CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS; Belanorijkste nieuws in dit Nummer. 7de JAARGANG VRIJDAG 16 JULI 1926 NUMMER 187 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per weekI 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden TcL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Gewone advertentiSn per regel 22V» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiSn bij vooruitbetaling ▼an ten hoogete 30 woorden, worden dage* lij ka geplaatst ad 40 cent Oit nummer bestaat uil TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Zedelijke moed. Met voldoening zagen wij hoe dez<-r dagen door de „Stapclaard" werd ge wezen op het gevaar van een ie krach tig toezicht op de gemeéntehesturon. „De heer van Vuuren zeide eens in de Tweede Kamer over financieel© cu- rateele van Gedeputeerde Staten, dat zelfs wanneer een college van Gedepu teerde Staten door karakter en sam en stelling waarborg zou bieden voor een verstandige curateele, deze toch nood lottig zou zijn: een goed beheer is al leen te Verkrijgen door hen, die het voeren, rechtstreeksch voor financieel© verantwoordelijkheid te plaatsen; men moet beterschap niet zoeken in ver slapping, maar in versterking van het verantwoordelijkheidsgevoel. Wij herinneren ons een illustratie bij deze wijze les. In een gemeenteraad was juist een onverstandig maar door een groep der bevolking zeer be geerd besluit genomen: en toen hoorde men een der vóórstemmers troostend opmerken: „Gedeputeerde Staten zullen het wel ongedaan ma ken." Een andere illustratie lazen wij de zer dagen in een gemeenteraadsver- slag. Wij noemen de gemeente niet, en spreken over de kwestie waarover het ging geen oordeel uit. Men behandelde 'een verzoek van ouders om tegemoet koming in de kosten van het school gaan hunner kinderen op 7 K.M. af stand. Er was verschil van meening over, of het verzoek moest worden in gewilligd. Wettelijke en andere gron den werden aangevoerd. Ten slotte stelde, volgens het verslag, de burge meester voor Gedeputeerde Staten dan maar te laten beslissen: en de gemeen teraad wees het verzoek af; blijkbaar overtuigd dat de verzoekers wel in be- lroep zouden gaan. Gedeputeerde Staten dan maar te la ter. beslissent Zoo schakelt een ge meenteraad zichzelf uit. Hij doet af stand van zijn eerstgeboorterecht. Veel liever zien wij een gemeentebe stuur, dat wanneer het in een zaak van belang beslist heeft, voor die be slissing ook staat; dat het uiterste rechtsmiddel aanwendt, om zijn wel overwogen inzicht te doen zegevieren; dat, wanneer Gedeputeerde Staten goedkeuring weigeren, hij de Kroon zijn besluit verdedigt. In gemeentebesturen kunnen vrees achtige en slappe mannen niet worden gebruikt. Besturen eischt wijsheid en zedelijken moed." Het verheugt ons, dat de „Standaard" op deze zaak ook in ons blad meer malen ter sprake gebracht nogeens de aandacht vestigt. Temeer omdat ook. bij r e c h t s c he ooi leges van Gedeputeerden vaak een streven valt op te merken om prac- tisch de Gemeentebesturen onder cu rateele te stellen.* En dat kan niet anders dan noodlot tig werken. De kiezersvrees heeft nu eenmaal bedenkelijke afmetingen aangenomen. En nu werkt het optreden van Geel. Staten het pogen om zoowel de kool als de geit te sparen in de hand. Nu eens wordt een besluit genomen, in de stille hoop, dat Gedeputeerden de uitvoering wel zullen verhinderen. En dan weer ziet men, dat raads leden zich tegen een of ander voorstel verklaren, niet omdat ze het zelf af keuren, maar omdat wel als zeker kan worden aangenomen, dat Ged. Staten daaraan toch niet hunnegoedkeuring