen in deze om geving. Er werd toen reeds bij vermeid dat de auto eerstdaags ook Leiden zou aandoen. Een feit, dat zich hedenmor gen heeft voltrokken. De auto is een beschrijving meer dan waard, werd'ons verteld. En na het be zoek aan het vernuftig en fraai inge richte voertuig kunnen we daaronaei van harte een streep zetten, al moeten we tevens het voorbehoud maken, dai een volledige beschrijving, die recht doet aan al de goede eigenschappen dia de hier geconstrueerde auto technisch en practisch bezit, aan onze plaatsruim te niet te vervullen eischen stelt. Wij zullen ons dus bepalen tot eenige korte aanwijzingen,' die er toe mogen leiden, dat men Zaterdag, wanneer de heer Tosi Facini voor het motorhuis aan den Stationsweg een demonstratie houdt zijn winst doe, met wat hij te zien geeft. Het ligt in de bedoeling van den heer en mevr. Tosi Facini een 5-jarige reis te maken door alle landen der wereld, (JJiina en Rusland alleen uitgesloten. nèt hoofddoel is de demonstratie van de auto, het product van wat een Ne- derlandsch ingenieur,, de heer John Kerner te Den Haag op dit gebied heeft uitgedacht. Allèen aan het maken van de teekeningen is drie maanden, en aan den bouw negen maanden besteed. Dit zal niemand verwonderen, die kennis neemt van de bijna tallooze nieuwe vin dingen, welke iii de constructie van den wagen zijn toegépast. En een proef van zjjn uithoudingsvermogen heeft hij nu reeds afgelegd, op een 8000 K.M. lam fen tocht door Frankrijk, waarbij met et chassis van 2000 K.G. en dé last van 4500 K.G. zelfs 1300 M. hooge ber* gen werden gepasseerd. De inrichting is in alle opzichten doe\ matig. Onder den vloer 'en boven in den kap bevinden zich laden en hangkasten, die niets te wenschen overlaten. De woonruimte is verdeeld in twee keurig en comfortabel ingerichte vertrekken, en daartusschen bevindt zich nog een keuken, waar letterlqk niets ontbreekt, en waar zelfs al voor 9 personen de maaltijd is gereed gemaakt. Door het uitschuiven van den vloer en het neer slaan der wanden wordt desgewenschi een ruime kamer verkregen, die, waai- ruimte, omgeving en temperatuur het toelieten, zooals in de badplaatsen, uit nemende diensten heeft pewezen. De verlichting en ventilatie laat niets te wenschen, evenmin als voorziening van water en verwarming. Er zou nog zeer veel van te zeggen zjjn, voornamelijk wat de motor-techni sche eigenschappen betreft, maar wg moeten hier een punt zetten. Moge de eigenaar erin slagen omJiet drietal exemplaren, Hat hjj reeds heen Verkocht van deze auto, He prps ia slechts f 20.C00 nog door een groot aantal te laten volgen, tot eer van onze industrie. Vanmorgen is op de yeemarkt al hier aangehouden de 24-jarige los werkman W. v. d. V., uit Diemen. die in den afgeloopen nacht uit een wei land onder Zuid-Schalkwtjk, gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, een koe ontvreemd en deze vanmorgen op de veemarkt aangevoerd en aan een veehouder verkocht had. De koe is in beslag genomen. Het Roemeensche gezelschap, dat a.s. Maandag alhier een bezoek zal bren gen, zal het noenmaal gebruiken in het restaurant „Zomerzorg". BINNENLAND; DE SARINGVISSCHERIJ, Instelling van een staatscommissie. De minister van binnenlandsche zaken en landbouw is voornemens een com piissie in te stellen, welke zal onder zoeken de vraagstukken, die zich om de haringvisscherq groepeeren. Naar vernomen wordt, zal als voorzïx ter optreden het lid der Tweede Kamei Dr. Lovink. De benoeming der commissie wordt vertraagd door de omstandigheid, dai ook schippers ter visscherjj deel van haar zullen uitmaken en deze, wegens verbljjf op zee, nog niet hunne bereid verklaring om toe te treden landen in zenden. Het verdrag NederlandBelgië. Het Bondsbestuur van den Nationa- len Bond van handels- en kantoorbe dienden „Mercurius" heeft een adres gezonden aan de Tweede Kame.r waar in het opmerkt, dat het in het belang dergenen, die in handel en scheep vaart hun bestaan vinden, een herzie ning van het verdrag in hooge mate wenschelijk acht, en verzoekt te bevor deren dat de onderhandelingen wor den heropend. De nieuwe gouverneur-generaal. Jhr. mr. A. C. D. de Graeff, de nieuw benoemde gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië, die vandaag en morgen audiëntie houdt voor degenen die hem wenschen te spreken, is voor nemens den llen Augustus ons land te verlaten om zich den 13en te Genua in te schepen ijaar Indië op het stoom schip Grotius. Van de gelegenheid om bij den nieuwbenoemden gouverneur-geno- raal van Ned.