CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Wegenfonds en wegenplan. 7d® JAARGANG DONDERPAG 10 JUN! 192i NUMMER 1843 LEIDSC1E CODRANT BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.S0 Per week 1 0.19 France per post per kwartaal f 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Met een enkel woo;rd hebben wij er reeds op gewezen, dat het in de bedoe ling van de Regeering ligt een wegen fonds te stichten waarvan de inkom sten en uitgaven jaarlijks bij afzonder lijke begrooting worden vastgesteld. Tot de inkomsten van dit fonds zul len behooren: een telken jare vast te stellen bijdrage van het Rijk, de op brengst van de rijwielbelasting en de wegenbelasting en de verschuldigde sommen voor overneming en beheer van wegen door het Rijk. De bedoeling is dat de rijwielbelas ting en de wegenbelasting ieder onge veer f 6 millioen per jaar zullen bij dragen, terwijl uit de andere hier ge noemde bronnen ..een bedrag van on geveer f 10 millioen per jaar wordt ver wacht, n.l.' f 4.5 millioen nu reeds door het Rijk voor bedoelde wegen uitgege ven en f5 millioen van andere weg- beheerders, die straks ontlast zullen worden. Het op deze wijze verkregen bedrag wordt voldoende geacht om in 25 a 30 jaren de aanleg, de verlegging en de omvangrijke verbetering aan de daar voor in aanmerking komende wegen te bekostigen. Niet aan alle wegen zal de op brengst van deze belasting ten goede komen, maar alleen aan die wegen die op 't Rijkswegenplan of op *n goedge keurd provinciaal wegenplan voorko men. De bedoeling is n.l. dat een Rijkswe genplan zal worden vastgesteld, bevat tende de bestaande en de aan te leg gen wegen welke hoofdverbindingen zullen vormen voor doorgaand verkeer met motorrijtuigen. Daarnaast zullen de Staten van ie dere Provincie hebben vast te stellen, een provinciaal wegenplan bevattend de bestaande en de aan te leggen we gen, welke naast de wegen voorkomen de op het Rijkswegen plan, in de Pro vincie noodig zijn als verbindingen voor doorgaand verkeer met motorrij tuigen en de wegen die voor het alge meen verkeer eerlang beteekenis zul len krijgen. Zulk een wegenplaji wordt noodig geacht in de eerste plaats opdat syste matisch gewerkt kan worden. De Memorie van Toelichting merkt daaromtrent *o.m. het volgende op: „(Zijn middelen beschikbaar om te bekostigen wat zonder groote schade voor het algemeen niet langer onge daan kan blijven, te weten een afdoen de verbetering van den toestand der groote verkeerswegen, dan behoort zoo spoedig mogelijk die verbetering naar een het geheel omvattend plan te worden ter hand genomen. Immers is het van het grootste ge wichtdat de reorganisatie van het Nederlandsche wegennet niet plaats vipde zonder dat althans in zekere mate daarbij een bepaald stelsel wor de gevolgd, waardoor voorkomen zal wórden, dat de verschillende wegbe- heerders, en wel in de eerste plaats het Rijk en de Provinciën zonder het noodige onderlinge overleg en zonder acht te slaan op eikaars plannen tot het verbeteren van hun wegennet "over gaan. Het geldt uiteraard niet alleen be staande, maar ook nog aan te leggen wegen en voorts niet alleen wegen in* onderhoud bij het Rijk, maar ook we gen in onderhoud bij Provinciën, bij gemeenten, bij waterschappen, bij bij zondere personen of instellingen. In de eerste plaats komt in aanmerking de aanleg of verbetering van die wegen, welke hoofdverbindingen vormen voor doorgaand verkeer, hoofdzakelijk ten gebruike van motorrijtuigen, welke óf alleen door snelheid óf alleen door zwaarte óf door beide tegelijk veel hoo gere eischen aan den weg stellen dan wagens en rijtuigen met dierlijke kracht