CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7d* JAARGANG
DINSDAG 11 MEI 1926
NUMMER 1819
SCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaalf 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine adrertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Oil nwner lies'aa' »if, TWEE BisUsn.
Ejc-Ram üLAD.
Een wegenfonds.
Wij hebben de vorige week gewezen
op vsat in de Eerste Kamer omtrent
een te heffen wegenbelasting werd op-
pi merkt.
Door Jhi. de Gijselaar werd daarbij
gewezen op de mooie resultaten daar
mee in Engeland bereikt.
In een der bladen vonden wij thans
daaromtrent de volgende bijzonderhe
den:
Het wegenfonds waarvan de inkom
sten snei toenemen, wordt bijeenge
bracht uit rijbewijzen voor auto's. De
ze belasting waarvan de opbrengst in
1920 op 8 millioen werd geraamd, zal
in 1920 niet minder dan 20 millioen
opbrengen. Bovendien is er een sur
plus van 19 millioen in reserve
Het ligt in de bedoeling de op
brengst van de autobelasting in het
vervolg te verdeelen tusschen het we
genfonds en de schatkist, ongeveer
volgens het principe, dat alles wat
wordt opgebracht ter bestriïcling van
de slijtage van de wegen in het we
genfonds zal worden gestort en wat
aan weelde of plezier moet worden toe
geschreven, aan den staat komt.
De belasting op de vrachtauto's zal
geheel in het wegenfonds worden ge
stort. De belasting op de zware voer
tuigen van deze soort zal worden ver
hoogd, omdat deze veel van de wegen
vergen en niet in verhouding daarvan
betalen.
Dit. schijnt ons een zeer practische
regeling.
De zware vrachtauto's jagen door de
hooge eischen die ze aan wegen en
bruggen stellen, 4e publieke kassen op
hooge uitgaven en het schijnt ons niet
alleen billijk, maar zelfs noodzakelijk
dat die kosten zooal niet geheel, dan
toch gedeeltelijk worden vergoed.
Laten wij hopen dat deze Regeering
die alle vraagstukken van meer poli-
tieken aard wil laten rusten, aan deze
bij uitstek practische kwesties
volle aandacht zal schenken en bij de
oplossing den meest mogelijken spoed
betrachten.
V De bioscoop.
In den Amsterdamschen Gemeente
raad werd onlangs een poging gedaan
om de vermakelijkheidsbelasting te
verminderen.
De druk, zoo betoogde men, werd
met name voor de bioscopen te zwaar
wat niet in het belang zou#zijn van de
ondernemers, maar waardoor tevens
cultureele belangen geschaad kunnen
worden.
De heer Wibaut verzette zich daar
tegen.
Hij kan als wethouder van de finan
ciën de opbrengst van deze belasting
niet missen, maar bovendien is hij van
de cultureele waarde van de bioscoop
niet overtuigd.
„De bioscoop, zoo zeide hij. zou een
goed cultuurorgaan kunnen zijn,
maar zij is het thans niet. De toe
stand is thans zoo, dat films waaraan
men cultureele waarde niet ontzeggen
kan, het in de waardeering der massa
moeten afleggen tegen films die elke
cultureele waarde missen.
Zoo niet erger!"
Dat is zeer juist opgemerkt.
Alleen het is w e 1 erger.
Aan den bioscoop zooals die zich lang
zamerhand heeft ontwikkeld, moet
niet alleen alle cultuurwaarde wor
den ontzegd, maar hij moet zelf als 'n
cultureel gevaar worden aangemerkt
Vandaar dan ook,dat een wetsont
werp werd ingediend, ter voorkoming
en bestrijding van de geestelijke en
zedelijke gevaren van den bioscoop.
Maar hoewel zelfs de heer Wibaut
met de meeste beslistheid moet er
kennen, dat de bioscoop niet als een
cultuurorgaan kan worden aange
merkt, en de zedelijke en geestelijke
gevaren van de bioscoop volstrekt niet
denkbeeldig zijn, verzet zich toch heel
de linkerzijde in de Eerste Kamer te
gen de Bioscoopwet.
