CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Hummer. DONDERDAG "8 JULI 1926 NUMMER 1867 COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Blade». EERSTE BLAD. Actualistische neigingen. Het is ndet gemakkelijk &e beginse- lep, waardoor de actualisten zich la ten leiden en het doel dat zij najagen, duidelijk te omschrijven. Met den tegenwoordigen gang van zaken kunnen zij zich niet vereenigen. Het parlementaire stelsel, zooals zich dat ten onzent heeft ontwikkeld, heeft niet hunne bewondering. Zij verdedigen niet, althans niet voor ons land, het fascisme, maar er is in het optreden der fascisten toch veel dat hen aantrekt. Hun doel is'bevordering van de wel vaart door orde en gezag. Een „sterke man" die met krachtige hand het roer van staat vasthoudt, schijnt eenigszins hun ideaal. Een ideaal, dat bij de massa van ons volk nog weinig weerklank vindt, maar dat tooh misschien meer aantrek kingskracht uitoefent, dan men in de zen „democratisohen" tijd zou ver wachten. Er is namelijk in breeden kring een zekere onvoldaanheid te bespeuren. Niet weinigen zijn ontevreden over den huidigen gang van zaken; zij zijn van oordeel, dat er teveel gepraat en te weinig gehandeld wordt en dat-door de politiek in den slechten zin van het woord de volksbelangen worden ge schaad. En zoo kan ook niet ontkend worden, dat de denkbeelden van het Vaderlandsch Verbond ook in Christe lijke kringen, ook in Antirevolutionai ren kring, wel aanhangers vinden. Zelfs zijn er wel die meenen dat hier een antirevolutionair geluid wordt be luisterd en die zich eenigszins teleur gesteld gevoelen, dat de heer Colijn, dien zij zich als 'n soort dictator had den gedroomd, geen pogingen gedaan heeft om met voorbijgang van het par lement, zijn wil aan hét volk op te leggen. Het kan daarom goed zijn nogeens in herinnering te brengen wat Groen van Prinsterer, omtrent zijn vriend en medestander tot op zekere hoogte, Bil- derdijk, die ook met zekere actualisti sche neigingen behept was, in zijn „On geloof en Revolutie" opmerkte. Groen van Prinsterer had voor Bil- derdijk hooge achting. Hïi eerde hem als een dér grootste dichters en zeld zaamste genieën, die zich der waar heid niet schaamde en die met bewon deringswaardige veerkracht en zelfop offering tegen de afgoden der eeuw ge tuigenis aflegde. Maar hij beaamde toch niet in al len deele de richting zijner beginse len. „Van hem/aldus Groen van Prin sterer geldt, wat men nog onlangs ten onrechte mij toeschreef. Voor hem is het ware beginsel van den staat, door God zeiven onmiddel lijk gegeven, monarchie, en de hoogste ontwikkeling van een Staat terugkeer tot dat beginsel'. Vergramd over den telkens terug keerenden geest van Godsverzaking, en opstand), heeft hij inzichten en wen schen gekoesterd, en zon hij, tot be dwang van het kwaad, naar middelen hebben kunnen grijpen, die ik althans van revolutionairen oorsprong en strekking, niet gaarne vrijpleiten zou. Aldus verlangde hij in 1787 de ver heffing van Willem V tot Sou.verein op een wijs, die meer aan den wensch naar een krachtig bestuur, dan aan den edsch van krachtige hervorming en historische terechtbrenging beant woord zou hebben. Aldus was hij voor Napoleon (omdat bij in hem den revolutie tem mer en niet tevens den zoon en levens behouder der omwenteling zag) in de eerste jaren van zijn beheer met een geestdrift bezield, aan welke men een der voortreffelijkste proeven van zijn meesterschap in het lierdicht heeft te danken gehad. Aldus zou