Oii nummer iiestaal uil TWEE Ëiaden. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 7de oAArtGANG DINSDAG 13 JULI 1926 tfÜMMËFf 1871 GODBANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week .....a, i 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 EERSTE BLAD. De 48s,c Unie-collecte. Ter aankondiging van de 48ste Uniè collecte is de volgende opwekking ver spreid „Hec is een feit, dat wij met ome scholen met den Bijbel door de Weti- De Visser, in het algemeen genomen, in ■-financieele ruimte gekomen zijn. (Voor de traktementen van onze on derwijzen, voor de exploitatie van on ze scholen, voor het onderhoud van onze schoolgebouwen komen de gel den ons toe uit de publieke kassen. Vergeleken bij vroeger hebben wij thans voor betrekkelijk weinig te zor gen. Er zijn er zelfs, die spreken van onzen rijkdom". Vroeger: wat was- dat een zware tijd. Toen moesten wij ol onze ouders alles zelf betalen, wat de school kost te: traktémanten, leermiddelen, onder houd, rente en aflossing enz. enz.' Uit de publieke kas kregen wij niéts, ter wijl wij in die kas -nog" moesten storten, om de openbare school mede te on derhouden. Dat was de tijd van de te korten, waarbii gezucht, maar, toteere van onzen God zij het gezegd, ook met •vroolijke harten gedankt werd. Thans zijn wit, op enkele scholen na, tonlder de drukkende financieelzor gen uit en zouden over dezé.i stoffé- lijken vooruitgang vrool'ijk kunnen; zijn, Doch nu opgepast. Er dreigen girooi- fte gevaren. Zoo licht gaan we dern1- (ken, dat door den zoogenaamden rijk dom de school met den Bijbel behoui- dén is. Dat is toch glad mis. Die school' bestaat niet door het geld van wietti look, maar door de „getuigenissen !Gods", die er het leven van zijn. Gaat öns hart van die „getuigenissen" af zien, en vroolijk zijn over rijkdom, dan [komt het terecht bij de gierigheid, en 'mogen we wel bidden „Neig mijn hart ftot Uwe getuigenissen en niét tot gie righeid". De getuigenissen Gods zijn het leven, ivam onze scholen met den Bijbel'. Dié getuigenissen, zoowel in de natuur als in de Schriftuur, worden daar aan On ze kinderen bekend gemaakt ea on derwezen. Allé vakken van onderwijs worden daar, als Voortkomend uit die getuigeiiissen, geleerd. Daarin ligt het wezenlijk onderscheid tusschen de schoi len met den Bijbel' en de openbare School. Over die getuigenissen vérheu gen-wij ons. Daarover was ook het .geslacht, dat met tranen zaaide, vroU- lijk. Die „getuigenissen" toch zijn on ze eigenlijke rijkdommen en maken i jopzè scholen tot een rijken schat. Het ware tegen die „getuigenissen" als wij van onzen rijkdom niet wildenJ mededeelen. ,Wij zouden wel heel ons1 volk bii die „getuigenissen" onderwe zen willen zien. Daarom willen wij'het door heel ons land heen bekend ma ken, dat de school met den BijbèT, de school der „getuigenissen", de beste is. Dat is het groote doel der Unie, „Een [School met den Bijbel": propaganda voor de school der getuigenissen", propaganda in vroolijfcheid 'des hat- Iten gevoerd. Daarvoor is geld noodig. Er moet propaganda gevoerd worden, plaatse lijk en over het geheele land. Dit laat ste geschiedt door het Bestuur der [Unie. Zoo heeft het in het afgeloopen jaar, behalve dat'het Uniesprekers op* plaatsen, waar zulks begeerd werd, liét optreden, verspreid: 29.000 exempla ren van de brochure: „Goed doen én niet vertragen", 165.000 exemplaren van de vliegenae blaadjes: „Naar de School met den Bijbel", ruim 200.000 iUnieblaadjes. Dat kan niet zonder geld. Daarvoor dient