CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS JAARGANG DINSDAG 8 JUNI 1926 NUMMER 1S41 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 ITTTrrnillll MWIIIIIMII^TBWrTrilWBIBIWilllll lit nummer bestaat ui* TWEE Bladen. EERSTE BLAD. De Wegenbelasting. i. De Regeering, van oordeel lat het oodig is om van Rijkswege een bo asting te heffen en andere voorzie1- ïingen te treffen ter verzekering van len aanleg, de verbetering en het 'on- lerhoud van openbare verkeerswegen leeft thans bij de Tweede Kamer aan langig gemaakt een wetsontwerp tot iet heffen van een wegenbelasting. De bedoeling, die de regeering met eze belasting heeft, en de wijze, waar p zij haar doel tracht te beruiken, vordt in de bij het ontwerp gevoegde lemorie van Toelichting breedvoerig lite enge zet. Wij ontleenen daaraan het volgen- ïe. De even snelle als sterke ontwik keling van het verkeer over de open- lare wegen, in hoofdzaak toe te chrijven aan de vermeerdering van et aantal motorrijtuigen van allerlei oort, heeft tot gevolg, dat lie we ten. over het algemeen genomen, niet •oldoen aan de eischun van het ver deer. Een groot aantal van die weg *n, /ver welke het snel en het zwaar ver- ,eer met motorrijtuigen in de forste laats zich dienen te bewegen, is .oo ai niet over de geheele lengte, Jan toch hier en daar te smai; en leeft vele hinderlijke, zelfs gevaar op everenende bochten; bevat bruggen an onvoldoende samenstelling of af- neting terwijl de overgangen over de ,roote rivieren zelfs gebrekkig moe- en worden genoemd. Vele van die wegen behooren om vangrijke verbetering te ondergaan, „ndere zullen geheel of gedeeltelijk jmgelegd dienen te worden, terwijl lier en daar de verbetering van een veer of de vervanging van een veer door een brug niet lang meer kan uit olijven. Van de meeste dier wegjïi zal de verharding verbreed of uit andere jestanddeelen opgebouwd moeten wor ien. Bovendien zullen enke'e nieuwe wegen aangelegd behooren te worden. Bij dit alles komt, dat het onder- noud van het geheele samenstel der iieuw aangelegde, der verbeterde en der thans in voldoenden staat verkee- rende wegen, zooal niet per vk. M. dan toch absoluut (tengevolge van het groo ter oppervlak en het intenser ver keer) meer uitgaven dan thans vor deren zal." De Regeerijig acht het overbodig, haar meening, dat afdoende verbete ring dringend noodig is, te staven het zij door een opsomming van al de ge breken, welke de openbare wegen nu vertoonen. hetzij zelfs door het noe men van enkele sprekende voorbeel den. Even overbodig mag wel hieten een betoog, dat vooral het verkeer met zware motorrijtuigen het onderhojid dermate heeft verzwaard, dat de we gen in onbevredigenden staat verkee- ren, alsmede dat hoofdzakelijk voor het verkeer zoo met lichte als met zware motorrijtuigen de behoefte aan verbetering, verbreeding en nieuwen aanleg steeds dringender wordt. Nadat vervolgens herinnerd is aan een rapport van de Vereeniging „Het Nederlandsche Wegen-Congres" waar in onder aanvoering van cijfers en fei ten betoogd wordt dat de weggebrui kers in de kosten van onderhoud en verbetering van het wegennet behoo ren bij te dragen, met welk rapport de in 1923 ingestelde Staatscommissie zich geheel kan vereenigen, vervolgt de Memorie: „Omvangrijke onderzoekingen en be rekeningen, zoo van wege het Rijk en de Provinciën ingesteld, als door ver schillende deskundigen en belangheb benden verricht, voeren tot de slot som, dat, tot verkrijging van een be hoorlijk net van wegen. Ie. voor door gaand verkeer, dat de voornaamste gemeenten verbindt en op