voortbewogen. Die wegen vor men te zamen het Rijkswegenplan." „Naast die hoofdverbindingen (het primaire net) komen in aanmerking wegen, welke noodig zijn als verbin dingen voor doorgaand verkeer, hoofd zakelijk tusschen de grootere gemeen ten, maar ook óf tevens tusschen twee aangrenzende Provinciën óf tusschen een der grootste of der grootere ge meenten en een kleine gebeente (het secundaire net) verder nog wegen, wel se op het oogenblik van de vaststel ling van de nader te noemen wegen plannen nog niet van zeer veel betee kenis voor het algemeen verkeer zijn, doch die zoodanige beteekenis voor het verkeer eerlang zullen krijgen. Deze wegen zijn voor een deel in be ieer en onderhoud bij de Provoinciën, foor een deel bij gemeenten en water schappen, voor een deel tenslotte bij net Rijk of bij bijzondere personen of instellingen. Zij vormen samen de elf provinciale wegenplannen. Het gaat er nu allereerst om, door samenstelling van die twaalf wegen plannen. een net voor al die verbin dingen voor het geheele Rijk te ont werpen in verband met de vermoede lijke behoeften voor de toekomst, wel ke toekomst noch tot een enkel jaar beperkt noch tot een langdurig tijd perk uitgebreid kan worden." Vervolgens is zulk een wegenplan noodig omdat het als grondslag kan dienen voor de verdeeling der beschik bare gelden tusschen het Rijk en de Provinciën. Volgens het ingediende ontwerp zal de verdeeling plaats vinden in verhou ding tot de lengte van de wegen, ech ter met dien verstande, dat het Rijk aanvankelijk in verhouding meer dan de andere onderhoudsplichtigen ont vangt. Dit wordt billijk geoordeeld omdat de uitgaven voor de door het Rijk als hoofdverbinding te onderhouden we gen per K.M. dooreen genomen veel meer zullen beloopen dan die voor de vvegen die voor rekening van de an dere onderhoudsplichtigen komen. Daarbij komt, „dat de ten laste van het Rijk zijnde of te brengen bestaan de en nieuwe wegen en bruggen teza men het primaire wegennet vormen, bestemd vooral voor het doorgaande verkeer en dat het voor een doelmati ge wegen politiek een eisch moet wor den geacht de totstandkoming van dat primaire net zooveel mogelijk te bespoedigen, zonder daarbij- de nood zakelijkste verbeteringen van het se cundaire en van een deel van het ter tiaire wegennet uit het oog te ver liezen. Naarmate aan de allereerste behoef ten van het primaire net voldoening is geschonken, kan het voor de se cundaire en voor een deel van de ter tiaire wegen te bestemmen deel der belastingopbrengst toenemen." Vandaar, dat wordt voorgesteld om de secundaire en bedoeld deel der ter tiaire wegen gedurende de eerste vijf jaren voor ten hoogste 30 pet. in de belastingopbrengst te doen deelen, ge durende de volgende vijf jaren voor ten hoogste 35 pet. en gedurende de daarop volgende vijf jaren voor ten hoogste 40 pet. Binnen de grens dier percentages wordt het aandeel jaar lijks door de Kroon,'volgens den aan- geduiden maatstaf vastgesteld. Na verloop van 15 jaren kan dan de toestand opnieuw onder de oogen worden gezien. In de M. v. T wordt er nog speci aal de aandacht op gevestigd, dat naar het voorgedragen stelsel de an dere onderhoudsplichtigen van de se cundaire en een deel der tertiaire we gen ook van de opbrengst der rijwiel- belasting een deel zullen ontvangen en dat het aandeel der opbrengst zoo van wegen- als van rijwielbelasting nagenoeg alle Provinciën in staat zal stellen spoedig dubbel zooveel ais nu in de Provincie te besteden of te doen besteden aan de. secundaire wegen en een deel der tertiaire wegen, zonder uit ,eigen middelen meer er aan ten koste te leggen. Wij meenen hiermede