CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DONDERDAG 25 MAART 1926 NUMMER 1781 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone edTertentiën per regel 227* cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tariei. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine' adrertentiên bij vooruitbetaling ▼an ten hoogate 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Dit nummer bestaal ui! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Bet gebeurde in Juli 1925 In ons nummer van Dinsdag hebben wij meJding gemaakt van wat de „Standaardschreef over de Kabinets formatie in 1925 en de gezantschaps kwestie. Thans bevat ook de „Nederlander een artikel over hetzelfde onderwerp, waarvan wij de hoofdzaak hier laten volgen. Na eerst te* hebben aangehaald wat de heer Snoeck Henkemans hierom trent in de Tweede Kamer opmerkte, vervolgt het blad: Welke conclusie mogen wij nu uit deze heide verklaringen trekken? Al leen deze conclusie is mogelijk: dat overeenstemming bestaat omtrent de navolgende punten: ten eerste, dat aan dr. Schokking en dus ook aan de Christelijk-histori- sche Kamerfractie in Juli hekend was: dat de Roomsche Ministers in het tweede Kabinet-Ruys voornemens waren af te treden, als de post voor het gezantschap mocht worden ver worpen, en dat de heer Nolens van oordeel was dat ook de Roomsch-Ka- tholieken, welke door den heer Colijn voor het aanvaarden eener portefeuil le mochten worden aangezocht, gelijke houding zouden aannemen; ten tweede, dat omtrent een beslis sing ten deze van de Roomsch-Katho- lieke Ministers, welke de uitnoodiging van den heer Co-lijn aanvaardden, noch aan dr. Schokking, noch aan de Kamerfractie in Juli of Augustus 1925 iets is medegedeeld; ten derde, dat omtrent de houding der Christ.Hist. Kamerleden reeds in Juli volkomen zekerheid bestond; ten vierde, dat echter, de Chr.-His- torische Kamerfractie, eerst bij schrij ven van 2 November 1925 van bet be sluit tot aftreden van de Roomsche Ministers op de hoogte werd gebracht; ten vijfde, dat de Chr.-Historische Kamerleden, gezien de mededeeling van 2 November, op 11 November, met volkomen wetenschap van de politieke gevolgen, hun stem uitbrachten. Waar op deze vijf punten, tusschen de beide beschouwingen overeenstem ming bestaat; daar vragen wij ons af: waarom dit uitvoerig Standaard-arti kel, in feilen toon tegen de Christelijk- historischen, moest geschreven wor den? Voor de Christelijk-historische Ka merleden doet het er weinig toe ofzij in Juli of op 2 November kennis kre gen van den stand van zaken. Als de wetenschap van 2 November hun reeds was geworden in Juli de stem van 11 November ware er niet anders om geweest. De quaestie van de redelijkheid der Kabinetsformatie, bij zekerheid, waar schijnlijkheid of mogelijkheid vaneen dreigende crisis op het punt van het gezantschap raakt veel meer den heer Colijn, dan de Christelijk His torische Kamerfractie; maar op dit punt stelde de heer Snoeck Henke mans zich onomwonden aan de zijde van den heer Colijn, waar deze meen de, dat de gegeven verhoudingen niet temin doorzetting der pogingen tot Kabinetsformatie eischten. In het laatste gedeelte van het Standaard-artikel zijn, naar wij vermoeden, vier woorden uitgevallen Als er staat: „Inderdaad wist Dr. de Vissei^ wat de R. K. ministers zouden doen nog voor de betrokkenen voor het ambt werden aangezocht" dan moet, blijkens den inhoud van het ar tikel gelezen worden: „Inderdaad wist Dr de Visser wat Dr. Nolens meen de, dat