Een poging om den bioscoop te ma
ken tot wat zij zou kunnen zijn,
- wordt met een beroep op de vrijheid
tegengewerkt en als een partijdaad
veroordeeld.
STADSNIEUWS.
Vereen, van Chr. Onderwijzers.
Voor de Afdeeling Leiden van de
(Vereeniging van Chr.. Onderwijzers
heeft Ds. K. Schilder van Oegst.
geest het belangrijke onderwerp be
handeld: „Het naïeve en het bewuste
in ons geloofsleven".
Spreker beantwoordde de vraag, in
■hoever de naïevetedt recht in het-ge
loofsleven heeft. Na eveteit is verstaan
geworue». ais de onbevangen openba.
ruig van ue.i zielemnoud, zoowel naar
..e.. goe-en a.^ iiaar den kwaden kant.
v oigens een a ïuere def.niiie bedoelt
na.eveteit uitstorting van wat in ons
ieeL, naar buiten toe, terwijl het be
wuste wordt u.tgesciiakeld..
is er verzoening m^ge.ijK tusschen
het naïeve en het bewuste? Het on
bewuste komt ai meer naar voren,
spec.aai in ae religie. Het wordt ver.
neernjict tegenover net uewuste. Freud
maakt school. Schleiermacher, de
geestelijke vader van de Ethische rich
ting, acht reiigie geen wetenschap,
ook geen daad, maar gevoel. Men
moet volgens nem n.et heoben de be-
vvu. e zelf-controle in de religie, maar
men heef. zich eenvoudig over te ge
ven, zonder bewuste activiteit. Ook
de kunstwereld dweept met liet na.
ïeve. Het emotionaiisme komt naar
voren. Velen dwepen met het irratio-
neeie en strijden tegen het dogma. Zij
loopen hoog weg met „fijne figuren
meer dan met fijne oeginselen.
Men wil in het gebed onbevangen
zonder zeifcritiek uitspreken al wat
er leeft in het hart.. Men moet zich
restloos uitstorten. Hiertegen merkt
spr.. op: Mijn gebed is niet alleen,
gevoel, maar ook intehect, ook
wil. Ik'moet den eenigen, waren God
aanbidden, die zich in Zijn Woord
geopenbaard heeft. Mijn geoonden in.
teilect moet aan het werk. Ik moet
God aanriepen, om wat Hij geboden
heeft, 'l>ai moet ik met mijn intellect
ieeren kennen. Ik mnet ood erken
nen. Ua.i is mijn wilsacte. En ik moet
Hem van harte aanroepen. Hier
werkt mijn gevoel, uit gevoel staat
dus onder entiek.. Niemand kan zijn
ziel restloos uitgieten. Mijn woord is
altijd minder dan wat er in mijn bin
nenste is. En a.les mag ook uit de
zieisaiepten \an een zondig mensch
zoo maat me. naar boven Karnen.
Ais men de keur van uods Vvei
ontkent en het bewuste uitschakelt,
dwaait men. Adam in zijn recntheid
hau den sieutel in zijn bewuste hand
van zijn onbewus.e zielekameren. Wij
zijn den sleutel kwijt.
De Geest Gods onderzoekt ook de
diepten Gods. God onderzoekt Zich
zelf actief. Wij moeten ook onze eigen
diepten onderzoeken.. Van het naïeve
heoüen wij uit te gaan naar het be.
wiste. De na.eve mensen vindt Gods
doen dwaasneid. Hij zegt misschien:
ik draag een kruis. Maar wij moeten
ons e.gen kruis opnemen, actief, en
Christus volgen.. In het'bewusce re-
ligieleven ijveren we alieen naar de
beste gaven.
Ons protest moet gaan tegen een
eenzijdige intellectsverneffing, maar
niet minder tegen een verneerlijKiug
van he.: naïeve, in ons naïeve leven is
effect van de zonde.. Het naïeve moet
gewaardeerd. Maar de naïeveteut heeft
critiek en keur te ondergaan van Gods
Woord en Wet.
De nieuwe mensch kan naief zijn in
het toekomstleven van het Paradijs.