den hoofdin houd van het ingediende ontwerp, dat van zeer veel beteekenis moet worden geacht, te hebben weergegeven. In een volgend nummer hopen we neg op enkele onderdeelen ie aan dacht te vestigen. STADSNIEUWS. Chr. J.V. „Prediker XII: la." De Chr. Jongelingsvereeniging „Pre diker XII: la" had gisteravond in de Stadsgehoorzaal een feestavond ter ge iegenheid van haar 65-jarig bestaan. De groote zaal was flink bezet; onder de talrijke aanwezigen, waaronder ook velen die van elders waren overgeko men. merkten we o.m. op den burge meester en zijne echtgenoote, wethou der J. B. Meynen en Mr. Dr. J. Schök- king, oud-minister van Justitie. De samenkomst werd geopend doo£ den voorzitter, den heer C. A 11 e r s, die liet zingen Ps. 103:1, voorging in gebed en vervolgens de aanwezigen welkom heette. Het werk der jonge lingsvereeniging is oppervlakkig ge zien maar weinig beteekenend, doch zouden er niet velen zijn voor wie de ze vereeniging toch van groote betee kenis is geweest? Want het doel eener jongelingsvereeniging is toch in de eerste plaats de studie van Gods Woord, en er zijn er velen Spr. heeft dit in deze dagen op treffende wijze gezien die aan „Prediker", hun Prediker, de beste herinneringen hebben. Veel is er geschied in de 65 jaar van haar bestaan, doch Spr. zal daar verder niet veel van zeggen, want de plicht een feestrede te houden rust niet op hem. Spr. heet vervolgens onder applaus der vergadering den burgemeester en Mev. de Gijselaar welkom, alsmede weth. Meynen en de oommissie van Toezicht, van welker leden Dr. Schok- king de eerste is en waartoe ook de feestredenaar Ds. H. Thomas behoort. De samenkomst zal verder worden op geluisterd door declamatie van den heer J. Feyten van. Utrecht, door mu ziek van de heeren J. Rameaux (vi ool) en H. de Lange (piano) en door zang van een dameskoor onder leiding van den heer J. C. B. Hüner. Spr. eindigde met de aanwezigen 'n prettigen, recht feestelijken avond te wenschen. Nadat vervolgens het dameskoor op zeer verdienstelijke wijze eenige lie deren had ten gehoor© gebracht, was het woord aan Ds. H. Thomas tot het houdën zijner feestrede. Spr. begon met de feestvierende ver eeniging van harte geluk te wenschen. Een behoorlijke gelukwensch is als Ja nus, de Romeinsche god met de twee aangezichten; zij behoort een dankba ren blik achterwaarts en een hoopvol- len blik vooruit te werpen. De vereeniging is een eenvoudige vereeniging en haar leden zijn altijd geweest kinderen der kleine luyden, van de arbeiders en middenstanders. Wat wij „elite" noemen of behooren te noemen, wordt in het Christelijk vereenigingsleven maar sporadisch gevonden. De hooge aanzienlijkheid vindt men, met een enkele uitzonde ring, bij ons niet. Wij zijn de bakkers, de smeden, de kleermakers, de winke liers, en daaruit is ook „Prediker" voortgekomen. En daar behoeven we ons niet voor te schamen: niet de „mijnheeren" maar het arbeidende volk zijn ten allen tijde de kern ge weest van de Nederlandsche natie. Spr. waardeert de lichamelijke oefe ning, hij ziet liever een jongeman die God oprecht vreest en de groote buik- zwaai kan maken, dan een zelfden, doch zoo stijf als een hark. Doch als 'tmoet kunnen we ook zonder gym nastiek. Elia stond stijf op zijn stuk tegenover die idiote Baaispriesters, die tegen het altaar opsprongen, maar toen hij zich voor zijn God verootmoe digde, was hij zoo lenig', dat hij het hoofd tusschen de'knieën had. Zoo moet de Christen zijn: vaardig en sterk tot Gods eer! De jubileerende vereeniging heeft in de 65 jaren van haar bestaan in onze stad, die een ville lumière is, een plaats der eere ingenomen. Zij