de Unie-collecte. Er wordt vaak gevraagd: waarvoor tnog collecteeren r Hier is waf. Daar komt nog bij, dat de Schoolbesturen, ook nog heel wat uitgaven hebben, die zij niet uit de publieke kas ven- goed krijgen. Vergeet ook niet, dat het buitengewoon onderwijs, d.w.z. het on derwijs aan blinden, doofstommen enz. groote behoefte heeft aan steun, dien wij wel willen verleenen, als er hiaar van de Unie-collecte in onze Unie- kas komt. Bij dat alles blijft de Pae- Idagogische Leerstoel roepen om ver- Imeerdering van ons kapitaal. Zqj ons t Christelijk onderwijs tot meerdere pae Idagogische ontwikkeling komen, aan is die leerstoel onmisbaar. En denk ook eens aan de duizenden guldens, die jaarlijks noodig zijn tot steun van de Oud-Strijders van ons Christelijk Onderwijs, dat zijn-rle oud onderwijzers en onderwijzers-weduwen die als gevolg van den schoolstrijd geen of slechts een zeer laag pen sioen ontvangen en daardoor in kom mervolle omstandigheden verkeer en. ,Hen te helpen is ons een plicht. Er is zooveel, dat roept om fmaan- Ipieelen steun, dat wij het ons maar tmoeilijk verklaren kunnen, hoe sommi gen er toe kunnen komen, de Unie- collecte na te laten- BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel, 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Komt, laat ons vroolijk zijn over de getuigenissen des Heer en, over „de school der getuigenissen" en met blijd schap geven. God heeft den blijmoe digen gever lief". Vreemde politiek. De „Nederlander" gaf Maandag als hoofdartikelden open brief van Ds. E. L. Smelik afin de Classis Breu- kelen der Geref. Kerken gezonden. Dat is opzichzelf al een weinig vreemd voor een politiek blad, dat immers in kerkelijke geschillen geen partij kiest. Maar de zaak wordt nog vreemder, als in den aanbel gesproken wordt van do „smartelijke dingen" in de Geref. Kerken, die men met een „bloedend hart" meemaakt en waarvan men bet liefst zwijgt omdat het spreken over het leed van den ander zoo licht dan indruk maakt van leedvermaak, óm daaronder dan met vette letters te la ten volgen: „Het verweer van een uit- gestootene", terwijl men toch zeer goed weet, dat Ds. S. niet is uitgestoc- tenf maar geschorst. 'Waarom hier, zij 't dan met een bloe dend hart, van deze smartelijke din gen een onjuiste voorstelling 'wordt gegeven, is niet recht duidelijk. Het meest bevreemdend is echter wei, dat dit politieke orgaan, dat zoo diep met anderer leed begaan is, ter inleiding van het ontroerend getuige-* nis" deze opmerkingen neerschrijft: Twee gedachten flitsten ons door den geest, bij het lezen van' deze jongste bijdrage tot het lijvig dos sier dezer processtukken. 'Wij deefen ze onzen lezers mede. Ten,«eerste dit: hoe wondersctierp is de gelijkenis tusschen hetgeen thans in de Gereformeerde Kerken voor valt en veel van hetgeen gebeurde in de theologische kringen, der Kerk van Rome, in de zestiende eeuw, die zich verzetten tegen de doorbreken de reformatie. Ten tweede deze vraag: menig ge- loovige gevoelt in het hart de be hoefte aan een nieuwe opwekking van krachtig Christelijk leven, een nieuw reveil; zou de verdrukking van deze dagen, in de gereformeerde kerken, misschien de bres vormer, waardoor dit reveil zich baan breekt? Vooral die eerste gedachte, die de redactie door het ontroerde brein flit ste en die ze met een bloedend hart neerschreef, zal niet nalaten indruk te maken. Een wonderscherpe gelijkenis tus schen de Gereformeerde Kerken en Rome. Alles wat antipapistisch voelt spitst de ooren. „Een