Dan is er geen onvolgroeidheid meer
zooals bij Adam. Gou entiseert niet
meer. Er is geen zonae meer. De Wet
des Heer en staat dan volmaakt in
hanetafeien geschreven.
Op deze schoone rede volgde een
zeer gean.meerde gedachtemwisseling.
De opvolger van prof. Rcessingh.
Men meldt aan de N. R. Ct. dat ds.
De Graaf ernstg in aanmerking komt
voor de benoeming tot hoogleeraar in
de godgeleerdheid aan de Leidsche
universiteit, als opvolger van wijlen
prof. Roessingh.
(Bedoeld zal hier wel zijn Dr. H. T.
de Graaf, Ned. Herv. predikant te
Zutphen; een modern theoloog).
Restauratie kerk Heerengracht.
In ons bericht van gisteren omtrent
de verbouwing der kerk Heerengracht
is een fout ingeslopen, die wij bij de
zen herstellen.
De geheel e verbouwing der kerk is
opgedragen aan den heer P. van
Rooyen en het Schilderwerk alleen
aan den heer G. S. B a k li u ij z e n.
Ook kan daaraan worden toege
voegd, dat de electrische verlichting
door den heer Hartman en de gasver-
warming door de fa Stokvis te Arn
hem zal worden aangelegd.
Veel animo.
Wij vernemen dat zich voor de be
trekking van opzichter bij het gemeen
telijk Bouw- en Woningtoezicht niet
minder dan 110 sollicitanten hebben
aangemeld.'
Me:r Zondagsconducfeurs?
In verband met de aanstelling van
meer Zondagsconducteurs door de di
rectie der N.Z.H.T.M. waarvan wij gis
teren melding maakten, verneemt
Haarlem's Dgbl. nog dat op de in de
maand October van het vorig jaar ge
houden conferentie tusschen de direc
tie der N.Z.H.T.M. en de erkende orga
nisaties van werknemers door het
hoofdbestuur der Ned. Vereen, van
Spoor- en Tramwegpersoneel ter spra
ke werd gebracht een aantal door de
leden ingediende verzoeken ten op
zichte van de vacantieregeling. Naar
aanleiding hiervan is thans van de
directie bij de organisaties het hieron
der volgend antwoord ingekomen het
welk behelst oen proef te nemen met
een nieuwe regeling. De brief luidt als
volgt:
„ln verband met de gehouden be-
sprkingen en gedane voorstellen ter
conïerentie van 10 November 1025 om
trent het punt verlofregeling rijdenu
personeel deelen wij u het volgende
mede:
'Ier zake gemaakte nauwkeurige be
rekeningen, hebben aangetoond, dat
ter tegemoetkoming aan het gedaan
verzoek een regeling kan getroffen
worden welke evenwel, gepaard zou
moeten gaan:
a. met aanstelling van meerdere
z.g.n. Zondagsconducteurs en
b. met daaruit voortvloeiende meer
dere uitgaven voor de Maatschappij.
Wij zjjn niettemin bereid, bij wijze
van proef voor 1926 de n.v.g. regeling
toe te passen.
Ie. aan ieder lid van het personeel
in aanmerking komende voor het pe
riodiek genieten van een z.g.n „krin
getjes-Zondag" zullen behoudens
het hier na onder 3e bepaalde eens
per jaar op aanvrage worden toege»
kend 3 verlofdagen en wel tusschen
een vrijen Woensdag en den onmid
dellijk daarop voigenden kringetjes-
Zondag.
2e. deze toekenning zal beurtelings
geschieden resp. in de perioden van
15 Mei15 Juni en 15 Juli15 Sep
tember, met dien verstande, dat wie
bedoeld verlof gedurende bet eene ka
lenderjaar in het eerste gedeelte die*
periode heeft genoten, daarvoor in het
opvolgend kalenderjaar in het tweede
gedeelte van die periode in aanmer
king komt;
3e deze regeling zal in ht complex
Haarlem, alwaar over voldoende Zon-
dagspersoneel wordt beschikt be
houdens onvoorziene omstandigheden
voor algeheele uitvoering vatbaar
zijn, doch ten opzichte van het com
plex Leiden moet worden voorbehou
den, dat niet steeds aan elke aan
vrage zal kunnen worden voldaan,
aangezien het beschikbare getal Zon-
dagspersoneel aldaar niet groot is;
evenwel zal naar de noodige uitbrei
ding van hun aantal worden gestreefd
Luchtpost naar Engeland.