-Indië, jhr. mr. C. A. D. de Graeff, aan het departement van Koloniën ter audiëntie te gaan, werd gisteren gebruik gemaakt o.a. door de heeren mgr. M. J. D. Claessens en dr. J. G. C. Vriens, leden van het hoofdbe stuur der Indische Missievereeniging, ir. Ch. C. Cramer, lid van de T weede Kamer en oud-lid van den Volksraad in Ned.-Indië, ir. P. J, O. H. de Vries, namens de Vereeniging van Waur- staatsingenieurs in Ned.-Indië, jbi. C. A. L. v. d. Wijck, namens het dage- lijksch bestuur van de Vereeniging „Onze Vloot", C. v. d. Linde, lid van den Raad van Bestuur der K. P. M„ Ds. W. Breukelaar, Ds. J. Hania so J. D. v. d. Munnik, vert. van het modera- men van Deputaten van de Generale Synode der Geref Kerken voor de zen ding onder heidenen en Mohair meda- nen in Ned.-Indië, J. Gerritsz, secreta ris van de Rijkscommissie voor de werkverschaffing, ir. M F. Onnen, ir. A. H. R. Ch. D. Pareira en dr. Broer- sma, vert. het Ned.-Indisch consor tium voor luchtvaart en voorts ver schillende bestuurders van Ned.-Indi sche cultuurmaatschappijen en andere ondernemingen. Voor de audiëntie vhn gisteren en heden tezamen waren ougeveer 75 personen ingeschreven. Druk gebruik van de goedkoope treinen. Het reizigersvervoer met goedkoope treinen bij de Nederlandsche Spoor wegen heeft, volgens de T e 1 e g r., in de laatste weken zijn toppunt bereikt. Dit jaar is de. Directie der Nederland sche Spoorwegen reeds vroeg met het instellen dezer treinen begonnen, docb het slechte weer was oorzaak dat 't vervoer tegenviel. In den laatstcn tijd is er evenwel een groote verbetering in dat vervoer ingetreden. Het vervoer van schoolkinderen is dit jaar zeer groot. Het geheele wagenmaterieel voor personenvervoer is momenteel In dienst. Dank zij een enorme arbeids- praestatie van het betrokken perso neel heeft men aan alle aanvragen om goedkoope treinen tot nu toe op tijd kunnen voldoen. Een groote factor voor het welslagen van deze treinen is het weer. Daarvan hangt vrijwel alles af. Dat de spoorwegen het reizen met deze treinen aanmoedigen blijkt wel uit de navolgende gegevens: In 1924 hebben goloopen 64 goedkoope treinen Hiermede zijn vervoerd 49.000 peiso- nen met een opbrengst van f 134.000. In 1925 liepen 115 goedkoope treinen welke 92.000 reizigers vervoerden en f 260.000 opbrachten. In 1924 was het gemiddelde aantal reizigers per treirt ongeveer 765 met een opbrengst van ongeveer f 2094 per trein; in 1925 was het gemiddeld aan tal reizigers 800 per trein met een op brengst van ongeveer f 2260 per trein. In alle richtingen dus een vooruitgang Waterverontreiniging. De laatste jaren wordt het water van het Noordzeekanaal tusschen de Velsei pont en de sluizen van IJmuiden door afvalwater der papierfrabrïeken van de firma Van Gelder Zonen zoodanig verontreinigd, dat de daardoor ontstane stankverspreiding voor de omgeving bui tengewoon hinderlijk is. De directie deed, als gevolg van op haar uitgeoefen den drang om de verontreiniging tegen te gaan, cie toezegging, dat dezen zomer feen verontreiniga afvalwater meer in et kanaal zou worden geloosd. Met be hulp van een speciaal voor dit doel gebouwde installatie, zou het afvalwa ter zoodanig gezuiverd worden, dat ei geen bezinksel meer in zou voorkomen Ondanks de toezegging, is de laatste dagen de stankverspreiaing weer zeel duidelijk waarneembaar. Dit heeft den voorzitter der Gezondheidscommissie te Velsen, welke commissie twee jaren ge leden reeds het initiatief nam tot een wateronderzoek, aanleiding gegeven tot den Minister van Waterstaat het vo* gende telegram te zenden: Stank verspreiding tengevolge veront reiniging Noordzeekanaai zoodanig, dat