CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
7<*« JAARGANG
VRIJDAG 9 APRIL 1926
NUMMER 1792
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
1DSCHE COURANT
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertentiin per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dnbbel larieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Sit mm beslaat ail TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Het gezantschap.
De rode, gisteren door Dr. de Visser
in de algemeene vergadering van de
Christelijk Historische Unie over
jongste Kabinetscrisis gehouden, ver
dient bijzondere aandacht, omdat zij
een doorloopende verdediging geeft
van 't standpunt door de A.R. Kamer
fractie inzake de gezantschapskwes
tie. ingenomen.
Op den Voorgrond werd gesteld dat
de Chr. Historischen zich in 1920 wel
eenparig tegen het herstel van het
gezantschap hebben verzet, maar, al
dus Dr. de Visser en ik leg hierop
den nadruk niet omdat het een
gewetenszaak gold.
In dit verband werd een beroep ge
daan op Mr. Lobman, die in de zi'
ting van 22 Dec. 1920 o.m. opmerkte:
„Het is ons daarom niet mogelijk,
de argumenten ter wederinvoering
van een gezantschap bij den Paus ge
wichtig genoeg te achten om daar
voor onze bezwaren te doen wijken."
Terecht voegde Dr. de Visser hier
aan toe: Hiermede is dus gezegd,
dat een minister op zeker oogenblik
zulke voor het landsbelang gewichti
ge bewijsgronden zou kunnen aan
voeren, dat aan een dusdanig voor
stel steun en stem zou kunnen wor
den gegeven. Al is het dus volkomen
juist, dat Lobman de wederinvoering
van het gezantschap niet in overeen
stemming achtte met de beginselen
die ons land sinds vele jaren als juist
en rechtvaardig heeft erkend, een
gewetenszaak, zoodat onder geenerlei'
omstandigheden door hem als chris-
telijk-historische een gezantschap bij
het Vaticaan zou worden toegelaten
was het voor hem niet.
Dr. de Visser merkte verder op over
tuigd te zijn, dat mr. Lohman zich ook
in 1925 tegen het gezantschap zou
hebben verklaard, maar, zoo zeide hij
verder, ik weet niet of Lohman niet
tenslotte tegen het amendement-Ker
sten zou hebben gestemd.
„Ik kan mij toch een Lohman voor
stellen, die na de redevoering van den
heer Mar chant, die eigenlijk hierop
neerkwam: „Ik ben wèl voor het ge
zantschap, maar om de coalitie en het
kabinet-Colijn te breken, stem ik er
tegen", hartstochtelijk zou zijn opge
staan en zou hebben uitgeroepen: „Ik
ben tegen het gezantschap, maar nu
het er links om te doen is, den boel
in de war te sturen, stem ik voor."
Wie weet, hoe ministerieel Lohman
was en hoezeer hij prijs stelde op de
samenwerking rechts, zal dit alleszins
mogelijk achten."
Dat is precies hetzelfde wat ook
steeds van Antirevolutionaire zijde is
Het ging bij de stemming over het
amendement-Kersten niet meer om
het gezantschap, maar om het al of
niet voortbestaan van de coalitie en
van het kabinet-Colijn.
De uitgesproken bedoeling van links
was den boel in de war te sturen.
Daaraan hebben de Antirevolutio
nairen niet willen meedoen.
En daartegen zou, naar de opvat
ting van Dr. de Visser ook een Loh
man zich ongetwijfeld hebben verzet.
Alleen tnaar jammer dat Dr. de Vis
ser zelf op het beslissende moment
zich aan de stemming onttrok.
Dat zou een Lohman zeker niet heb
ben
V De gevolgen.
Van belang is ook wat Dr. de Visser
omtrent de gevolgen van het votum
van 11 November opmerkte.
