abonnementsprijs CHRISTELIJK DAGBLAD voorLFTHFN FN PMSTRFKFN I ADVERtFntIE-PRIJS 7de JAARGANG WOENSDAG 5 MEI 1926 NUMMER 1814 In Leiden en buiten Leiden 1 waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. LEIDSCHE CODBA Het Communisme in Indië De hoofdschotel van het debat over de Indische begrooting in de Tweede Kamer heeft tiet bovengenoemde on derwerp gevormd. Aan de eene zijde was daarvan de oorzaak, dat de communist de heer de Visser, zich opwerpende als Indische specialiteit, dit onderwerp nog al breed behandelde. Maar voornamelijk omdat inderdaad het optreden van het Communisme in Indië een vraagstuk van belang dreigt te worden. Op het meer opmerkelijke dan ver wonderlijke van de slappe houding van S.D.A.P zijde, en van V.D. zijde, tegenover de theorie van den heer de Visser, is onzerzijds in eerste instan tie reeds door Dr Scheurer in de Ka mer gewezen, en is ook breeder door de Pers de aandacht gevestigd. Zeer terecht viel dan ook in de rede van den heer Scheurer te beluisteren de vrees dat het gevaar daarom zoo ern stig zal worden, omdat noch van S.D. A P. zijde, noch van V.D. zijde krach- tigen steun voor de bestrijding van dat gevaar is te verwachten. Integendeel. Te verwachten is eerder een meehol- len dan een zich verzetten, ook ai neemt men dan de verantwoordelijk heid liefst niet op zich. Pet is daarom noodig, dat van onze zijde de wacht betrokken wordt On zerzijds geen overleggen van het aan tal stappen dat op den weg van revo lutionaire omkeering zal gedaan wor den, maar een principieel bestrijden van elke daad van moedwillg verbre ken der regelen voor het leven door de Overheid naar Gods ordinantie gesteld Daarvoor is in de eerste plaats ken nis noodig. Kennis niet alleen van de ordinan tiën Gods, maar ook een kennen van de gevaren van het Communisme. Hier is zelfs een algemeene kennis onvoldoende. Niet geheel onjuist toch was de bewering van den heer Cramer dat het Communisme in Indië anders is dan het Communisme in Rusland. Maar dan een andersoortigheid in practijk, in de toepassing.* Niet een wezensverschil. Andersoortigheid in middelengebruik, andersoortigheid met het oog op volksaard en volksze den. Maar geen verschil in de bedoe ling om de bestaande orde om te keeren en de massa te brengen onder het communistische dwangjuk. Het Is voor ons noodig om dat ver schil eenigermate te kennen. Het moge moeilijk zijn om uit de verte de Indische toestanden te beoor- deelen, toch is het noodzakelijk dat onze menschen hoofd voor hoofd be lang gaan stellen in Indië en hetgeen daar op het spel staat. Het zal slechts weinigen gegeven zijn om daadwerke lijk in of voor Indië wat te kunnen doen, maar als die enkelen zich dan maar gedragen weten door alle belij ders van den Christus, dan zal dat sterken in den strijd. Maar voor die belangstelling is óók kennis noodig. Het is daarom naar onze vaste over tuiging, noodig, dat we van Indië allen wat meer weten dan wat er op het betrekkelijk zeer begrensde zendingsterrein voorvalt. Voor defen ding is gelukkig liefde in de harten aanwezig. Liefde die zich uit, niet in geven en bidden alleen, maar ook in het bestudeeren van zendingsactie en zendingsmogelijkheden. Maar, men schelijker wijze gesproken, zou de zen ding morgen aan den dag onmogelijk worden als vandaag de Regeering in Communistische handen kwam. Studie, degelijke studie, is noodig van land en volk. Al kennen we dan niet allen Indië door aanschouwen ook dat aantal kon veel en veel groo- ter zijn), wel moeten we Indië geogra fisch