hij naderhand door inge nomenheid tegen de beginselen der grondwet te ver afgeleid, misschien aan het vorstelijk gezag een vrijheid van handelen toegekend hebben, meer overeenkomstig met de dwalingen die hij bestreed, dan met de beginselen, die hij voorstond." Wat Groen van Prinsterer hier om trent Bilderdijk opmerkt, geldt ook tenvolle van diegenen onder ons, die van het actualisme heil verwachten en die deze beweging steunen. Vergramd over den tegenwoordigen gang van zaken grijpen zij naar mid delen, die van revolutionairen oor sprong zeker niet zijn vrij te pleiten. Uit ingenomenheid tegen veel wat inderdaad afkeuring verdient, staan zij maatregelen voor, meer overeen komstig met de dwalingen, die zij be strijden, dan met de beginselen, die zij als antirevolutionairen voorstaan. Een zekere hang naar het actualis me is eenigszins verklaarbaar, maar niet ongevaarlijk en niet anti-revolu- (tionair tevens. BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentlën per regel 22l(t cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent STADSNIEUWS. Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland te Leiden. (Vervolg Wat de mededeeling aangaande de verhooging van de Belgische invoer rechten aangaat, zij nog opgemerkt, ciat deze varieert tusschen 200. en 500 proetnt. Het schrijven van de Internat. Ka mer van K. bevatte de mededeel ing, dat thans de arbitrage van het Inlern. Hof door alle landen ,ook Frankrijk, wettcli.ik is erkend. De voorzitter deel de hierbij mede, dat deze arbitrage niet kostbaar is. De arbiters ontvangen geen belooning. Door hetzelfde lichaam werd mede gedeeld, dat het zijn bemiddeling wil verleenen voor exporteurs, die door 'n dubbele belasting worden getroffen. Van het jaarverslag der Nederland- scbe K. v. K. te New York werd met belangstelling dooi de Kamer kennis genomen. In verband met de a.s. wijziging van de octrooi(merken) wet, was een schrij vsri ingekomen, waarin gevraagd werd eventueele verlangens tijdig ter ken nis te brengen van den voorzitter "van dezen raad. De Ned. Spoorwegen deelden mede, dat de ochtendtrein naar Duitschland (vertrek van Leiden 7,18 v.m.) is ver vallen, en dat deze verbinding thans leidt over Utrecht, vanwaar om 8.47 vm. een treiu naar Zuid-Duitschland vertrekt. Op dezen trein is aansluiting zeer goed mogelijk met den trein die bier 8 uur vertrekt. De Posterijen beschikken afwijzend op het verzoek der Kamer om ook op Saterdag gelegenheid te geven tot gekl wisseien. De directie der Lichtfabrie ken heeft eenzelfde verzoek ingewil ligd. Uit een schrijven van het Leidsche gemeentebestuur inzake de verbete ring van de vaart door den N. Rijn, blijkt dat in dit opzicht de actie der* Kamer succes heeft gehad, wat met voldoening werd geconstateerd. Overeenkomstig het advies van het bestuur der Kamer werd afwijzend beschikt op een subsidie-aanvrage van de Ned. Jaarbeurs te Utrecht, hoofd zakelijk uit de overweging, dat wan neer een groot lichaam als de Jaar beurs door kleine subsidies in het le ven moet worden gehouden, het dan toch verloren is. De sociëteit Amicitia stemt toe in verlenging van de huur tot 15 August. Afwijzend werd beschikt op een sub sidie-aanvrage van het Nat. Comité tegen de zak. bedrijfsbelasting. Voor kennisgeving nam de Kamer een schrijven van een Poolsche Tech nische Hoogeschool aan, waarin me dewerking werd gevraagd bij de plaat sing dezer studenten in Hollandsche bedrijven. Inzake den cursus voor scheepsma- chinedrijvers aan den Ambachtsschool té Leiden, waarvo# de Kamer zich zeer interesseert, werd medegedeeld, dat de fa. Kromhout ten behoeve van dezen cursus welwillend een nieuw model van de meest gebruikte oliemo toren a 22 P.K. beeft afgestaan voor aanschouwelijk onderwijs. 