de R. K. ministers zouden doen". Met invulling dezer woorden hebben wij tegen het Standaard arti kel geen bezwaar Alleen indien men zich stelt op het onverdedigbare standpunt, dat al le ministrable Roomsch Katholieken onvoorwaardelijk het oordeel van dr. Nolens tot het hunne maken, was met de mededeeling van het oordeel van dr. Nolens het laatste woord gezegd. Van 14 Juli tot 2 November 1925 heb ben de Christelijk Historische Kamer leden gewacht op het laatste woord, het woord van de Roomsch Katho lieke ministers. Dit woord kwam ech ter geenszins te laat. Het kwam op tijd. Wie deze beschouwingen van de „Nederlander" opmerkzaam leest, zal tot de conclusie komen, dat hier toe gegeven wordt, dat de „Standaard de zaken juist heeft voorgesteld. Wel wordt de opmerking gemaakt, dat men alleen wist „wat Dr. Nolens meende dat de R K. ministers zou den doen" en dat dit alleen beteeke- nis zou hebben, indien moet worden aangenomen, dat alle ministrabele Roomsch Katholieken onvoorwaarde lijk het oordeel van dr. Nolens tot het hunne maken, maar deze opmer king snijdt geen hout. Men mag toch aannemen, niet dat alle R. K. onvoorwaardelijk dr. No- lens zullen volgen, maar wel, dat dr. Nolens als invloedrijk staatsman en als leider van de R. K. Kamerfractie, precies op de hoogte is, van wat er in deze kringen leeft. Zoodat kan worden geconcludeerd, dat de door 'de „Standaard" gegeven voorstelling door het Christelijk His torische hoofdorgaan als juist is er kend. STADSNIEUWS. A.-R. Kiesvereeniging. Gisteravond hield de A.-R. Kiesver eeniging „Nederland en Oranje" haar jaarvergadering. De opkomst was be vredigend. De voorzitter, de heer Zuidema, open de de vergadering met gebed en het le zen van 1 Koningen 19, in verband waarmede door hem een kort ope ningswoord werd gesproken. Herin nerd werd aan den stembusuitslag in 1925 en de daarop gevolgde politieke verwikkelingen, waardoor de toen be haalde winst grootendeels ongedaan werd gemaakt. Het zou verklaarbaar zijn, indien we daardoor in een stem ming verkeerden als een Elia onder den jeneverboom, maar spr. wees er op, dat er voor ons geen reden is, tot moedeloosheid en onstandvastigheid, daar onze beginselen niet zijn veran derd en onze taak dezelfde is geble ven. Het mooie jaarverslag van den se cretaris, den heer Kuyper, waarin te vens een politieke rondblik werd gege ven was in opgewekten toon gesteld. Ook het verslag van den penningmees ter, dat bij afwezigheid van den heer v. d. Steen door den heer Mr. v. d. Tas werd uitgebracht, was niet in de mineur gesteld. Er is wel een tekort, maar onrustbarend is de toestand toch niet. Het woord van dank door den voor zitter tot beide functionarissen gespro ken, werd door de vergadering met een warm applaus onderstreept. De verkiezing van besuursleden had tot resultaat, dat gekozen werden de heeren H. Lambooy en Ph. de Leeuw en herkozen de heeren G. Kuyper en G. de Jong: Vervolgens had nog een levendige gedachtenwisseling plaats over de po litieke gebeurtenissen van den laat- sten tijd, waarna de vergadering door den heer Du Pon met dankzegging ge sloten werd. De heer L. Penning over Hongarije. De heer L. Penning, onze bekende schrijver en causeur heeft gisteravond bij zijn tweede bezoek aan Leiden weer een stampvolle Prediker-zaal ge vonden. Ditmaal stond een lezing over Hon garije, het land waaraan Nederland, en speciaal Christelijk Nederland, mei meer dan één band is verbonden, op het programma. De spreker werd ingeleid door den heer