CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
7d' JAARGANG
DINSDAG 27 APRIL 1926
NUMMER 1807
LEIOSGHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
Is Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Oit nummer beslaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
JMaar het heidendom terug.
Om vrijmaking van de vrouw worut
door de partijen op revolutionairen
grond-slag geroepen.
De recüten van de vrouw zijn bij de
Christelijke partijen die zich door
Gods Woord willen laten leiuen, niet
veilig.
Emancipatie is noodig.
En daarom moet onze Huwelijkswet
geving ,die nog een Christelijk stem
pel draagt, worden herzien.
Welk een paradijs zich dan, moch
ten deze idealen verwezenlijkt worden
voor de vrouwen opent, kan blijken
uit de volgende beschouwingen uit
het orgaan van de Democratische
Partij:
„Vooral wanneer echtgenooten
beide tusschen veertig en vijitig ja
ren oud zijn, mist de vrouw 't recht,
haar man een liefdesbetrekking tot
een andere, jongere vrouw te ont
zeggen.
Ik wil allerminst goedpraten de
we er zin wekende manier, waarop de
polygame aard van den man bij de
tegenwoordige maatschappelijke in
richting dikwijls tot uiting komt.
Zóówel om moreele als hygiënische
redenen is de prostitutie een ernstig
kwaad. Ik bedoel hier dan ook bui
ten huwelijksche liefdesbetrekkingen
die op even boog peil kunnen staan
als het huwelijk zelf.
Moeilijkheden kunnen zich zeker
hierbij voordoen, zelfs in grooten ge
tale. Deze kunnen in sommige ge
vallen zoo zwaar wegen, dat .e
man van bet volgen zijner latere
liefde moet afzien. Maar dit uaag
niet tot een regel worden verheven,
zooals de tegenwoordige wet en ze-
deleer bet in onze maatschappij
doen, tot schade dikwijls ook van
de kinderen.
Immers wij zien gezinnen uit ei-
kaar gerukt tengevolge van liefdes
betrekkingen tusschen den vader en
een andere vrouw. Volgens de be
staande wet kan de eerste vrouw
op grond biervan echtscheiding vor
deren wegens „overspel."
Ook de beantwoording der vraag
of men uit de buitenhuwelijksche
betrekkingen van den man kinderen
mag laten geboren worden, hangt
van omstandigheden af. Het ant
woord zal gewoonlijk wel bevestigd
moeten luiden als er geen kinderen
uit het huwelijk zijn. In ieder geval
rusten op den vader van deze kin
deren dezelfde verplichtingen, ook
wat de opvoeding betreft, als die hij
heeft of zou hebben tegenover kin
deren uit zijn huwelijk..
Indien de vrouwenbeweging zich
dus van het tekort der ongehuwde
vrouw bewust wordt, in den zin zoo
als Emmy J. B. met mij dit ziet, dan
heeft die beweging andermaal lot
taak om den zwaren strijd tegen
vastgeroeste voorc/ordeelen aan te
binden.
Wat de wetgeving betreft zou zij
bebooren te ijveren voor afschaffing
van overspel van den man als echt
scheidingsgrond en al heeft dit
doordat strafvervolgingen in de
practijk niet voorkomen; alleen the
oretisch belang ook als strafbaar
feit, en voorts voor opheffing der
wetsbepaling, die erkenning van z.g.
overspelige kinderen uitsluit.
Dat is althans duidelijke taal.
De man moet volkomen het recht
hebben overspel te plegen en zijn wet
tige echtgenoote in den hoek te trap
pen.
Als zijn vrouw haar eerste jeugd
achter den rug heeft, dan moet hij het
volste recht hebben een „buitenhu.ve-
lijksche liefdesbetrekking" aan te gaan
en aan de vrouw moet het recht wor
den ontnomen deswege echtscheiding
te vragen.
Zoogenaamd omdat anders de ge
zinnen Uit elkaar gerukt dreigen' te
worden.
Ziedaar nu de vrijmakingstheorieën
in de practijk.
