CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
?7de JAARGANG
DINSDAG 13 APRIL 1926
NUMMER 1795
I1SCHB COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Middenstandszorgen.
Mag men de correspondenties in de
verschillende bladen gelooven, dan is
de gang van zaken voor den Amster-
damschen middenstand allesbehalve
gunstig den laatsten tijd.
„De verschillende klachten, welke
er zijn, vallen eigenlijk tot één oor
zaak terug te voeren, n.l. verminderde
koopkracht van het publiek, waardoor
de wilnkelzaken geen noemenswaardi
ge ontvangsten maken en er geen
schot komt in de voorraden goederen.
Er wordt niet gekocht, niiet alleen, dat
men minder klanten voor zijn toon
bank krijgt, ook het in doorsnee per
hoofd bestede bedrag is in vergelij
king met vorige jaren, waarbij men
nog niet eens teruggaat tot den gul
den tijd der na-oorlogsche jaren, sterk
verminderd. En de verwachtilngen,
welke velen gekoesterd hadden op een
verlevendiging van den verkoop in de
dagen vóór Paschen, zijn naar gemeld
wordt, over het algemeen niet vervuld
Waar de toeloop al iets drukker
mocht zijn geweest, waren de resulta
ten toch niet van dien aard, dat zij de
laatste weken goed konden maken.
Ook de invloed van het fraaie voor
jaarsweer schijnt zijn invloed te heb
ben gemilst.
Als voornaamste gevolg van de ver
minderde omzetten der winkelzaken
in den laatsten tijd noemde men een
toenemende onderlinge concurrentie,
welke in vele gevallen voor de slecht
ste practijken niet terugschrikt.
Zoo werden gevallen medegedeeld,
waarin winkeliers hun prijzen der ge-
etaleerde artikelen 'sZaterdagsavonds
laat, na het sluiten der winkels, ver
anderen en wel verlagen, dikwijls niet
onaanzienlijk, onder die, welke in hun
omgeving gevestigde collega's op de
zelfde artikelen hebben aangebracht.
Den Maandagmorgen vroeg worden
de- prijzen weer veranderd en ver
hoogd en degenen dile zich aan derge
lijke practijken schuldig maken spe-
culeeren er alleen op, dat het wande
lend publiek den Zondag van hun
zaak een indruk van spot-goedkoope
prijzen meeneemt, welke volgende da
gen het bezoek zal stimuleeren.
Als het publiek op de lage prijzen
eenmaal in den winkel is gekomen,
zal het waarschijnlijk wel eenige ver
wondering toonen over de in den
nacht van Zondag op Maandag ilnge-
treden verhooging, maar misschien
slaagt men er in het van een vergis
sing te overtuigen en eenmaal voor de
toonbank wordt er in den regel toch
wel wat verkocht."
Voorts wordt geklaagd over het
hand over hand toenemend bonnen
en zegelsysteem het cadeaux-stelsel
enz.
Al deze dingen kunnen beschouwd
worden als symptomen van een ziek
tetoestand, maar de winkelstand zal
goed doen te bedenken, dat hilerin te
vens de bronnen liggen voor nieuwe
zorgen.
Er worden en niet alleen te Am
sterdam vaak middelen gebruikt,
die minstens even erg zijn dan de
kwaal en die op den duur de positie
van de winkelilers moeten schaden.
Aan onze middenstandsorganisaties
de taak hier de gewenschte voorlich
ting en leiding te geven.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone adrertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine adyertentiên bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cenL
V Vernietigend oordeel.
De heer de Vos van Steenwijk, di«
de dingen zoo scherp en zoo raak kan
zeggen, heeft in de Eerste Kamer een
vernietigend oordeel - uitgesproken
over het onparlementaire en ondemo-
cratil9che optreden van den leider der
V.D.P. den heer Marchant.
Het parlementaire stelsel, zoo be
toogde de heer de Vos van Steenwijk,
beeft door het zoo cynisch optreden
van vrijzinnig-democratische zijde in
November een „druk major" gekregen
Met instemming werd aangehaald
een.uitspraak van Dr. Beumer: „Het
gevoel van betamelijkheid is i)n dien
kring zoek geraakt.