'Het bureau der Kamer stelde voor, den Min. van Arbeid steun te vragen voor dezen nuttigen cursus. Het gaat in hoofdzaak om Katwijksche leorlin- gen. Voor hen is het schoolgeld van f10 per maand wel wat hoog. Er zou al veel gewonnen zijn, wanneer dit op f7.50 kon worden gebracht. De beer Meerburg maa&te tegen het laatste bezwaar. Hij zei er de Over heid liever niet in te moeien met het oog op de mogelijkheid, dat het Rijk dan de gemeente Katwijk weieens zou kunnen aanspreken om vergoeding. De voorzitter zei dit gevaar niet in te zien, en wekte de reedersvereen. Vuurbaak, die de heer Meerburg ver tegenwoordigt, op' tot medewerking. Overeenkomstig het advies van het tlireau werd besloten. De N.V. Leidsche Schelpkalkfabrie- ken vestigde in een schrijven de aan dacht op den steun die de Duits che re geering aan haar eigen industrie ver leent door éen groote reductie op vrachtprijzen der Spoorwegen. Het bureau der Kamer heeft naar aanleiding hiervan een onderzoek in gesteld en geconstateerd, dat deze re ductie inderdaad zeer groot is, soms zelfs 20 pet. bedraagt, waardoor som mige Duitsche producten, die van bui- tenlandsche concurrentie hebben te lijden, goedkooper naar Rotterdam dan naar verschillende havens in Duitschland kunnen worden vervoerd. Op advies van het bureau werd be sloten te onderzoeken of ook door de Ned. Spoorw. voor de Holl. producten, die dit noodig hebben, een zoodanige reductie wordt verleend. Verder werd besloten om aan de Al- phensche winkelweek een subsidie van f 25 aan de Ver. voor Actieve Han delspolitiek een subsidie van flOO te erleenen: De Kamer wensebt niet terug te ko men op haar besluit om voor dit jaar geen subsidie te geven aan de Ver. „Ne derland in den Vreemde." Naar aanleiding van 't geen de voor zitter bad geconcludeerd uit het schrij ven van liet L. gemeentebestuur in zake de verbetering van den N. Rijn, vestigde de beer Werninker de aan dacht op, dat deze conclusie wel iets te optimistisch was. Met name in den Ouden Rijn, ter höogte van bet Rijn en Schiekanaal, valt nog veel te ver beteren. De voorzitter zei dan niet volle dig ingelicht te zijn, en zegde een na der onderzoek toe, waarvan in de vol gende vergadering het resultaat zal worden medegedeeld. De secretaris, Mr. P. G. Knibbe, deel de nog mede, dat de raad besloten heeft om jaarlijks een bedrag van f30.000 aan de vaartverbetering te be steden. Hierna werd medegedeeld, dat de Dir. der Posterijen beeft toegezegd, dat de stukken, die hier Zondagavond om acht uur gepost worden, Maandagmor gen om 8 uur in alle hoofdplaatsen van het land zullen worden bezorgd. De voorzitter deelde tevens mede, dat de Kamer baar bemiddeling heeft verleend voor den expediteur Roth- füsz alhier, wien te Utrecht een min- def goede ligplaats was aangewezen, dan hij jarenlang genoten had. Als gevolg hiervan heeft de heer R. zijn oude ligplaats weer teruggekregen. Hierna werd met de behandeling der agenda begonnen. Allereerst werd besproken een voor stel om ten behoeve van de veelbespro ken proeven van Dr. Oly om een beter en goedkooper systeem te vinden voor het prepareeren van netten, een garan tiefonds van f8000 te stichten. Het ligt in de bedoeling op groote schaal tegen billijken prijs ongetaande