buitenland- sche netten aansluiting geeft; 2de voor het verkeer tusschen verschil lende streken en van belangrijke ge meenten in dezelfde of in een naburi ge Provincie gelegen, een bedrag van ruim 300 mill, gulden zal worden vereischt, zulks alleen voor aanleg van nieuwe en voor gedeeltelijke om legging en omvangrijke verbetering van bestaande wegen. Bovendien zal voor onderhoud en voor minder omvangrijke herstelling of verbetering minst genomen even veel moeten uitgegeven worden als in de laatst verloopen jaren is be steed voor onderhoud en verbeterin gen van geringen omvang. Daarbij is er op gerekend, dat voor verbetering van rivierovergangen door het Rijk in samenwerking met andere belangheb benden omvangrijke uitgaven noodig zullen zijn. De tegenwoordige uitgaven voor on- BUREAUHooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 derhoud en verbetering van geringen omvang van de hier in aanmerking komende wegen kunnen worden ge steld per jaar op 4J4 millioen gulden voor het Rijk en op 5 millioen gulden voor de andere wegbeheerders. Neemt men aan, dat de aanleg, de omlegging en de omvangrijke verbete ring in 25 a 30 jaren zullen zijn te vol tooien, dan valt te rekenen op gemid deld ruim 12 a 10 millioen gulden voor aanleg enz. en op 9H millioen gulden voor onderhoud, samen op on geveer 21 millioen gulden gemiddeld per jaar. Bij een opbrengst van voorshands ruim f 6.000.000 uit wegenbelasting en eveneens ruim f6.000.000 uit rijwielbe lasting, gevoegd bij bet bedrag, dat uit andere middelen door bet Rijk zal ten koste gelegd worden (f 4.500.000; en door andere onderhoudsplichtigen (f 5.000.000), samen bijna f 22.000.000, kan gerekend worden, dat gedurende dat 25- a 30-jarig tijdvak de noodige middelen voorbanden zullen zijn." Prof. dr. L. E. Goester. Benoemd is tot gewoon hooglee raar aan de Rijksuniversiteit alhier, in de faculteit der wis- en natuurkun de voor onderwijs in de pharmacogra- pbie en de galeniscbe pharmaeie, zoo mede in receptuur aan medische stu denten aan die universiteit, dr. L. G o e s t er, thans buitengewoon hoog leeraar aan die Universiteit. Prof. dr. Goester werd 27 Juli 1872 te Montfoort geboren, bezocht de kost school van zijn vader te Wijk bij Duur stede en deed in 1889 bet literarisch- mathematisch examen. Daarna was hij gedurende een jaar in een apotheek werkzaam; in 1891 deed hij het exa men voor apothekers-assistent. In het zelfde jaar werd hij aan de gemeente lijke universiteit te Amsterdam als student in de pharmaeie ingeschreven en in 1895 slaagde hij voor het apothe kersexamen. In 1879 deed hij met goed gevolg het staatsexamen B tot toela ting aan de universiteit. In 1898 slaag de' hij voor het candidaatsexamen m de pharmaeie en in 1899 voor zijn doc toraal. Kort daarop vertrok hij naar Zud-Afrika, waar hij benoemd was tot leeraar.in de natuur- en scheikunde aan het staatsgymnasium te Pretoria. Tengevolge van den Zuid-Afrikaan- schen oorlog keerde hij in 1901 naar Nederland terug. Hij vestigde zich toen te Weesp als apotheker Na een jaar als zoodanig werkzaam te zijn ge weest, werd hij benoemd tot inspec teur van de volksgezondheid te'Zwolle In 1903 werd hij aan de gemeente lijke universiteit te Amsterdam bevor derd tot doctor in de pharmaeie op 'n proefschrift getiteld: Eenige systema- tisch-anatomische onderzoekingen over het geslacht gomphocarpus. In 1916 werd hij inspecteur van volksgezondheid te 's-Gravenhage. Gedurende den tijd, dat hij te Zwolle inspecteur was, heeft hij zich in het bijzonder bezig gehouden met de orga nisatie van het toezicht op de 