wonderscherpe gelijkenis" maai* dat is immers precies hetzelfde wat de Gravémeijers en de Lingbeeks al zoo duizendmaal hebben gezegd en waarover ze nooit zullen zwijgen. En dus is het toch waar, dat de Ge reformeerde kerken ons volk naar Ro me voeren? Maar deze opmerkingen worden ge maakt in een hoofdartikel in een p o- 1 i t i e k blad, en dus moet, wat hier gezegd wordt, ook poli tieke# be- teekenis hebben. En de Gereformeerden behooren in politicis immers in meerderheid tot de Antirevolutionaire partij En dus Neen, dat zegt „de Nederlander" niet, en zij zou het niet willen zeggen. Maar wij vreezen toch, dat zij in haar groote ontroering vergeten beeft dat niet alleen het spreken over eens anders leed zoo licht den indruk maakt van leedvermaak, maar dat ook het maken van dergelijke opmer kingen in een politiek orgaan zoo licht tot verkeerde gevolgtrekkingen leidt en dat zoo gemakkelijk de in druk wordt gewekt, dat hier een poli tiek anti-papistisch vuurtje wordt ge stookt. STADSNIEUWS. Keikconcert Th. Versieegh-Fraiicis KoeneG. Robert. Het programma van het concert, te geven door bovengenoemde soiisten op Donderdag 15 Juli in de Pieterskerk alhier vermeldt o.a. liederen van: .J. S. Bach, Hugo Wolf en v. Brucken Fock. Francis Koene zal vioolwerken ten gehoore brengen van Bach, en Loca- telïi, terwijl de bekende Haarlemsche organist George Robert orgelwerken spelen zal van Bach en Honegger. Een programma ddus, dat met groo te zorg is samengesteld. De firma A. M. van Zwicht, Breestr. 126, zal zich met den verkoop der toe gangskaarten belasten. Geen spreekuur. Wegens u its ledigheid is de wethou der van Onderwijs op 14, 21 en 28 Juli verhinderd spreekuur te houden. Kantongerecht. Bij besluit van Z.E. den Min. van Ju stitie d.d. 3 Juli 1926 is benoemd tot Rijksklerk 2e klas, ten parkette van bet Kantongerecht alhier, de lieer L. A. W. Righart van Gelder, sedert 1 April 1920 in dienst als tijdelijk hulp- schrijver. J. Schaap Hz. Op 1 November a.s. hoopt de heer J. Schaap Hz. directeur van de Christe lijke Kweekschool alhier den dag te herdenken, waarop hij voor 40 jaar zijn onderwijzers loopbaan begon. De heer Schaap heeft zich in onder wijskringen een goeden naam verwor ven, ee;st als onderwijzer en hoofd, daarna als Directeur van de Christe lijke Kweekschool. Inspecteur van Christelijk Nat. Schoolonderwijs, exa minator enz. Nieuwe plannen van de H.T.M. De Haagsche Tramweg Mij. over weegt volgens de „Tel." een wijziging van haar tramnet in deze gemeente, welke dan tevens een uitbreiding be- teekent. Thans buigt de lijn, die over Wassenaar en 't Haagsche Schouw in deze gemeente komt, zich op den Rijns burgerweg onmiddellijk in de richting van den Stationsweg, om evenwijdig met de Noord-Zuid-Hollandsche lijnen verder langs de Steenstraat de Haar lemmerstraat te bereiken. De Maat schappij wil haar nu laten loopen dwars over den Rijnsburgerweg door dc Kagerstraat naar de Maredijk, ver volgens door het Schuttersveld (langs de Aloëlaan) met een brug over den Rijnsburgersingel, om oter een nieu we Turfmarktsbrug en de Turfmarkt de Haarlemmerstraat te bereiken waar zij vervolgens de thans bestaande lijn gaat vervolgen. Aan de Haarlemmervaart zou een viaduct onder den spoorweg worden gemaakt, waar de tram onder door zal gaan. Dit plan is reeds, naar, ons.ver zekerd werd, bij het Gemeentebestuur ingekomen. Afgezien van verdere in de toekomst liggende plannen, zal op deze wijze het traject reeds merkelijk worden uitgebreid en de o.a. opkomende stads