abonnementsprijs Dit nuner bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. phrtstft T.nr nAr.TtT »n.T FTnFM FN OMSTREKEN I advertentie-prijs' Belangrijkste nieuws In dit Nummer. 6© JAARGANG DONDERDAG 11 MAART 1926 NUMMER 1709 In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 De nood in Drenthe. De nood in de Drentsche venen is hoog gestegen. Deze provincie biedt nu eenmaal voor hare bevolking geen werk en brood. Nu wordt er veel gedaan om den nood te lenigen en de toestanden te verbeteren. Maar er is helaas, naar het schijnt ook een pogen om de ellende van deze menschen uit te buiten voor politieke doeleinden. Wanneer men bv. de socialistische pers leest, dan krijgt men den indruk dat de S.D.A.P. veel meer dan ande ren met het lot van deze menschen is begaan. Op productieve werkverschaffing wordt voortdurend.en terecht aangedrongen en voorts wordt ook van die- zijde emigratie als een noodzake lijke maatregel aangewezen. En niet zonder heftigheid werden onder meer de predikanten en andere plaatselijke autoriteiten aangevallen, omdat ze, zoo het heet wel in het open baar op verbeteringen aandringen, maar in het geheim de pogingen om de emigratie te bevorderen, tegenwer ken Het is dus weer het oude liedje: aan de eene zijde staat de S.D.A.P. die voor de belangen der arbeiders een open oog heeft en daartegenover de Christenen en met name de predikan ten, die de armoede en de ellende trachten te bestendigen. Maar wat is nu de waarheid? Het ..Handelsblad" vermeldt het vol gende geval haar in details bekend: Op 7 April 1925 had een textielfabri kant te Assen een onderhoud met den heer K. Brok over de mogelijkheid van verplaatsing van een aantal gezinnen naar Twente. Toen werd volledige medewerking toegezegd. De fabrikant had het plan geopperd jongens en meisjes van werk loozen op te nemen in de fabriek. Zij zouden de eerste tijden in den kost gaan en zoodra zij voldoende ver dienden, de ouders laten overkomen. Op 9 April bevestigde de betrokken fabrikant dat gesprek en zond den heer Brok een lijst van de loonen door tie leerlingen in drie afdeelingen der fabriek in 20 achtereenvolgende weken verdiend. Op 23 April vroeg de fabrikant: komt er nog iets van? Hij meende, dat het van belang zou kunnen zijn voor een aantal gezinnen, dat de jongens en meisjes daaruit, na een half jaar f 14 tot f 18 per week zouden verdienen. De tijd verstreek. In Juni meende de fabrikant nog een poging'te moeten doen. Er zou dan nog gelegenheid zijn voor den winter eventueel noodwonin gen te zetten, en hij vroeg nu per tele gram antwoord op zijn brieven van 9 en 23 April. Daarop kwam eindelijk het bericht, dat de beide vorige brieven en dit te legram ook ter hand gesteld waren aan den opvolger van den heer Brok als secretaris van de „Centrale Com missie tot economisch en en culturee- len opbouw van Drente." De betrokken fabrikant hoorde van de zaak verder niet meer. Maar toen in den aanvang der vorige maand in de geheele pers weer de aandacht werd gevestigd op den nood in Z.O. Drente schreef hij ons, dat al sedert maanden een aantal gezinnen een eer lijke broodwinning had kunnen heb ben gehad, als men van de geboden gelegenheid gebruik had willen ma ken. Maar men wilde blijkbaar niet., immers men antwoordde niet." Terwijl men dus anderen en met name, de evangeliedienaren geheel ten o n r e c h te beschuldigt de emi gratiepogingen in het geheim tegen te werken, doet men zelf niet anders dan de verplaatsing der arbeiders door stille tegenwerking tegen te houden. En tegelijkertijd wordt dan de groo- te trom geroerd en op de S.D.A.P. als de verlosser uit allen socialen nood de aandacht gevestigd. Zoo wordt de ellende der bevolking misbruikt voor politieke doeleinden. STADSNIEUWS. Neutrale Middenstandvereenlging. In „In den Vergulden Tu k" heeft gisteravond de neutrale Middenstands- vereeniglng haar jaarvergadering ge houden. De opkomst der leden was vrij groot. De voorzitter, de heer C. Korteweg, uitte in zijn openingswoord zijn mee ning aangaande den toestand waai in de middenstand in het afgeloopen jaar LEIDSCHE