L. Questroo, voorzitter van de Chr. J.V. „Prediker XII la", die na het zingen van Gezang 4:1, in gebed voorging. De heer Penning begon met een her- innering aan de eerste connecties tus schen Nederland en Hongarije om ver volgens iets te vertellen over den Volks aard en het karakter van dit land. In vervolg daarop schetste de spre ker de treurige gevolgen dei com munistische actie voor het volk^lpve* van Hongarije; de ellende die er heeft geheerscht en nog heerscht, om ten slotte te eidigen met een krachtigen oproep tot steun. De lezing werd toegelicht met een aantal interessante lichtbeelden. Ten aanzien van de Christenen in Hongarije besprak spr. terloops de ontwikkeling van het Geref. leven waarbij hij tevens kon mededeelen, dat de verhouding tusschen Gereformeer den en Lutherschen er zeer broederlijk is, getuige hun trouw gezamenlijk op- deelen van de gaven die een van belde of hun tegelijk uit het buitenluud toe komen. Als toegift gaf de heer Penning nog eenige Afrikaansche plaatjes te zien, waarbij hij ook van dit land nog eeni ge bijzonderheden vertelde. Na van den Voorzitter een hartelijk en welverdiend dankwoord in ont vangst te hebben genomen eidigde de spreker met dankgebed. Meisjesvererniging op G. G. „V.O.K." „Voor onzen Koning" de alleszins bescheiden en toch zoo populaire meis- jesvereeniging, tot hiertoe de eenige op haar gebied te dezer plaatse, heeft gisteravond gejaarvergaderd. De groote Nutszaal genoot de eer de dames te ontvangen, die in imponee- rende drommen waren opgekomen. Uit den kring van ouders en gemeen teleden was mede een aantal geinvi- teerden aanwezig, nevens afgevaardig den van de andere jeugdvereenigisagen op G.G., Zustervereenigingen uit den Kring Leiden, en van den Geref. ker- keraad. Mej. F. Moene, de gul gewaardeerde presidente die de vereeniging reeds ze ven jaar het goede pad mocht wijzen, had als oudste presidente de leiding en opende, nadat Ps 86:6 gezongen wa9, met gebed en het lezen van de laatste 21 verzen uit de spreuken van Salomo, in aansluiting op hetwelk zij in korte trekken het beeld teekende van de ideale huisvrouw en haar le vensbestemming omschreef. Een vergelijking van onszelf met de door Salomo omschreven persoonlijk heid laat ons een tekortkoming gevoe len; niet zoozeer omdat wij de gaven missen, maar omdat ons veelal de lust en de kracht ontbreekt om ermede te woekeren. Bij God evenwel is kracht Door Zijn genade kunnen wij het ide aal nabij komen, en kunnen wij Hem verheerlijken, door het werk onzer han den en door liefde en wijsheid te ver spreiden. In dien weg zal zich de Ko ning over ons verblijden, in Wiens kracht wij ook voor dit nieuwe vereenigingsjaar de banier opheffen Hem willen wij dienen met ons geheele hart, met geheel ons verstand en met al onze kracht. De secretaresse, Mej. Jac. de Graaf, deelde daarna in een frisch en vroo lijk jaarverslag de voornaamste bij zonderheden mede uit het afgeloopen vereenigingsjaar. Behandeld werden de vakken M O. A. R. beg., Gew. Gesch., Gel. Bel. Let terkunde en Opvoedkunde. Van betee kenis was dat de vereeniging vanwege haar figuurlijke corpulentie in twee gedeelten moest gaan vergaderen ten einde vruchtbaarder te kunnen wer ken; dat deswege een tweede bestuur werd gekozen, welks presidente mej F (het F't nogal onder presidentes Frégerès is, en dat er ook wezen mag Heel consequent bood de secretares se, die het bij woorden niet wilde la ten, de presidente namens de vereeni ging als teeken van waardeering een fraai