CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 7d* JAARGANG DINSDAG 4 MEI 1926 NUMMER 1813 LH COURANT ABONNEMENTSPRIJS Ld Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 Dit nummer bestaat ait TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V üe fabriek komt er niet? Niet zonder ophef werd indertijd tij dens de groote staking in de Twent- sche textielindustrie aangekondigd, dat van de zijde van het N.V.V. een eigen fabriek zou worden opgericht. Een plan waarvoor nu letterlijk al les te zeggen viel. Het N.V.V. heeft de beschikking over millioenen, zoodat het stichten van 'n modern ingerichte fabriek op niet de minste financieele bezwaren zou stui ten. Risico was er aan het plan niet ver bonden, omdat men nu zelf de rijke winsten zou kunnen maken die thans door de Twentsche textiel-baronnen worden opgestreken. Bovendien had men dit groote voor deel, dat de „proletariërs" die daar te werk zouden worden gesteld niet be hoefden te zwoegen en te slaven voor een paar kapitalisten, maar dat zij door hun arbeid zichzelf en de socia listische gemeenschap zouden kunnen bevoordeelen. Maar nog andere perspectieven open den zich hier. Men zou niet alleen den arbeiders een goed bestaan kunnen verzekeren, een idealen werktijd met behoorlijke vacantieregeling kunnen invoeren en daarenboven aan de arbeiders de zoo zeer begeerde medezeggenschap kun nen verleen en, maar men zou tevens de sleutels hebben van de brandkas ten der kapitalistische ondernemers. Wanneer deze ondernemers dan nog eens weer mochten betoogen dat ge- wenschte hervormingen niet uitvoer baar waren, vanwege de financieele bezwaren, dan zou men eenvoudig hebben te verwijzen naar de socialis tische fabriek, waar die bezwaren niet werden gevoeld. Men zou eenvoudig de boeken op tafel leggen en alle vermeende bezwa ren zouden wegsmelten als sneeuw voor de zon. Men zou hebben: de proef op de so cialistische som. Een p r a c h t ig plan, in één woora. Maar helaas, het blijft een plan. Een commissie van deskundigen die maandenlang over deze zaak studeer de, besloot er maar niet verder op in te gaan. Men durfde de zaak niet aan. De eigen fabriek die een soort soci alistische heilstaat in het klein zou worden, komt er niet. De leiders van het N.V.V. blijven liever schelden op het kapitalisme en de kapitalisten, dan hun eigen milli oenen in de waagschaal te stellen. V De zorg voor de wegen. In de Eerste Kamer is bij de behan deling van de Waterstaatsbegrooting van verschillende kanten aangedron gen op de invoering van een Rijkswe genbelasting. Door den heer Michiel van Kesse- nich werd er op gewezen, dat de aan leg en het onderhoud van wegen aan de publieke kassen zulke hooge ei- schen stellen, dat daaraan zonder ver meerdering van inkomsten niet kan worden voldaan. En waar de meerdere uitgaven in hoofdzaak veroorzaakt worden door het verkeer met motorrijtuigen, daar achtte hij het alleszins rationeel, dat zij wier belang het meest gebaat is met het onderhoud van de wegen, een deel dier meerdere kosten dragen. De heer Jhr. de Gijselaar sloot zich hierbij aan. .Wanneer men aldus deze spr. ziet naar Engeland, dan ziet men dat daar de opbrengst van de wegenbelasting ruimschoots in den aanleg en het on derhoud van de prachtige wegen, die er in dat land zijn, kan worden voor zien, en het Rijk uit het fonds direct kan putten ter gedeeltelijke voorzie ning in het deficit, dat op de begroo ting wordt verwacht. In Engeland wordt die belasting dan ook toege juicht en billijk gevonden." Deze spreker wilde echter op de in