CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 70' JAARGANG DINSDAG 6 APRIL 1926 NUMMER 1789 ABONNEMENTSPRIJS £n Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. BUREAUHooigracht 35 TeL 1278» Postgiro 58936 LeidensJG&ls Postbox 20 Bil inner bestaat ui! TWEE Bigden. EERSTE BLAD. Uit de S. D. A. P. Het gedurende de Paaschdagen ge houden congres van de S.D.A.P. lieefi de scherpe tegenstellingen die er in den boezem der partij bestaan opnieuw aan het licht gebracht en geaccentu eerd. Er is tweeërlei strooming. Aan de eene zijde staan de Vliegens, de Albarda's en anderen, die wel met revolutionaire frases werken en die gaarne van tijd tot tijd een demonstra tie organiseeren, maar die zich irl tie huidige maatschappij wonderwel kun nen schikken. Men ageert wel tegen het kapitalis me, natuurlijk, dat behoort er zoo bij en men tracht zoo nu en dan de massa wel in vervoering te brengen door een gloeiende schildering van het socialis me, maar duidelijk blijkt toch wel dat men het kapitalistische stelsel heusch nog zoo kwaad niet vindt. Het ideaal van deze nuchtere beza digde menschen is niet het socialisme, maar hoogstens ietwat andere machts verhoudingen in de bestaande maat schappij. Over socialisme en socialisatie wordt wel gesproken en geschreven, men laat er de op den schijn beluste massa zelfs voor demonstreer en, maar daar blijft het dan ook bij. Het bekende rap port over Socialisatie is reeds lang veilig weggeborgen. Niemand denkt er meer aan. Op medezeggenschap wordt aange drongen, maar tot nog toe heeft men er niet aan gedacht in eigen bedrijven deze gedachte te verwezenlijken. Wethouderszetels bezetten, plaats nemen in de colleges van Gedeputeer de Staten, straks als het kan achter de Regeeringstafel plaatsen verove ren, dat is het groote ideaal naar welks verwezenlijking de machtheb bers van de S.D.A.P. streven. Vandaar de woede over de afwijzen de houding, door de leiders van de R. K. Staatspartij aangenomen. Voor het socialisme zou een sa mengaan van S.D.A.P. en R. Katholie ken niets heteekenen. Maar dat is ook niet de bedoeling. Als men slechts tot macht en invloed kan komen, dan is men reeds lang tevreden. En daar men de hoop niet opgeeft dat dit doel te avond of te morgen zal worden bereikt, kon de heer Albarda in opgewekten toon spreken. Het gaat goed zoo. Er zijn de laatste jaren heel wat verbeteringen aange bracht. De S.D.A.P. is een van de grootste politieke partijen in ons land geworden, straks zal men zijn aandeel in de regeering opeischen, welnu, wat wil men dan nog meer? Geheel anders oordeelt echter de heer Stenhui9, die zijn revolutionaire haren nog niet verloren heeft, en die inderdaad een socialistische politiek wil voeren. Vandaar zijn aandringen op samen werking met het Oostersche proletari aat en op het aanwenden van buiten parlementaire middelen. Hij ziet voor zijn oogen, dat het so cialisme door de vooraanstaande so cialisten ontzield wordt en hij ver bergt daarom niet zijn minachting voor algemeene frases. Uit de gevoerde debatten bleek wel hoe sterk de tegenstelling Is, maar dat de meerderheid niet staat aan de zij de van den heer S'tenhuis. Velen begrijpen waarschijnlijk te goed, dat zij door de komst van het Socialisme veel te verliezen en weinig te winnen hebben. Het waarlijk socialistische geluid maakte weinig indruk. Door de verkiezing van den heer Po lak tot voorzitter, werd het congres reeds dadelijk gestempeld. En het slot was, dat feitelijk het socialisme door de socialisten werd