wijken in het tramverkeer betrekken. De beer P. H. Smittenaar alhier is geslaagd voor het Metcurius exa-* men „Duitsche Handelscorresponden tie." Ds. Joh. Jansen alhier komt voor op het tweetal'ter beroeping van een predikant bij de Chr. Geref. Kerk te Delft. Door de politie alhier is aange houden de 30-jarige H. F. S. woonach tig te Rotterdam, die in Haarlem een fiets gestolen had en hier ter stede be zig was die te verkoopen. Gistermiddag is in de Zijl, onder Warmond, het lijk gevonden van een 52-jarigen bakker, J. W. wonende in de Parkstraat alhier. De man, die uit visschen gegaan was, is vermoedelijk voorover in het water gevallen en verdronken. Hij laat een vrouw onverzorgd achter. BINNENLAND. DE KONINKLIJKE FAMILIE IN ZWITSERLAND. Prinses Juliana burgeres van Genève. De correspondent van de N. R. Crt. te Genève schrijft aan zijn blad: In den afgeloop.en winter, kort na dat eerst de Geneefscbe Journalisten kring door het organiseeren van e?n avondmaaltijd ter eere van Nederland reeds blijk had gegeven van de groote genegenheid, die in Geneefsche krin gen voor Nederland bestaat, heeft daarna een der bekendste geschiedkun digen dezer stad, de heer Guillaume Fatio, in een belangwekkende voor de Geneefsche vereeniging voor geschie denis en oudheidkunde gehouden rede een overzicht gegeven van de vele goe de betrekkingen, die in het verleden tusschen Nederland en Genève be staan hebben, en daarbij den wenscli geuit dat van Geneefsche zijde op de een of andere tastbare wijze getuigenis zou worden afgelegd, dat het tegen woordige Genève zich nog herinnert, welke belangrijke diensten Nederlan ders vroeger aan deze stad bewezen htbben. In verband met den wensch van den lieer Guillaume Fatio. heeft 't Genoot schap voor Geschiedenis en Oudh.kim de „Société d' Histoire et d' Archéolo gie") thans de aardige gedachte gehad aan Prinses Juliana in een zeer fraai gedrukt adres van hulde in herinne ring te brengen, dat zij burgeres is van het kanton Genève. terwijl haar daar bij tevens werd aangeboden de au the tiefce acte van haar burgerschapsrech ten. onderteekend door den tegenwoor digen president van den Staatsraad van Genève en diens kanselier. Af schriften van de documenten, waarop dit Geneefsche burgerrecht berust, en andere die aantoonen de betrekkingen, die bestonden tusschen het H)uis van Oranje en de graven van Genève, zijn tevens aan prinses Juliana aangebo den. Het door de Geneefsche drukkerij At ar prachtig verzorgde adres van hul de, dat met zijn gekleurde letters en met de hand geschilderde vignetten een uiterst fraaien indruk maakt, en op welks omslag de wapenen van Ge nève en een „Opdracht" prijken, heeft den volgenden inhoud: Aan Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana van Nederland, Mevrouw, Vernomen hebbend van het tegen woordig verblijf in Zwitserland van Uwe Koninklijke Hoogheid, heeft de Geneefsche Vereenigjng voor Geschie denis en Oudheidkunde prijs erop ge steld de herinneringen weer op te wek ken, die voor de burgers van Genève verbonden zijn aan den naam van Orarije-Nassau en dien van Mecklen burg. Voor dit doel heeft zij tezamen gebracht de documenten die vaststel len. dat het Koninklijke Huis der Ne derlanden onder zijn voorvaderen, sinds de XIVp eeuw, telt de graven van Genève en dat de hertogen van Mecklenburg sinds 1815 de hoedanig heid van burgers van Genève bezitten. Zij is trotsch op deze herinneringen en herinnert zich, dat uw voorouders en uw land bij veelvuldige gelegenhe den hebben bijgedragen