en ethnografisch althans opper vlakkig kennen. Moeten wij althans van de cultureel meest op den voor grond tredende gedeelten ook de maat schappelijke verhoudingen bestudee ren. Het gevolg hiervan zal zijn dat er meer samenhang komt tusschen het Christendom hier en in Indië. Maar al te vaak blijft die samenhang zich nu beperken tot de zending. Hoe weinigen volgen met aandacht de volksbewegingen in Groot Neder land in Azië? Op den man af gevraagd hoeveel lezers, ook van ons dagblad, mot aandacht de beschouwingen over de Indische begrooting gevolgd heb ben, wij zouden voor verrassende ge tallen komen te staan. Zelfs in onze Volks vertegen woordi- Van bevriende zijde ontvingen wij over dit onderwerp enkele artikelen, die we hier gaarne plaatsen. Red BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ging wordt te weinig algemeene be langstelling voor Indië gevonden. En toch grijpen zaken als de nu be sprokene soms zoo diep in. Er is een tijd geweest waarin het standpunt te genover het Communisme in Indië een vraagstuk van de eerste orde was. Het werk van den Volksraad heeft er toe geleid dat de Regeering van Nederl. Indië, jaarlijks, althans op on geregelde tijden met tusschenpoozen van een jaar of meer, uitgeeft: Mede- deelingen der Regeering omtrent en kele onderwerpen van algemeen be lang." Het was in April 1924 dat weer die „mededeelingen" verschenen. Het eerste hoofdstuk was getiteld: .,Een overzicht van den inwendigen politie- ken toestand in 1923." In een 44-tal bladzijden wordt daarin een zeer le zen waarde uiteenzetting gegeven van den toestand. Op enkele gedeelten daarvan komen we straks terug. Het was meer dan toeval, naar onze overtuiging, dat aan dit onderwerp voorrang gegeven werd boven andere als: Staatkundige hervormingen, Be zuiniging, Onderwijs, Politie en Le ger Sociale aangelegenheden e.d alle toch onderwerpen van ongemeen ge wicht. Over al die onderwerpen had de Regeering een woord te zeggen, maar de politieke toestand ging voor op. Hiervoor was reden. De Regeering had ernstig ingegrepen in dat jaar. Met Semaoen was afgerekend. Mevr. Sneevliet was een langer verblijf in Indië niet toegelaten. Ten opzichte van de bewegingsvrijheid van de Sa- rekat Rajat-organisaties waren regels gesteld. In één woord, de Regeering had stelling genomen en wist wat ze wilde. Er was nu behoefte om dat standpunt uiteen te zetten. In de, uit zoa heterogene bestand- deelen samengestelde Indische Maat schappij gist en kookt het soms niet weinig. De Pers is niet gewoon om een blad voor den mond te nemen. Geen wonder dus dat allerlei commen taren reeds gegeven werden. Van de eene zijde werd de Regeering tegroote slapte verweten. Van de andere zijde werd gewaarschuwd om toch vooral niet te snel en te streng in te grijpen. Het was dus zaak om met juistheid te handelen, maar ook gedocumenteerd verslag te doen. H. Y Sympathiek besluit. Door den Centralen Raad van Be roep is omtrent de vraag of lichamen, die werk verschaffen premies ver schuldigd zijn voor de verzekering in gevolge de Invaliditeitswet van hen, die op werkverschaffingen te werk ge steld zijn, beslist, dat de verplichting tot premiebetaling niet bestaat, wan neer de tewerkstelling geschiedt bij wijze van ondersteuning, onder voor waarde, dat voor die ondersteuning zal worden gearbeid. Voor de betrokken werkloozen is dat een minder aangenaam besluit. Gelukkig heeft nu de regeering maat regelen genomen om deze beslissing zooveel mogelijk te verzachten. Besloten is toch, dat voortaan aan te