'evens- middelen voor de noordelijke provin cies, waarvan de totstandkoming van de provinciale keuringsdiensten in Friesland, Groningen en Drente het gevolg is geweest. In den Haag heeft hij een werkzaam aandeel gehad in de totstandkoming van de Warenwet. In tal van tijdschriften zijn artike len van zijn hand verschenen; o.a. in het Pharmaceutisch en in het Che misch Weekblad. Voorts zag van zijn hand het licht de bewerking van het deel Pharma- cognosie in de uitgave van Shröder en de Zaayer, handleiding bij het on derwijs in de receptuur (Wolters, Gro ningen) In 1918 verscheen daarvan de derde druk. Den 13den October 1920 aanvaard de hij het ambt van buitengewoon hoogleeraar in de pharmocraphie en de galenische pharmaeie aan de Leid sche universiteit met een rede over: De ontwikkeling der pharmacognosie. Prof. Dr. H. A. Lorentz. Naar wij vernemen, zal Prof. Dr. H. A. Lorentz zich begin September voor den tijd van 4 maanden naar Zuid- Amerika begeven, waar hij is uitge- iioodigd aan de Universiteit te Pasa dena (Californië) en enkele andere uni versiteiten een reeks colleges te geven. Quisque Suis Viribus. Het oudste theologisch studentenge zelschap te Leiden, Quisque Suis Viri bus, herdenkt Woensdag 9 en Donder dag 10 dezer zijn 8ö-jarig bestaan. Dit 17de lustrum zal op feestelijke wijze worden gevierd. Eigenlijk was de her denkingsdag 19 Februari, doch we gens omstandigheden is de herden king tot 9 en 10 dezer moeten worden verschoven. Mannen ais wijlen de hoogleeraren Wildeboer, Pyper en H. G. Kleyn, hebben, toen zij nog student waren, tot de meest vooraanstaande leden van het gezelschap behoord en ook de hoogleeraren Eeramans en Van den Bergh van Eysinga zijn er lid van geweest. De feestelijkheden vangen aan Woens dagmiddag vierr-uur met het afhalen der reünisten aan het spoorwegstation Na aankomst van de treinen uit de richtingen Amsterdam, Rotterdam en Utrecht zullen de reünisten op het sta tion worden verwelkomd, waarna in landauers naar het academiegebouw wordt gereden, waar de praeses van Quisque Suis Viribus, de heer W. F. H. Ter Braak, de reünisten zal toespre ken. Vervolgens zal in huize Bruyns het bestuur voor de hoogleeraren der theologische faculteit, de reünisten en de besturen van zustergezelscliappen een receptie houden, waarna er, even eens in Huize Bruyns, een feestmaal tijd zal zijn. Des avonds wordt de herdenking voortgezet met een bijeenkomst in de sociëteit Amicitia. Hier zal dr. Bee- rens, predikant te Utrecht, een lezing houden over: De grondslag der R.K. moraal, waarna dr. Sevenster uit Ter schelling een exegese zal geven. Tot besluit van den eersten dag is er een souper. De feestviering den tweeden dag zal bestaan uit een rondvaart over de Ka- gerplassen. Med. Faculteit der L. Studenten. Officieel zijn candidaat gesteld voor het bestuur van de medische faculteit de Leidscbe studenten voor bet jaar 1926-1927: P. J. Kooreman, praeses; mej. H. P. Borger ab actis; M. Ch. Boon van Ocksée, quaestor; P. Wil- dervanck de Blécourt, assessor I; J L. H. Wilkens, assessor II; E. J. Roelfse- ma, assessor III en L. J. van der Laan, assessor IV. Bevestiging en Intrede. Zooals wij indertijd reeds in bet kort meegedeeld hebben, zal de heer H. J. Kouwenboven Jr. candidaat al hier, a.s. Zondag bevestigd worden en intrede doen als predikant der Geref. Kerk te Leidsckendam. Als bevestiger treedt in de ochUnd- godsdienstoefening op Ds. H. J. Kou- wenhioven, predikant der Geref Kerk alhier. Des namiddags zal de beves tigde zijn in treepredikatie houden. Opleiding van werkloozen. In de