CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7de JAARGANG MAANDAG 7 JUNI 1926 NUMMER 1840 EIDSGHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Groen's voorbeeld. Van Mozes staat vermeld, dat hij de versmaad li eid van Christus meerde ren rijkdom achtte te zijn, dan de schatten van Egypte. Ditzelfde kan ook getuigd worden van een anderen Mozes, wiens sterfdag wij onlangs herdachten, van Groen van Prinsterer, die ons volk uit het liberale diensthuis heeft uitgeleid. Een schitterende carrière zou voor Groen zijn weggelegd, de hoogste pos ten zouden voor hem hebben openge staan, de meest eervolle onderschei dingen zijn deel zijn geworden, indien hii niet zijn strijd tegen ongeloof en revolutie was begonnen en niet onver moeid de banier van het Kruis onder ons volk had opgeheven. Wanneer Groen zijn Godsdienst had beperkt tot de binnenkamer en in de staatkunde van zijn Koning had wil len zwijgen, dan zou hij de gevierde man zijn geweest. Maar dat deed Groen niet. Hij ver koos liever met het volk van God kwa lijk behandeld te worden, dan met de vijanden van Christus te zitten in het eeregestoelte. Vandaar dat hij door het officieele Nederland werd uitge- stooten en als een minderwaardige be handeld. Op ondubbelzinnige' wijze werd dit aan zijn graf uitgesproken. Toen zijn stoffelijk overschot stond boven de geopende» groeve, waarom-, heen een breede schare van vrienden en vereerders zich had verzameld, maar waar ook Groens politieke te- genstandeis als Wintgens, Fransen v. d. Putte, Kappeyne enz. niet ontbraken trad de zeventigjarige Jhr. Mr. P. J. Elout van Soeterwoude naar voren. Hij teekende Groen in zijn levens loop, geleid door teleurstelling, mis kenning, achterstelling, en wees onder dat alles op de leiding Gods, die daar door Zijn plan met Groen volvoerde en hem riep tot de taak, hem er voor bekwaamde om Zijn banierdrager te wezen. - Maar ook ten aanhoore van de conservatieve en liberale heeren, schetste hij de wangunst, die men Groen niet gespaard had. Hij herinner de er aan hoe Groen na Kempers dood, bestemd was om diens professóralen zetel in te nemen; en aan het woord wan Prof. van Assen, een vereerder en vriend van Groen, dat wangunst dit had verhinderd. Nog twee gevallen van uitsluiting octracisme noemde Elout het deelde hij. mee. In 1845 zou het ruiterstandbeeld van Willem den Zwijger worden onthuld. Als redenaar voor die gelegenheid werd door de openbare meening Groen van Prinsterer aangewezen. De man, die als geen ander,-door zijn studie in het huisarchief der Oranjes en als uit gever v. de briefwisseling der Oranjes zooveel had bijgedragen tot waardee ring van dien Held, Radder en Vader des Vaderlands. Groen werd intus- schen niet benoemd. Diep was ik, zei Elout, gegriefd. Maar geen woord kwam over Groen's lippen. Geen trek van teleurstelling op zijn gelaat. Doch Elout had den liberalen heeren nog meer te zeggen. En hij wees op een andere bijzon derheid. Voor Groen was geen plaats, geen zetel in Raad van State of Ministerie, voor hem den beoefenaar en bevorde raar van wetenschap en letteren geen Curatorsplaats aan een Hoogeschool. Was die uitsluiting merkbaar in het algemeen landsbeheer, het ging in de stad zijner inwoning niet anders. Geen plaats daar voor hem in den Raad, de Staten, de plaatselijke Schoolcommis sie of het gymnasiaal toezicht. Maar ziet, ging Elout door, daar komt nijpende armoede. In den nood moet op buitengewone wijze worden voorzien. Een commissie wordt' be noemd en Groen, wiens naam als wel doener goeden klank