toestand te IJmuiden, deel van Velsen en Velseroord, nagenoeg onhoudbaar ia Uwe Excellentie wordt dringend ver zocht, zjjn medewerking aan te wenden dat aan dit euvel een einde kome". Telegrammen van gelijke strekking zond de voorzitter aan net Rijksinstituut Binnenland. De verkiezing van leden der Eeisto Kamer. Vergadering van de Provinciale Sta ten van Znid-Holland. Concentratie in de verkoops-oig'ani- satie van het Jurgens-Concern, De Geref. Kerken Amsterdam-Zuid en Zandvoort (groepen Geelkerken en v. d. Brink) in één kerkverband. De Regeering is niet bereid den ren tevoet van bouwvoorschotten te ver lagen. De benoeming van een staatscom missie ter bestndeering van het vraag stuk der harlngvisscherij te wachten. Buitenland Het Nederl. Belgische verdrag door den Belgischen Senaat met algemeene stemmen goedgekeurd. Spanje heeft art. 4 van het Volken bondsverdrag geratificeerd, dcch olijft aanspraak maken op een permanenten raadszetel. Koning Boris brengt een bezoek aan het volkenfccndspaleis te Genève. Het bestuur van den Britschen Mijn- werkersbond beveelt aanneming van de voorstellen der geestelijkheid aan. voor zuivering van afvalwater te 'sGra venhage en aan den Hoofdinspecteur van cfe Volksgezondheid te Utrecht. Concentratie bij Jnrgens. Na de algeheele liquidatie van het bedrgf der Albers Creameries Ltd. te Dordrecht eenige weken geleden, en het besluit tot overbrenging van het be drijf der Nederlandsche Plantenboter- fabriek van Amsterdam naar Oss, was het alreeds duidelijk, dat het Jurgens- concern in ons land streefde naar con centratie zijner verschillende bedrijven.. Het Ned. Weekbl. voor Kruideniers waren meldt thans, dat te Oss is opge richt de N. V. Margarineverkoop Com binatie. Deze 'combinatie zal worden belast met den verkoop en de verzending van aiie merken margarine, melanges, planten boter en vet, welke worden gefabriceerd uoor de tot het Jurgenscoucern beboe rende lnargarinciabrieken, n.l. Ant. Jto gen Margarineiabrieken te Oss, Albera Creameries Lfd. te Dordrecht en de Neu. rlantenboteriabriek te Amsterdam. De sluier opgelicht. Zooals men weet is 11 nimmer medegedeeld, we.ke moiicvca de oor zaak waren, waarom in d.t voorjaar het bijna tot s a .d gekomen Kaoiaet- Limburg op het laa ste ooge <b»U nus- luktex waard or d heeren Limburg, Van Scfcaik en Cas mir dugtradeo. Minister de Ae.-r bij zijn op.reden naar de oorzaak van ae/e mislukking gevraagd, deelde mede, 11.e. bevoegd te zijn mede te deelen, wat de oor zaken waren waarom Mr. Limburg zich terugtrok. De heer A. C. A. van Vuur en, deelc thans in zijn jongsun Polit.eke Babbel1 in „Ons Noorden'' de oor/aa mede. In dit artikel, dat handeht over Mi nister Waszink, die volge.is den lieer van Vuuren geschikt bleek voor bijna, alle portefeuilles, lezen we o.m. net volgende: „In het Kabinet-Limburg zou Prof. Casimir Onderwijs hebben gekregen ein hij Waterstaat. Toen e:hter da heer Casimir zich me. dei heer Lim burg terugtrok en de heer Van der Vegte Waterstaat nam, werd de heer ,Waszink Minister va 1 Onderwijs. Hij nam een portefeuille aan en hield ze, nadat de heer Van Schaik zich met dein formateur, den heer Limburg, hadi teruggetrokken, omdat de Christelijk- histonschen niet het behoud van het gezantschap bij den Paus wilden v oor stellen onaer hun verantwoordelijk heid, zij 't dan ook zonder kabinets kwestie te stellen, maar over dezen- post alleen nog eens laten overstem men". Er blijkt dus nu uit, dat de heer Limburg wilde dat het ge'ieele Kabi net de verantwoordelijkheid zou dra gen voor het behoud van het gezant schap, al zou men er ten slotte geen Kabmets-kwestie van make.i. De Chris telijk-Historischen wilden, dat alleen de Minister van "Buitemlandsche Zaken deze kwestie voor zijn verantwoording zou nemen, en de óverige 'eden van het Kabinet geheel vrij er tegen over zouden staan. Daaruit is dan ook te verklaren, de ietwat eigenaardige 1 ouding, die het kabinet in het regeei ingsprogram tegenover deze kwestie aannam. Alleen bi^ft hat nog vreenx^ merkt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1