heeft menschen van verschillende kerken in haar midden vereenigd, iets wat ook Spr. al is hij Gereformeerd, wel waardeeren kan, reeds hierom omdat de menschen soms beter en ook wel eens slechter dan hun beginsel en hun theorieën zijn, hetgeen spr. met eenige welgekozen voorbeelden illustreert. De Christen mag niet enghartig en klein zielig zijn. Wij moeten elkaar onder ling waardeeren. De „Prediker" is nu een 65-jarige burgerjuffrouw; Spr. zegt dit niet spot tend, want onder deze vrouwen zU 'n groote dosis Hollandsche degelijkheid en godsvrucht. Spr. wil de felicitatie ook nog even van den anderen kant zien. Spreker wenscht de vereen, nog tal van jarefi toe De Prediker staat zoowat midden in den Bijbel (ziet het maar na), moge zoo ook de Bijbel midden in den „Pre diker" staan. Bij de J.V. staat het kennen op den voorgrond, doch moge zij waken, niet in het modderig spoor van het intel lectualisme te verzeilen. Wachte zij er zich voor van het voedzaam brood der Schrift steenen te maken. Jez.us heeft gezegd: wij moeten God liefhebhen, met geheel ons verstand, maar ook met geheel onze ziel en met al onze krachten. Zijt dan standvastig, onbe weeglijk, altijd overvloedig in 't werk des Heeren, zoo eindigt Spr. zijn rede, dan zal uw afbeid niet ij del zijn in den Heere. Nadat de violist, begeleid door de piano, Schiller Concert D dur No. 4 van F. Seits gespeeld had, was het woord aan den heer J. Feyten, die een gedeelte uit ,,1848" va-n Da Costa voor droeg. Het verdere gedeelte van den avond werd op gezellige wijze met mw ziek en zang doorgebracht: het was een waardige herdenking van het der tiende lustrum van „Prediker," Het feest van heden. In de groote achterzaal van het ver- eenigingsgebouw in de Jan Vossen- steeg, die 'voor deze gelegenheid fees telijk was versierd, werd hedenmor gen de herdenking met vereenigings- leden, reünisten en genoodigden voort gezet. De druk bezochte vergadering werd geopend door den leider, den heer C. Allers, die bij den aanvang liet zingen Ps. 146:1 en 4, en Prediker XII voorlas. In zijn openingswoord verwelkom de de voorzitter de vele aanwezigen, in het bijzonder Dr. F. J. Los uit Am sterdam, die als spreker zou optreden. Naar aanleiding van de aanwezig heid veler oud-leden, wees spr. erop, dat „Prediker" onder hen nog steeds vele vrienden heeft. Dikwijls bemerkt spr. dat de oud-leden, onverschillig of zij nog in Leiden wonen of elders, op den lOen Juni oltijd denken aan den verjaardag van de vereeniging, waar van ze eenmaal met zooveel genoegen deel hebben uitgemaakt. Spr. heette ook de afgevaardigden van de verschillende zusterverenigin gen hartelijk welkom, en las tevens verschillende gelukwenschen voor. Met den wensch dat allen een ge noeglijken dag zullen hebben verklaar de spr. de vergadering voor geopend. Hij vaf daarna het woord aan Dr. F. J. L d s uit Amsterdam, oud-eere lid der vereeniging. Dr. Los ving aan met verschillende momenten uit het leven van Prediker XIIla naar voren te brengen, zoo als de oprichting, de in gebruikne ming en het weder verlaten van de verenigingsgebouwen, eerst aan de Middelstegracht en ten slotte in de Jan Vossensteeg. Betreffende het laat ste zeide spr, dat hem een ding- hin dert, n.l. het Bouwfonds. Niet alsof het op zichzelf niet goed zou zijn, maar het had allang niet meer noo dig moeten zijn, Het zou zoo mooi zijn als we den penningmeester van het fonds eens konden laten afzwaaien met een pen sioentje van f 1000, omdat zijn' taak was afgeloopen. De spreker hield overigens een wel sprekend betoog over de kracht van het geloof, en wel naar aanleiding van de bekende geschiedenis