werk gestelden bij dergelijke werk verschaffingen, die kunnen aantoonen over een kalen.lerweek zelf een zegel ingevolge de Invaliditeitswet te heb ben geplakt, boven het weekloon een bedrag van f0.25 wordt uitbe taald. Natuurlijk is het gewenscht, dat de betrokken werkloozen, indien eenigs- zins mogelijk voor eigen rekening voor een hooger bedrag plakken, maar in elk geval wordt toch dit bereikt dat de betrokken werkloozen in de gele genheid zijn gesteld hunne aanspra ken op ouderdomsrente onverkort te behouden. Dat is al van veel belang. En bovendien heeft deze regeling dit voordeel, dat daardoor het zel)fdoen wordt geprikkeld. De betrokken arbeiders kunnen nu door hun eigen initiatief voorkomen dat de voordeelen. welke uit een regel matig plakken voortvloeien, verloren gaan. Met ingenomenheid hebben wij van dit s-ympathieke besluit kennis geno men.' STADSNIEUWS. Ned. Bond van a.s. Zendelingen. (Vervolg). In de middagvergadering hield' Dr. W Leendertz een lezing ovor „8ö- ren KierkcgaanV' De spreker begon met voorop te stellen dat velen bet nagelaten werk van Kierkegaard aanzien voor het geen het niet is. Zoomin als van een dominéé wordt verwacht dat hij in een predicatie een volledige dogmatiek zal geven, mag men trachten uit Let werk van Kierkegaard een op zichzelf staande theorie qp te bouwen. Dat heeft K. nooit bedoeld. Hij wilde enkel correctief zijn; de aandacht vestigen op datgene wat anderen naar hij meen de vergaten. Met Nietzsche is hij de meest sub jectieve, de meest persoonlijke denker. De vraag i9 niet: willen wij den weg van K.ook op. maar: Kunnen wij iets er van leeren; heeft hij iets gezegd dat ook wij ons moeten aantrekken? Een nieuwe theorie van het christen dom te geven was nooit zijn bedoeling. Hij vond het vreeselijk, onder een be paalde paragraaf te worden opgehan gen. Met Nietzsche was het hem niet te doen om de Philosophie, maar om den Philosoof. Het was hem niet om ze kere problemen te- doen, doch uitslui tend om zijn persoonlijke redding. Dit blijkt uit een groot werk, dat tegen Hegel was gericht; een der centra van zijn denken dus, waarin nochtans de hoofdvraag zich richt op de verhou ding tusschen persoonlijkheid en chris tendom en het behoud van ziin eigen ziel. Het verschil met Nietzsche is, dat Kierkegaard het program zelf afwerkt en de overwinning vindt door geheel te buigen voor God. Het centrale bij alles is hem: de zonde. Altijd met zich zelf bezig, was hij een nerveuse persoonlijkheid; een hartstochtelijk melancholicus, tot in het uiterste verbonden met het verle den, een sterk emotioneel denker, die vocht om ftiet het leven in het reine "te komen en het moeilijk had met zichzelf. Litterair en philosophisch vocht hij met de hoogst^ middelen. Alleen is hij in Denemarken voor de letterkunde geweest wat bij ons de 80'ers met hun allen waren: philoso- phische theorieën die eerst 30 jaar la ter elders werden vernomen, bracht hij reeds omstreeks '50 naar voren. En een dergelijke 1ste rangs kracht, die zich zóó bewoog in de cultuurstro mingen, heeft noch als dichter noch als denker getracht iets te bereiken, doch zich in dienst gesteld van het eenvoudige en slechts getracht de per soonlijkheden nader te brengen tot het christendom. Het was Sören Kierkegaard een le vensbehoefte, te vechten tegen alles wat het subjectieve verwaarloosde. Hij vecht tegen Socrates, tegen de ro mantiek. tegen Hegel en tegen het uitwendig kerkelijk christendom. In de romantiek vecht hij tegen het aes- thetische, niet tegen het schoone, maar