boekwerk* aan, met welke daa- de leden instemming betuigden doo> mej. Koene, 'n speciaal daarvoor gecom poneerd loflied toe te zingen, dat haar 7-jarigleiderschap huldigde. De pre sidente dankte natuurlijk hartelijk voor deze spontane hul dé. De millioenennota van de penning- meesteresse, mej. G. Schreuder, sloot kort en duidelijk de rij der huishou delijke dingen, waarna de eenige daar voor in aanmerking komende afge vaardigden aan het woord kwamen, die van den raad der Geref. Kerk. Ds H. J. Kouwenhoven feliciteerde als zoodanig de meisjesvereeniging met haar 7en verjaardag en wees erop hoe de Heere zijn trouw bewijst door het jongere geslacht te bewaren bij de vrees voor Zijn Woord, opdat het later in de kracht van dezelfde genade de plaatsen der ouderen kan innemen. Een der leden, Mej. Nel Kouwenho ven, droeg vervolgens een gedichtje van Mevr WesterbrinkWirtz: Als klare kinderoogen voor, waarna mej v. Zuilen een hoogst aangename causerie hield over het huwelijk van Luther. Een zangkoor deed het overige om het eerste gedeelte te vervolmaken. De pauze bracht muziek en andere ververschingen, en liet de dames op overtuigende wijze toonen hoe men het binnenshuis gezellig kan maken Het tweede gedeelte ving aan met het gezamenlijk zingen van het eerste en 't laatste couplet van het meisjes bondslied. Als altijd indrukwekkend. -Daarna een volkomen parlementair, maar daarom niet minder tragisch intermezzo: het afscheid van mej. G Vros (meer bekend onder den gemeen- schappelijk-eigendommelijken naam van Truus), waaraan ook in het jaar verslag van de secretaresse reeds tref fende regelen waren gewijd. De presi dente liet evenmin na de scheidende hartelijk te danken voor het vele, dat zij voor V.O.K. gedaan heeft als be stuurslid en lid vah den jeugdraad. Daarna yolgde een reeds van goede litteraire 'bijdragen, afgewisseld door zang van de dames Smink en Kouwen hoven, op de piano begeleid door „vriend" A. Smink. Mej. Schotvanger bewoog tot tranens toe door haar prozastukje: Jetje, Mej. Dien Schreuder oogstte daverende bij val met een geestig stukje proza: hel veulen; desgelijks mej. M. Dee met haar kousen-causerie en Mej. Blangé liet heel verdienstelijk de diligence van Laurillard nogeens rijden. Tenslotte schaarde zich het uitnemen de zangkoor nogmaals om de piano, om roerend mooi „Lentelied" ten ge- hoore te brengen, dat veel Indruk maakte Na een slotwoord te hebben gespro ken, eindigde Ds. Kouwenhoven met dankgebed, waarmede ook het zeer goed geslaagde 7de verjaringsfeest van „V.O.K." tot het verleden behoorde Het nieuwe Ziekenhuis. In de Memorie van Antwoord op de Onderwijsbegrooting deelt de minister mede, dat het mogelijk zal zijn, dat voor het einde van 1928 het nieuwe ziekenhuis alhier in gebruik genomen kan worden. Zangconcours. In verband met het door den Ring Leiden en Omstreken van Chr. Gem. Zangvereenigingen te houden groot zangconcours op Hemelsvaartsdag, 13 Mei a.s. te Koudekerk, waaraan 23 vereenigingen zullen deelnemen, zijn door het Uitvoerend Comité van de volgende personen en corporaties toe zeggingen voor een medaille ontvan gen: De heer Kwint, burgemeester van Koudekerk, Gem. bestuur van Koude kerk, fa. Stal te Culemborg, Konink lijke Begeer te Voorschoten, de heer G Goedhart, voorzitter van den ring, het Uitvoerend Comité, Chr. Zangv. Soli Deo Gloria te Noordwijk aan Zee, Chr. Zangver. „Zang zij onze Leus" te Leiden, Chr. Zangv. Zingt den Heer te Zoeterwoude, Chr. Zangv. Halleluja te Leiden, Chr. Zangv Koudekerksch Gem.