had, zoodat ik eens in de armen buurt hoorde zeggen: „Brengt nood tot beroerte, het huis op de Korte Vijverberg blijft gespaard" mede daarvoor aangewezen...." Voor Groen van Prinsterer geen plaats in eenig gestoelte der eere. Maar wel een plaats in het hart van de kleine luyden. Door al wat groot was miskend, maar geëerd en gewaardeerd in de buurt der armen. Er is veel veranderd sinds het ster ven van Groen van Prinsterer. De schatten van Egypte zijn voor ons niet meer gesloten. Het gestoelte der eere is ook voor 'onze voormannen bereikbaar. Op zichzelf mogen wij daarvoor dankbaar zijn. Maar wachten wij ons er voor dat wij die schatten zouden verkiezen bo ven de versmaadheid van Christus en dat wij de eere der menschen zouden BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22J/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent begeeren liever dan met bet volk van God kwalijk, behandeld te worden. Want niet met wat rijk is en aan zienlijk in de wereld, maar zooals bet was in Davids dagen: „Ook zal ik mij nog geringer houden dan alzóó, en zal nederig zijn in mijne oogen; en met de dienstmaagden, waarvan gij gezegd hebt, zal ik verheerlijkt wor den." Y De Rijnlandsche Courant. De Rijnlandsche Courant, ons Anti- revolutionair orgaan voor de Rijn streek, heeft de vorige week gejubi leerd. Op 25 Mei 1901 was het 25 jaar gele den dat het eerste nummer verscheen. Ter gelegenheid van dit jubileum is een zeer welgedaan en welverzorgd jubileum-nummer verschenen, waarin tal van belangrijke bijdragen en een groot aantal mooi uitgevoerde kiekjes voorkomen, die het terrein waar dit orgaan zijn arbeidsveld heeft, in beeld brengen. Na een inleidend en in danktoon ge steld artikel van de redactie volgt eert artikel van Mr. J. A. de Wilde, die de gevoelens van het Centraal Comité van A.R. kiesvereenigingen vertolkt. Daarna volgen artikelen van Mr. V. H. Rutgers, Ds. J. L. Schouten te Am sterdam, Ds. M. Schuurman te 's-Gra- venhage en P. Brouwer te Sneek, die vroeger in deze omgeving hebben ge arbeid en met de Rijnlandsche Cou rant meer of minder nauw verbonden waren. Voorts zijn er nog bijdragen van Uit kijk I en II, van den uitgever, den beer J. G. Baart, en van „Wilhelmus"' een der vaste medewerkers. Mevr. J. M. WesterbrinkWirtz gaf een bijdrage in dichtvorm. Het geheel is zeer lezenswaard en vormt zoowel door den inhoud als door de vele foto's voor de lezers een aangename herinnering en een waar devol bezit mede doordat door den 'drukker aan de technische uitvoering de grootste mogelijke zorg werd be steed. Wij wenschen onze perszuster te Al phen met dit jubileum van harte geluk. Zij heeft ondanks moeiten en zorgen 25 jaren mogen bestaan; gedurende een kwarteeuw heeft zij mogen arbei den voor de verbreiding van de chris telijke historische, antirevolutionaire beginselen, die zij overeenkomstig bet in t eerste nummer ontwikkelde pro gram op eenvoudige en bevattelijke wijze voor hare lezers heeft uiteen gezet. Moge de „Rijnlandsche Crt" nog ve le jaren haren zoo noodzakelijken ar beid voortzetten en blijven stelleu te gen de revolutie het Evangelie.