stelling van een wegenfonds niet wach ten. Nog meer urgent achtte hij de verbetering van sommige Rijkswegen, waarvan er vele o.a. van Leiden tot Woerden levensgevaarlijk zijn. Het antwoord van den Minister van Waterstaat was niet geheel onbevre digend. Hij ziet wel geen kans nu reeds be langrijke verbeteringen aan te bren gen omdat de daarvoor noodige mid delen ontbreken, maar wat betreft een wegenfonds verklaarde hij: Ik ben overtuigd, dat wij die weggeldbelas ting moeten hebben en dat wij die belasting zoo spoedig mogelijk moeten krijgen. En hij voegde daaraan nog toe de £>pmerking dat het hem een vreugde BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22l/« cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel t&riei. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. zou zijn als hij er, in samenwerking met zijn ambtgenoot van Financiën in inoent slagen nog dit jaar deze zaak met de Staten-Generaal te behande len. Wij helpen den minister hopen dat hij in zijn verwachtingen niet al te zeer teleurgesteld zal worden. Een wegenfonds zou in hooge mate bevorderlijk kunnen zijn aan de drin gend noodzakelijke wegenverbetering en het zou tevens voor de eveneens zeer gewenschte werkverruiming van heteekenis zijn. STADSNIEUWS. Inwijding der Oud-Katholieke kerk. Gisteimiddag heeft de inwijding plaats gehad van het nieuwe kerk gebouw der oud-Katholieke gemeente aan den Zoeterwoudschen Singel. Vroeger had deze gemeente haar kerkgenouw aan de Hooigracht en toen dit was verkocht voor uitbrei ding van het St. Elizahethsgasthuis, was het kerkbestuur zoo gelukkig, de hand te kunnen leggen op de villa „Hoekstee" van wijlen den heer W. L. Mulder. De villa werd omgebouwd tot een pastorie en daaraan werd het Kerkje gebouwd door den heer B. Huurman, neze heelt eer van zijn werk, want de kerk past zich heel goed aan hij de schoone omgeving. De plechtige inwijding geschiedde door den aartshisscnop van Utrecht, Mgr. F. iveniimncK, geassisteerd aoor den bisschop van Haarlem, n. F. J. van Vlijmen, Prof. 1. n. öerens, aarts priester van Rijnland en Deimand te 's Giavennage, nrof. C. Wijker, presi dent van het seminarium te Amers foort en F. J. van rxardewijK, priester te Some dam. Toen zy ue kerk waren binnenge treden, knielden ue bisschop en ue geesteiijKneid aan het altaar neder, i/aarna stonuen zij op en ue nisscnop sprak: „in uen in aam des vaders en nes Zoons en ues Heiligen ueesies JNauat ue nisscnop tot tweemaal toe een geoed hau uugesproken, Kniel- uen alien weer neuer en werd Jt-saim löi ^nij ons Hsaim lol; mei anupnoon lü.w.z. ais beurtzang; gezongen. Hierna werd een manie geneden, en vervolgens mei ue nisscnop een loizang tot uen xieiligen ueest aan, die uoor Koor en gemeende vervoigu werd. Na net zingen van net eerste vers ging ue nisscnop met ue geesie- iyiuieiu ue Kerk rond en besproeiue •ieze met wijwater. Nadat de nisscnop, aan het altaar teruggeKeeru, nog eemge geneuen ge- sproKen nad, werden ue beiue t-sal- men öo (o4; en x&i [i&aj gezongen. Vervolgens nad de niwijuing van den preuiüstoel plaats; nezen met wij water nesproeiend bad ue bisschop: „Laat ons bidden, Hemelsche Vader! Gij die ons door uwen Zoon Jezus Cüristus de belofte gegeven nebt, dat Uij ons door Uwen Geest in alie waar heid leiden zoudt, zegen, bidden wij U, dezen preekstoel en geel allen die bier staan zuilen, om Uw beilig Woord te verkondigen, den Geest van wijsheid en van verstand, van raad en van sterkte, opdat zij Christus pre diken, Die ons gezonden is tot wijs heid en rechtvaardigheid, verlossing