verloochend. In hoevére wij ons daarin hebben te verblijden valt moeilijk te zeggen. Tenslotte zijn het de uiterste ele menten, die de leiding nemen, En het standpunt van de huidige leiders is in wezen niet minder revo lutionair, dan dat van de meer over tuigd socialistische elementen. STADSNIEUWS. Afscheid Dr. D. Plooy. Zondagavond heeft Dr. D. Plooy, die in verband met zijn benoeming tot bui tengewoon hoogleeraar aan de Gem. Universiteit te Amsterdam, eervol ont heffing uit zijn bediening heeft verkre gen, afscheid genomen van de Ned. Herv. Gem. alhier, na deze gedurende dertien jaar als predikant te hebben gediende De Pieterskerk was geheel gevuld. Onder de aanwezigen werden tal van vooraanstaande personen in het kerkelijk en burgerlijk leven opge merkt. De burgemeester was vertegen woordigd door zijn echtgenoote, mevr. de Gijselaar—Viruly Ook waren er vertegenwoordigers van het Pelgrim- Fathers-Genootschap, o.w. de heer v. d Hoogt uit 's-Gravenage, oud-Ned. con sul te New-York. Nadat bij den aanvang gezongen was Ps. 89:1, 7 en 8, Gezang 3:2 en Gez. 193:1 en 7 en gelezen Col. 2:119, maakte spr. het thema van zijn af- scheidspredikatie bekend, n.l. 1 Joh. 2:28 1ste ged.: „En nu, kinderkens, blijft in Hem", met welke woorden hij indertijd ook van de Ned. Herv. Evan gelisatie te Tiel afscheid nam. We staan hier, aldus spr. op de hoog te van de vrijheid waarop een chris- tenmensch staan mag en moet. Die aan Christus de plaats geeft welke Hem alleen toekomt, maar die ook niet den broeder oordeelt, die niet al les onderschrijft wat in onzen eigen kleinen kring als vaststaand wordt aangenomen. A Niet de leeraar i9 het van wien het afhangt, maar Christus alleen. Hij is sterk genoeg zichzelf tet laten gelden. De geloovigen, die de zalving der kennis van alle dingen door en in Christus hebben ontvangen, hebben niet van noode dat hun daaromtrent iemand leere. Zij hebben een geheel ander en scherper onderscheidingsver mogen gekregen, en hechten geep waarde meer aan etiketten of leuzen. Wij zijn niet waard het oordeel te vellen, zoolang Christus niet oordeelt. Het is gelukkig geen geheim, aldus spr. dat in het bijzonder gedurende de laatste 10 jaren in onze Leidsche ge meente de etiketten aan 'tverbiesken zijn. Naar mijn vermogen heb ik daar toe hartelijk medegewerkt. Gelukkig komt het thans bijna niet meer voor, dat iemands geestelijke ge steldheid wordt afgeleid uit zijn al of niet meezingen van de oude of nieu we gezangen. Spr. i9 er dankbaar voor, dat het partijwezen zoo op den achter grond is geraakt en dat bij alle ver scheidenheid, die er mag en moet zijn, de eer.heid in Christus wordt beleefd. Wij kennen allen ten deele. Dat moe ten wij ook op onszelf durven toepas sen. Wij behoeven ons niet te verblij den over de scheuring die dezer dagen zich voltrok in een zusterkerk. Maar zoo ergens, dan is daar, meent spr. wel gebleken dat geen enkele Synode of menschelijk besluit in staat i9 de kerk in stand te houden, dan alleen de geest van Christus: dat iedere letter, in wel ken vorm dan ook, doodt, en dat alles wat zich stelt op de plaats waar al leen Christus staan mag, ten doode is opgeschreven. De waarheid is sterk genoeg om zichzelf tegenover alle dwaasheid der menschen te handhaven. Het betreft hier een geloofsvraag, n.l. of we het alleen met Christus dur ven wagen. Spr. heeft de belijdenis der Vaderen lief; maar ook zij kenden ten deele, en er is steeds voortgang in de open baring Gods in onzen lande. John Robinson zei bij zijn afscheid