commissie van advies voor So ciale Zaken is een voorstel behandeld en aangenomen om B. en W. te advi- seeren een cursus op te richten ter op leiding van opperlieden en grondwer kers tot metselaar. De aanleiding daartoe is, dat sedert eenige jaren een vrij groot aantal op perlieden en grondwerkers blijvend werkloos was, terwijl er daarentegen onder de. metselaars weinig of geen werkloosheid voorkwam. Daaruit heeft men afgeleid, dat er in de ge noemde branches een permanent over compleet aan arbeidskrachten is waar aan men nu wil trachten een eind te maken door een aantal opperlieden tot metselaar op te leiden. Jubileum. De heer L. C. Henzen, reiniger bij de gemeentereiniging, zal op 13 Juli a.s. 25 jaar in dienst van de gemeente zijn. Examen apothekers-assistent. Opgeroepen 4 candidaten; geslaagd de dames J. M. Berghuijs, geb. te Rot terdam en A. H. Wouters, geboren te Delft. BINNENLAND. Baron van Wijnbergen. Het lid der Tweede Kamer, mr. H. baron van Wijnbergen, werd Zondag ochtend in het St. Anthonius-gasthuis te Utrecht opgenomen tot het onder gaan eener lichte operatie. De troonrede radiografisch uitge zonden? De Directie van de „Avondpost" heeft het verzoek tot H. M. de Koningin ge richt om de trponrede in September a.s. radiografisch te doen uitzenden, opdat honderdduizenden Nederlanders den klank van Hr. Ms. stem ook zullen kunnen hooren. Een Geref. Jongelingsb. in Z.-Afrika. Blijkens een bij den Geref. Jonge- lingsbond hier te lande ingekomen schrijven is ook in Zuid-Afrika een bond van Christ. Jongeliedenvereeni- gingen op Geref. grondslag opgericht, waarbij reeds 16 vereenigingën met 400 leden aangesloten zijn. De bond heeft ook reeds een eigen orgaan „Die Bondsblad" orgaan van die bond van Kristelike Jongeliede Ver eenigings op Geref. grondslag in Zuid- Afrika, dat verschijnt onder het motto „Laat u lig also skijn in die wereld. Het bondsbestuur van den Ned. bond van Jongelingsvereenigingen op Geref. grondslag zal zich via de commissie voor het contact met het buitenland met deze nieuwe organisatie in ver binding stellen. Nederlandsche Bond in Duitschland. De oud-minister van onderwijs, kun sten en wetenschappen, dr. J. Th. de Visser heeft zich bereid verklaard, op het feestcongres van den Nederland- schen Bond in Duitschland ter viering van het eerste lustrum op Zaterdag 9 October de feestrede te houden. Dr. de Visser is tevens toegetreden tot het eero-comité tot voorbereiding van dit congres. Vereeniglqp van Raden van Arbeid. Gisteren is te Amsterdam de alge- meene vergadering gehouden der Ver eeniging van Raden van Arbeid, welke werd bijgewoond door den minister van arbeid, handel eo nijverheid, dr. J. R. Slotemaker de Bruine en andere autoriteiten. De voorzitter der vereeniging, de beer dr. E. B. F. F. baron Wittert van Hoogland, opende de bijeenkomst, ter herdenking van het eerste lustrum saamgeroepen. Hij ging de geschiede nis der sociale verzekering na in de achter ons liggende periode maar gaf tevens uiting aan de verwachtingen, op wier verwezenlijking in de naaste toekomst gerekend wordt.. Van den aanvang af hebben de Ra den van Arbeid een moeilijken strijd gevoerd tegen het publiek, dat onwel willend tegen de staatsambtenaren op trad, betzij uit misnoegen tegenover wettelijke bepalingen, die moeite ver oorzaken, hetzij omdat zij, die voor deel van het stelsel zullen trekken, het belang ervan niet inzien. Al valt het te betreuren, dat de ziektewet-Talma niet werd ingevoerd, toch brengt spr. oprecht hulde aan mi nister Aalberse, dat hij de Ouderdoms wet aan het volk heeft