en heiligmaking, en de geloovigen lee- ren onderhouden al wat Hij ons gebo den beeft. Verleen ook aan uwe ge meente gewilligheid om uw woord te hooren en op te volgen, opdat allen, de waarheid in liefde beoefenende, meer en meer mogen opwassen in Hem, die hét Hoofd is Jezus Christus, die dezelfde is gisteren, heden en in eeuwigheid, en door Hem geraken tot het eeuwige leven." Amen. Inmiddels waren de kaarsen op het altaar en de Godslamp ontstoken, waarna de bisschop liet altaar inwijd de door het teekenen van vijf kruizen daarop met wijwater en met olie dei' uoopsleerlingen. Terwijl de gemeente zong: „Groote God! daal, op ons bid den, In dit U gewijd gebouw", bewie rookte de bisschop het altaar. Ten slotte begaf de bisschop zich met de geestelijkheid naar de sacristij om vandaar het heilige sacrament in processie naar de kerk te brengen on der het zingen van een lofzang ter eere van het „hoogwaardig sacra ment" en gaf hij den zegen met het Sacrament. Hiermee was de inwijding geëinaiga. Voor bet altaar staande hield de bis schop een korte toespraak, waarin hij zijn dank uitsprak aan de talrijke aanwezigen, inzonderheid aan het da- gelijksch bestuur der gemeente (de burgemeester, de secretaris en de wet houders Reimeringer, Mulder en Meij- lieii waren bij de inwijdingsplechtig heid tegenwoordig) voor hun belang stelling; voorts dankte spr. den lieer Buurman, die het plan voor de kérk ontworpen had en den uitvoerder van het werk, den heer Zitman, alsmede het kerkbestuur dat met voortvarend heid de oude „schuilkerk" die nog aan den tijd der geloofsvervolging herin nert) door deze mooie kerk had ver vangen. „Mijn huis zal een huis der gebeds genaamd worden" zeide Christus van den tempel en ditzelfde woord had Je hovah reeds eeuwen te voren door den mond van den profeet Is&ïas gezegd. Ook van dit kerkgebouw geldt dat het is een huis des gebeds. Spr. eindigde met het gebed van Sa lomo bij de inwijding van den tempel, dat Gods oogen dag en nacht mochten Open zijn over dit huis en dat Hij de gebeden Zijns volks mocht verhooren. Rie Batenburg, 3e klavieravond. Men heeft soms in den Herfst van die stillle achtermiddagen. De hemel is door trokken van nevel, waarde or de zon heel matte en droomerige goudtinten weeft. De weemoed der scheiding glanst over 't aangezicht der aarde en er mijmeren vage verlangens door de atmosfeer. En als de zon ondergaat, dan neemt de slui er der nevelen de nuancen aan van paar lemoer en amethyst en de natuur is vol van een peinzend heimwee. Deze herinneringen worden meerma len bq ons gewekt, wanneer we de mu ziek van Schumann hooren, een eenza me. wiens melos en harmonie altijd doof- trokken zijn van heimwee, een herfst- natuur. En daarenboven een mensch, die in zijn eenvoud innerlijk waar is en zich in zijn muzikale uitingen, weinig be kommert om virtuoze vormverbiinding, maar altijd rein en gevoelig zijn roman tische droomen uitzingt. Toen we gis terenavond Mej. Batenburg Schumans Sonate in g-mineur op 22 hoorden inlei den, vreesden we, dat de pianiste geen contact met de ziel van Schumann zou krijgen. Maar reeds bij het tweede ge deeice, het Andantino, dat ze met 110- belen eenvoud vertolkte, kwamen we er in. Het Scherzo stelde weer teleur, maar het Rondo, vooral het slot, was zeer sympathiek. Als geheel genomen kon de voordracht van deze sonate ons niet bevredigen, en hebben we ons af gevraagd: Ligt haar deze typisch Duitscn-romaniioche muziek wel goed? Het ligt met aan net t-ecnniscn kunnen, niet aan haar vaardigheid. Maar be zit z\i wel voldoende