zullen schenken. Zoo behoeft men niet een eigen oor- dee. uit te spreken en-is de kans op een conflict met de kiezers vermindert. Maar zoo wordt tevens een geslacht van ruggegraatlooze bestuurders ge kweekt, waaraan onze tijd wel aller minst behoefte heeft. Het is zooals de „Standaard" terecht, opmerkt: Besturen eischt wijsheid en zedelijken moed. Vreeschatige en slap pe naturen kunnen in gemeentebestu ren niet worden gebruikt. Wij hebben noodig mannen, die zoo noodig alleen durven staan, die hun weg gaan zonder naar rechts of naar links te kijken en zonder te letten op den indruk, dien hun optreden mis schien op de kiezers kan maken. De curateele van Ged. Staten moet daarom zooveel mogelijk worden be perkt. V Verantwoordelijkheid, De „Banier" het ofificieel orgaan van de Staatk. Geref. partij wij lt een beschouwing aan de verkiezingen voor de Eerste Kamer waarvoor als bekend candidaat werden gesteld de be er en Ds. Kersten, Ds. Zandt en E. Kuyk. Wij lezen daarin o.m. het volgende: „Gezien het geringe aantal onzer Statenleden is er naar den mensch ge sproken niet de geringste kans dat een der onzen tot lid der Eerste Kamer ver kozen zal worden. Toch is het zeer goed, dat ook bij de ze verkiezingen met eigen mannen wordt uitgekomen. Onze beginselen eischen zulks onvoorwaardelijk. Wil men de beginselen getrouw blijven, dan kan en mag er niet anders gehan deld worden." Het .gaat hier dus weer precies zoo als we dat bij gemeenteraadsverkie zingen reeds meermalen gezien hebben Er worden canaidaten gesteld ter wijl het vooruit vaststaat, dat ze niet gekozen zullen worden. Van de macht waarover men door zijn stemmen beschikt, wordt geen ge bruik gemaakt, ten profijt© van de par tijen des ongeloofs of van.Rome. Wij beoordee 1 en dit optreden niet. Ds. Kersten en zijn politieke vrien den moeten zelf weten op welke wijze zij hun invloed willen gebruiken. Wanneer zij overtuigd zijn dat men inplaats van zijn stem te geven a^n b.v. de Antirevolutionaire lijst, beter dóet, indirect de macht van de linker zijde te versterken, dan is dat hun zaak. In het artikel waarin deze gedrags lijn wordt verdedigd, heet het aan het slot: wie den Heere eeren. wil Hij eeren. Hoe nu het een met het ander te rij men is, vooral hij een verkiezing als deze, waarbij het aantal stemmen voor uit vaststaat, verklaren wij niet te be grijpen. Maar dit ligt voor de verantwoor ding van Ds. Kersten en het bestuur der Staatk. Geref. partij. Wij constateeren alleen. STADSNIEUWS. Instituut voor Tropische Geneeskunde RotterdamLeiden. De Vereeniging Instituut voor Troi- pische Geneeskunde Rotterdam^Lei den heeft gisteravond in het gebouw van het Instituut haar jaarlijksche ver gadering gehouden onder voorzitter schap van prof. dr. A. W|. Nieuwenh huis. In deze vergadering heeft prof. dr. P. C. Flu het jaarverslag uitgebracht waaraan het volgende is ontleend: De afdeeling kliniek voor inwendige geneeskunde werd 8 'Februari "1925 geopend, het aantal bedden, vier, bleek echter veel te gering en niet zelden 'moesten patiënten, wier opneming (noodzakelijk was, worden afgewezen. (Het aantal bedden is daarom in 1920 gebracht op 6. In 1925 werdenopgenomen 14 pa- tienten met te zamen 580 verpleegl- Idagen; in 1926 tot eoind Mei 16 paj- tienten met 814 verpleegdagen, Wat de afdeelmg tropische huidziekten be treft, werden gedurende het afgelooL pen cursusjaar behandeld: huid-leish- manissem, f rambot ia tropica, ulcus tropicum, prostitutie in Europa en le pra. Op verzoiek van eenige cursisten wer (den eenige uren gewijd aan de behan deling en prophylaxie der