van de Londensche Gemeente: Volg mij niet verder dan ik Christus volg. Zoo moet de gemeente staan tegenover iederen leeraar. De leeraars komen en gaan, Christus blijft. Christus moet meer en meer het middelpunt worden. In ons persoon lijk leven, maar ook in onze Vader- landsche kerk. Hij blijve u nabij, zoo besloot spr. tot het laatste. Amen. Nadat gezongen was Gez. 7:6, richt te spr zich met een toespraak tot ver schillende personen en lichamen. Mevr. de Gijselaar verzocht spr. ha ren echtgenoot, den burgemeester, zijn dank over te brengen voor den onder vonden steun en sympathie. In dagen van krankheid heeft spr. hem nader gestaan dan anderen, en' persoonlijk heeft hij veel vriendschap van hem ondervonden. Stelle God den burge meester nog lang ten zegen voor de gemeente. Dit laatste wenscht spr. ook 'tProv. kerkbestuur toe. Spr. richtte zich dan tot den kerke- raad. Niet over al het gebeurde be hoeven ye ons te verblijden, maar er is toch ook veel waarvoor wij God heb ben te danken. Bij alle verschil heerscht in den kerkeraad het besef, dat wij buigen voor één Koning. Spe ciaal herdacht spr. de overleden ouder lingen Los en De Graaff. Spr. hoopte dat zijn tegenwoordige ouderlingen ook later zijn wijk goed zullen verzor gen en den consulent Ds. Goedhart trouw terzijde staan. Ook tot zijn medebroeders in de be diening richtte spr. een hartelijk woord. Het was niet noodig onze di verse pluimage te verbergen, aldus spr., want wij wisten ons toch één in den Heiland. God zegene uw arbeid. De leden der Gemeente-comm. toe sprekende zei spr. blij te zijn, dat naast den H. O. de vrijwillige offeran de nog wordt erkend. Spr. gewaagde dan van de groote moeilijkheden die de predikanten weieens hebben gehad en uitte den wensch, dat de Gemeente de comm. zou helpen voorkomen, dat zij hun werk al zuchtende zouden moeten verrichten. Na ook van de Comm. v. Eeredienst de collectanten, de notabelen, de wijk- vereenigingen en hulpdiaconessen af scheid te hebben genomen, richtte spr. zich tot de Gemeente zelf. Daarbij uit te spr. er nogmaals zijn dankbaarheid voor, dat het partijwezen in de Ge meente zoo op den achtergrond is ge raakt. Tenslotte dankte hij voor de on verwachte bewijzen van sympathie hem j.l. Woensdag aangeboden, waarna hij eindigde met een opwek king om de door Mevr. Laman beheer de ziekenkas van zijn wijk de noodige aanvulling te geven. Na het dankgebed werd gezongen gezang 96 en na den zegen zong de ge meente Dr. Plooy Ps. 121 4 toe, waar op Z.Eerw. nog den Apostolischen ze gen op de Gemeente legde. Prof. Lorentz. Na afloop van de bijeenkomst van de wetenschappelijke commissie van het Institut International de Phisi- que te Brussel, heeft koning Albert van België' Prof. Lorentz, die president der commissie is, ten paleize ontvan gen. Drukke Paaschdagen. Dank zij mede het heerlijke voor jaarsweer was er gedurende de Paasch dagen een buitengewoon druk verkeer. Duizenden en duizenden zijn er voor al op den tweeden -Paaschdag op uit getrokken om te genieten van het mooie wat de bollenvelden te zien gaven. De trams hadden heel den dag de grootste moeite het reislustige publiek te vervoeren en daarbij kwam dan nog het overweldigend drukke autover keer. Behalve de honderden particuliere auto'9, waren de autobussen voor deze gelegenheid door extra-bussen aange vuld, heel den dag in actie. Aan den reizigersstroom scheen geen einde te komen. En daarbij kwamen dan nog de dui zenden fietsers en niet te vergeten de schier ontelbare