- STADSNIEUWS. Chr. Letterk. Kring. Vrijdagavond jl. hield deze kring haar maandel. vergadering. Na de gebruikelijke opening kreeg de heer J. van Ham het woord tot het houden van zijn lezing over: „De Saga van Gisli, den Vogelvrijverklaarde". De IJslandsche Saga's vormen een op zichzelfstaand, zeer merkwaardig litteratuur-genre. Het zijn historische verhalen zonder groote historische ge beurtenissen als doel; ze geven de ge schiedenis van naar IJsland uitgewe ken Noorsche geslachten. Meestal wordt de levensgeschiedenis van één persoon uitvoerig verteld, waaraan dan in korte trekken voorafgaat de ge schiedenis van zijn voorgeslacht of van de familie, waartoe de held in in tieme betrekking komt. Deze verhalen zijn ongeveer 200 jaar na de laatste saga-gebeurtenissen op geschreven. Daartusschen valt een tijd perk van mondelinge overlevering. De Saga's munten uit door een soberen, maar zeer directen stijl, een buitenge woon goede psychologische doordrin ging in de karakterteekening en een levendigen, zeer suggestieven dialoog. Er is een geweldig verschil met onze moderne romankunst. Terwijl deze één en al analytisch te werk gaat, zeg gen de IJsl. Saga's niet meer dan 't hoog noodige. Op een belangrijk mo ment in hun leven spreken de perso nen enkele weinige woorden, maar dat weinige is voldoende om, als met blik semlicht, hun heele figuur scherp te zien Met nimmer falende zekerheia legt de schrijver in den dialoog die ver rassende karakteropenbaring, waar door zelfs onbelangrijke bijfiguren tot levende menschen worden. Ten slotte is er nog de eigenaardig- digkeid van vele figuren, dat ze vaak in bedekte termen spreken. Soms is dat enkel scherts, meestal is voor zichtigheid de oorzaak, of is er drei ging in verborgen. Spreker citeert nu een en ander uit de inleiding, die Dr. Jan de Vries voor zijn vertaling schreef: „De beteekenis, die de familie in het leven van den ouc|-Germaanschen tijd innam, is geheel anders dan nu; het menschelijk bestaan was onver breekbaar met het geslacht verbonden; men was in de eerste pllaats familie, pas in de tweede of derde plaats zich zelf. Voor den modernen menscb heeft die onderschikking aan 't fami liebelang iets kunstmatigs, in welks noodwendigheid men niet zoo dadelijk gelooven kan.Heeft men die eenmaal aanvaard, dan beseft men ook, dat hot conflict er niet minder "tragisch om is, niet minder smartelijk. Spreker geeft nu den inhoud weer van do Saga van Gisli. Daarbij valt op, dat de eene geweldpleging volgt op de andere. Twee dingen zijn het, die dit ruw tafereel belangwekkend maken: de karakteradel van Gisli en het buitengewone kunstenaarschap van den verteller. Als Gisli doodt, doet bij slechts, wat hij zijn plicht heet, nl. wraak De verteltoon is waardig, ernstig, maar ook heeft de verteller zin voor humor Wie echter van oratorie, van een bloemrijken stijl van woordkunst houdt, moet niet tot de IJslandsche Saga gaan Maar deze soberheid is geen armoe de; het verbaal krijgt daardoor de di rectheid en de klassieke zuiverheid, die zijn schoonste deugden zijn Ten slotte reciteert spreker eenige treffende passages uit de Saga om zijn gevoelens te verduidelijken en licht in de daarop volgende discussie nog een en ander toe. Ofschoon „vreemd aan doend" was deze wandeling door on bekende dreven voor de meesten een welkome afwisseling en zeker een wel geslaagde poging om hen nader tot de Saga te brengen. Daarvan was ook het herhaald hartelijk woord van dank van den voorzitter het bewijs en een woord van opwekking tot het „naar stig" lezen van Saga's was dan ook voor allen schier overbodig. Ernstig motorongeluk. Op den Hoogen Rijndijk, even voor de Wilhelminabrug, gebeurde gister avond. ongeveer kwart voor acht, een ernstig motorongeluk. Twee jongelui uit Den Haag, kwa- men beiden per motorrijwiel met een vrij groote vaart, uit de richting Zoe- terwoude, waarbijij bet, de heeren hadden elk een meisje op de duozit ting, min of meer om bet