tegen het tijdelijke, tegen den schoo- nen schijn die den mensch tijdelijk op houdt en hem ten slotte naar het ver derf blijkt te hebben gevoerd. Tegenover den mensch die leeft bij het oogenblik, stelt hij den Ethischen mensch, die zichzelf kiest in eeuwige geldigheid. Het schijnchristen dom laat hij in tallooze vormen in zijn werken optreden, om te laten zien hoe het fiasco lijdt. Het christendom is een weg dien men te gaan Heeft, in navolging van Christus en dien men niet in één stap afleggen kan. Het christendom teekent hij daarom als zeer, zeer moeilijk. Steeds weer dringt hij aan op een be ginnen bij het eigen ik, omdat alleen van daaruit moet worden gearbeid. Het Utilitarisme is gevaarlijk. Het succes beteekent niets Eerst als het i k gereinigd is kan het sociaal wor den en dat is het zoodra het zich richt op den naaste. En daarbij gaat het niet om de duizenden. Toen Christus stierf scheen het resultaat nul. Maar eeuw'g gezien is het de redding der wereld. En God ziet niet tijdelijk maar eeuwig. Nadat de gasten zich om half zes hadden vereenigd aan een gemeen schappelijk avondmaal, had om half acht de eindbijeenkomst plaats. Dr. K. J. Brouwer hield hier een schoone rede over: Keizer en Gali- leër, naar aanleiding van Ibsen's dra matisch werk van dien naam Spr. begon met de opmerking, dat niet alleen de zuiver gekende werke lijkheid waarheid is te noemen. Dik wijls toch heeft de volksverbeelding, de legende de waarheid getroffen. Dit geldt ook van de geschiedenis van Keizer Julianus de Afvallige, en speciaal van de laatste woorden die hij voor zijn sterven op de Perzische slagvelden zou hebben gesproken: Gij hebt overwonnen, Galileër. Hoewel dit verhaal niet geheel tegen de historische critiek is bestand ge bleken, ligt er toch een onverganke lijke waarheid in en is het de belicha ming van twee verschillende levens richtingen, die zich, zij het op onein dig veel kleiner plan en binnen veel beperkter kring, in ons aller leven openbaren. Achtereenvolgens besprak spr. dan de historische werkelijkheid van dit verhaal, den dramatisch en vorm dien Ibsen eraan heeft gegeven, en de bood schap van geestelijke levenswaarden die erin ligt opgesloten om ten slotte de beelden uit Ibsen's werk toe te pas sen op het menschenleven In het al gemeen. Julianus volgt niet de lijn van de liefde, maar van de macht. Zij leidt van eerzucht tot ijdelheid, en vervol gens tot verblinding en zelfvergodde lijking. Daartegenover ligt de lijn van den Galileër: roeping, zelfkennis, zelfver loochening, zelfvernedering. Het beeld van de zuivere roeping teekent Ibsen in Gregorius, een der christelijke priesters die den jeugdigen Julianus heeft onderwezen. Julianus heeft niet geworsteld.- Gre gorius wel. In hem zien wij de tegen stelling: beschaving en öekeering. Ook wij kennen de uitwendige bescha ving die begint met de tolerantie, de verdraagzaamheid, maar die nooit komt tot een persoonlijke omzetting en een algeheele levensvernieuwing zooals het christendom. Den strijd tusschen macht en liefde zien wij op elk terrein van het leven Er zijn er, die op staatkundig en maatschappelijk gebied openlijk op de macht bouwen. Daartegenover staan de volgelingen van den Galileeër, die op de overtuiging zich richten. Hoe gevaarlijk wordt het indien zij gaan grijpen naar de macht om hun ei- schen door te zetten. Op dezelfde wijze werden ook de andere personen uit Ibsens werk be sproken en vergeleken. In onderscheiding met Ibsen ech ter, kennen wij geen derde rijk bo ven macht en iiefde. Voor