En dan ging de spreker aldus voort
Vóór het gezantschap bij den Pause
lijken stoel te zijn en er toch tegen te
stemmen, ten einde de coalitie te tref
fen, is, ik geef dit den heer Anema toe,
niet verheffend. Maar men moet bil
lijk zijn. Politieke redenen wegen en
moeten wel eens zwaarder wegen dan
zakelijke. Het ware mijnerzijds onop
recht, wanneer ik niet erkende, dat
zulks bij mij wel eens het geval is ge
weest. Van hun standpunt versta ik
de stem door de vrijzinnig-democra
ten op 11 November 1.1. uitgebracht,
Daarover mijnerzijds geen captie.
Maar, Mijnheer de Voorzitter, 10 da
gen later welk een blamage; er is
^och nog zoo iets als parlementair fat
soen bereid te zijn, dat zelfde ge
zantschap te verdedigen, ten einde
zich zelf en zijn vriendjes aan Minis
tersportefeuilles te helpen, Mijnheer
de Voorzitter, ik zal niet formuleeren
wat dat is, want ik wil geen harde
woorden bezigen, njaar wel mag ik
zeggen, dat, indien zoo iets weer ge
schiedde, daarmede in ons Parlement
een politileke zede zou zijn binnenge
leid, die daaraan gelukkig tot hiertoe
geheel vreemd is en die niet genoeg
gebrandmerkt kan worden.
Zulks is dan ook alom in den Lande
geschied, en naar ilk hoop, ook in vrij
zinnig-democratische kringen, zij het
daar fluisterend, vermits men in die
zich noemende democratische partij
geen leven heeft, wanneer men ge-
tuilge laatstelijk het geval-Limburg
zich verstout iets te doen, dat den in
haai' midden tronenden dictator on
welgevallig is; dat de sfeer van pure
aanbidding en loutere vereering van
dien omnilpotenten heerscher zou kun-
nei storen. Het moet daar een en al
beate adoratie, verafgoding blijven.
Wee hem, die den almachtigen leider
niet hoorig is, hem wederstaat. De te
rechtstelling, de schrobbeering, de
tuchtilging, de executie volgen stante
pede. Hij is sacrosanctus. Mussolini is
er niets bij. Van democratie gespro
ken!
Men heeft er den mond wel vol van.
men houdt er wel snorkende redevoe
ringen over, men vult er wel week
en maandbladen mede, men gaat er
den boer wel mee op, men lokt er de
arglooze kiezers wel mede, maar ze in
practijk, in toepassing te brengen,
kom er eens om.
De hoeveelheid echte democratie,
die in de Vrijzinnig-Democratische
partij wordt aangetroffen, kan men
wel op een dubbeltje leggen, zelfs op
een stuivertje, zoo bet nog bestond.
Één slechts weet het; en den ande
ren rest de keus tusschen hun mond
te houden, koest te zijn, of Mahomel
rtevotelijk na te prevelen. Tertium non
datur.
Anders klinkt het: „er uit!"
Van Raalte. Treub. Pleyte, van Be-
resteyn Teenstra, van der Pot, Molen
graaf, Limburg»
Wie volgen?
Nilet precies de minsten onder de
broederen. Gold het niet een zoo bij
uitstek anti-soldatëske partij, dan zou
ik van haar zeggen een legertje zoo
wat zonder kader, een generaal en
verder enkele zéér gedweëe luitenants
met even gedweëe solda*en.
Want. getroffen door het anatheem
van den tyran, is het kader, op enke
len na, door hem uit de partij letter
lijk weggescholden Charmante, be
minnelijke soort democratie!
En nu moge het niet in de bedoe-
lihig hebben gelegen om bet parlemen
taire stelsel te knauwen, te deuken,
zulks belet niet. dat:
„Wie zegt het parlementaire stel
sel als juist te erkennen en in zijn
onkundig beleid er een paskwil van
maakt, het meer schaadt dan de
9tellig9te tegenstander."