tot de handha ving van de onafhankelijkheid van onze stad. Zij verzoekt u dus deze stukken te willen aanvaarden, die zij u aanbiedt als getuigenis van dankbaarheid voor de aan baar vaderland bewezen dien sten, diensten die de burgers van Ge nève nimmer zullen vergeten. Uwe Koninklijke Hoogheid zal on der deze stukken ook vinden ae au thentieke acte van haar burgerschap van de Republiek en het Kanton van Genève. De Vereeniging voor Geschiedenis en Oudheidkunde verzoekt Uwe Konink lijke Hoogheid wel te willen aanvaar den de hulde van haar eerbiedige ge voelens. De* voorzitter: Charles Seitz. De authentieke acte omtrent het burgerschap van Genève, dié bij liet hulde-adres aan prinses Juliana is overgelegd, draagt de onderteekening van* den tegenwoordigen voorzitter van den Staatsraad van Genève, Ale xander Moriaud en van den kanselier Bret. De acte heeft den volgenden in houd: Wij, Staatsraad van de Repu bliek en liet Kanton van Genève, Verklaren: Dat de houdster van dit -document, Hare Koninklijke Hoogheid, Juliana- Louisa-Emma-Maria-Wilhelminu prin ses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklenburg-Schwerin, geboren te 's-Gravenhage, den 30 April 1909, doch ter van Z.K.H. Hendrik-Wladimir-Al- bert-Ernst van Mecklenburg-Schwerin en van H.M. Willielmina-Helena-Pau- lina-Maria, Koningin dei* Neiler landen burgeres is van bet kanton Genève, behoorend tot de gemeente Genève, en dat wij haar in alle tijden als zoodanig zullen erkennen; Op grond hiervan geven wij de stel lige verzekering, dat bovengenoemJe persoon, onze burgeres, altijd en on der alle omstandigheden opnieuw zal worden toegelaten en ontvangen in haap gemeente en in het geheele kan ton Genève. Op grond hiervan is de tegenwoordi ge acte van afkomst geteekend, geze geld en geëxpedieerd in den in ons kanton gebruikelijken vorm. Wij bevele^ dringend de houdster dezes aan voor een goede ontvangst en voor de bescherming van de respectie velijke overheidspersonen. Gedaan en gegeven te Genève, den 5en Juli 1926. Onder de bijgevoegde documenten bevindt zich "een afschrift van de ver klaring van het burgerrecht van Ge nève, die op 30 October 1815 was uitge reikt aan den Groothertog van Meck lenburg-Schwerin Frederik Frans I, dio destijds te Genève gestudeerd heeft Ook bevindt zich onder deze documen ten een beschouwing van den heer Henry Deonna, lid van de Zwitsersche vereeniging voor Heraldiek, die daar in de verschillende gronden opsomt, waarom de prinsen van Oranje de wa penen van de graven van Genève, die in 1401 ophielden te bestaan) aan de hunne hebben toegevoegd. Het Journal de Genève, waaraan ik den tekst van het ^mlde-adres aan Prinses Juliana ontleend heb, voegt aan zijn mededeelingen toe, dat het adres door bemiddeling van den Ne- rierlandschen gezant te Bern aan haar is uitgereikt. Het blad vermeldt te vens, dat tegen het einde van het jaar een boekwerk van den heer Guillaume Fatio zal verschijnen, waarin uitvoe rig behandeld zuilen worden alle ver schillende handen, die in het verleden tusschen Genève en Nederland hebben bestaan. Minister Kan in Drente. Omtrent het bezoek, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken en Land bouw mr. Kan aan de provincie Dren te gebracht heeft, wordt het volgende gemeld: In gezelschap van den Commissaris Pinnenland. Prinses Juliana burgeres van Ge nève. De Tweede Kamer over het verdrag Nederland-België. Tal van leden heb ben onoverkomenlijke bezwaren. Nieuwe bepalingen inzake de Duit sche omzetbelasting. Buitenland. Drastische