„Men heeft, zoo zeide hij, in het land
gejubeld over de schrapping van den
post voor het gezantschap, maar wie
het luidst konden juichen, waren de
mannen van de linkerzijde, die einde
lijk hun doel hebben bereikt en zoo
wel de coalitie stukgeslagen als Co-
lijn verwijderd hebben. Ik weet, dat
er onder ons zijn, die dat niet zoo erg
vinden, en den prijs voor bedoelde
schrapping niet te duur betaald ach
ten. In dit opzicht neem ik een ander
standpunt in, en de toekomst zal uit
wijzen, wie goed zag/
Onze positief-christelijke beginselen
komen in een parlement, waarin be
trekkelijk zoo weinig aanhangers
daarvan zich bevinden, veel zwakker
te staan bij een verbreking dan bij
handhaving van de coalitie.
Reeds Groen zag dit terecht in. Want
wie een enkele uitzondering daar
gelaten springt daarvoor ooit van
links in de bres?
Dat is volkomen juist opgemerkt.
Als hier reden is om te juichen
en dat isi nderdaad het geval dan
Is dat bij de linkerzijde.
STADSNIEUWS.
Feestavond „Kennis is Macht
Met genoegen en voldoening kun
nen de vrienden van „Kennis is Macht
op den avond van gisteren terugzien
Het was uitgelekt, dat de uit de
leerlingen gevormde feestcommissie,
terzijde gestaan door eenige leeraren,
het erop gezet had, van dezen avond
iets bijzonders te maken en de tijd
van voorbereiding gaf voor die veroo-
dersteliing wel eenige grond. Maar dc
avond als zoodanig moet toch velen
nog hebben verrast, zoo breed was de
opzet, en zoo degelijk de „afwerking
van de respectievelijke programnum
mers.
Uit alles was af te leiden, dat aan
de voorbereiding met groote intensivi
teit was gewerkt, wan het was „af" en
wel in overeenstemming met de betee-
kenis van het gouden jubileum der be
kende inrichting.
Aan de uitnoodiging om het gouden
feest bij te wonen hadden honderden
gevolg gegeven; zoowel op halcon cn
galerijen als heneden in de groote zaal
waar de feestgenooten zich knus om
tafeltjes hadden geschaard, was de be
zetting compleet.
Voordat het alleszins goede strijkje,
dat- in de schaduw van 'n smaakvol ge
arrangeerd groepje sierheesters en
planten was neergestreken, een opge
wekte feestmarsch hooren liet, ont
ving de vergadering de bestuursleden
en hunne dames met het staande zin
gen van een jubileumlied. Op de wijze
van het Friesche Volkslied gezongen,
werd hierin de stichters en leiders van
„Kennis is Macht" dank en hulde ge
bracht, en heil toegewenscht voor de
komende jaren.
De voorzitter van de jubileum-feest
commissie, de heer J. W. Schneider
hield een speech ter opening van de
feestvergadering. Hij richtte daarin
allereerst een hartelijk woord van
welkom tot de wethouders J. B. Mey-
nen en Aug. L. Reimeringer, tot den
heer J. Baak, inspecteur van het L.O.
den gemeentesecret. Mr. Dr. v. Strij-
en, den referendaris ten Stadhuize;
den heer F. G. Rosier, de vertegen
woordigers van de Kamer van Koop
handel, het bestuur en de leeraren.
Vervolgens dankte spr. hen die in de
laatste weken de commissie uit de
leerlingen hadden bijgestaan in het
organiseeren van dezen avond, zooals
Mevr. Mazurel, die het tooneel verzorg
de, Mej. Mien Verwer, die de hegelei
ding aan den vleugel op zich had ge
nomen, de heeren Kriest en v. d. Laan,
die het strijkje hadden samengesteld,
den heer v. Leeuwen, die de dansen
leerde,den heer Couwenherg, gérant
van „In den Vergulden Turk", die zijn
zalen beschikbaar stelde, den heer
Ge'rding die welwillend de noodige cir
culaires drukte, de heeren Kok (ver
vaardiger van het jubileumlied) en
v. d. Burg als organisator van de jass,
den heer v. Ingen Schenau, deleeraren
Mazurel, Hüner en Wisse, die bij de
voorbereiding krachtig hadden gehol
pen, en vooral den directeur, den heer
A. J. Verbrugge, dien het nooit teveel
was, zijn invloed ten gunste van de
commissie aan te wenden.