Ik hoor u reeds vragen, Mijnheer de
Voorzitter, van wilen deze uitspraak?
Mijnheer de .Voorzitter, het is schier
niet te gelooven, vanmr. Mar
chant zelf! Te vinden in „De Tele
graaf van 13 November 1925."
De heer Marchant kan het er mee
doen.
STADSNIEUWS.
Aanvulling van het Academisch
statuut.
In Stsbl. No. 50 is afgekondigd het
Kon. Besl. van 25 Maart 1926, tot aan
vulling van het Academisch Statuut.
O.m. is bepaald, dat voortaan ook
een candidaatsexamen kan worden af
gelegd in de wijsbegeerte en in de
Egyptische taal- en letterkunde.
Het examen zal, wat eerstgenoemd
vak betreft, omvatten: logica en ken
leer, geschiedenis der Grielcsche wijs
begeerte; met goedvinden der faculteit
kan ook een andere periode nit de ge
schiedenis der wijsbegeerte gekozen
worden. Voorts omvat het examen
twee vakken, zooveel mogelijk met el
kander samenhangende, niet van wijs-
geerigen aard en van geval tot geval
vast te stellen door de faculteit.
Het examen in de Egyptische taai
en letterkunde zal omvatten: het post-
classieke Grieksch (koinê, papyri, etc.)
het Hebreeuwsch of een andere Semi
tische taal en een overzicht van de
staatkundige geschiedenis en van de
cultuurgeschiedenis der oudheid, in
zonderheid van Egypte, en in verband
daarmede de beginselen van de Egyp
tische taal, waaronder begrepen het
Koptisch.
Aan art. 21 is toegevoegd een nieuw
zevende lid, dat als volgt luidt:
„Hij, die met goed gevolg het docto
raai examen in de wijsbegeerte heeft
afgelegd en geen ander candidaatsexa
men dan dat in de wijsbegeerte, ver
krijgt slechts onderwijsbevoegdheid
voor die, tot de faculteit der letteren
en wijsbegeerte behoorende vakken in
welke hij zoowel bij het candidaatsexa
men als bij het doctoraal examen ge
ëxamineerd is.
Spoor weg-OnthouderswV era^mgingt.
Donderdag a.s. zal de tentoonstel
lingswagen van de Spoorweg Onthou
ders Vereenigilng (S.O.V.) op zijn tour-
née door Zuid-Holland te Leiden een
dag blijven staan en dan gratis te be
zichtigen zijn voor het Spoor- en tram
personeel met hun huisgenooten.
Indien de wagen aan den openba
ren weg komt te staan er is ver
zocht om hem achter het haltegebouw
van de N.Z.H.T.M. te plaatsen is hij
ook voor belangstellenden toeganke
lijk. De wagen zelf ils een oude salon
wagen van koning Willem III en door
de directie van de Ned. Spoorw. ge
schonken aan de S.O.V. die hem zelf
heeft ingericht als tentoonstelling op
het gebied van de spoorwegonthou
ding en veel interessants te zien geeft.
Gemeentelijke Hoogere Burgerschool
met 5-jarigen cursus.
Burgemeester en Wethouders van
Leiden hebben benoemd tot gecommit
teerden bij de in dit jaar af te nemen
eindexamens van de oeconomische af-
deeling (H.B.S.A.) van de gemeente
lijke hoogere burgerschool met 5-jari-
gen cursus:
a. voor Nederlandsch en Duiltscb.
den heer Ds. J. Ph. Makkink, Ev. Luth
pred. alhier;
b. voor Engelsch en Fransch, den
heer Ds. L. G. M. Bresson, Waalsch
pred. alhier;
c. voor handelswetenschappen mej.
Octavia Parmentier, leerares aan een
bijz. school voor U.L.O. alhier;
d. voor geschiedenis, aardrijkskun
de en staatswetenschappen, den heer
Mr. J. Draayer, referendaris aan het
Dep. van Waterstaat te 's-Gravenhage
e. voor natuur- en scheikunde, den
heer Dr. Th. Bergansins, conservator
aan het Physiologisch Laboratorium,
alhier.
Marktkooplieden.