Met ingang van hoden is de extra-
ingelegde post-vliegdienst Rotterdam-
Londen wederom vervallen.
G. v. Z. „Het Oosten."
Wedvlucht vanaf Mons (België): af
stand 197 K.M. Wegens de slechte
weersgesteldheid van Zaterdag jl. zijn
de vogels Maandag gelost, vermoede
lijk 6.30 uur. Zij bereikten hun hokken
binnen de volgende tijden:
1. Jac. Marijt 9-4910, 2 J. Kooreman
9-58-43, 3 G. Jongeleen 10-0-21, 4 Ph.
v. Waardhuizen 10-1-39, 5 idem 10-2-
38, 6 J. Wesselius 10-2-47. 7 G. Jonge
leen 10-4-28, 8 J. Boekkooi! 10-7-33, 9
J. Kooreman 10-8-6, 10 J. Boekkooij 10-
15-20, 11 Jac. Marijt 10-17-55, 12 J.
Wolters 10-25-46, 13 idem 10-29-16, 14
L. N. G Willing 10-31-29, 15' E. J. de
Geus 10-38-67.
De winkelier F. C. v. D. was gis
termiddag op het trottoir voor zijn
zaak aan de Haarlemmerstraat bezig
aan 't uitpakken van glaswerk, toer:
hem een wielrijder passeerde die hem
aanraakte en wel zoodanig dat een
mandje met kostbaar glaswerk v. D.
uit de handen en op straat viel, met
het wel te denken gevolg.
Het glaswerk had een waarde van
ruim f 56. De wielrijder bleek C. J. de
B, te zijn, naar wiens schuld een on
derzoek is ingesteld.
Op de Heerenstraat ter hoogte
van de Leliestraat gebeurde gisterav.
kwart over zeven een ernstig auto
ongeluk, waarvan evenwel de gevol
gen gelukkig tot materieel© schade be
perkt zijn gebleven.
De 21-jarige boterhandelaar H. C. E.
uit den Haag reed in een luxe auto
met een te snelle vaart in de richting
van de 3-October9traat, toen op het
genoemde punt een autobus van
„Stadsverkeer" bestuurd door P. J. R
uit Warmond, op de Heerenstraat
kwam. E. haalde uit, maar te Iaat,
zoodat een aanrijding volgde, waarbij
de luxe auto zwaar beschadigd werd.
De autobus geraakte uit den koers en
reed tegen de onderpui van den bak
kerswinkel van den heer D. v. d. V.
aan, waarbij tevens de deurpost zoo
danig werd ontzet, dat de deur niet
meer open of dicht kon.
Gistermorgen heeft op het kruis
punt bij de Blauvvpoortsbrug een ern
stige aanrijding plaats gehad tusschen
een motorwagen van de H.T.M. en een
vrachtauto van den expediteur J. A.
M. v. H. Op een moment dat het reeds
te laat was, wilde de chauffeur nog
de tramrails oversteken, in de ver
wachting dat de tram niet zou door
rijden. Een botsing volgde, waarbij de
auto licht beschadigd werd, maar de
tram niet kon doorrijden. Van den
motorwagen was n.l. de lichtleiding
afgerukt.
Eerst later slaagde men erin den
chauffeur te vinden, daar deze met
zijn auto was weggereden.
De tram had eenige vertraging.
BINNENLAND.
Inkomstenbelasting van boschbezit
ters.
In verband met de omstandigheid
dat bij de Tweede Kamer der Staten-
Generaal aanbangig is een ontwerp
van wet, strekkende om te beginnen
met het belastingjaar 1926-27, de voor-
deelen van het boschbedrijf (hieronder
niet begrepen de exploitatie van hak
hout) van de inkomsten vrij te 9telien,
heeft'de minister van financiën be
paald. dat aan boschbezitters wordt
toegestaan om bij aangifte van hun
inkomen voor het belastingjaar 1920-
27 voorshands buiten aanmerking te
laten de voordeelen uit boschbezit die,
als het ontwerp tot wet wordt verhe
ven, van de belasting zullen zijn vrij
gesteld.