Wijzende op het fraaie geschenk der
leerlingen, dat op den dag der receptie
4 Maart het bestuur was aangeboden
en thans, hoog omgeven door doek en
sierplanten terzijde van het podium
was opgesteld, zei spr. aan de woorden
van dank, bij de overhandiging daar
van gesproken, niets meer te willen
toevoegen om niet in herhalingen te
vallen. Maar wel had hij nog iets aan
te bieden, n.l. eenige jubileumborden,
evenals het genoemde geschenk ont
worpen door den kunstenaar Chr. Ver
meulen, voor het dagelijksch bestuur
en de leeraren die bij de voorbereiding
hadden geholpen.
Een aantal meisjes-leerlingen die
de hoofdtakken van het onderwijs van
de Avondschool, boekhouden, typen,
talen en stenografie vertegenwoordig
den, voerde na de aanbieding van het
huldeblijk een keurige reidans uit als
een hulde aan de leeraren van K. I. M.
De woorden waren van den heer
Kroon, de muziek van den heer Feber,
terwijl de studio was geleid door den
heer v. Leeuwen.
Een warm applaus onderstreepte
déze hulde.
De voorzitter van K. I. M. de heer J.
W. Zandvoort betrad daarna het
podium, om allereerst de voorberei
ders van dezen avond namens het be
stuur hartelijk te danken voor de
mooie blijken van waardeering, op 4
Maart zooowel als dezen avond gege
ven.
Spr. had dezen avond iets meer wil
len zeggen over de geschiedenis van
„K. I. M.", maar waar de pers zoo
vriendelijk was dit reeds te doen op
den dag van het jubileum kon hij zich
daarvan ontslagen achten. Slechts
noemde hij thans nog met nadruk de
namen der twee bekende oprichters,
de heeren Keulemans en Mr. H. C.
Obreen, waarvan de eerste eigenlijk
het initiatief nam, terwijl de andere
vooral financieel krachtig heeft ge
holpen.
Spr. dankte voor de vriendelijke
woorden, tot het bestuur gericht en zei
dat dit zich inderdaad opofferingen
getroost, maar het doet dit met liefde,
jegens het handelsonderwijs zoo goed
als jegens de leerlingen. Daarbij zijn
het onderwijs en de leiding in handen
van mannen uit de practijk en aan wie
kan het beter zijn toevertrouwd?
Ten slotte bood spr. namens het be
stuur den leden van de leerlingcom
missie ieder een vergroote en fraai
omlijste foto aan van hun college, ge
nomen in de receptiekamer op 4
Maart, terwijl spr. den heer Schneider
dien hij in het bijzonder dankte voor
zijn goede leiding een kostbaar boek
werk in twee deelen, „Soll und Haben
van Gustav Frej ta^overhandigde als
e enbewijs van erkentelijkheid. In
dank werden deze cadeaux aanvaard,
waarna de heer Zandvoort eindigde
met de verzekering, dat het geschenk
der leerlingen steeds een eereplaats
zal blijven innemen in de directieka
mer der school.
De uitvoering van het eigenlijke
feestprogramma, het had een behoor
lijke uitgestrektheid, kon hierna aan
vangen.
We kunen niet denken aan een po
ging om dit uitvoerig weer te geven
Volstaan wij derhalve met de ver
melding van de hoofdnummers, en
dan noemen wij den vooral in den
aanvang buitengewoon goed verzorg
den en op peil staanden zang van het
dameskoor en ook die van een drietal
dames-solisten uit de leerlingen, ge
dirigeerd door den heer Hüner, en op
den vleugel door mej. Mien Verwer be
geleid, Als een uiting van waardee
ring was het gülle applaus ongetwij
feld op zijn plaats.
Eenig leuk was de vertolking van
„Een slaaf der E; „ibiotiek", een schots
in één bedrijf van Davidowsky, die on
verbeterlijk het onzinnige van de vroe
ger verheerlijkte kunst om lang te le
ven in het licht stelde.
Na de pauze, die op een voor zoon
feestvergadering behoorlijken tijd in
trad, vergastte de muzikale medewer
kers op eenige goed gespeelde viool-
en clarinet-soli en een Quatre-mains,
waarmede zij veel bijval oogstten.