gegeven en de Invaliditeitswet heeft ingevoerd. Reeds 1 Juli 1920 waren niet minder dan 209.744 kostelooze renten ingevol ge artikel 28 der Ouderdomswet toe gekend, terwijl de overige renten in dezelfde verhoudingen werden uitge keerd. Dat minister Aalberse ook den land arbeiders de hoog noodige verzekering tegen ongevallen heeft gegeven, kan spr. niet anders dan met instemming memoreeren, ook al acht hij de geko zen organisatie verkeerd. Nauwlettend heeft de vereeniging als bij uitstek deskundige, immers uit gerust met de ervaring der practijk, den gang van zaken bij de sociale ver zekering gadegeslagen. Het uitgangs punt bij de sociale verzekering moet, welk stelsel men ook aanvaardt steeds dat zijn, dat op de minst kostbare wij ze, de grootst mogelijke waarborgen aan de verzekerden gegeven worden. Dit kan worden bereikt door een over- heidsmonopolie, waarbij den arbeiders de grootste zekerheid van een goede uitvoering der wet gegeven wordt of door de uitvoering op te dragen aan organen, opgebouwd uit en gegroeid in de practijk van het maatschappe lijk leven. Om die reden heeft de vereeniging met voldoening kennis genomen van het voornemen der vorige regeering-, dat de uitvoering der Ziektewet, na dat deze gewijzigd is. ook in dezen zin. dat meer ruimte wordt gelaten aan hetgeen in de maatschappij is opge komen, geboden is. Dat de uitvoering der Ziektewet '13 op die wijze kan geschieden zonder belangrijke kosten, zet spr. uiteen in het vervolg van zijn rede. Wij staan nog steeds bij den aan vang van een nieuwe wetgevende pe riode. Met. genoegen heeft spr. gecon stateerd, dat de tegenwoordige minis ter van arbeid zich vóór het stelsel- Talma heeft uitgesproken met correc ties. In dit stelsel kan men plaats la ten voor uitingen van het particulier initiatief. Vrije kassen kunnen worden ingelascht. De decentralisatie van het stelsel-Talma is een levensfactor vonr de ziekteverzekering. Een goede ziek teverzekering eischt een prompte uit betaling en een laag kostencijfer. Maar pas, als ieder bedrijf zijn eigen organisatie zal hebben, kan Je verze kering aan deze lichamen worden tóe- vertrouwd. Tot nu toe echter is de be drijfsorganisatie verre van algemeen en daarom voelt spr. alles ervoor de bedrijfsorganisatie aan de verzekering dienstbaar te maken, maar niet om gekeerd. Ook 's ministers voorkeur begeeft zich in de richting van het stelsel- Talma, terwijl Zijne Excellentie te vens verklaard heeft, dat de ziektever zekering zijn allereerste zorg zal heb ben en vóór andere voorzieningen zal worden ter hand genomen. Waar de wetteliike ziekteverzekering voor een groot deel verplaatsing van kosten is en waar dit nie* het geval is, Let woord van Macaulev geldt dat alles wat een volk gezonder en heter mankt het niet armer maken kan. 'daar zijn de economische hezwaron opgeheven De kostep aan de inschrijving van alle verzekerden, wier n°ntol snr. op plm. non.000 «chPt. zouden niet meer dan iÓn.OOO miTden bedragen. De beLal'nrr der premie voor de ziek- tevevzfkmp in hoofdzaak door middel va» 1 'rkken van zegels moe1 en mivonr werkgever* me' een - belangrijk perso- Gewone advertentiën per regel 22'/i cent Ingezonden Me de dee ïingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advert en tiën bij vooruitbetaling Van ten hoogde 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Dx. L. E. Goester benoemd tot boog- leeraar aan de Leldsche Universiteit. Bnltenland. De internationale arbeidsconferentle ovez zeeliedenkwesties te Genève ge opend. De onderhandelingen tusschen de mijnwerkers en mijneigenaars