maatregelen der Belgi sche regeering tot redding van den fr ank. Tusschen Caillaux en Churchill is overeenstemming bereikt in zake de regeling der Fransche schuld aan En geland. De Braziliaansche delegatie bij den Volkenbond is teruggeroepen. Geruchten omtrent een vlucht van den koning van Bulgarije Opstandige beweging in Perzië. der Koningin, mr. J. T. Linthorst llo- man, is de Minister langs de> terreinen van liet Staatsboselibedrijf, ontginnin gen van de N.V. „het Landschap Dren the" en het stroomgebied van het door werkloozen genormaliseerde „Drosten- diep onder Sleen naar Nieuw-Amster- dam gereden, alwaar het de vorige week geopende veilingsgebouw van de tuinbouwvereeniging „Spes Nostra werd bezichtigd. Onder leiding van den .secretaris dier vereeniging, den heer Brouwer werd een bezoek ge bracht aan het tuinbouw voorbeeldbe drijf van Spes Nostra. Van hier ver trok de Minister naar Cuevorden voor een bespreking met het college van B. en W. en voor een bezoek aan de toekomstige stroocartónfabriek. Langs den weg naar Hardenberg be zichtigde Zijne Exc. een deel der ont ginningen in den Sclieerschenpoldër, behoorend tot het landgoed „de Groo te Scheere",^van baron van Lynden uit Arnhem, waar reeds sedert geruimen tijd meerdere werklooze veenarbei ders uit Emmen werkzaam zijn. Van uit Hardenberg, waar onder leiding van het kamerlid- Weitkamp eenige boerderijen werden bezocht, vertrok de Minister weer naar de Re sidentie. Visa voor Polen. Het Poolsclie Consulaat te Rotter dam deelt mede, dat de consulaire leges voor een visum voor Nederland- scbe onderdanen met ingang van 15 Juli a.s. verlaagd worden. Zij bedra gen dan voor een visum voor heen cn terugreis f 6, voor een visum voor meer reizen f 12, voor een doorreis- visum f 0.50. Gemeentelijke autonomie en ethische voorschriften. In de gisteren te Middelburg gehou den vergadering van de Vereen, van burgemeesters, wethouders en secre* tarissen van Calvinistische levens- en wereldbeschouwing „Groen va*n Prih- sterer", heeft Mr. J. L. Bouma, burge meester van Hoogeveen, over boven-v staand onderwerp gerefereerd. Aan dit referaat is het volgende ont leend: De gemeentelijke autonomie, aldus spr., is onbevredigend in de wet gere geld. Wijziging van art. 150 der Ge meentewet is gewenscht. Wat Torbec- ke door middel van de Grondwet gal, heeft hij door middel van de wet terug genomen. Een bloeiend en groeiend gemeentelijk leven scheen men des tijds niet te kunnen waardeeren. Spr. is voorstander van eene regeling, waarbij de noodzakelijkheid om zeke re aangelegenheid niet door de ge- gemeente-verordening, doch door de wet te regelen, maatstaf is, gepaard met den noodigen waarborg tegen doo dende centralisatie. De gemeente is eigen, zelfstandige rechtsbron. De materieele richting vindt spr. aan haar kanj. Het geheim van een goede oplossing ligt in Groen van Prinsterer's uitspraak: „Zelfstan digheid der deelen, bij ondergeschikt- aan het geheel, is conditio sine qua non van een georganiseerden staat." Waarom wij voorstanders der mate rieele richting zijn en in de gomeente een eigen rechtsbron zien: 1. omdat de beteekenis van 1200 ge meenten voor onz© samenleving de beteekenis der Tweede Kamer der Staten-Generaal overtreffen. 2. omdat de volksvrijhoden aldus het beste worden gediend. 3. omdat in tijden van druk «lc op leving grootendeels van de activiteit der gemeentebesturen moet worden verwacht. Z6e Duitochland da Am oor-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1