De Marktkoopliedenbond „Ons Be
lang" voor Leiden en Omstreken zal
Maandag 3 Mei a.s. in „Zomerzorg"
een feestvergadering houden ter gele
venheid van het eerste lustrum der
j organisatile.
De ex-keizer naar de bollenvelden.
Naar wij vernemen, heeft gisteren
de ex-keizer, vergezeld van zijn gëma
liln, Hermine. en eenige harer kinde
ren een bezoek gebracht aan de bloem
bollenvelden.
In drie auto's begaf zich het gezel
schap, waarbij zich leden van de hof
houding bevonden, en de kapitein der
marechaussee van Houten, naar hier
om via Haarlem en Amsterdam naar
Doorn terug te keeren.
Om half tien was de ex-keizer ver-
trokken, om eerst tegen den avond
op het kasteel terug te keeren.
De groote grijze auto, waariin de ex
keizer zat, was met narcissen behan
gen. Een groote hoeveelheid bloemen
bracht 't gezelschap mee naar Doorn.
Bijna niemand heeft den ex-keizer
toen hij door de stad reed, herkend.
Hij droeg de Duitsche platte militai
re pet.
Vereeniging tot bev. v. d. belangen
der Slechthoorenden.
In de oorheelkundige afdeeling van
het Academisch Ziekenhuis heeft gis
teravond de Vereenigilng tot bevorde
ring van de belangen der Slechthoo
renden den leden een gezelligen avond
aangeboden ter gelegenheid van haar
jaarvergadering, waartoe tevens eeni
ge loopende patiënten waren uiitge-
noodigd.
De verpleegster hadden gezorgd
voor een allervriendelijkste ontvangst
De zaal van de Polikliniek van Dr.
v. Bemmel en Dr. v. Iterson. waar de
vergadering werd gehouden, had men
een feestelijk aanzien gegeven door de
vele bloemen, die keurig stonden ge
arrangeerd.
Onder de aanwezigen werden behal
ve Dr. v. Iterson, Dr. v. Bemmel, de
directeur van de Polikliiniek, en de
hoofdzuster, F. Molenkamp, secreta
resse van de vereeniging, ook de di
recteur, Dr. Maas, en de directrice,
Mej. S. G. Heidema opgemerkt.
De voorzitter, Dr. v. Iterson, had de
leidilng en verwelkomde de aanwezi
gen hartelijk.
Na eenige mededeelingen volgde
het afdraaien van eenige mooie films,
deels gewijd aan gebeurtenissen van
den laat9ten tijd, deels aan humoris
tische stukjes, di)e beide zeer in Üen
smaak vielen. Onder de eerste was
o.m. de interessante film van den wa
tersnood die de werkelijkheid van dit
gebeuren weer eens dichtbij bracht en
in hooge mate de aandacht boeide.
Daarna volgden eenilge leuke films,
die een humoristisch onderwerp be
handelden, en de lachspieren geducht
op de proef stelden.
Vooral de patiënten van de afdee
ling, die er bij uitgenoodilgd waren,
genoten van de mooie afleiding en
het vriendelijk onthaal, waarbij zelfs
een sigaartje, limonade en gebakjes
niet ontbraken.
«Het was een zeer prettige avond,
welke de vereeniging en de zusters
die hem hielpen organiseeren, wel
voldoening mag geven en de patiën
ten die ervan genoten, danbaar stem
de.
Prof. v. Vollenïhoven teruggekeerd.
Prof. Mr. C. van Vollenhoven, die
in verband met de regeling van Me-
xicaansch-Amerilkaansche geschillen,
waarvoor hij arbiter is, ongeveer vier
maanden in Amerika beeft vertoefrl,
is vandaag hier ter stede terugge
keerd.
De eollecte.
De opbrengst der gister gehouden
collecte voor de Cortona-stichting be
draagt f 353.60 Yt.
De proeven met Asphalteering.
In het Noordeinde ils men giste
ren begonnen met het verlagen van
het niveau als een voorbereidilng van
Je proefneming met het asphalt.