hardst ging De voorste, J. v. d. L., was juist de Wilhelminabrug gepasseerd, toen bij even omkeek, om te zien, hoever hij zijn broer voor was. Zijn voertuig geraakte daarbij be laas uit den koers en kwamen in aan raking met den trottoirband rechts van den weg, met het droevig gevolg, dat de snelrijdende motor over den kop sloeg en v. d. L. met zoo'n smak van z'n plaats werd geslingerd, dat hij ernstig gewond bleef liggen. De Eerste Hulpdienst werd gewaar schuwd, waarop na eenigen tijd Dr. de Planque arriveerde, die den gewonde onderzocht. Het rechterbeen bleek er slecht aan toe. De kuit toonde een diepe vleescbwond en het scheenbeen een gecompliceerde breuk. Nadat bet been boven de knie was opgebonden en gespalkt, werd de ge wonde, die tijdens de behandeling nog geheel bij bewustzijn was, voorzichtig per brancard naar het St. Elizabeths- gesticht overgebracht. De dokter hoopte het heen nog te kunnen behouden, waarop wel eenige kans is indien de wond zoodanig kan worden gezuiverd dat voor besmetting door de in de Leidsche aarde zooals men weet voorkomende Teutanisbacil geen vrees meer behoeft te bestaan. De toestand van den gewonde was hedenmiddag naar omstandigheden goed. Het meisje dat bij den verongelukte op de duo zat, de 17-jarige H. G. had zich slechts licht bezeerd aan de lin kerhand. Vereen, v. Gemeentelijke Geneeskun dige Diensten. Onder voorzitterschap van Dr. M. D. Horst, directeur van den Gem. Genees kundigen Dienst alhier is te Amster dam de jaarvergadering gehouden der Vereen, v. Gem. Geneeskundige Dien sten. De vergadering werd o.m. bijge woond door de directeuren der Gem. Geneeskundige Diensten van Amster dam, Rotterdam, Utrecht, Maastricht, Heerlen en Zaandam, en door tal van Geneeskundige ambtenaren. De heer H. H. G. v. d. Reyden, arts te Amsterdam refereerde over. De in validiteitswet en het overheidsperso neel; Dr. P. van Roy en uit Zaandam over de vraag: Is een keuringsregle ment voor den gem. geneeskundigen dienst wenschelijk. of kunnen de keu ringsartsen geheel vrijgelaten wor den? Beide referaten werden door een geanimeerd debat gevolgd. Een loonkwestie. Zaterdagmiddag is het op een werk aan den Rijnsburgerweg tot een klop partij gekomen tusschen een aantal werklieden en den onderbaas B., in dienst van de onderaannemers S. en v. d, B. Toen B. nJ. aan deze werklie den het loon over de afgeloopen week, ongeveer f 400, moest uitbelalen, be weerde hij het geld niet ontvangen te hebben, waarop de werklieden, die weigerden het te gelooven, het loon op- eischten en het tot handtastelijkheden kwam. Eenige agenten hebben daar aan een eind gemaakt en B. meegeno men naar het politiebureau, waar, na dat gebleken was, dat B. het geld wel degelijk had ontvangen en het onder een struik had verborgen, de zaak in der minne bijgelegd is. Nadat B. het geld aan een onderbaas had afgedragen, ontvingen de werklie den hun loon. Bfj de Bostelbrug geraakte gis termiddag om half vier de wielrijder D. O. met zijn rijwiel te water. Door omstanders werd hij op den wal Seholpen en naar zijn woning in de e Genestetstraat gebracht. Hij had geen lotsel bekomen. Ter hoogte van de Mon Pèrekerk op de Haarlemmerstraat overkwam gis termiddag om twaalf uur den heer W. v. d. H„ een ongeval. Doordat zijn rij wiel slipte, geraakte hij uit den Koers en reed hij door een étalageruit van den rijwielhandelaar v. Z., waarbij hij een diepe snede in de linkerpols bekwam Nadat de Eerste Hulpdienst een voor- loopig verband had gelegd, werd hij naar het Acad. Ziekenhuis gebracht om