netten' te koopen, deze door Dr. Oly te doen prepareeren en ze dan te verd.ee- len over de geheele visschersvloot, ten einde een serieuse proef te kunnen ne men. Gevraagd zal worden of het Rijk uit het fonds voor' dergelijke proeven f 5000 beschikbaar wil stellen, dan zul len de Kamers van 'Haarlem, Leiden, den Haag en Vlaardingen nog f3000 bijeen brengen. Het bureau stelt voor, f375 bij te dragen, te verdeelen over drie jaar. De lieer Meerburg wees er op> dat „Vuurbaak" niet enthousiast is met het oog op de twijfelachtige uit komst der proeven en stelde voor, in het geheel f250 te geven. De heer R. Ouwehand vond in deze trage houding der eerst belang hebbenden aanleiding om voor te stel len in het geheel geen subsidie te geven. De voorzitter merkte op, dat ver schillende leden van „Vuurbaak" op de gehouden conferentie zeer zeker veel voor de proefnefciing bleken te ge voelen. Een ander deel wilde eerst re sultaten zien en dan stemmen. Dat standpunt is natuurlijk niet te hand haven. Alle vereomgingen in de grootere visschersplaatsen. gevoelen er wel voor, en zelfs veel. De heer Jongenburger onder schreef het door den heer Onwehand gesprokene. De heer v. d. Laan gevoelde niet voor het subsidie, omdat het geen koophandel, doch productie betreft. De voorzitter merkte nog op, dat de Vlaardingsche reedersvereen!- ging vroeger reeds f2010 voor dit doel heeft gegeven. De proeien met „Latex" het preparaat van dr. Oly hebben veel kans van slagen, naar spr. betoogde. Hierna werd over h«t voorstel van het bureau gestemd, waarbij de stem men staakten. Tegen s-emden de hee- ren Jongenburger, Wtrnink, van de Laan, Raaphorst, Alk?made. Meer burg, Dijkdrenth en Ouweband. De voorzitter bracht hierna het voorstel van den beer Meerburg in stemming, dat met groote meerder heid werd verworpen. De heer Ouwehanc wijzigde daar na zijn voorstel in di«n zin, dat het subsidie van f 375 zal worden verleend indien ook alle andere betrokken li chamen steunen. Bij de stemming hierover staakten wedarom de stem men. Besloten werd de zaak nu uit te stellen tot de volgende vergadering. Overeenkomstig het advies van het Bureau werd besloten den heer J. de Winter te benoemen tct concierge voor het nieuwe gebouw ain den Stations weg. Na de pauze werd eerst het punt: districtsbelangen behandeld. Naar aanleiding vm de klacht van e enige meubel han de 'aren. heeft het bureau der Kamer dch tot een deur waarder gewend, die den verkoop van' gewone nieuwe meubelen had aange kondigd als Van: «en deftige inboedel. Dit verkoopen onder valsche vlag wordt schadelijk reacht voor den re- eelen meubel handel. De heer v. d. Seen (kl. bedrijf) zei dat de middenstandsvereenigingen het hier indertijd zooter hebben gebracht dat de caféhouders enz. nan deze vlie gende winkels geen lokalen meer wil len verhuren. Deze verkoop heeft plaats gehad in 1'Union, waarvan de gerant eerst kort in functie is. De heer Molkenhoer noemde 'n groot nadeel van de« vliegende winkels dat zij geopend.zijn, terwijl de gewone winkeliers hnn zaken moeten sluiten (na 8 uur). De heer L e m a n Vroeg of het niet mogelijk was de betrokken deurwaar ders te vervolgen wegens oneerlijke concurrentie. De voorzitter stelde namens het bureau voor, .alle deurwaarders te wij zen op het immoreele van verkoopin- gen, die onjuist worden geannonceerd. 