In naam der vrijheid moet de vrouw
tot een slavin van den man worden
gemaakt, zoo niet erger.
In naam der vrijheid moet het ge
zinsleven in den grond worden ver
woest.
In naam der vrijheid moet de toe
komst der kind er ep aan de toepassing
der heidensche theorieën worden op
geofferd.
In naam der vrijheid moet openlijk
niet wat Gods Woord ons omtrent het
huwelijk en het gezinsleven leert wor
den gebroken.
Men ziet hieruit hoe sterk en bru
taal het pogen is om de Christelijke
grondslagen van het leven los te woe
len.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
TeL 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
En opnieuw blijkt hieruit hoe drin
gend noodig het is, dat alle partijen
die de Christelijke traditiën wenschen
hoog te houden, schouder aan schou
der staan.
W. VROS.
In eene advertentie in dit nummer
neemt de heer W. Vros, oud-hoofd
van de Christel. School voor M.U.L.O.
aan de Hooglandsche Kerkgracht te
Leiden, afscheid van ziine bekenden
in deze omgeving.
Jarenlang heeft de heer Vros een
vooraanstaande plaats in de Leidsche
onderwijswereld ingenomen, tal van
leerlingen werden door hem opgeleid
en gevormd en ook op ander gebied
met name in het politieke leven heeft
hij in zijn jongere jaren een leidende
positie ingenomen.
Maar thans is zijn werk in Leiden
afgeloopen.
Het is den heer Vros gegaan, zooals
het zoo menigmaal gaat in het leven:
hij is geleid' op een weg dien hij niet
gaan wilde.
Zijn gezondheidstoestand noopte
hem zijn arbeid los te laten en zijn
taak neer te leggen.
Dat is hem niet gemakkelijk geval
len. En bij het vertrek uit Leiden,
waar hij zulk een groot en belangrijk
deel van zijn leven heeft mogen door
brengen, zal hij misschien pijnlijk ge
voelen hoe moeilijk het is hechte ban
den te verbreken.
Wij weten te spreken uit naam van
velen, als wij den heer Vros, met de
zijnen, in het stille Baarn een rijk ge-
zegenden levensavond toewenschen.
Moge het licht zijn op zijn pad.
Worde het hem gegeven in stil ver
trouwen en met blijde opgewektheid
den weg te gaan waarop God hem
leidt.
STADSNIEUWS.
Psycho-analyse en haar consequenties
voor de schoolpractijk;.
Over dit onderwerp sprak Zaterdag
avond de heer Joh. van der Spek voor
de Vereeniging „De paedagogische Bi
bliotheek."
Sedert het denken van den mensch
zich meer is gaan richten op het sub
ject, op den mensch zelf, is men ook
hoe langer hoe meer gaan gevoelen,
dat we onszelf en anderen een raadsel
zijn. Ook de kinderen, met wie we dag
aan dag moeten omgaan, zijn zulke le
vende raadseltjes, met hun eigen mys
terie, dat achter de uitdrukkingsver
schijnselen schuil gaat. Wat we van
elkander waarnemen, is niet anders
dan gewilde of ongewilde uiting van
een overigens voor ons verborgen ach
tergrond.
Verschillende pogingen om deze
sphinx aan het spreken te krijgen,
hebben gefaald. Lombroso. die meen
de in 't lichaam correlate betrekkin
gen op 't zieJeleven te vinden, de voor
standers van de recapitulatie-theorie,
de hersen-anatomisten, die door hun
studiën allerlei geheimenissen onthul
den, zij allen hebben opzichzelf-zeer
waardevollen arbeid geleverd, maar
konden toch niet geheel bevredigen,
doordat ze niet tot de ziel wisten door
te dringen.
De psycho-analyse gaat uit van de
uitdrukkingsverschijnselen, tracht ze
zelfs te vermeerderen en aan 't duister
zieleleven te ontlokken, om ze daarna
uit te leggen naar analogie van de in
trospectieve waarneming, 't geheim
trouwens' van alle el kaar-begrijpen.