Een komisch stukje „De Schaapher
der" bracht nog eens de gezonde
spórt van het lachen in beoefening,
waarna besloten werd met eenige gui
tige zangstukjes door het dameskoor
en de solisten, gecombineerd zoowel
als afzonderlijk.
Aan de solisten en de begeleidster
werden bloemen aangeboden.
Den verschillenden medewerkers en
medewerksters werd gedurende de
pauze in de receptiekamers in een
entre nous nog dank gebracht door
den heer Schneider, voorzitter van de
feestcommissie en den heer Zandvoort
voorzitter van „Kennis is Macht".
De eerste gedacht daarbij met name
den heer Jansen, die de financieele zij
de van de herdenking regelde en den
heer Teljeur, die de correspondentie
voerde.
Onderofficieren Schietvoreeniging
„Generaal Snijders."
Gisteravond had in 1'Union de prijs
uitreiking plaats in verband met de
door bovengenoemde vereeniging ge
organiseerde schietwedstrijden.
De avond, die een feestelijk karak
ter droeg, stond onder leiding van
den voorzitter der vereeniging, ser-
gêant W. L. Kühne, die de aanwezi
gen welkom heette, in 't bijzonder de
dames-gymnastiekvereeniging „Brun-
hilde", die zich bereid had verklaard
dezen avond een kleine uitvoering te
geven en het Jazz-orkest. Vervolgens
memoreerde spr. het werk der heeren
de Gunst en Kok, wien een mooi ge
schenk werd aangeboden.
De wedstrijden zijn wel een succes
geworden en de wensch van Generaal
Snijders hij de opening is alzoo wel
vervuld.
Nadat spr. nog den schenkers van
medailles en prijzen dank had ge
bracht, besloot hij met den aanwezi
gen een genoeglijken avond toe te
wenschen.
Hierna had de uitreiking der talrij
ke prijzen plaats, waarbij 2 leden van
„Generaal Snijders" die, hoewel ze
buiten mededinging aan den prijs
kamp hebben meegedaan, voor hun
belangrijke praestatie toch een sou
venir in ontvangst hadden te nemen.
Na de prijsuitreiking traden de da
mes-leden van „Brunhilde" op met
een nummer Staafzwaaien.
Vervolgens twee schermpartijen, :1e
eerste tusschen de heeren Jager eu
Van Stapel, de tweede tusschen de
heeren van Duuren en Gijsberti Ho-
denpijl.
riau voerden de jongere damesleden
een serie rhytmische oefeningen uit,
waarvan enkele op stormachtig ap
plaus gebisseerd werden.
De vertegenwoordiger van de Schiet
vereeniging „Immer Vaardig" te Hoek
van Holland voelde zich gedron
gen een woord van dank te brengen
aan de officieren schietvereen. Gene
raal Snijders, voor het aangenaam
verloop der wedstrijden, de amicale
ontvangst en den prettigen avond.
Spr. noodigde daarop „Generaal
Snijders" uit tot deelneming aan de
schietwedstrijden, die „Immer Vaar
dig" voor de volgende week bij gele
genheid van haar 20-jarig bestaan
heeft uitgeschreven.
Oprichting vereeniging van Pulp-
verbruikers.
Woensdag had in Café Zomerzorg
de oprichtingsvergadering plaats van
de vereeniging van Pulpverbruikers.
De vergadering werd geleid door den
heer J. Rijlaarsdam van Bodegraven.
Zij werd bijgewoond door talrijke be
langhebbenden, ook van elders.
Mr. dr. C. M. A. R. van Roy, advo
caat te Leiden, lichtte, als rechtskun
dig adviseur van de vereeniging, de
statuten toe. Deze werden met alge
meene stemmen goedgekeurdd. De ver
eeniging heeft, blijkens de statuten,
ten doel de bevordering van de belan
gen der veehouders-pulpverbruikers
en zal dit doel trachten te bereiken o.
m. door voorlichting, gemeenschappe
lijk optreden en bemiddeling bij aan
koop van pulp.
De statuten voorzien de mogelijk
heid, dat afdeelingen van de vereeni
ging worden opgericht buiten Leiden
en omstreken.