Zooals met weet. wordt met drie
vea\s>chillend samengestelde fabrika
ten een proef genomen, waarvan er
twee in het Noordein de en één iln de
Pelikaanstraat wordt geprobeerd.
Het verkeer bij de Blauwpoortsbrug.
Sinds eenige dageiri is nu. de ver
keersagent uit het middelpunt vain het
rij verkeer on de kruising bij de Blauw
poortsbrug verdwenen em heeft hij zich
bescheidenlek naar het begijn van de
Haarlemmerstraat verolaatst om van
daar op het drukke gebeuren een wa
kend oog te houden.
Voor zoover dit-thans te beoordeelen
valt. is^de proef goed gedaagd.
Het is voor de honderien wielrijders
chauffeurs-en rijtuigbestuurders een
groote verlichting dat zij den opwaart
schen draai naar de brug beduid eind kor
ter kunnen nemen, terwijl ernstige com
plicaties en nadee'ige gevolgen tot he
den zjjn uitgebleven.
Boerhaave.
Tegelijk met de verjongde natuur,
krijgt ook de forsche, eerbiedwaardige
gestalte voor het acad. ziekenhuis, dieae
herinner'ng aan Boerhaave levendig
houdt, een schoon jasje aain. Een am
bachtsman houdt den grooten man op
een steiger gezelschap en is Z n voet
stuk netjes aan 't bijwerken en reinigen.
Het nieuwe kaasmarktterrein,
tWrj vernemen hic-r en daar dc mee
ning, dat reeds in de op a s. Maandag te
houden raadsvergadering de plannen van
de Marktcommissie en B. en W. met
betrekking tot de stiqhting van esm
nieuw kaasmarktterrein in behandeling
zouden komen.
Dit is echter niet het geval. Wel zijn
in groote lijnen de plannen klaar, en
is ook de marktcommissie met haar ad
vies eereed gekomen, maar tijdens de be
handeling in B. en W. hebben zich op
het laatste oogenblik weer objects opge
worpen, zoodat B. en W. tot hu'n spijt
het voorstel nog niet op deze agenda
hebben kunnen plaatsen.
Voor den dag met de vreemdelingenl
Naar aanleiding van de nieuwe be
paling, waarbij Nederlanders ontheven
zjjn van de verplichting om zich voor
het overschrijden van de Duitsche gren
zen te voorzien van een visum en omge
keerd, schijnt bij sommigen de meenig
te zpn ontstaan dat het nu ook niet meer
noodig is, de vreemdelingen die men her
berst, op te geven bij de politie.
Nadrukkelijk zij er evenwel op ge
wezen, dat dit niet juist is, dat de i!n
dit opzicht geldende bepalingen onver
kort biijve gehandhaafd en dat overtre
ding strafbaar blijft.
Waarschuwing.
De burgemeeeester van Boskoop
waarschuwt tegen personen die optreden
als vertegenwoordigers van een Kunst-
mestfabriek, die dit product verkoopen
onder het handelsmerk „Laura". Deze
„kunstmest" is in werkelijkheid niets
anders dan gemalen turfmolm.
De burgemeester geeft in overweging
om, alvorens op eventueele aanbiedin
gen in te gaan, bij hem inlichtingen in
te winnen.
Op de Oude Heerengracht is gis
teren A. K., met een rijwiel aangere
den door L., die eveneens per rijwiel
was, en zijn collega nöet wist te ont
wijken. Er viel geen persoonlijk let
sel te constateeren, evenmin al9 veel
schade.
Ter hoogte van de Sdon9teeg
een motorwagen van de H. T. M. te
gen een luxe auto opgereden, die daar
keerde. De auto werd beschadigd.
Bij de veelading aan do S.S. is K.
T. door B. W. met een hard voorwerp
op het hoofd geslagen, waardoor een
bloedende wond onUtond,
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Buitenland.
Te Voorschoten zal aan het station
een tweede perron worden aangelegd.
Het nieuwe raadhuis te Voorschoten
zal 1 Juli in gebruik Worden genomen.
Binnenland.