Eerste eisch voor den psycho-analist
is daarom, dat hij geen vreemdeling
zij in eigen ziel.
Dat deze methode, ondanks tal van
gegronde bezwaren, zooveel opgang
maakte, zal wel voor een deel hieraan
liggen, dat men voelde, dat men zoo
tot aan de ziel raakte, terwijl ze ook
door 't feit, dat eerste doel steeds was
en is de therapie, wel waardeering ge
vonden zal hebben.
Freud wilde genezen op de voor den
patient meest zekere, minst schadelij
ke, minst ingrijpende wijze.
De eerste der vooronderstellingen
waarvan Freud uitgaat, is de gedeter-
mineerdheid van alle gebeuren. Ook
alle psychisch gebeuren kan en moet
verklaard worden naar strenge deter
minaties. Zoo gezien zijn er ook geen
vergissingen, geen versprekingen meer
ook voor dergelijke ongewilde uitin
gen moet een oorzaak te vinden zijn.
waaruit ze met noodzakelijkheid voort
vloeien.
Van groot belang is ook de waarde,
die Freud en zijn leerlingen aan het
onbewuste toekennen, zoodat 't soms
zelfs wel schijnt, of alleen dit onbe
wuste beteekenis voor hen heeft. Ook
hier wordt een strenge gedetermineerd
heid aangenomen Ieder'wordt geleid
door wat leeft in zijn onderbewustzijn.
Tusschen bewust en onbewust neemt
Freud nog een derde laag aan, het
voorbewustzijn. De taak van dit voor-
bewustzijn zou te vergelijken zijn met
die van een regisseur. Dat wat op het
tooneel voorvalt, is dan ons vol-be-
wustzijn. Alle actie op het tooneel is
echter onmogelijk, wanneer ze niet is
voorbereid door wat voorvalt, achter
de coulissen, in de kleedkamers. Zoo
als nu zonder den 'wil van den regis
seur geen tooneelspeler van achter de
coulissen komt, zooals alles wat er
niet hoort, door hem van het tooneel
wordt geweerd, zoo regelt ook het
voorbewuste wat er uit ons onbewuste
tot ons vol-bewustzijn wordt toege
laten.
Met de voorstanders der biogeneti
sche grondwet neemt Freud verder
aan, dat de bewustwording van het
jonge individu een herhaling is van de
bewustwording der menschheid.
In mythe, sprookje en legende vin
den we voorbeelden van archaïsch
denken, van opvattingen, waaraan cle
menschheid is ontgroeid.
Een parallel van dit archaïsch den
ken treffen we aan in allerlei wat het
jonge individu moet afwennen, maar
wat in nacht- en dagdroom, in boert
en mop zich telkens weer verheft.
De felste kritiek is wel gekomen op
de groote beteekenis, die Freud tos-
kent aan het sexueele. Bij zijn thera
peutisch handelen stuitte hij telkens
weer op 't sexueele in den mensch
't Is niet te ontkennen, dat dit bij zeer
velen een veelomvattende, soms albe-
heerschende plaats inneemt. Men be
hoeft daartoe slechts te luisteren naar
de gesprekken, te letten op wat in lec
tuur, revue en bioscoop 't meest ge
wild is. 't Hoofdbezwaar is echter, dat
Freud ook bij 'tjonge kind alles met
het sexueele in verband brengt. Het
kleintje in de wieg kan om zoo te zeg
gen niets doen, of Freud betrekt het
op het sexueele, ook al spreekt hij dan
van een voorstadium.
Ten onrechte is sexualiteit voor
Freud bijna steeds identiek niet lust-
gevvinning, ook bij het jonge kind. Te
gen de vele vragen en verlangens, dis
bij het kind opkomen, worden door 't
fatsoen allerlei barricades opgewor
pen. Door lange jaren van opvoeding
gaat 't voorbewustzijn al meer zijn
remmende functie vervullen.
Toch trachten de verdrongen mach
ten zich te doen gelden in fantasieën,
droomen, enz. Zoo is 't mogelijk, dat
er een botsing ontstaat tusschen t re
aliteitsprincipe en 't lustprincipe vaak
tot schade der gezondheid.