vrachtwagens, die voor deze gelegenheid voor het passa giersvervoer waren ingericht. Het was op vele wegen angstwek kend druk, met name voor de vele voetgangers, voor wie geen plaats over bleef en die maar moesten zien het voege lijf to bergen. Voor wandelaars valt or op zulke dagen, althans op do verkeerswegen niets meer to genieten. Met hun bestaan wordt door de stof en stank verspreidende voertuigen een voudig niet gerekend. Overigens behoeft hot drukke vor keer niet te verwonderen. „Want terecht werd hot opge merkt do schoonheid van onze bol lenvelden, die in haar wiskundige rechthoekigheid naast elkander liggen als lapjes van een staalkaart, is éénig in haar soort. Er is, in de buurt van Hillegom, 'n plekje, dat een wijd uitzicht biedt over de bloeiende velden. Wie dit punt be reikt, zou eigenlijk zijn tocht niet ver der voort behoeven te zetten. Hij kan daar, in rijke schakeering, al de kleu ren overzien, die op het oogenblik glanzen en gloeien en stralen. Vóór hem liggen de blanke, schier marmer witte hyacinthen, stevige klokjes aan sterken korten bloemsteel; en vleesch- roze en fluweelige, diep-paarse. Narcis sen zijn er, rank en uitdagend in hun kanariekleurig pakje, wiegelend en deinend in den zachten, zondoorstóof- den Zuidooster. En tulpen, rood van onderen, okergeel gerand; uit de verte gezien gelijken de bloemen een metaal- tint van donker goud te hebben. En zuiver roode tulpen waren er; de veld jes liggen tusschen het wit en het geel en paars rondom, als smalle, felle bloedstrepen. Een zoete geur vol van honig streek van de bonte velden over de wegen. En de menigte, misschien wel hon derdduizend koppen, schoof verder kijkend, bewonderend hoe Holland er uit ziet, als het zich heeft gedost in zijn kleurigsten lentepronk." Op den tweeden Paaschdag, om streeks half twaalf, kwam aan het sta tion alhier een gezelschap Engelsche dames en heeren aan dat met de nacht boot was gekomen, om een bezoek aan de bloemenvelden te brengen Een voor hen gereserveerd rijtuig van de stoom tram bracht het gezelschap naar Heem stede. Bij de N.Z.H.T.M. kon men ons om trent de drukte op de beide Paasch dagen nog geen mededeelingen doen, aangezien men met de telling nog niet gereed was. Wel, zoo deelde men ons mede, is het personenvervoer beduidend groo- ter geweest dan het vorige jaar, toen nog wel de bloemententoonstelling in Heemstede werd gehouden. Verschil lende extra-trams zijn ingelegd en het verkeer heeft zonder stoornis plaats gehad. Wat het personenvervoer met den trein betreft, deelde men ons mede, dat Maandag uit de richtingen Amster dam, Rotterdam, Utrecht te Leiden 6629 reizigers zijn aangekomen, waar onder niet begrepen houders van abon nementskaarten1 enz. Vooral gisteravond was het op het station bijzonder druk. Behalve de in gelegde extra-treinen behoefden er echter geen bijzondere maatregelen te worden betroffen. De nieuwe Fransiscaner kloosterkerk. Op Paaschzondag heeft de plechtige inwijding plaats gehad van de nieuwe kerk bij het Franciscaner-klooster aan den Haagweg. De Hoogeerw. Pater Regalatus Ha- zebroek, Provinciaal der Minderbroe ders, verrichtte, omringd dóór zijn as sistenten, de plechtige inwijding vol gens de voorgeschreven ceremoniën. De waarnemend rector, de weleerw. Pater Quirinus van Rooijen, hield een korte toespraak, waarin hij woorden van dank sprak, van herinnering en vreugde over hetgeen hier tot stand is gekomen. ZijnEerw. bracht voorts hulde aan de architecten, de heeren L. en ir. Jan A. van der Laan uit