Sovjet-Rusland heeft het Volken
bondssecretariaat officieel meegedeeld,
dat het niet aan de ontwapeningscon
ferentie zal deelnemen.
Een optimistische verklaring van
minister Péret over den toestand der
Fransche financiën.
Nieuwe luchtaanvallen op Peking.
Mussolini te Tripolis.
Aangehouden is W. F. E., die ten
nadeele van zijn patroon oen bedrag van
20,heeft ontvreemd.
BINNENLAND.
DE MEESTERS VERDRONGEN.
Met onfeilbare consekwentie, aldus de
„Rotterd.", zijn de gegradueerden, de
meesters in de rechten, in het College
van Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol
land vervangen door Statenleden zonder
doctorstitel
Nog maar kort geleden was de heer
H. de Wilde de eenige gelukkig niet
het minste lid van het College, die
geen titel voerde.
Doch de laatste maanden verander
de dat als bij too verslag.
Na het overlijden van Mr. JColkma'n,
kwam de heer Berghols in zjjn plaats.
De heer Heukels vervulde de vaca
ture van Mr. Rutgers en de heer Van
Boeyen die van Mr. Schokking.
En thans bracht de kabinetscrisis en
haar nasleep .d&u heer Schaper op de
aats van Mr. Limburg.
Aan opzettelijke verdemocratiseering
van het College moet natuurlijk niet
gedacht worden. Het is eenvoudig het
gevolg van het feit, dat de samenstelling
der Provinciale Staten gewijzigd is. Em
wijziging, welke een principieele verbe
tering js en practisch voor de provincie
geen schadepost is gebleken.
Ook het bestuur der Provincie be
hoeft er volstrekt niet onder te lijden
dat de meesters in de rechten verdron
gen zijn door magistraten zonder doc
torsbul.
Het krachtig initiatief van den heer
De Wilde heeft dat overduidelijk be
wezen en van practisch aangelegde,
goed geschooide maimeii as Heimeis
en Schaper kan men ook het beste ver
wachten.
Zeker, het zal wocilj.-, heei l. lijk
zijn om mannen als Rutgers en Lim
burg te vervangen, die in de neteligste
kwesties van wetsuitieg den weg wis
ten; doch er is geen reden om te vree-
zen, dat de behandeling der provinci
ale aangelegenheden minder solide zal
zijn, nu de „meesters" verdrongen wer
den.
Slechts op de eigenaardigheid ves
tigden wij de aandacht.
Minister Kan naar de staatsbosschen.
%In ons blad van gisteravond is met
een enkel woord melding gemaakt
van een bezoek van den minister van
binnenlandsche zaken en landbouw
aan de bebosschingen van het Staats-
bosebbebeer.
Nader wordt nog gemeld, dat de mi
nister, die 's morgen9 uit Den Haag
was vertrokken, reeds om 9 uur bij het
Slaatsboschbeheer uitstapte, om ver
volgens gedurende eenige uren onder
leiding van den directeur van het
Staatsboschbeheer, den heer Van Dis
sel, en den houtvester Van 't Hoff met
bet belangrijke werk van den staat
nabij Kootwijk en Harskamp kenni3
te maken.
De minister toonde groote belang
stelling en liet zifch uitvoerig over ai-
les inlichten. Vervolgens werd per
auto naar de Zaadeest bij Stroe gere
den en daarna naar Speulde, waarna
opnieuw een tocht te voet door ie
mooie, reeds licht groenende staats-
bosscben werd gemaakt. De houtves
ter Gerbranda had zich inmiddels bij
het gezantschap gevoegd. Zijne excel*
lentie toonde ook di.ar groote belang
stelling en deed zich kennen al9 eet
onvermoeid wandelaar.
De schoonheid van Holland.
Een medewerker van do Londen-
sche Observer raadt den Engelschen
lezers een auto-tocht door ons lan*
aan 3n dezen tijd van de bloeiende bol
lenvelden. Half April, zegt hij, vlam
men de vlakke saaie velden op ink lev
rige tapijten, en Nederland is een vat
de gemakkelijkst bereikbare landen
van Noord-Europa, waar het toerei
in een auto een genot ia.