Als bestuursleden werden gekozen
de heeren:
J. Rijlaarsdam, Bodegraven; G. de
Hoed, Berg-Ambacht; Joh. Uittenboo-
gaard, Oegstgeest; J. W. Bonda, Oegsli-
geest; H. Klapwijk, Delft; W. J. den
Hertog, Alphen a. dr Rijn; E. Gover.-,
Alkmaar; W. Boer, Bodegraven; G. v.
d. Berg, Sliedrecht; terwijl als plaats
vervangende bestuursleden werden be
noemd de heeren: G. v. Dorp, Hazers-
woude; R. Schakel, Giessen Nieuw-
kerk; J. Reyneveld, Koudekerk (Z.-H.)
W. C. v. Dam, Woubrugge; Joh. Mi
ch iel sen, Zwammerdam.
Er werd besloten, dat door de Ver
eeniging van Pulpverbruikers in sa
menwerking met den R.-K. Land- en
Tuinbouwbond in het Bisdom Haar
lem, die de R.-K. pulpverbruikers in
eigen verband zal organiseeren, zal
overgegaan worden tot het oprichten
van een Federatie tot Behartiging van
de belangen van Pulpverbruikers.
De vergadering gaf daartoe opdracht
aan het bestuur. Nu over een ontwerp
statuten reeds overeenstemming is be
reikt, zal de oprichting der Federatie
eerstdaags kunnen geschieden.
Propaganda-maatregelen werden
nog getroffen, waarbij het beleggen
van een vergadering van Pulpverbrui
kers te Gorichem in het vooruitzicht
werd gesteld.
Het secretariaat van de Vereeniging
van Pulpverbruikers is gevestigd te
Leiden, Oude Vest 13.
„Emtégeës."
De Vereeniging van Hooger-Burger-
scholieren „Emtégeës heeft gisterav.
haar derde lustrum luisterrijk gevierd
met een uitvoering in den Leidschen
Schouwburg.
Onder de zeer velen die door per
soon! iike aanwezigheid hun belang
stelling toonden werden ook vertegen
woordigers opgemerkt van verschil
lende H.B.S. vereenigingen in andere
plaatsen, zooals Haarlem, Gouda en
Rotterdam, die door den heer Meye-
raan, den voorzitter, speciaal werden
verwelkomd.
Nadat staande de Emtégeës-marsch
was aangehoord, zong een dameskoor
een schoon feestlied, gecomponeerd
door den heer J. P. Duyverman.
Meisjes-gymnasten voerden eenige
fraaie oefeningen uit, waarna de mu
zikale medewerking een zeer schoon
„Concerto" van Leonardo Leo, voor
viool-kwartet met piano-begeleiding
vertolkte.
Daarna volgden gymnastische oefe
ningen door jongens, hoogterek en
trcmplin-paard, waarmede de jongens
veel succes hadden.
Mej. Rie Schijfsma droeg enkele
Schotsche liederen voor, waarna de
pauze intrad.
Het tweede gedeelte was gewijd aan
de opvoering van een heel aardig blij
spel: „Mijnheer de Senator", dat goed
gespeeld werd. De vertooning werd
eerst laat beëindigd.
Naar Beleren en Oostenrijk
Er heeft zich zoo wordt ons ge
meld een comité gevormd, om oen
heer Christiaanse alhier uit te noo-
digen zijn lezing over Beieren en Oos
tenrijk te houden voor allen, die be
lang stellen in het schoon van natuur
en Kunst dezer streken.
Blijkens advertentie van gisteren is
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De algemeene vergadering van de
Chr.-Hist. Unie. Dr. De Visser over de
gezantschapskwestie.
Het crisisdebat in de Eerste Kamer.
Inwijding van de Julianakerk te
's-Gravenhage.
Buitenland
Het bezoek van Minister Péret aan
Londen is eenige dagen uitgesteld.
Mnssolini is scheep gegaan naar Tri
polis.