zullen waarschijnlijk worden hervat. Bartel heeft een nieuw Poolsch ka binet gevormd. De Portugeesche xegeering heeft hei parlement ontbonden. Het verluidt, dat Brazilië nit den Volkenbond treden zal. neel zou betaling in geld kunnen wor den toegelaten. Maar er moét vrijheid in de admini stratie komen en verruiming van liaar taak. Spr. eindigt met het uitspreken van twee wenschen, waarvan de eene is, dat het den minister van arbeid moge gegeven zijn den arbeider, die sinds 1913 tevreden is gesteld met een dor staatsblad, te verblijden met de tast bare zegeningen van de Ziektewet, en waarvan de andere inhoudt de hoop volle verwachting, dat de Raden van Arbeid zullen worden krachtige orga nen, waarin werkgevers en werkne mers eendrachtig samenwerken om de belangen der economisch zwakke ren te behartigen. Nadat vervolgens minister Slotema ker de Bruijne van ziine belangstel ling in de Raden van Arbeid blijk had gegeven, werd de bijeenkomst geslo ten. waarna de aanwezigen zich aan den feestmaaltijd vereenigden. De 13-Jarlge tandtechnlcus. In verband met de bekende depar tementale vrijgevigheid inzake toeken ning van bevoegdheid aan tandtechni- ci deelt „Het Vaderland" het volgende mede: „Wij hebben in een artikel de stel ling opgeworpen, dat vrienden van do betrokkenen een noodlottigen invloed op ambtenaren aan het Departement hebben geoefend, met 't gevolg dat de Ministers Kooien en Slotemaker de Bruine ach teen volgens zijn misleid. Want wij blijven er bij, dat de onder stelling, dat 'de een of de ander een kind van dertien jaren voor gevestigd tandtechnicus zou houden, te zot is om los te loopen. Welnu, wij ontvingen naar aanlei ding van dat artikel een brief van iemand, die de Departementen veel beter kent dan wij, en die in een daar van een zeer hooge betrekking heeft bekleed. En deze schrijft ons, na zijn instemming betuigd te hebben met on zen eisch, dat de Kamer een onder zoek zal gelasten naar den schuldigen ambtenaar in dezen, dat de zaak nog veel erger is dan wij denken. Die be noemingen toch, schrijft bij, behooren tot die, welke zoodanig bekeken zijn, dat een minister ze ongezien kan tee kenen. Dat lijkt voor den buitenstaan der wel vreemd, dat iemand iets tee kent zonder na te gaan wat hii teekent maar als 'n minister niet zooveel ver trouwen in zijn ambtenaren kan heb ben. dat bij sommige zjiken geheel aan hen kan overlaten, dan zou hij voor niets meer tijd hebben. Maar, zoo gaat onze briefschrijver voort, hier moet erger gebeurd zijn. Hier moet op de eene of andere wijze gemaakt zijn, dat die voordrachten den Minister ter teekening zijn aange boden zonder dat ze eerst door onzen conscientieuzen directeur-generaal van de Volksgezondheid, mr. L. Lit taert Peerbolte onder de oogen zijn ge zien, en hbe men dit kunststuk heeft klaar gespeeld is onzen briefschrijver een raadsel, reden waarom ook hij een streng onderzoek noodig acht Uit het Sociale Leven. Staking geëindigd. De staking aan de s g ir afabr ek der firma H. Post van act Linde te Kampen ïs geëindigd. Gi-t re heb ben alle arbeiders liet werk nervat. De organisaties hebben toeg ;evcn ut nagenoeg alle geschilpunten, we ke trouwens i' dit geval g en hoofdtaken raakten. Een uit Telen. Wij lezen in ,.Ons Schild": Dat de Invaliditeitswet in zijn uit- voering voor velen n e geeft wat de e wet geven kan, is te danken aan de verregaande onverschilligheid van de arbeiders voor deze wet. De patroons moesten en moeten er voor betalen, zonder c, op cenigerlei wijze van te profit eer en

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1