van Paulus voor Agrippa, waarin de Apostel met een beroep op de kennis die de Koning heeft van het getuigenis der profeten, dezen bijna beweegt christen te wor den. Door ons geloof, door ons gebed, door ons woord kunnen we op de ziel van anderen dus grooten invloed, oe fenen. Maar dat wij bijna bewegen en bijna bewogen worden is niet voldoende. Misschien hebben we allen aan „Pre diker" veel te danken om de vriend schap, die we er genoten hebben, of omdat we op de Schrift een juisteren blik hebben gekregen. Dat alles is echter niet voldoende. Wij moeten al- lep persoonlijk Jezus hebben leeren kennen, met Hem levend contact heb ben gekregen om voortaan alleen uit Hem te kunnen leven. Alleen wan neer „Prediker" daartoe het middel is mogen geweest zijn, kunnen we waar lijk spreken van zegen. De heer Allers dankte Dr. Los voor zijn kostelijken speech zich daarin aan sluitende bij het applaus der vergade ring, en gaf vervolgens.de leiding over aan den voorzitter van „Prediker XII vs. la: den heer L. Questroó. Deze richtte in de eerste plaats een woord van dank aan de feestcommissie, die deze feestviering zoo uitnemend heeft voorbereid. Achtereenvolgens voerden hierna verschillende sprekers het woord. De rij werd geopend door den heer P. Mazurel, eere-voorzitter der ju bileerende vereeniging, die de feest vierende bepaalde bij het woord uit Ps. 84: Hij zal genade en eere geven. Genade is ons ruimschoots gegeven, zoowel in den zegen en de vriendschap die we met elkaar hebben genoten als in de versterking van het persoonlijk geloof, die vele vrienden hier hebben gekregen en waardoor van de heenge gane "vrienden er velen met vrede zijn ontslapen. En eere heeft Prediker ook ontvan gen. Door den naam die er van haar is uitgegaan en door de groote man nen, waaronder b.v. verschillende pre dikanten die uit haar leden voortge komen zijn. Tenslotte bood spr. onder applaus namens de oud-leden de vereeniging Prediker een cadeau aan, in den vorm van een nieuwe electrische verlich tingsinstallatie met de geroemde Zeiss-Spiegel-paraboollampen. Spr. verbond er den wensch aan, dat dit licht een beeld zou mogen zijn van het licht waardoor de vereenigings- leden moeten worden geleid bij de be>J spreking van Gods Woord. De heer Questroo dankte na mens de vereeniging, en droeg het ge schenk op aan de zorg van het bouw fonds. Namens de jongeliedenvereeniging die van „Prediker" uitgaat, wenschte de jongeheer Bergman haar geluk met dit jubileum piet den wensch, dat zij nog vele jaren zou blijven bestaan, opdat later ook de leden der Jongelie denvereeniging van haar werk zullen kunnen genieten. Namens zijn veree niging bood spr. als cadeau aan een fraaie vaandelkast, waarvan hij de tee kening, in afwachting van 'de defini tieve afwerking alvast aan 't bestuur ter hand stelde. De voorzitter dankte ook dezen spre ker en aanvaardde het geschenk met eenige toepasselijke woorden. De heer P. A. Kouwenhoven bracht den gelukwensch over van de J.V. op G. G. „Obadja." De J.V. op G.G „Dr. Bavinck" lnd "en chriftelijker Igelukwensch eezmidcn. v aarbij zij ook Prediker oen hm Mirv-r bestaan en een zegenrijkeronl re wensch te Over de keus do>' irud-M'-n mogen we het niet altijd zbn, o- het doel wèl. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage- lijk» geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De viering van het dertiende instrmn van „Prediker". Meeting der Gerei. Jongelings- en Meisjesvereenigingen te Koudekerk. Buitenland. De Commissiebenoemingen der Int. Arbeidsconierentie over zeelieden- kwesties. De Braziliaansche afgevvaardigde woonde gisteren dè zitting van den Volkenbondsraad bij. De Spaansche gedelegeerde ter Raadszitting heeft verklaard dat hij niet aan de «temmingen zal deelnemen. De voorstellen van Péret zijn door den Franschen ministerraad aanvaard Een incident in de Hongaarsche Commissie te Genève. De heer Boe hm er sprak namens de oudste onderafdeeling van „Predi ker" n.l. de Zondagsschool Spr. wees op het nauwe verbant dat er tusschen fie vereenigingen en de onderafdeeiin- gen bestaat en vervo'gena ook op de hcoge, vooral geestelijk hooge -dótee kenis van de vorming die de jeugd zoowel in de onder&Jdee'ing »u als in de vereeniging Prediker zelf geniet. De Chr. J.V. „Dient den Heer' bracht baar gelukwenschen over hij monde van den heer R e t e 1, lie mede ge waagde van de geestelijke eenheid die er tusschen zijn vereeniging on Pre diker bestaat, ook al verschilt soms hei inzicht omtrent practische dingen. Ten slotte werden de verschillende sprekers gezamenlijk door den heer Questroo beantwoord. Hij consta teerde, dat juist kleine meeningsver- schillen het leven van elke vereeni ging, elk in haar eigen milieu en ge zichtskring frisch en stroomend hou den. En zeker is, dat wij allen eenzelf de doel hebben, n.l. voor Gods eer op te komen op elk gebied. Hierna had nog een merkwaardige huldiging plaats. Het betrof den ruim zeventig jarigen heer P. Warmenho- ven, een der oudste leden voor wicn Prediker op geestelijk gebied tot veel zegen is geweest en aan wien de ver eeniging ook veel heeft te danken, voornamelijk door "hetgeen hij als lei der der Zondagsschool deed. Hij werd door zijn mede-veteraan P. Mazurel pittig toegesproken, die hem ten slotte namens tegenwoordige en oüd-leden een fraai gemonteerden wandelstok met zilveren knop aanbood. De leden ko zen dit geschenk omdat de heer W. on langs met spr. op een wandeling naar Den Haag had uitgelaten, dat tegen woordig „zijn been en wat spoediger moe begonnen te voelen". De heer Warmenhoven bedankte in een opgewekte speech, en sei zich nog altijd met veel genoegen te geven waar Prediker hem kan gebruiken. Een voorstel van den heer C. Mazu rel om een telegram van hulde te zen den aan H. M. de Koningin werd geest driftig begroet met applaus, en het zingen van het Wilhelmus. Tevens werd op voorstel van den hr. v. Cittert besloten een telegram te verzenden aan den oprichter, den heer J. J. H. Burger. Hierna ging men aan den koffie maaltijd, waarbij Ds. H. Thomas, eere lid een tafelrede hield. Te een uur vereenigden zich de deel nemers voor het stadhuis, waar de extra-tram gereed storfd om hen naar Den Haag te brengen, vanwaar een tocht werd gemaakt naar „Kijkduin" met de stoomtram, die aan de Lijnbaan •de passagiers opnam Te Kijkduin werd in het Wilhelmi- na-hotel aan de deelnemers een diner aangeboden. Te kwart voor acht hedenavond zou men weer in de stad terug zijn, waar na te 8 uur de avond-feestvergadering zou aanvangen in het vereenigingsge- bouw aan de Jan Vossensteeg. Onze schilders en schrijver- in de vorige eeuw. Gisteren hield Prof. Dr. Gerard Brom, hoogleeraar te Nijmegen, voor de Maat schappij der Ned. Letterkunde een le zing over bovenstaand onderwerp. Spr. aanvaardt een geleding van de negentiende eeuw naar net geslacht van '40 en dat van '80. De romantiek vormde vooral den historisch en zin, waar mede ook de beeldende kunst beschouwd werd. Potgieter beschreef in sijn Rijks* mm allerlei wat hij niet zag. omdat hij een verlanglijst van stoffen leverde, p'(j verweet aen zeventiende eeuwers ge, tvrche natuur te hebben weerge ver 1 u- eere van onze zeehelden: en zoo wilde Hoidük met Hiafcorisohe l^od-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1