De aangevers, die van deze vergun
ning gebruik maken, zullen hiervan
op hun aangiftebiljet mededeeling
moeten doen.
Mocht de voorgestelde regeling niet
tot stand komen, dan zal van de aan
gevers later een aanvullingsaangifte
worden gevraagd.
Ned. Luth. Jongelingsbond.
Gemeld wordt, dat de a.s. Pinkster-'
dagen 23 en 24 Mei de jaarlijk-
sche Bondsvergadering van den Ned.
Lutherschen Jongelingsbond dit iaar te
Utrecht in het Gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen zal worden gehou
den.
Behalve het huishoudelijk deel der
agenda staan op het prögramma een
referaat van Ds. H. C. Zwahler, Evang.
Luth. pred. te 's Gravenhage, over
„Wirj Christenen en de Maatschap
pelijke samenleving'' en een referaat
van Ds. T. B. W. G. Gramberg, Herst.
Evang. Luth. predikant te Zwolle, over:
„Kerkelijk leven in Amerika".
Een oud huishoudstaatie.
Een der lezers zendt aan de Am
sterdammer een origineel huishoud-
staatje van een werkmansgezin uit de
stad Groningen, in den'jare 1875.
Het gezin bestond uit man, vrouw
en drie kinderen van een half jaar tot
vijf jaar. Men woonde in een eigen
kamer; vandaar dat voor „huishuur"
minder besteed behoefde te worden,
dan anders het geval geweest zou zijn.
We laten nu het lijstje, bevattende de
uitgaven per week, hieronder volgen
Wittebrood
Roggebrood, 8 pond
Hoofdspijs voor het middag
maal gemidd. per dag 18 ct
(aardappelen 20 ct. grauwe
erwten 18 ct., groene erwten
19 ct. per maal) x
Schaapsvleesch, 1 pond
Spek, 1 pond
Zout, 1 pond
Boter, 1 pond
Vet, 1 pond
Azijn, 2 maatjes
Koffie, 2 ons
Koffiestroop, 1 ons
Melk, Yt kan per dag a 4 ct.
Karnemelk (melk 16 ct. gort
20 ct.) voor 7 maal
Olie voor licht, lVs kan
Zeep, stijfsel, blauwsel, soda
Garen band, sajet
Tabak
Sigaren
Postzegels
Boenders enz.
Inkt, papier, enz.
Zand, wrijfwas, potlood
Lucifers, 1 doosje
Contributie v.h. begrafenis
fonds, Schoolgeld (voor brood
jes 2 ct. per dag op 5 dagen)
Huishuur (rente en
reparatie) per jaar f25.00
Turf (3 bak en f2 v
kosten van inbrengen 20.00
Cokes 1-80
f 0.60
0 36
1.26
0.25
0.40
0.06
0.70
0 50
0.02°
0.35
0.05
0.28
0.36
0199
0 15
010
0.178
0.06
0.05
0.05
0.02"
0 06
0.01
f46.80
0.90
Per jaar
Per week f46.80:52
Totaal f7.14
In het bovenstaande zijn niet be
grepen kleederen, geneeskundige
hulp. enz.
De inkomsten bedroegen op dat tijd
stip f 6
In kleederen voorzag de familie
die ook in de tekorten op de wekelijk-
sche inkomsten bijpaste.
Collectieve arbeidsovereenkomsten.
De K .v. K. voor West-Friesland
heeft aan den Minister van Arbeid, H.
en N. een adres gezonden naar aan
leiding van het voorontwerp tot de
verbindendverklarinng, waarin zij den
rr»{nieter verzoekt bedoeld wetsont-
Belangrijkste nieuws in Uit Hummer.
Binnenland.
Amerika en onze baksteenindustrie
Ged. Staien over een onislag-kwes»
tie te Alphen a. d. Rijn.