geslachtsi- (ziekten, vooral met het oog op het voorkomen daarvan in de tropen. Op het practicum werden verschil lende daarbij behoorende pathologi sche preparaten gedemonstreerd. Veel tijd werd besteed aan het cultiveeren en determineeren van verschillende pathologische schimmels, waarvan de oeteekenis voor de tropen van groot belang is, omda|t zij er zoo veelvuldig voorkomen en nog zieer onvehedig be studeerd zijn. De collectie schimmel culturen is daarom belangrijk uitge breid en bevat thans 480 soorten, waar onder veei tropische schimmels. De polikliniek van het Instituut werd zooveel mogelijk dienstbaar gemaakt aan het onderwijs. Het bezoek bleef echter zeer beperkt. Er werden 68 [nieuwe patiënten behandeld met 852 oonsull.en. De vermelding, dat de po likliniek alleen bestemd is voor tro pische ziekten is de reden, dat zij zicih niet behoorlijk uitbreidt. De poliklinieken te Rotterdam aan de Leuvehaven 209 mogen zich in een idruk bezoek verheugen, en schijnen dus werkelijk in een behoefte te voor zien. Deze poliklinieken zijn bestemd voor zeevarenden en worden uitslui tend door dezen bezocht. Dr. K. C. de Langen, die in Januari 1926 de leiding der poliklinieken over nam, bericht hieromtrent, dat de ge meente Rotterdam bezwaar maakte te gen het vestigen in de Eerste Hulpi- g)st van den Gem. Geneeskundigen ïenst aan de Maashaven van een afl- deeling van de behandeling van huid en geslachtsziekten. De in de Maasha ven geopende polikliniek kon slechts zeer weinig patiënten inschrijven en door deze proef werd sprekend aan getoond, dat een gunstige ligging als eerste bestaansvoorwaarde voor de pc#- liklinieken imoiest gelden. Daarom werd uitgezien naar hetere locauteiten welke het bestuur vond in het pand Leuvenhaven 209-West. Den lsten November 1925 werd deze polikliniek geopend, waardoor men hu de beschikking heeft over een spreek- en behandelingskamer voor de intieme ziekten, een dito kamer voor de afdee lmg huid- en geslachtsziekten, een ar chief- en inschrijVingskamer, laborato rium, wachtkamer enz. Als directeur der Haveaipolikliniei ken, tevens leider der interne afdee ling, werd benoemd de heer O. D. de Langen, ia>rts, oud-Ieeraar aan de artsenschool te Batavia. Totdat deze zijn functie kon aanvaarden, werd dr. Arends uit den Haag. bereid gevon den zoolang, de leiding der interne afdeeling op zich te nemen. Als asL sistent voor de afdeeling huid- en ge slachtsziekten werd benoemd de heer E. H. Hermans, arts, oud-dermatoloog bij "het Ned. Ind. Leger. De in de eerste maanden aan deize polikliniek bereikte resultaten stemmen tot tevredenheid. Ër blijkt uit, dat het( met deze poliklinieken beoogde doel n.l. het voorzien in de geneeskundige! poliklinische hulp voor alle onj- en minvermogende zeelieden van alle na tionaliteiten, reeds m aanzienlijke ma te in vervulling is gegaan. Opvallend is het, dat het meerendeel Ider patiënten uit zich zelf de poli klinieken bezoekt. Betreurd werd, dat nog niet van alle zijden die steun aan de inrichting gewerd, die stellig voor de belangen van Rotterdam als haven stad niet onderschat dient te worden. Dit blijkt o.a. wel heel sterk uit het feit, dat in de afgeloopen maanden slechts zeer weinig of geen Aziaten naar de inrichting kwamen, terwijl toch onder deze rubriek in Rotterdam pa- tienten moeten voorkomen. Beh,alve dat de polikliniek patiënten kon sturen naar de aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde te Lei den verbonden kliniek, hebben ook de cursisten uit Leiden op bepaalde dat gen door practische en laboratoriurrï- arbeid van het materiaal der polikli nieken gebruik