Leiden, die met de beschikbare middelen een kerkge bouw hebben weten op te trekken, dat ieder bezoeker door het eenvoudig, doch kunstzinnig en stijlvol intérieur zal treffen. Verder bracht spr. dank aan de aan nemers, de heeren Venhoven en Everts en al dengenen, die op de een of andere wijze tot den bouw of tot de verfraai ing van de kerk hadden bijgedragen. Na deze toespraak werd het H. Of ficie voortgezet en besloten met den Lofzang „Te Deum" waarna de Zeer Eerw.. heer Pastoor Crombag nog een korte toespraak hield, waarin hij de wording, de stichting en de voltooiing van deze kerk en het klooster schetste. De Roomsch-Katholieken te Leiden zijn gedurende drie-en-een-haive eeuw verstoken geweest van een klooster kerk der Franciscanen. 'tWas in het jaar 1474, dat de Pa ters Franciscanen in Leiden een kloos ter stichtten, doch nog geen eeuw la ter, in het jaar 1572, viel dit ten offer aan de Geuzen. Eerst in de vorige eeuw kwamen de Franciscaansche Minderbroeders terug en bouwden er een parochiekerk, die steeds meerdere geloovigen tot zich trok, totdat do uitbreiding der stad in de Harteburgparochie meer de behoef te deed gevoelen naar een nieuwe kerk Toen de Z.Eerw. heer R. Crombag, pastoor der parochie, aan het eind van 1923 de beschikking kreeg over de villa Rozenhof met omliggend terrein aan den Haagweg, was 't besluit spoedig gemaakt. De villa werd bestemd tot klooster, van waaruit de Franciscaansche Min derbroeders in de omgeving van Lei den op assistentie zouden kunnen gaan. Maar daarnaast werd deze stich ting tevens dienstbaar gemaakt aan de zoo noodzakelijke uitbreiding van het parochiewerk. Dadelijk werden in het voorjaar van 1924 twee kamers van Rozenhof tot kapel ingericht. Al spoedig bleek, dat deze ruimte veel te klein was en een plan voor een bescheiden kerkje was dra ontworpen. Hier werd onder het rectoraat van den Weleerw. Pater W. Heyling, spoedig mee begonnen, doch na zijn benoeming tot gardiaan, werd door den tegenwoordigen rector, den Weleerw. Pater Constantinus Caste- leyn, (die momenteel ongesteld is en in het St. Elizabethsgesticht wordt verpleegd), besloten de kerk onmiddel lijk te vergrooten. Bood het oorspron kelijk plan plaats voor 300 personen, het nieuwe kerkgebouw kan ongeveer 500 menschen bevatten. Toen het be sluit tot deze vergrooting genomen werd, waren de fundamenten inmid dels reeds gelegd, zoodat de voltooiing van het kerkgebouw langer op zich deed wachten dan aanvankelijk was gedacht. Radiopreek Gerei. Kerk. Gistermorgen, (tweede Paaachdag), werd in het Kerkgebouw Hooigracht aer Geref. Kerk alhier, een Radio-predica- tie gehouden. In den vrij goed bezetten dienst werd voorgegaan door Ds. W. Bouwman, die het Woord bediende naar aanleiding van Joh. 20 29 b. Het uitvoerig programma der predi cate werd reeds Zaterdag door ons vermeld. Na 't uitspreken van den slotzegen bracht Ds. B. een groet aan alle luister aars en bad hen Gods zegen toe. Voortsverzocht hij als voorzitter van het Comité voor Radio-uitzending der Geref. Kerken, alle luisteraars even- tueele op- of aanmerkingen ter zjjner Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Het afscheid van Dr. Plooy als Ned. Herv. Predikant te Lelden. Het congres van de S. D. A. P. De drnkte gedurende de feestdagen. Het veertig-jarig bestaan van den Bond van Chr. Zangvereenigingen. De moordzaak te Cnlemborg. Buitenland. Bij de Zondag gehouden partiSele presidentsverkiezingen in Griekenland behaalde Pangalos een groote meer derheid. Een conflict