De Fransche Minister van binnen-
landsche zaken Malvy is afgetreden.
de lezing vastgesteld op Dinsdag 13
April e.k. in de groote zaal van Zo
merzorg. De voordrachten, welke de
heer Christiaanse in verschillende krin
ten van het Leidsch publiek gehou-
en heeft over het Zwitsersche hoog
gebergte e.: andere streken in Midden-
en Zuid-Kuropa, maken eigenlijk een
aanbeveling van deze lezing overbodig.
De voordrachtgever is een geestdrif
tig natuurminnaar en verstaat de kunst
bij zijn gehoor de liefde tor de schoon
heid steeds opnieuw te prikkelen. Zijn
bezield woord wordt gesteund door
een prachtcollectie lichtbeelden. De le
zing culmineert in de bestijging van
den Gross-Glockner, de machtige berg
klomp, welke bekroond wordt door het
Kruis, het eeuwig verzoeningssymbool
der lijdende en strijdende menschheid.
Mogen, benevens vele anderen, voor
al leden van reisvereenigingen en zij
die over eenige weken deze streken
wenschen te bezoeken, de voordracht
bijwonen.
Chr. Metaalbewerkersbond.
De afdoe ling Leiden van bovensta am
ide organisatie hoopt 15 April a.s. haar
jaarvergadering te houden in het ge
bouw „Prediker".
Een muziekgezelschap zal den avond
opluisteren, terwijl eveneens de wel
bekende declamator, de heer Feyten,
van Utrecht, zal optreden.
De Leidsche Winkelstand.
Het bekende kkedingmagaz^jh van de
fa. Kreymborg alhier sond ons een
heel aardig reclameboekje, in dichtmaat
opgesteld en met fraaie illustraties ver
luent: Hoe Toontje bij Kreymborg
waarbofg vond".
't Is de geschiedenis van een dorps
jongen, die in de stad komt en daar gaat
beeriLen, dat om in 't leven ie sla^cni
men uecjes gekleed moet gaa.i. De klee
ren maken immers den mam
En als hij dan by de fa. Kreymborg
eijn keus heeft gemaakt en 't heertje"
is, wordt hij door een onweersbui over
vallen, doch gelukkig, zijn costuum is
niet Verregend, doch was tegen de ele
menten bestani Kreymborg bleek waar
borg te zyn.
.Deze gedachte wordt ook in beeld ge»
bracht door een advertentie in dit num
mer, waarnaar we onze lezers verwijzen
Men doe er zijn winste mee.
Herdenking Prof. Kamerllngh Onnes.
Bij de herdenking van Prof. Kamer-
lingh Onnes op de vergadering van de
Nederlandsche vereenigingg voor Koel
techniek, 30 dezer alhier te houden, zal
niet. zooals gemeld, Prof. Keesom de
herdenkingsrede houden, doch Prof. Dr.
M. de Haas te Delft.
De opleiding der Indische bestaars-
ambtenaren.
Naar wij vernemen, worden er plan
nen gevormd tot een feestelijke herden
king in 1927 vajn het feit, dat aan de
Leidsche Universiteit 25 jaar geleden
de opleiding voor Indische'bestuursamb
tenaren, meer bekemd onder den naam
van „Indologeki'b werd gevestigd.
In verband met de vestiging te Lei
den van deze opleiding wem in 1902
"!Prof. Mr. J. E. Heeres benoemd tot
hoogleeraar in de geschiedenis van Ned.
Indië en de geschiedenis en de methode
der Zending, zoodat dan tegelijk met de
herdenking van de vestiging van de
Indische oestuursopleiding te Leiden
den dag zal herdenken, waarop hij 25
jaar geleden het hoog 1 eeraarsambt te
Leiden aanvaard.
De Leidsche Buitenschool.
Naar wij vernemen zal het bestuur
van de vereeniging „De Leidsche Bui
tenschool" op de dén iódeti dezer te
houden algemeene ledenvergadering met
het voorstel komen, de school te Kat
wijk aan Zee uit te breiden met een
internaat van 20 bedden.
Chr. Zangver. „Hailelnjah".
Woensdag hield de Chr. Gem. Zong
vereeniging „Halleluja", onderaide.ling
van den Chr. Nat Werkmansbond, na
de pauze van haar repetitieavond oen
ledenvergadering.
Daar deze vereeniging in de maand