ons is het zeker, dat de Galileër wel zal over winnen. Alleen bij het kruis wordt ons al les duidelijk en zien wij de lijn van de christelijke levensontwikkeling. De voorzitter jankte hierna harte lijk alle sprekers, en allen die aan het welslagen van dezen bondsdag hadden medegewerkt, zoo ook Dr. Fokkema, en den heer en mevrouw Fortgens. nevens mej. Rudemann en haar helpsters, die de tafel verzorg den. De vergadering werd met gebed en gezang gesloten, waarna nog een sa menzijn in intiemen kring volgde. Eenige leerlingen van de Zendings school brachten daarbij piano- en vi oolmuziek ten gehoore. Tevens nam de vergadering harte lijk afscheid van de zusters Drost en Loods, die binnenkort naar Indië zul len vertrekken. Hen werd de zegen bede: „Ga in vrede...." uit de Zen dingsliederenbundel toegezongen. Leidsche Vereen, van handelaren in Groenten en Fruit. Men schrijft ons: In de gisteren gehouden jaarverga dering van de Leidsche vereeniging van groenten en fruit, werden weder 7 handelaren als lid aangenomen, waardoor het ledental is toegenomen tot ver boven het aantal, dat het vo rige jaar bedankte. De verstandhouding met de tuin ders vereeniging „Ons Belang" is uit stekend. Beide besturen treden steeds in onderhandeling, om geschillen in vredelievend en zin op te lossen. De Stndentenver. ,S. S. R." en de zaak- Geelkerken. Het bestuur van de Leidsche afdee- ling der Societas Studiosorum Refor- matorum deelt, naar aanleiding van de berichten, die de vorige week in verschillende bladen opgenomen zijn en waarvoor het bestuur niet de ver antwoordelijkheid op zich wenscht te nemen het volgende mede: a. dat, aangezien S.S.R. een vereeni ging is van confessioneel-, niet van kerkelijk-Gereformeerde studenten, de Leidsche afdeeling als zoodanig uit den aard der zaak geen partij kiest in de „kwestie-Geelkerken"; b. dat de uitnoodiging van de Leid sche afdeeling aan Dr. Geelkerken om 10 Mei voor haar leden zijn standpunt inzake Genesis 2 en 3 uiteen te zetten, dan ook geenszins in die richting ge ïnterpreteerd mag worden; c. dat het bestuur één der theologi sche hoogleeraren van de Vrije Uni versiteit zal uitnoodigen, om voor de Leidsche afdeeling der S.S.R. het Sy nodale standpunt t.o. van de exege- tisch-dogmatische zijde van de „kwes tie-Geelkerken" nader toe te lichten. Posterijen. Op Hemelvaartsdag zal er geen post bestelling worden uitgevoerd. Er be staat dan gelegenheid evenals op Zon dagen de correspondentie tusschen 11.30 en 12.30 ten postkantore af te ha len. De Directeur van ffet postkantoor te Leiden brengt ter kennis, dat, in ver band met de staking in Engeland, de gelegenheid is geopend tot het ver zenden van correspondentie uitsluitend voor Groot-Brittanië en Ierland, per extra vliegtuig vanuit Rotterdam- Waalhaven. Voor deze verzending geschiedt de laatste buslichting aan het hoofdkan toor te 2.40 '9 nachts. De stukken zijn onderworoen aan het gewone luchtrecht. Gewone edrertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen. dnbbel Uriel Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer, Binnenland. Minister Waszink deelt in de Twee de Kamer mede, dat een wijziging van de L. O.