tusschen den Argentijn- schen president en het parlement in zake Argentines toetreding tot den Volkenbond. kennis te brengen, opdat het comité daarmede zjjn winst zou kunnen doem. Wij vernemen nog nader dat zich geen enkele stoornis tüieos de predicatie heeft voorgedaan en üat de prediker uitstee kend is verstaan. Op de Kaiserstraat waar in één der ramen een luidspreker was geplaatst» stond, evenals Zondagavond, toen Dr. Hoek te Soest voor de radio sprak, eesrt groot aantal luisteraars, dat den spreker van woord tot woord kon volgen. Van iemand uit Middelburg die daar geluisterd had, vernamen wij dat hft zonder eenige moeite de preek had be luisterd. Het Evangelisatie Zangkoor in het Rusthuis. Zondag, den eersten Paaschdag, had in het Rusthuis aan de Hooigracht, dd reeds door ons aangekondigde zanguit voering plaats van het zangkoor de? commissie voor Stadsevangelisatie dep Geref. Kerk alhier. Tegen half acht had den een 25-tal zangers en zangeressen zich met die inwonende verpleegden en enkele familieleden en genoodigden in de ruime conversatiezaal veroemgd. De heer A. M. Verschoor opende de samenkomst met gebed en het lezen van een gedeelte van Lukas 24 (de ver schijning van Jezus aan de Emmaüs gangers), nadat gezongen was Pa. 11# vers 11. Nadat het koor onder leiding van zjjn directeur, den heer H. Jansen, een tweetal liederen: „Sabbathstonde" en „Zielevrede" op zeer verdienstelijke w$- ze had ten gehoore gebracht, werd dooi den heer Verschoor aan de hand van Jezus' verschijning aan de Emmaüs gangers op eenvoudiger doch schoone wijze gewezen op de beteekenis van het heerlijk Paaschevangelie, dat op deoen dag weder tot heel de Christenheid uit gaan mocht. De rede van den heer Verschoor werd door het zangkoor op toepasselijke wijze met het zingen van verschillende lieden ren afgewisseld, waarna als slot door. het koor een tweetal' verzen werden ten gehoore gebracht uit Psalm 22. Er werd uitstekend gezongen en het was den aanwezigen aan te zien, dat zij van woord en lied genoten. Wanneer men in aanmerking noemt, dat de dames en heeren, die dezen avond zongen, slechts een vierde uit maken van het geheele koor, dan kan men nagaan, tot welk een hoogte het Evangehsatiezangkoor het onder de be kwame leiding van zijn directeur reeds gebracht heeft. Nadat gemeenschappelijk gezongen was Psalm' 150:3, wercf de samenkomst te 9 uur door den heer Verschoor met dankzegging geëindigd. De voorzitter der Rusthuiscommissie dankte namens de inwonetiden het zang koor hartelijk voor wat het te genieten had gegeven, en den heer Verschoor voor zjjn kostelijk woord. Moge het zangkoor weer eens spoe dig de Rusthuisbewoners met eem be zoek vereeren. De heer van der verklaarde na mens zangers en zangeressen nog eens taarne te willen terugkomen en betuig- e zijn dank voor ae hartelijke ont vangst Brand in het Academisch Ziekenhui* Zondagavond omstreeks halfzeven verspreidde zich het gerucht, door de stad, dat het Academisch Ziekenhuis in brand stond. Het bleek gelukkig 9lechts een schoorsteenbrandje te zijn en wel in een schoorsteen boven de verdieping, waar de k Ind eraf deel ing is gevestigd. Het personeel van het ziekenhuis slaagde erin sell den brand te blus- sohen. De geringe omvang van den brand verhinderde echter niet, dat een groot publiek zich voor het ziekenhuis ver zamelde, hetgeen nog bevorderd weid door de honderden tourlsten, die do bollenvelden hadden bezichtigd en da Steenstraat passeerden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1