Buitenland.
De toestand in Engeland is nog on
veranderd.
Het standpunt van het InUmatio»
naai Vakverbond ten opzichte van tit
staking.
De socialist Brnnet is kabinetsfor
mateur in België.
Een schrijven van Hindenburg aan
Lather over de vlaggenkwestie.
werp niet aan de Staten-Generaal ter
vaststelling voor te leggen.
Een minderheid in de Kamer ach
de verbindendverklaring wenschelijk
ter voorkoming van ongewenschte
concurrentie van de niet georganiseer
de bedrijven tegenover de wel georga
niseerde, welke met hun georgani
seerde arbeiders een C.A.O. hebben ge
sloten Uit het feit van het bestaan van
de C.A.O. moet de verbindendverkla
ring volgen, wil het instituut der C.A.
O. zijn bestaan kunnen handhaven,
fielgië's vee-uitvoer naar Nederland.
De commissie voor den uitvoer is
gistermorgen te Brussel bijeengeko
men, ten einde zich bezig te houden
met den export van vee naar Neder
land. Besloten werd, niet aan de regee-
ring voor te stellen, dezen uitvoer te
verbieden, doch wederom uitvoercon-
senten, benevens een 9trenge controle
bij den uitvoer van hoornvee en var
kens naar Nederland in te stellen.
Een ministrieel decreet, waardoor
deze voorstellen geratificeerd zullen
worden, zal reeds binnen enkele dagen
in de Belgische Staatscourant worden
gepubliceerd.
BUITENLAND.
DE ALGEMEENE STAKING IN
ENGELAND.
De toestand.
Ondanks de geruchten, die de laat
ste dagen hebben geloopen, dat de vak-
vereenigingsraad een opheffing der
staking zou overwegen, is de toestand
op het oogenblik nog vrijwel o ngcwij-
zigd.
De positie der regeering wjrdt ster
ker tengevolge vooral van de consoli
datie der nooddiensten. Ook het aantal
stakers, dat naar het werk terugkeert,
wordt grooter. Niettemin kan de sta
king nog ten volle algemeen genoemd
worden.
Bij de spoorwegen is de toestand
zeer verbeterd. Bij een groote maat
schappij is 1/5 gedeelte van het vaste
personeel aan het werk. Gister hebben
4000 treinen geloopen. Drie spoorweg
ongevallen worden gemeld o.a eei. te
Edinburg, waarbij drie peraonen wer
den gedood.
Over het algemeen kan het verkeer
beter genoemd worden dan de vorige
week. Het aantal vrijwilligers groeit
nog snel aan. Er wordt echter nog
meer politie gevraagd.
Te Londen is het aantal omnibussen
uitgebreid.
Afgezien van kleine ongeregeldne-
den is alles rustig. Het transport van
de Londensche dokken uit is veel ver
beterd.
De „British Gazette verschijnt uu
in een oplaag van meer dan een uil-
lioen. Bij de Daily Express" heeft zich
zoo'n groot deel van het personeel aan-,
gemeld, dat de directie van dit blao er
over denkt'om het weer in normalen
vorm te laten verschijnen.
Te Huil, waar de onlusten een heftig
karakter droegen, is de situatie aan
merkelijk verbeterd. In de groote ste
den van Schotland waar het nog al ru
moerig is, zooals te Edinburg, vindt
men nu weer goede tram- en busdien
sten. Te Swansea is de levensmidüe-
lentoevoer stopgezet.
De bond van loodsen heeft besloten
de regeering te steunen en de gemeen
schap van dienst te zijn.
De levensmiddelenvoorziening is over
het geheele land voldoende. Waar tij
delijke tekorten heerschten betreft het
een of twee artikelen.
Het standpunt der Internationale
Christelijke Vakbeweging.
Het bestuur van het Int. Chr. Vak
verbond heeft in zijn te Keulen gehou
den vergadering met vertegenwoor
digers van de Chr. Vakinternationa
len van Mijnwerkers, Spoorwegperso
neel en Transportarbeiders, den hul
digen economischen 9triid 1n Engeland
besproken.