-wet in voorbereiding is. De Tweede Kamer over den noodtoe stand in Drente, Buitenland. De algemeene staking in Engelana. De kosten van de Engelsche staking. Een oproep nit Moskou tot de En vjelsche arbeiders. Eensgezindheid". De buurtvereeniging „Eensgezind heid" aan den Zijlsingel, dienende het doel waarvoor zij is opgericht, blijkt zoo meldt men ons, wel te leven, want sinds enkele weken is opgericht een kinderzangclub van meer dan 50 schoolgaande kinderen en zelfs oude ren, van leden der vereeniging, die on der de goede leiding van den heer Mulder, elke week enkele uren zang onderwijs krijgen, met het doel door den zang de eensgezindheid onder de kinderen te bevorderen, doch tevens hen leiding te geven en hun vrijen tijd aangenaam en nuttig te besteden. Zij maken mooie vorderingen en het is wel mogelijk dat de kinderen in den a.s. zomer als allen een dag in de groote vacantie gezamenlijk naar bui ten gaan onder leiding van het bo- stuur, reeds kunnen laten hooren, wat ze geleerd hebben. Rekening Rijnland. Door Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland is aan de Vorcenigde vergadering van dat Hoogheemraad schap aangeboden de rekening cn verantwoording over 1925. Zij bedraagt in ontvangst f 623105.29 in uitgaaf f 505480.18, sluitende alzoo met een batig saldo van f 117G25.31. De ontvangsten bedroegen o.m, van vorige diensten f 163199.50 inkomsten van bezittingen f 54835.58; openen van sluizen en bruggen f 18470.21; op brengst aanslagen in Rijnl. f 311333.10 De uitgaven wijzen aan o.a. kosten huishoudelijk bestuur f 87044.42, van openbare werken f 328315.80, waarne mingen en toezicht f 4486.15. De vaststelling der rekening zal plaats hebben op Woensdag 2 Juni a.9. in eene openbare vergadering in het Gemeenelandshuis van Rijnland aan de Breestraat. De Leidsche Zweminrichting. Door de goede zorgen van den dienst van gemeentewerken is de Leidsche Zweminrichting bij de Hooge Rijndijk keurig opgeknapt. 'Behalve de kleedkamertjes, die een volgende keer eens een beurt krijgen, is bijna de geheele inrichting fri9ch in de verf gezet. De diepe bassins zijn geheel uitgebaggerd, evenals de ondie pe bassins,welke bovendien van schoon zand voorzien zijn. De schotten, welke de afscheiding vormden tusschen de bassins en hot kanaal zijn geheel vernieuwd en zul len nu, beteer dan verleden jaar, het drijvende vuil uit het kanaal kunnen tegenhouden. Bovendien zal met een treknet al wat zich nog aan ongeroch- tigs in het water bevindt, vlug en good verwijderd worden. Wijzen wij er ten slotte nog op, dat ook de springtoren nu ingericht is volgens de laatste eischen. De conferentie ln „Jernël". De „JerueT'-conferentie in het' evan- gelisatiegebouw aan de Middqlstegr. is gisteren aangevangen. Des 's mor gens half elf had er in de vergader zaal een, gezien het uur van den dag, tamelijk goed bezochte bidstond plaats In de middagbijeenkomst was echter de zaal bijna gevuld, terwijl de avoni- bijeenkomst zoo'n geweldige toeloop had, dat de straatdeuren geopend ble ven en menigeen zich daar met een staanplaats moest tevreden stellen. Al9 sprekers lieten zicb hooren do lieeren J. Snoeks, van Haarlem; de Vries, van Texel, j. Sevc- run, van Amsterdam; P. C. Ililderin.-r, van Am sterdam en J. Verweij, van Zwolle-, die beurtelings de schare op iinponccrcn- de wijze toespraken. De ondernerpen des middags richtten zich op „De blijd schap der eenheid die gesmaakt zou worden indien de geloovigen ophielden met elkander te bestrijden, te belaste ren en verdacht te maken, en in ver draagzaamheid en eenvoud zouden leven met elkander". Dit te bevorde ren werd óp de harten der gelooviVen gebo ndon. Des avonds was het thema: „Wat Gods liefde deed voor de werel l De toespraken werden afgewisseld door zang van het koor en een dubbel kwartet Waar de toeloop zoo enorm was, ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1