# koor, Chr. Zangvereen. Excelsior te Warmond, Chr. Zangv. Zingt den Heer te Leiden, en van het Ringbest. Reeds werden ontvangen van Jhr. Mr. Dr N. C. de Gijselaar, burgemees ter der gemeente Leiden, verg. zilv. med; H. M. de Koningin-Moeder, gr. bronzen med; N.V. Het Leidsch Dag- tv'ad, groot bronzen med; Gebr. van Oven, den Haag, zilveren med; van Ingen Schenau (Theetuin Oud-Hortus- zicht) zilveren medaille. Drankweertentoonstelling. Een be.angrgke tentoonstel ing is het lie de Vereen:ging „Het reizend drank- Veer-Museum dezer dagen houdt inden Foyer van de Stads-Gehoorzaal. Een tentoonstelling, die, naar wri van harte .lopen, zeer veel bezoekers zal trekken, omdat zg werkelqk aanspraak mag ma ken oj) de algemeene belangstelling. In bijna talfooze vormen ziet men op deze tentoonstelling dein invloed van len alcohol geteekend; door we.enschap pelqk verkregen en populair verwerk te cq.ers, door graiiscne voorstellingen, opnamen enz. Sommige vormen zijn heel pakkend, en hebben de verkregen gegevens zoo danig samengevat, dat zq op de be zoekers dadelijk indruk maken door de •duidelijke voorstelling. Men kan zich den schade.rjken inv.ood van het alco holgebruik als zeor groot voorstellen, doen in de meeste gevallen zal men op deze tentoonstelling g_ troffen worden door vreeselijke werkelijkheid. Het is de verdienste van deze tentoonstelling, Jat zij de werkelijkheid weergeeft, niet :endentieus, maar aan de hand van be- .rouwbare onderzoekingen e:i enquête: waarvan de oorspronke ijke bewij:stuk ken er te zien zijn. En ai dit materiaal, waarvan een buitenstaander zich mis schien zal voorstellen dat het slechts dorre en droge opsommingen geeft, der halve op zichzeif weinig bezienswaar digs heeft, is hier door bekwame han den zoodanig in vriendelijke stands ge groepeerd. dat 't geheel een in weerwil van de droeve feiten waarop het de aandacht wil vestigen, een prettigen in druk maakt en aaniokt tot een nauwkeu rige bezichtiging. Men behoeit dan ook niet eens over tuigd geheelonthouder te zijn om met vrucht aan deze tentoonstelling een be zoek te brengen. Men zal er in de mees te gevallen veel sympathieks uit den drankstrijd ontmoeten en er de voor ieder meelevend mensch noodzakelijke kennis van het alkoholvraagstuk kun nen opdoen. Schaken. Leidsch schaakgenootschap. Sinds de laatste opgave werden de volgende partijen gespeeld: ie groep. W. H. v. d. Nat Jr. en Ir. J. J. G. van Hoek io. B. Vies en G. Bol, af gebr. partij io. M. M. Segaar en W. A. A. v. Ütterlo, af gebr. partq. 2 e groep. W. H. Bosscha en G. Schop pen, afgebr. partij VaVa. C. J. Gor ter en D. de Jong, afgebr. partij oi. J. J. Swaan Jr. en Ir. H. N. Francois, Jo. D. de Jong en G. Schoppen, afg. partq. x 3de groep. H. Lindeman en H. G. Hofman io. W. B. Hofman en Th. A. M. Couwenberg oi. S. J. v. d. Hoeven en M. J. Dieben 1o. Ds. G. R. Rijnenberg en F. Niewold VaVa. H. Lindeman en S. J. v. d. Hoeven oi. Th. A. M. Couwenberg en J. Kaltofen 1o. De politie heeft een geelkleurigen Hollandschen Herdershond (teefj op gevangen die onbeheerd liep. De eige naar kan aan het bureau inlichtingen bekomen. In den afgeloopen nacht ia een be gin v&n brand ontstaan in da Witte- Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Critiek op Minister "Van Royen. De „Nederlander" over de Kabinets» formatie In 1925. Diverse begrootingen door da Twee de Kamer goedgekeurd. Buitenland. De Rijksminister van Voedselvoor ziening kondigt uitbreiding der Duit- sche protectie-politiek aan