Freud tracht nu te ontdekken, wel
ke strevingen zijn verdrongen, welke
de botsing opwekken, om daarna door
sublimeering verheffing) den nood
lottigen invloed ervan te overwinnen,
't Voorbewustzijn tracht aanvankelijk
ze achter de coulissen te houden F-r
ontstaat echter een relatie tusschen
den analyticus en den geanalyseerde,
en nu komen ze toch tot uiting, al is
't dan in den vorm van symbolen.
Door gebruik te maken van hun
droomen, hun invallen, hun onbewus
te bewegingen, hun'ongeluk jes, tracht
de analyticus in 't onderbewuste van
zijn patiënten door te dringen, om van
daaruit de reëducatie te beginnen. Dit
bewustmaken van 't onbewuste is ech
ter zeker niet de 'taak van den onder
wijzer. 't Is mogelijk, dat de sublimee
ring mislukt, en dat de patient voor
zijn leven beschadigd wordt.
Te waardeeren valt, dat Freud zich
heeft onthouden van een streng dog
matisch systeem. Door de opkomst
van de psycho-analyse is men zich
weer met de ziel zelf gaan bemoeien,
en werd op tal van dingen op het ter
rein der paedagogie nieuw licht ge
worpen. De zwakke plek der psycho
analyse schuilt in haar eenziidigheid.
Ook tegen Freuds wereldbeschouwing
zijn groote bezwaren in te brengen,
die spr. echter door tijdsgebrek slechts
even noemen kan. Van ethiek is bij
Freud geen sprake. Hij spreekt wel
van vies en vuil, niet van goed of
slecht. Daarmee zijn we gekomen op
't niveau van het dierlijke, dat liet mo
ment van de zonde niet kent. Freud
gaat niet verder dan liet geven van de
waarheid, hij komt niet toe aan de ge
nade. Hii geeft zijn patiënten inzicht
in eigen fouten en feilen, maar laat ze
dan gaan met een: Zoo ziit ge! Daar
aan* heeft de mensch niet genoeg.
Ten slotte komt spr. tot de vraag:
Wat hebben we daaraan voor onze
schoolpractijk? Allereerst wijst hij op
de consequenties voor het leven van.
het kind zelf. Tal van dagdroom en,
ook tijdens het onderwijs, vinden hun
oorzaak in angstaffecten in 't onder
bewuste. Vaak beoordeelen we de kin
deren daardoor verkeerd, zooda't de
Zwitsersche paeclagoog Pfister kon
spreken van „vermeende nullen" in
onze klassen. Van grooten invloed op
de houding van het kind tegenover z'n
onderwijzer, is volgens Freud. de be
trekking waarin het staat tegenover
de vader- of moederimago, d.w.z. hei
beeld van den vader of de moeder, in
hun aantrekkende of afstootende
functie.
In Rusland, waar de psycho-analyse
grooten opgang maakte, zendt men de
onderwijzers, die geen succes hebben
met hun klasse, naar een psychoana
lyticus, omdat men meent dat de oor
zaak der mislukking schuilt in het
onderbewuste.
De psycho-analyse heeft ons ook
doen inzien, hoe noodzakelijk het is-
dat de onderwijzer bij het wekken
van overdrachten steeds de grens in
'toog houdt. De ontvankelijkheid van
het kind voor een onderwijzer van een
andere sexe kan groote schade ver
wekken, waarvoor we vóór Freud geen
oog hadden.
Emmabloem.
De verkoop van den Emmabloem al
hier heeft opgebracht een bedrag van
f208188, zijnde de opbrengst van 110
Ongetwijfeld een mooi bedrag!
Jubileum Dr. J. C. Overvoorde.
Bq de huldiging op a.s. Zaterdagmid
dag in de Lakenhal', zal voor Prof. W.
Martin, de heer Aug. L. Reimeringer,
voorzitter van de commissie, een kort
woord spreken.