kunnen maken. De ervaring in het afgeloopen jaar leert met groote beslistheid, dat een havenziekenhuis te Rotterdam geen overbodige weelde mag heeten en dat een dergelijke inrichting, evenals m alle andere groote havensteden ook in Nederland's eerste haven aanwezig bei- hoorde te zijn. Het werk aan de poli klinieken zal dan pas tot zijn vollef- (dige kracht kunnen komen wanneer het gedekt wordt door een ziekenhuis, dat ingericht is op de speciale be hoeften, welke de medische havenprac tijk stelt. .Van de maand Nov. 1925 tot en met April 1926 werden in de afdeeling Interne geneeskunde opgenomen 97 nieuwe patiënten en bedroeg het aan tal consulten 282. Voor de afd. 'huidL 'en geslachtsziekten waren deze cijfers resp. 240 en 1881. "Naar de nation a- liteiten gerangschikt was het aantal patiënten voor de interne afdeeling en 1de afdeeling huid- en gesiachtsziekten als volgt: Hollanders 62 en 117; Duitschers 4 en 21; Engelsohen 8 en 3; Denen 3 'en 8; Noren 9 en 4,2; Zweden 6 en 24; Finnen 0 en 7; Esitlanders 1 en 7; Lett- landers 2 en 1; Grieken 2 en 5; Ital- lianen 0 en 1; Spanjaarden 0 en 2; Portugeezen 2 en 0; Zwitsers 0 en 1; 'Noord-Amerikanen 0 en 8; Wiest-Im idiërs 1 en 2; Afrikanen 1 en 0; Chï- neezen 1 en 0. Dankbaar moet worden geconsta- Steerd, dat de poliklinieken zich ♦zoo wel in de sympathie van het gemeente bestuur van Rotterdam als die der rea ders mag verheugen. Behalve moree- len steunontving de polikliniek ook belangrijke jaarlijksche bijdragen. Het is alleen aan de moeilijke 'tijden, waarin de scheepvaart verkeert te wijten, dat niet alle reeders, behalve moreelen, ook financieelen steun aan de polikliniek konden schenken. De verwachting werd uitgesproken, dat betere financieele tijden hierin een 'gunstige verandering mogen brengen. Dat met de poliklinieken naast on- derwijsb elan gen een havenbelang gie- idiend wordt, is duidelijk. Staat de gemeentelijke polikliniek ,voor huid- en geslachtsziekten ten dien Ste der bevolking van Rotterdam, het Instituut geeft al zijij. krachten, aan de zeevarenden en verlicht daardoor de zware taak van de gemeentelijke pou likliniek. Nadat het jaarverslag was goedge keurd, heeft de waarn. penningmeester Dr. D. M. Horst, het finanoieel ver slag uitgebracht, waaruit bleek, dat iaan honorarium is betaald 110.500. Aan contributie wercf ontvangen 4478 gld., aan rijkssubsidie flLOOO. Het eindcijfer der exploitatierekening is f18.729. De balans wijst een evndcijh fer aan van f478.558. De aftredende bestuursleden, de heer en W. West er man, W. Wilton, G. van Beunngen en priof. dr. J. Boeke werden herkoze». Vondst van Historisch belang. Al snuffelende in de 650 nog niet ge- inventariseerde bundels „diversen" van 's Lands archief, heeft volgens de „Java-Bode", mr. Bloys van Trealong Prins, die de functie van prol. Gödée Molsbergen tijdelijk bekleedt, een vondst gedaan van historisch belang. Hij trof namelijk aan het lang-ver- geten origineel van een brief van den Prins van Oranje aan den gouverneur- generaal van Ned.-Indië, baron van Imhoff (17431750), betreffende de stichting van een natuurwetenschap pelijke verzameling, welk den grond slag heeft gevormd voor het thans we reldberoemde Museum voor Natuur lijke Historie der Universiteit alhier. De brief luidt als volgt: Edele, Gestrenge, Vroome Onze Lieve Getrouwe De Academie te Leyden aen ons ver toont hebbende de nuttigheid, dat bin nen de voorsz, stadt wierde geformeert een Cabinet van allerhande insecten, planten, mineralen en andere raritei ten, breeder vermeit in de memorie aan ons overgegeven: hebben wij coa- siderende het