in untie voor Schu mann? Deze vraag rees opnieuw, toen we haar daarna een viertal kleinere werken van Debussy hoorden voordragen. Al •de gratie, ai de fijnheid van kleurnuan ces, waarover de groote Franscne mees ter beschikt, kwamuit het klavier tot ons. Dit spel was zeer mooi, warm, doorzichtig. Eerst net fijne „La fille aux che- veux de lin" geïnspireerd door de eer ste regelen van een gedicht van Le- conte de 1' Isle, waarvan het motief berust op het gebroken klein septime- accourd, een gracieus werkje vol teere gevoelens. Toen „La Cathedrale engbutie". Men hoort het klokkenspel der verzonken Lathedraal, en het wonderlijke is, dat Debussy steeds maar nieuwe en praeg- nante harmonieën heeft weten te vin den, om dit mysterieuze klokkenspel te vertolken. Er zat in de voordracht van Mej. Batenburg een mooie climax. Slechts meenen we, dat het forto in het middengedeelte, forscher, dreigender,, overtuigender had kunnen zijn. Maar •dat is ten slotte een moment^ uit het geheele werk. We hadden het niet gaar ne op het programma gemist. Aanslag en pedaalgebruik doen bii Debussy heel veel en eischen bizondere zorg. Dat bleek ook uit het humoristische „General Lavine", dat met echt Fran: schen smaak werd voorgedragen. En ten slotte van Debussy nog een parelend Menuet. Na deze Debussy-vertolkingen te heb ben gehoord, meenden we gerechtigd te zqn tot de conclusie, dat Mej. Baten burg zich muzikaal het best uitleeft in moderne Fransche composities. De ykleurige en rhythmische schoonheid "daarvan, de elangance en doorzichtig heid van bouw en misschien niet minder de moderniteit worden door haar psy chisch beter aangevoeld dan de droo merige muziek van Schumann, de half tinten, de vage contouren en vooral het heimwee van den romanticus. Voor de pauze hoorden we nog ,,Etu de en forme de Valse" van C. Saint Saëns, een nog al uiterlijk werk, maar toch fqn en nobel van bouw, tintelend van Franschen geest; parelend, fonke len I en met entrain gespeeld. Een langdurig applaus riep de pia niste, die met 'n bloeins.uk en een bloe menmand gehuluigd werd, herhaaldelijk terug, zoüüat ze ais toegift een alleszins gesoigneerde voordracnc gaf van een wals van Chopin. Na de pauze noorden we het beroem de Concert in g.min. van Saint—Saëns, •dat met tecnnische vaardigneiü weru voorgedragen. De begeleiding hiervan was op den tweeden vieugel uitstekend toevertrouwd aan Carl Oberstadt. De kleine zaal was maar matig bezet; maar met een uitgezocht muzikaal pu bliek, dat de prestaties der pianiste hoogelijk wist te waardeeren. De i-irma Bender had voor twee uit stekende iDach-vleugels gezorgd. Marktkoopiiedenbond „Ons Belang." De Marktkoopnedenbond „Ons Be- laaig" voor Leiden en Omstreken heeft gisteravond in een buitengewone feest vergadering in Zomerzorg zijjn eerste lustrum gevierd. De zaal was op zijn Japansoh ver sierd en had een recht feestelijker! aanblik en er heerschte inderdaad een feestelijke stemming onder de talrijke aanwezigen. Het applaus was niet van de lucht. De voorzitter, de heer H. Zoutendijk opende de samenkomst en heette ae aanwezigen welkom, in 't bijzonder den burgemeester, die reeds meermalen blijk gegeven heeft den marktkramers een goed hart toe te dragen, vervol gens wethouder Reimeringer, den eere voorzitter der vereeniging den heer K. Sytsma en diens eciugenoote, den di recteur van het Marktwezen den heer L. A. Memies, den adj.