Behalve de reeds vermelde legpenning
van den heer Zwolle, zal dan .lubilaris
ook een door den heer S. Grevemstuk
te Amsterdam Vervaardigd album wor
den aangebodein, dat de namen der schen
kers bevat.
Verongelukte visschers.
Onder voorzitterschap van dr. Th.
W. van Lidt de Jeude heeft een dezer
dagen alhier de vergadering plaats ge
had van de Vereeniging tot Voortdu
rende ondersteuning der nagelaten be
trekkingen van verongelukte vis
schers der reederijen te Katwijk aan
Zee en Noordwijk aan Zee.
Aan het door den secretaris, den
heer J. Heringa, uitgebrachte verslag
ontleenen wij, dat gedurende het jaar
1925 werd ontvangen aan rente van
kapitaal en eontributiën f 2732, terwijl
van de Koningin werd ontvangen een
bedrag van f 100. 7oor uitkeeringen
aan weduwen en weezen werd betaald
f 3683. Van het kapitaal werd mits
dien ingeteerd f 850.
Gedurende de zomermaanden ont
vingen weduweif f 2.50 per week, ge
durende. de wintermaanden f 5 per
week, terwijl aan weduwen boven de
70 jaar zoowel in den zomer als in den
winter extra f 1 per week werd uitge
keerd. Iedere weduwe ontving nog
f 10 als Kerstuitgave.
Vereen, voor Vreemdelingenverkeer.
In verband met o|ns verslag van i.l.
Zaterdag, betreffende de jaarvergade
ring van de vereemiging tot bevordering
van het vreemdelingenverkeer voor Lei
den en omstreken, moeten wij nog op
merken, dat de envelopje, den heer A.
J. den Hollander bij zqin 25-jarig jubi
leum van penningmeester dezer vereen,
als bljjken van hoogachting en betoonde
verdiensten ter hand gesteld, overhan
digd is met de bedoeling, dat de inhoud
daarvan geheel naar eigen verkiezing
kan worden aangewend.
Inmiddels heeft de heer den Hollan
der gemeend den inhoud van de enve
loppe niet voor persoonlijk gebruik te
moeten aanwenden, doch deze te be
stemmen voor het een of ander lief
dadig doel.
Huldiging proi. Snouck Hurgronje.
Naar de Indische „Locomotief" ver
neemt, wordt een comité gevormd ten
einde aan Prof. Dr. Snouck Hurgronje,
den grooten Islam-keinner en geleerde
van Europeesche vermaardheid een hul
deblijk aan te bieden op zijjn zeventig-
sten verjaardag in het begin van het vol
gend jaar.
Het voorzitterschap zal worden aan
gebeden aan den oud-G. G. Idenburg of
aan Prof. Mr. Van Vollenhovep; in het
voorloopig comité hebben in Indiëo.m.
zitting Prof. Dr. B. Schriekc en Prof.
Dr. Hoessein Djajadiuingrat.
De inzameling zal in Nederland en
Indië en in het buitenland onder de
vrienden etn bewonderaars van Prof.
Snouck Hurgronje worden gehouden,
wien zal worden verzocht aan het in te
zamelen bedrag een bestemming te ge
ven.
Zeldzaam natuurverschijnsel.
Vanmiddag, even over 12, is hier ter
stede een eigenaardig'natuurverschijn
sel waargenomen.
Aan den donkeren hemel vertoonde
zich een groote ronde zwarte vlek,
langzamerhand trok het middenge
deelte weg, waardoor een zwarte cir-
kelrand overbleef. Toen werd deze
ovaal en ging het zwart in rood over,
waarna het natuurverschijnsel ver
dween. Een groot aantal menschen
sloeg dit schouwspel, dat ongeveer 10
minuten duurde, gade.
Bakkers-vergadorlng.
Wij vestigen de aandacht van be
langstellenden op een in dit nummer
voorkomende advertentie, waarin alle
brood- en banketbakkers worden uit-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22l/% cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel Uriel
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Minister De Geer over de mutatie
aan oorlog.
De plannen van den Minister van
Onderwijs.