groote nut, dat daer uit zoude te halen zijn, goedgevonden em afschrift van de zelve memorie UE. te gelasten, om aen alle Directeurs van de resp. comptoiren onder het gouvernement van Nederlands Indien gehoorende, de noodige orders tege- ven, ten einde zij jaerlijks aen voorsz. Academie overzenden zodani ge insecten, planten, mineralen als op de plaetsen van hun departement ge vonden werden, dezelve ter overzeu- ding toebereidende, en daer bij volgen de zodanige informatien als bij de voorsz, memorie gemelt werden. Waermede, Edele, Gestrenge, Vroo me, Onze Lieve getrouwe, wij UE. he velen in Gods heilige protectie. UE. goedwillige vriend (w.g.) Prince de Oranc© Nassau. In 's-Gravenhage, den 30e Aug. 1749. Het schrijven is vergezeld van een afschrift der, daarin vermelde „Memo rie" van de Leidsche Academie aan den Prins, welke in het Fransch is ge steld. Deze memorie over de te bezigen middelen om te Leiden een cabinet van natuur-curiositeiten te stichten en de verschillende takken der genees kunde te vervolmaken is van den volgenden inhoud: „De Generaal te Batavia dient alle directeuren der kantoren oncfer zijn bevel te gelasten ieder jaar er zorg voor te dragen aan de Hoogeschoot te Leiden alles toe te zenden wat zij kun nen verzamelen in hun gebied aan vo gels, visschen, viervoeters, insecten zoowel als schelpen, planten, harsen, mineralen, zouten, en in een woord al le andere natuurproducten, die naar hun weten in Europa niet voorkomen, zonder zich daarbij al te nauwkeurig af te vragen, of zulk een voorwerp wel de moeite der verzending waard is. De beesten moeten worden gedroogd of zorgvuldig op sterk water worden gezet, en op ieder stuk moet de naam, de vindplaats en alle te verkrijgen bi- zonderheden betreffende de landsop- vattingen omtrent zijne eigenschap pen of historie vermeld worden. Iedere twee jaar zal de Academie eon lijst laten drukken van alles wat zij ontvangen heeft, met de namen der toezenders, welke lijsten naar Indië zullen worden gezonden om daar te 'dienen als handwijzer omdat het niet noodig is nutteloozen arbeid te ver richten voor het bijeenbrengen van wat reeds verkregen werd. Iedere directeur moet er ook be dacht op zijn de Academie mededee- ling te doen betreffende speciale ge neesmiddelen, in gebruik in zijn ge bied, hun bereiding en de geconsta teerde genezingen, daarmede verkre gen. Indien de academie ingelicht wenscht te worden omtrent een of an dere kwestie op het gebied der natuur lijke historie, moet zij bevoegd zijn zich daartoe te richten tot den heer Generaal van Indië, die er zorg voor dient te dragen dat haar de mededee lingen verstrekt worden, waaraan zij behoefte heeft. Indien dat, wat hier gevraagd wordt voor Oost-Indiër ook kon geschieden aan de kaap de Goede Hoop en in West-Indië zou dit van zeer groot nut kunnen zijn voor de geneeskunde, en zou binnen enkele jaren te Leiden een kabinet van natuur-curiositeiten te vinden zijn, dank zij de bescherming van Uwe Hoogheid, dat een waardig monument zou vormen van zijn liefde voor de wetenschappen, welke nut brengen aan de maatschappij, en van de bescherming, welke hij deze ver leent. Mr. Bloys van Treslong Prins heeft een afschrift van zijn vondst aan het Museum te Leiden toegezonden. Hoogleeraarsbenoeming. Benoemd is tot gewoon hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden in de faculteit der Letteren en Wijsbe geerte voor het onderwijs in bet Go tisch Angelsaksisch, de vergelijkende Grammatica der; Indogermaansche Ta- Binnenland. De bnitenlandsche reis van de Koninklijke familie. Afschaffing van de speelkaartenbe