-directeur en de havenrechercheurs, de heeren M. de Goeye en Querido van de Federatie, de afgevaardigden van „Mercurius" te Amsterdam, „Ons Belang" te Utrecht, „Door Eendracht Verbe:ering" te Rot terdam, „Aller Belang" te Delft, „Recht door Vrede" te Den Haag. en ten slotte de pers. Spr. zette vervolgens in liet kort uiteen hetgeen de Marktkoopiieden bond tot stand gebracht heeft, in de eerste plaats de electrificatie van de markt; dit is een der grootste verbe teringen geweest en spr. gedenkt hier bij den ondernemer van ait werk, den heer Jac. v. d. Veen. Spr. memoreert voorts het werk van het Steunfonds ter bestrijding der ge vreesde ziekte, de t.b.c. en dankt net college van B. en W. voor de ver leende toestemming tot het verkoopen van bloempjes. Daarna geeft spr. het woord aan den heer K. Sytsma, den eerevoor zitter, die de vereeniging feliciteert met haar eerste jubileum. Ook spr. zelve jubileert; spr. her innert er aan, hoe hij zelve er toe mee geholpen heeft, de marktkooplieden, toen zij indertijd van de eene naar de andere plaats verdreven werden, te helpen aan een betere standplaats. Zoo wel de markt als de kooplieden heb ben in dien tijd heel wat aan aanzien gewonnen. Ten slotte gaat spr. over tot de uit reiking der prijzen van den j.l. Zater dag gehouden wedstrijd; een lauwer krans ïn zilver aan den I eer Blazer, en een lauwertak aan den heer v. d. Wilk. In hartelijke bewoordingen en onder applaus der vergadering over handigt spr. de prijzen. De heer M. ae Goeye voert na mens de Federatie van Marktkooplie- denvereenigingen het woord en biedt namens den oudsten marktbond „Mer curius" te Amsterdam een mooie mand bloemen aan aan de echtgenoot van den voorzitter en aan den scheidenden voorzitter zeiven een ontbijtservies na mens de Federatie. De Marktkoop iiedenbond kan Flenk Zoutendijk niet missen, aldus spr. De heer Querido, voorzitter van den Utrechtse hen marktbond, biedt den voorzitter een schilderij, bloemen voorstellende, aan, en spreekt in waar- dcerende woorden de neeren Zouten dijk en v. d. Wilk toe. De heer Stad spreekt namens de Rotterdamse!"-e organisatie. Rotterdam heeft mede den stoot gegeven tot het ontstaan der af deeling Leiden. Spr. memoreert den tegenstand, dien de marktkooplieden indertijd van de zijde van den middenstand ondervonden; desondanks heeft de markt bewezen een plaats van beteekennis in het dis tributieproces in te nemen, en dit is voor een goed deel aan de organi satie te danken. Spr. brengt ook Hul de aan den heer Mennes, met wien het zoo prettig is samen te werken. Spr. eindigt met de beste wenschen uit te spreken voor den Leidschen bond en voor den lieer Zoutendijk, wien hij een inkts-el aanbiedt. De voorzitter der Haagache organi satie, de heer Fresco, wijst er op, dat de goede vers aadhoud ng die er Jiier bestaat tusschen de organisatie en het college van B. en W. een voor beeld is voor andere plaatsen. Spr. biedt een bloemenhulde aan. De heer F rij a spreekt namens den Sandwerkersbond, „Door Samenwer king Verbetering", aie ook is mgje- slo.en bij de Federatie. Spr. herinnert er aan hoe den laatsten tijd de ver standhouding tusschen de standwer kers en de stille marktkramers veel beter is geworden en dit voor een groot deel is te danken aan de or ganisatie. De laatste spr. en de gérant van Zomerzorg bieden nog een loemen- hulde aan. De heer Zoutend ijk dankt de heeren hartelijk voor de hem gebrach te hulde. Het ia een zware tijd ge weest in de afgeloopen vijf jaren, doch spreker had een schitterenden staf van medewerkers 111 de collega's bestuursleden. Met den heer v. d. Wilk als pennningmeester heeft spr. vijf jaar lang op prettige wijze samengewerkt. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De inwijding der Oud-katholieke kerk te Leiden. Het eerste lustrum van den Leid schen marktkoopiiedenbond „Ons Be lang". De bootdienst Hoek van Holland- Harwich stopgezet. De K. L. M. brengt twee exUa toe stellen in de vaart op Londen. Ds, J. J. Buskes beroepen naar do „schismatieke" Gerei. Kerk van Am sterdam-Zuid. De Koninklijke familie naar Het Loo. Bij P. Smit Jr. te Rotterdam dreigt een nieuw metaalconfiict. Buitenland. De algemeene staking is beden- nacht in Engeland begonnen. De Lagerhuis-debatten van gisteren Baldwin en de andere partijleiders aan het woord. Namens zijn collega's b;eu. spr. oen heer v. d. Wilk een vulpenhouder, aan. Spr. is door zijn werkzaam .c len ge noodzaakt, af te treden, zoowel als voorzitter der afdeeiing als secretaris van de Federatie. Spr. wek de col lega's op, eendrachtig te blijven sa menwerken onder het motto: „Eéni voor allen en allen voor één", dan! zal „Ons Belang" nog lang blijven be staan. Hierna werd aan de afwerking van; het feestprogramma begonnen, waar in de humor een groote rol speelde. Het duo De Haas en v. d. Steen! maakte zich vooral verdienstelijk door. het duet „Mijnheer is Baron ',ewor den"; daarna kwam op het tooneei Trien met haar „smaldaat". Na de pauze werd de dolle klucht „De bediende van mijn vrouw" ge speeld, die ook veel applaus oogstte. De avond werd besloten met ecu bal. Christelijke Vrouwenbond. De Nederlandsche Christenvrou wenbond zal op 19 en 20 Mei in de Burchtzaal alhier zijn jaarvergadering houden. 's Woensdags te half drie vergadert het hoofdbestuur met de afgevaardig den van de afdeelingen, ter bespreking van het afdeelingswerk. Om half acht 's avonds wordt in de Burcht onder leiding van Mevr. Schokking een gezellige samenkomst gehouden, aangeboden door de afd. Leiden. Bij mooi weer zal deze sa menkomst op het Burchtleirein ge houden worden. Op Donderdag 20 Mei wordt s mor gens te 10 uur een huishoudelijke ver gadering gehouden, ter behandeling van de voorstellen der afdeelingen. In de middagvergadering hoopt als spre ker op te treden Prof. Mr. P. A. Diepen horst, hoogleeraar aan de V. U. te Am sterdam. Gemeenteraad. Naar wij vernemen zal de eerstvol gende vergadering van den gemeente raad worden gehouden op Maandag 17 Mei a.s. De Leidsche Winkelstand. Het Noordeinde is dezer dagen wat zijn winkels aangaat weer in aanzien verrijkt, en wel door de algeheele mo derniseering van de banketbakkers zaak van den heer A G. Epskamp, No. 23. Het geheel gerestaureerde pand is Zaterdag weer heropend en had al do delijk veel belangstelling. De heer Eps kamp heeft bij het opnieuw inrichten van zijn zaak rekening gehouden met de allernieuwste vindingen en gebrui ken op dit gebied, en ger.or-d «iade fijne producten die hij vervaardigt een voor de expositie voordeelige «i«« 1 <.-tk hygiënisch goed verzorgde pin.. s I an worden gegeven, zo wel in den kei als in de met smaak gcariui ?cr«lo etalage. De heer Epskamp, wiens naam aan goede bakkerijproducten zeer nauw ver bonden is, zal van de zijde jyaer cliëntèle ongetwijfeld waard- riog vinden voor deze mooie verbcteiing. De Arbeidswet 1919. De Afd. Leiden van de Veiecnig ng van den Christelijken Handeldrijven den en Industrieelen Middenstand in Nederland, heeft aan den Min s.cr vanj Arbeid, Handel en Nijverheid het vol gende adres gezonden: De Vereeniging van den riiinstclij1- ken Handekii ij venden eu irur.:ii- ëelen Middenstand. 111 Nederland At- deeling Leiden, heeft met groote bej

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1