Ds. W. E. van Duin is door den ker-
keraad der Gerei. Kerk van Haarlem
mermeer-Oost geschorst
Buitenland.
De tekst van het Dnitsch-Russlsche
verdrag.
De Amerlkaansche schulden-com
missie heeft besloten, dat Frankrijk
zijn aanbod moet herzien.
De kroning van den nieuwen sjah
van Perzië.
De kansen op overeenstemming in
zake het Britsche mijnconflict zijn iets
gestegen.
genoodigd tot het hijwonen van een
vergadering ter bespreking van het
stoken der ovens, waarbij het roet- en
schoorsteenvraagstuk aan de orde zal
komen.
De vergadering wordt gehouden a.s.
Donderdag in „In den vergulden Turk'
,s avonds half acht
De directeur van het bouw- en wo
ningtoezicht hoopt mede tegenwoor
dig te zijn.
Bij de werkzaamheden tot ver
nieuwing van de brug bij de Oude Hee
rengracht had de uitvoerder van dit
werk, D. W. het ongeluk met zijn hand
bekneld te geraken tusschen een paal
en een heiblok, zoodat de pink van z'n
linkerhand ernstig gekneusd werd.
Hij werd door den E.H.D. naar het
Elisabethsgesticht vervoerd.
Gistermiddag om 3 uur reed op de
Steenstraat in de richting van de
Blauwpoortsbrug de wielrijdster Mej.
H. naast een met kisten geladen wa
gen, die rechts van den weg hield.
Toen van de Blauwpoortsbrug de
tram aankwam, bleef de juffrouw
naast den wagen rijden. Zij kwam te
vallen; haar rijwiel geraakte onder de
tram, ook haar mantel werd de dupe
van het ongeval, doch de juffrouw
zelve kwam gelukkig met den schrik
en de schade vrij.
De juffrouw beweerde dat de voer
man 30 c.M. naar links was uitgewe
ken. In ieder geval had zij verstandig
gedaan, toen de tram aankwam maar
liever achter in plaats van naast den
wagen te gaan rijden.
De heer A. L. Boot, inspecteur der
directe belastingen e<nz. alhier, is be
noemd in de commissie voor het te hou
den vakexamen voor surnumerair, der
directe belastingen, invoerrecht n en
accijnzen.
De Burgemeester van Katwijk be
richt, dat aan het bureau van po'itie
te Katwijk aan Zee zich bevindt een
inbeslaggenomen reserve auto-velg
met binnen- en buitenband
BINNENLAND.
DE MUTATIE AAN OORLOG.
Het antwoord van Minister De Geer.
Op vragen van het lid der Tweede
Kamer den heer vanGijn:
Kan de minister mededeelen:
1. Waarom de afgetreden ministei
van oorlog, minister van marine a.t
gemeend heeft zijn ontslagaanvrage t«
moeten indienen?
2. Welke nieuwe omstandigheden
er toe hebben geleid, dat de eerst voor
kort afgetreden minister van oorlog,
Lambooy, de portefeuilles van oorlog
en marine a.i. wederom kan aanvaar
den?
heeft de minister van financiën,
voorzitter van den Raad van ministers
geantwoord:
1. In de Regeeringsverklaring van 11
Maart werd o.m. aangekondigd:
„Samenvoeging van- de departemen
ten van oorlog en marine tot één de
partement van landsverdediging: na
dere overweging van het vraagstuk
van de splitsing der marine."
Eenig verschil van gevoelen is gere
zen, of deze beide punten in dien zin
„onafscheidelijk aan elkaar verbonden
waren" (woorden uit de rede van den
minister van marine a.i. in zijn Ka
merrede van 23 Maart J.I., Handelin
gen, bladz. 464), dat bij een ongunstige
beslissing op het tweede punt ook de
aannemelijkheid van het eerste twij
felachtig zou worden, dan wel of de
x samenstelling der departementen in
ieder geval zou behooren te worden
doorgevoerd, c.q. zonder splitsing, b.v.
in den geest van het Koil besluit van