'Wanneer zij als rijksambtenaren daar aan blijven medewerken, zou men den Off. van Just, kunnen waarschuwen. De beer v. d. Zanden deelde mede dat Horecaf geen lokalen meer wil verhuren voor vliegende winkels. Do heer Rap, de gerant 'van 1' Union, is daarbij -echter niet aangesloten. Op advies van den heer v. d. Steen werd hierna besloten de zaak verder te laten voorbereiden door de comm. v. Middenstandsbelangen. Besloten werd een zeven tién-tal za ken af te voeren van het Handelsre gister. Ten slotte kwam aan de orde de be handel ing van het (reeds door ons ge publiceerde) concepi^adres aan den Minister .van de commissie voor bet Handelsonderwijs. Het concept werd z.h.s. goedgekeurd. Hierin wordt ten aanzien van Lei den opgemerkt, dat het onderwijs voor de Handelsavondschool, „Kennis is Macht" volkomen voorziet in de hier ter stede bestaande behoefte. Na rondvraag werd de openbare vergadering gesloten. Jan Steen-tentoonstelling. De leerlingen van het Christelijk ■Lyceum te Zeist hebbenheden een bezoek gebracht aan Leiden, o.m. ter bezichtiging van de Jan SteententoanJ- stelling. Afscheidstfournee Francis Koene. Alvorens Francis K o e n e, de [b'ekende violist en Concert niesster van het U.S.O., naar het buitenland vertrekt, zal hij nog een aantal kerk- iconcerten hier'te lande geven met de zangeres Theodora Versteegh en den organist George Robert. O.m. in de volgende plaatsen zullen kerkconcerten plaats vinden: Haar lem, Leiden, Middelburg, Breda, Tied, (Velp, Winterswijk, Zutphen, Gronin1- gen en Leeuwarden. Het concert te Leiden zal plaats (vinden op Donderdag 15 Juli in de Pieterskerk. Vereeniging van Chr. Onderwijzers. De af deeling Leiden der Vereen, van Chr. Onderwijzers hoopt a.s. Za terdag io Juli, des nam. uur, in lroi- tenvergadering bijeen te Komen, in het Kasteel Ouü Wassenaar te Wassenaar, De heer A. v. d. Baan, H. e. C. s. te Leiden hoopt te spreken over: „Het religieuze leven van het kind". En de bekende declamator AriePost van Scheveningen zal mooie Poëzie en prozastukjes voordragen. Examen Nuttige Handwerken. Gisteren zijn geexamineerd en ge slaagd 6 candidaten van de Christ. Kweekschool, n.l'. W'. A. Burggraaf, Bodegraven; H. A. de Boer, Noord- iwijk, Wi. J- Kuiper, M. van Zuilen, Leiden, M. Zwijnenburg, Voorschoten. ,en L. Hebly, Leamuiden. Naar wij vernemen zal Prof. Mr. (E'. M. Meijers worden benoemd tot srector Magnificus der Leidsche Uni versiteit voor den cursus 19261927. Gisteravond is door de Rijksveld wachters alhier aangehouden de zwer ver R. M. die nog 17 gulden boeten moest betalen omdat hij teveel aan ko ning Bacchus had geofferd. Daar de man geen geld had, is hij hedenmor gen overgebracht naar het Huis van Bew. te 's-Gravenhage. Mej. T. heeft bij de politie aange geven, dat zij van C. H. opzettelijk een klap op het linkeroog heeft gekregen. Gistermorgen is op den Stations weg ter hoogte van v. Gend en Loos een handwagen, bestuurd door den 14- jarigen J. v. M. aangereden door een luxe auto, bestuurd door A. v. H. De jongen kreeg eenige lichte ont vellingen aan knie en enkel, overigens liep het ongeluk nog al goed af. Op den Maresingel is een hand wagen ontvreemd,- toebehoorende aan C. v. d. L. BINNENLAND. De Koningin en de tamp op Sumatra. „Het Oranjekruis" verzoekt te mel den: H. M. de Koningin stelde een som van 1 3000 ter beschikking van het be stuur van „Het Oranjekruis'' als gilt voor de slachtoffers van de Pad ai ramp Binnenland. Candidaatstollingen voop de Eerste Kamer. De zaak van Ds. van Doin voor de Generale Synode. Buitenland. De mijneigenaars in Yorkshire heb ben de aangekondigde loonsverlaging ingetrokken. Een herziening van Ruslands