verder te worden behandeld. Het 5jarig zoontje van de familie v. Z. in de Parkstraat, werd Zaterdag middag aangereden door een wielrijder. Het ventje liep een wond bij het_ oog op en moést door de Eerste Hulpdienst worden geholpen. Burgerlijke stand. Ondertrouwd: H. A. Goedhart, jm., 26 j. en M. N. Lammers, jd., 26 j.; W. Mark, wedr., 50 j. en E. Albert, gesch., 48 j.; R. Glasbergen, jm., 25 j. en L. J. v. Soest, jd., 27 j.; T. Olivier, jm., 30 j. en C. Struik, jd., 23 j.; D. Meyers, jm. 28 j. en P. v. d. Mie, jd., 29 j.; H. v. d, Leek, wedr., 39 j. en C. Weber, gesch., 40 j.; A. G. L. v. Wijk, jm., 24 j. en M. D. v. d. Linden, jd., 23 j.; M. L. J. Grof- fie, jm., 24 j. en C. A. v. d. Steen, jd., 22 j.; D. Koch, jm. 25 j. en M. de Vrind, jd., 23 j.; G. v. d. Wijngaarden, jm., 23 j. en J. Ober, jd., 22 j.; G. de Regt, jm., 22 j. en E. W. v. Rossum, jd., 24 j.; L. Paauw, jm., 22 j. en J. C. Wassenburg, jd., 20 j. BINNENLAND. Korting op het port van gedrukte stnkken. De directeur-generaal der P. en T. maakt bekend, dat met ingang van 1 Juli in het binnenlandsch verkeer op het port van door middel van ^en rrankeermachine gefrankeerde ge drukte stukken een korting wordt ver leend van 10 pet. op de navolgende voorwaarden: le. Gedrukte stukken in den vorm van periodieke uitgaven, welke ten minste eenmaal per maand worden verzonden, moeten bij ten minste 100 ex. gelijktijdig aan het betrokken kan toor der posterijen worden aangebo den; 2e. De overige gedrukte stukken moeten op vooruit vastgestelde tijd stippen bij ten minste 2000 met elkan der overeenstemmende exemplaren gelijktijdig aan bet betrokken kantoor der posterijen worden aangeboden. 3e. De stukken moeten vergezeld gaan van een door den gebruiker der machine onderteekende schriftelijke opgaaf, vermeldende diens naam en adres, het nummer der frankeerma chine, den datum van ter post bezor ging, alsmede het aantal stukken en het gewicht per zending. 4e. Indien het aantal stukken, door een zelfde kantoor te bestellen of voor een zelfde inrichting bestem, tien of meer bedraagt, moeten die stukken af zonderlijk bijeengebonden ter post worden bezorgd, een en ander volgens de terzake door den directeur van het betrokken postkantoor te verstrekken inlichtingen. 5e. Het bedrag van de korting op het port van de in een kalenderweek ver zonden gedrukte stukken als bier be doeld, wordt aan het einde van dat kwartaal tegen kwijting aan den be langhebbende uitgekeerd. Minister Waszink. De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen zou vandaag zijn werkzaamheden op het departement hervatten. Eerste Kamer. De Eerste Kamer der Staten-Gene- raal vergadert Dinsdag 8 Juni a.s., des namiddags halfnegen. Prov. Staten van Zuid-Holland. De vergaderingen gedurende de a.s. zomerzitting der Prov. Staten zullen worden gehouden in de vergaderra.il van de Tweede Kamer De eerst'1 v* t gadering wordt geopend op Pi 6 Juü a.s., des voormiddags te elf Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Korting op het port van gedrukte stukken. Ernstig motor-ongeluk te Leiden. Buitenland. De Fransche ministerraad besluijt tot beperking van den invoer in ver band met de daling van den iranc. De opening van het Internationaal Arbeidspaleis te Genève. De Britsche mijnwerkers blijven on verzettelijk. De wegenbelasting. Hef bestuur van de Vereeniging „Het Nederlandsche Wegen-Congres zal op een nog nader vast te stellen datum een algemeene vergadering houden ter bespreking van het bij de Tweede Kamer ingekomen wetsvoorstel tot het heffen