belreüenda landbouw en zuivelbedrijf. De uitspraak in het proces-Matteottl Op de Amazone is een Amerikaansch schip gezonken; 104 menschen zijn omgekomen. poortkazerne. Met één slang op Ja motorspuit heeft de brandweer, bijge staan door de politie, het vuur go- bluscht. Waarschijnlijk was het out- staan doordat een houten lu« htkoker boven de gloeiende kachel was gaan gloeien. De schade is niet zeer groot, en daar de kazerne alleen dient voor de huisvesting van de militaire schoenmakerij en de militaire politie was het feit niet van zoo heel veel be- teekenis. Mej. H„ i9 gistermiddag in het be lastingkantoor aan de Langebrug uit haar taschje een beursje met gald kwijt geraakt, inhoudende plm. f 10. BINNENLAND. Het gehalte der Wethouders. Het Eerste Kamerlid, de heer Her mans, richtte de volgende schriftelijke vragen tot den mniister van Justitie: Is het den minister bekend, dat tij dens een verhoor van-den heer R. Vel- sink, fotograaf te Doetinchem en wet houder van die gemeente, in zake ver meende beleediging vann een politie agent aldaar, voor den politierechter te Arnhem Mr. Fockema Andreae, de Officier van Justi tie volgens het ver slag in de „Nieuwe Arnhemsche Cou rant" van Zaterdag 20 Maart 1926, o.m. gezegd heeft: „gezien de omstandighe den, die op het oogenblik in Doetin chem heerschen, is het een anti-pathiek misdrijf de politie te beleedigen. Wan neer de dronkelap dat zegt, krijgt hij een geldboete. Doch verdachte was niet dronken en is wethouder. Welis waar is het gehalte wethouders in ver band met vroeger gedaald....' Acht de minister dergelijke uitlatin gen van een ambtenaar van de rech terlijke macht tegenover een verdach te, die als een zeer achtbaar en hoogst fatsoenlijk man bekend staat in de plaats zijner inwoning, oirbaar? Wanneer de minister meent, dat e§n en ander werkelijk niet oirbaar en niet toelaatbaar is, wil dan de minister aan de desbetrefende ambtenaren doen weten, dat zij zich van dergelijke uit drukkingen hebben te onthouden? De militaire reorganisatie. Aangaande de militaire reorganisa tie verneemt „De Rsb." nog uit mili taire kringen, dat de opleiding voor milicien-onderofficier dit jaar veel grooter zal zijn dan andere jaren. Dit geschiedt om het verlofskader belang rijk uit te breiden. Ook ten opzichte van het instituut van hulp-instructeur zullen nadere maatregelen getroffen worden over al of niet voortzetting. De opleiding van onderofficieren tot hoogeren rang zal worden uitgebreid tot alle wapens; voorloopig geldt eon en ander voor artillerie en infanterie. Het blad meldt nog, dat pas openge- komen functies van de ontslagen le gercommandanten niet meer worden aangevuld. Onderscheiding. Aan Dr. H. M. J. Boonacker alhiei is bij Kon. besluit van 22 Maart ver leend in goud het oereteeken vool schippers, stuurlieden en verdere le* ten der bemanning van koopvaardij» en visschersschepen en andere perso nen, die zich door verdienstelijke da» den voor de Nederlandsche scneop- vaart bobben onderscheiden, ingesteld in 1907. ter gelegenheid van de her denking van de geboorte vóór dri<y honderd jaren van Michiel Adriaansz. de Ruyter. luitenant-admiraal gene raal van Holland en West-Friesland, geboren te Vlisslngen 24 Maart 1607 De spoorlijn HaarlemIJmnidon. Met het leggen van dubbel spoor op de lijn IJmuiden—Velsen is thans een begin gemaakt Naar de directie der Nederlandsche Spoorwegen meedeelt wordt dit tweo- de spoor waarschijnlijk reeds op 15

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1