Aziati sche politiek op komst? S$hexpe critlek op Caillaox' plan in de Fransche Kamer. De soc. havenarbeiders te Antwer pen verwierpen het compromis-voor stel dei reeders. H, M. de Koningin-Moeder te Arnhem. De Koningin-Moeder heeft gisteren met klein gevolg het aangekondigde bezoek aan Arnhem en omstreken ge bracht. H. M. werd op bet Stationsplein door velen op hartelijke wijze verwel komd, na eerst door den burgemeester Mr. R. de Monchy op het perron te fcijn begroet. Per auto werd naar het Openlucht museum gereden, waar H. M. werd ontvangen door den heer T. A. Hoefer, voorzitter van de vereeniging „Het Nederlandsch Openluchtmuseum" cn den directeur, den heer A. A. G. van Eerven Dorens. Laatstgenoemde over handigde H. M. een xfraaien ruiker. Allereerst werden de merkwaardigste voorwerpen in het museum in oogen- schouw genomen, waarna een wande ling door het park werd gemaakt. Te ongeveer half vier verliet H. M. het museum om zich te begeven naar het kasteel Doorwerth. Dit bezoek gold uitsluitend het aldaar gevestigde Legermuseum. De Koningin-Moeder werd ook hier door den heer Hoefer rondgeleid. Na afloop werd in de groo te zaal van de Johannieter Orde ue thee gebruikt. Om vijf uur keerde H. M. met gevolg per auto weder naar Soestdijk terug. De Eerste Kamerverkiezingen. Door de R.-K. Statenfraciie zijn in de Provincie Gelderland voor de ver kiezing van leden der Eerste Kamer candidaat gesteld: 1„ J. F. C. Arntz, Nijmegen; 2. P T. H. M. Dobbelman, Nijmegen; 3. M. C. Bongaerts, 's-Gravenhage; 4. P. J. S. Serrarens, Rijzenburg; 5, G. W. J. van Koeverden, Buren; 6. M. J. R. II van Schaik, Den Haag. De R.-K. Statenfractie in Overijsel stelde als candidaten voor de a.s. Eer ste Kamerverkiezing, de heereu J. C. van der Lande te Ubbergen, Ant. J. Schoemaker te Deventer, H. Ruiter te Arnhem en P. J. Serrarens te Utrecht. De heer mr. dr. J. W. Schneider, wenschte voor een candidatuur niet meer in aanmerking te komen, daar het lidmaatschap van Gedeputeerde en Provinciale Staten niet vereenig- baar is met dat der Eerste Kamer. Groningen en Brente nemen de lijst van Overijsel over; alle lijkten zijn ver bonden. De ex-keizer naar Gouda. Gistermorgen heeft de ex-keizer in gezelschap van graaf Bentinck van Amerongen een bezoek gebracht aan de St. Janskerk te Gouda. Met open auto's kwam het gezeschap, bestaan de uit acht personen, waarbij zich ook bevonden 's keizers adjudant kapitein von Ilsemann en diens gade mevr. E. von IlsemannBentinck. Door den uitlegger van de glazen, den heer Lens begeleid, werden achter eenvolgens de kerkramen bezichtigd en ook het koor in oogenschouw geno men. De ex-keizer had deze kerkra men al eenmaal gezien, op 12 jarigen leeftijd toen hij de schoonheid en be- teekenis daarvan nog niet kon waar- deeren. Nu was hij daarover in extase %en noemde de St. Janskerk een der meest wondere schoonheden van Ne derland. Alvorens te vertrekken begaf het gezelschap zich naar de kerkekamer, waar allen hun handteekening plaats ten in het officieele ontvangboek, waarin op de eerste bladaijde konin gin Wilhelmina baar handteekening heeft geplaatst. Even voor half twaalf keerde het ge zeischap huiswaarts. Vereeniging van handelaren in bouw materialen in Nederland. De Vereeniging van bandelaren in bouwmaterialen in Nederland heeft gisteren te Middelburg haar jaarlijk- sch vergadering gehouden onder voor zitterschap van den heer J. A. van Wijngaarden, uit Den Buy

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1