van een „Wegenbelasting". Loonsverlaging en ontslag. De directie van de Lijm- en Gelati- nèfabriek te Delft heeft aan het aan haar fabriek werkzaam zijnde perso neel bekend gemaakt, dat de loonen als volgt zullen worden verlaagd: voor volwassenen zal de aftrek voor alle uurloonen, premies en aangenomen werk 10 pet. bedragen;'voor jongens is deze aftrek op 15 pet. vastgesteld. In een vergadering met de arbeiders commissie beeft de directie uiteenge zet, dat zij door den 9lechten gang van zaken tot het nemen van dezen maat regel gedwongen werd. De voorstellen tot loonsverlaging zullen de volgende week nader worden besproken met de besturen der arbeidersorganisaties. Voorts is medegedeeld, dat er drin gende redenen bestaan, de productie te beperken, waardoor aan circa 40 per sonen ontslag zal worden aangezegd. Niet onmogelijk is, dat bovendien de tot bet bedrijf behoorende zoutzuurfa- briek^al worden, stopgezet. Het schandaal der tandteohnlcl. Prof. van Rijnberk, hoofdredacteur van het Ned. Tijdschrift voor Gen., schrijft in dat tijdschrift onder boven- staanden titel: Drommen menschen, ten deele zon der opleiding, de meesten zonder erva ring, hebben het Ministerie van arbeid weten te overtuigen, dat zij reeds vóór 10 Juni 1913 als gezeten tandtechnici de volledige tandprothese uitoefenden. Hun aantal bedraagt thans reeds 170 personen (in ons land zijn in het geheel 200 tandartsen werkzaam) en daaronder zijn er die het beroep van kellner, horlogemaker en kroegbaas hebben uitgeoefend. Ook zijn er bij, die in 1913 pas den aanminnigen leef tijd van 13, 14 en 15 jaren hadden be reikt. Ook deze wonderkinderen heeft de minister geslikt. Ieder die van zijn tante of van een buurvrouw een verklaring kan loskrij gen, dat bij haar eens een tand heeft ingezet, krijgt de bevoegdheid tot uit oefening der volledige# tandprothese, met het recht alle voorbereidende han delingen en behandelingen te verrich ten, die daarvoor noodig mochten zijn Dat beteekent in de praktijk: de uit oefening van de tandheelkunst in on geveer haar geheelen omvang. Deze zaak heeft onder de tandheelkundigen maar zelfs ook onder de echte tand technici zeiven, die anders ook wel gaarne als tandheelkundigen willen betiteld en beschouwd worden, groote beroering gewekt, en is, met ernstige debatten in de Tweede Kamer besloten. Niet ten onrechte. Opgezet als een soort sentimenteele daad van billijk heid, heeft het wetje van 1925 in hoofd zaak tot een ergerlijke comedie geleid, waar allerlei onbevoegden op onrecht matige wijze een bevoegdheid hebben verkregen, die voor hen, die zich aan hun zorgen toevertrouwen, schade kan doen. Het is te hopen, dat een tweede nood wetje al het misdane weer teniet doet, en dat men er dan aan het ministerie toe overgaat, op zaakkundige en be hoorlijke wijze uit te zoeken, wake personen van erkende bekwaamheii en ervaring in 1913 inderdaad als prac tiseerende prothetici geves tigd waren, om dan die en geen anderen van ten uitzonderingsmaatregel te laten genie ten. Maar aan het huidige scbapdaal moet een eind komen, en den onrecht matig bevoordeelden slim'melingen, dit het goede vertrouwen van het ministe rie hebben weten te verschalken, moet de pseudo-bevoegdheid. hun krachtens het wetje 1925 verleend, ten spoedigsti weer ontnomen worden. Onveilig strand. Het strand te Scheveningen i« on veilig tot het Wassenaarsche Slag op Maandag en Dinsdag a.s. telken> van 7 uur v ra.—11 uur v.m. wegens het «chieten met mitrailleurs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1