lasting. Een Engelsch blad over de Neder- iandsche vliegtuigindustrie. Tot hoogleeraar in de letteren en wijsbegeerte aan de Universiteit te Leiden is benoemd Dr. J. de Vries te Arnhem. Buitenland. De Belgische Kamer en Senapt heb ben de financieele volmachtwet aan genomen. Het nieuwe Luxemburgsche minis terie. len, het Middel Hoog-Duitsch en in t algemeen de oude talen en letterkun de der Germaansche Volken, dr. J. de Vries, 1 eeraar Openbaar Gymnasium te Arnhem. De wegindeeling van de Hooigracht. Volgens de verordening op het rij den alhier, is het verboden met een rijwiel te rijden over de voor voetgan gers bestemde klinkerbestrating langs wegen. Ten opzichte van een breede staat, als de Hooigracht, leidt deze bepaling tot minder juist gebruik van den weg. De klinkerbestrating achter de hoo rnen toch, heeft hier een zoodanige breedte, dat behalve voor voetgangers, nog ruimschoots plaats over blijft voor wielrijders. Deze zouden dan geen gebruik hoeven te maken van het met keien bestrate middengedeel te van den weg, wat niet alleen aange naam is voor henzelf, doch ook in het belang van de veiligheid van het ver keer wordt geacht. De Wegencommissie van den A. N. W. B. en de K. N. A. C. heeft hierin dan ook een aanleiding gevonden B. en W. van Leiden te verzoeken een deel der klinkerbestrating aan de zij de der hoornen gelegen, op duidelijke zichtbare wijze van den weg af te scheiden en dit gedeelte voor het rij- wielverkeer te bestemmen. Leidsch Politie-Mnziekgezelschap. Het Leidsch Politie-Muziekgezelsch. gaf gisteravond in den tuin van het Café Zomerlust aan den Stationsweg voor leden en donateurs een tuincon- cert. Het was heerlijk koel weer gis teravond en de tuin bood een gezelli- gen aanblik: we veronderstel!en dan ook dat de vrij talrijke aanwezigen wel zullen genoten hebben. Ook de muziek was heel goed en het gezelschap, dat onder leiding staat van den heer M. Bolderdijk, heeft bewezen dat het wel iets pre-steeren kan, al heeft het dan ook de volmaaktheid nog niet bereikt. 'tWas muziek van koperen instru menten: klarinet, trombone, piston, waldhoorn alsmede ter aanvullende be geleiding de hasinstrumenten. De mu ziek klonk over 't algemeen heel goed; een enikele maal was zii wat aarzelend en te zwak b.v. bij no. 3 (L. Elisire D. Aniore, petite fantaisie sur 1' opéra de Donizetti van M. J. H. Kessels). Doch dit waren uitzonderingen. De directeur van het gezelschap heeft getoond, dat hij wel iets vermag met zijn korps en als zij op deze wijze voortgaan, kan van het gezelschap nog veel worden verwacht. Het is evenwel noodig, dat nog meerderen onzer politie-agenten zich daarbij aansluiten. Het Leidsch Politie Muziekgezel schap is thans een korpszaak: de le den vertegenwoordigen niet een enkele richting, doch men vindt onder heh modernen, katholieken en christelij- k'jn. Het heeft dan ook recht op den steun van allen, die daartoe in staat zijn. en gezien het aantal politieagen ten hier ter stede, is het ledenaantal ervan nog wel voor uitbreiding vat baar. Ietwat hinderlijk was dat gister avond in den naast den tuin van „Zo merlust" gelegen tuin van „Zomer- zorgook muziek werd ten beste gege ven Zelfs gaf dit een moment tot we-( derzijdsche onaangenaamheden aan leiding, die evenwel spoedig bijgelegd werden. Onderwijzersexamens. Aan de gemeentelijke kweekschool alhier zijn gisteren geëxamineerd 7 candidaten. Geslaagd de dames: C. M. Felgeur, M. M. J. C. van Ulden en J. E. P. Vellekoop en de heeren R. C. Snij ders. en J. W. F. Verwer, allen te Lei den. Afgewezen gtv een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1