COURANT BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Gewone advertentiën per regel 22*/* cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL' Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage- lijke geplaatst ad 40 cent. 4- verkeerde, en waarschijnlijk, in de al lernaaste toekomst verkeeren zal. Daarbij zei spr. het niet eens te zijn met de optimistische verwachtingen, die de voorzitter der K. v. K. in zijn Nieuwjaarsrede had uitgesproken, en in het komende jaar nog geen be langrijke verbetering van den econo- mischen toestand te verwachten. Nadat de notulen waren vastgesteld, faf de secretaris, de heer P. J. v. d. anden, in een goed verzorgd jaar verslag een overzicht van hetgeen de vereeniging in het afgeloopen jaar deed, door vergaderingen, excursies, curcussen, debat-avonden, het schrif telijk bij de overheid bepleiten van verbeteringen, enz. Onder aank voor de nauwkeurige sa menstelling werd het verslag goedge keurd, waarna de voorzitter nog iets zei over het peil der middenstands organisaties in het algemeen en de aandacht vestigde op het internatio naal congres van Middenstande s, dat dezer dagen in Luxemburg wordt ge houden en waar ook deze organisatie is vertegenwoordigd. De penningmeester, de heer W. Brouwer, bracht vervolgens het finan cieel verslag uit. Het saldo van ver leden jaar meegerekend bedroegen de inkomsten f 1448.64, de uitgaven de som van f 968.79. Er was dus een saldo van f479.85. De heeren Eggink en v. d. Blij^ ad viseerden als leden der kascommissie tot goedkeuring, waartoe werd beslo ten, onder danK aan den heer Brou wer. In verband met een opmerking van de-' commissie over het bedrag van f 405 voor een abonnement op „de Groene", demiddenstandcourant, werd besloten, voorloopig nog voor één jaar abonné te blijven. Men was er n.l. niet zeker van ot de door dit abon nement de in uitzicht gestelde bezui niging op drukwerkkosten wel wordt verkregen. De heeren P. J. Aarsse, A. M. Turksma en J. Engels werden be noemd tot leden der kascomtriissie voor 1927. Als nieuwe leden werden toegelaten de heeren B. S. v. Kloeten, F. v. d. Wjj'k, L. Uitg. Mij, E. Loeb, W. F. Kors, W. Hüner, S. Roozen en H. F. Trossel. De heeren v. Luijken, Ger ritsen en Hofkens bedankten. Bil de verkiezing van bestuurs'eden werd de heer Is. Leman (nadat mede gedeeld was, dat deze behalve journa list ook vertegenwoordiger is der fa. Leman en Zoon) met 14, de heer Geii- tenbeek met 17 en de heer v. d. Zan den met 22 van de 24 stemmen her kozen. De heer C. Korteweg bracht verslag uit van het informatiebureau. Het aan tal leden dat er gebruik van maakte, steeg van 17 tot 28. Er werden 105 inlichtingen verstrekt. Daarvoor werdi betaald 1105.25. Van het incassobureau bracht Mr. A. J. Romein, de rechtskundige advi seur. verslag uit. Van de f 13 0-0 aan vorderingen, werden f4000 geïnd. Aan tedrongen werd op een spoedig in- ienen der vorderingen. De beheerders der beide bureaux werden bij acclamatie herbenoemd. De contributie werd voor 1926—1927' weer vastgesteld op f 10 per jaar. Bij de rondvraag werden verschil lende belangrijke dingen besproken. Naar aanleiding van een adres van de slagers, die, voor zoover z'ij met personeel wferfcefi, door de arbeidswet fenoodzaakt zijn op Zaterdagavond om alt tien te sluiten, terwijl de 297 an dere winkels die vleeschwaren verkoo- pen tot 11 uur geopend mogen zijn, werd uitgesproken, dat dit verzoek om advies zeer op prijs wordt gesteld doch dat de vereen, zich hierover moeilijk kan uitspreken. De besturen zullen overleg plegen. Verschillende leden brachten nog middenstandsbelangen ter sprake. Zoo werd gevraagd, waar het adres boek van het Handelsregisie der K. v. K. blijft, dat in December had moe ten verschijnen en waarvan de adver tenties vooruit betaald zijn. Verder werd door voor- en tegenstanders ge sproken over het adverteeren in pro- framma's; 'over het geven van ca- eautjes voor bazar's enz.; over on- derhanüsche inschrijvingen bij rijksin stellingen door bakkers en slagers, waarvan nooit de uitslag bekend ge maakt wordt; over de gewoonte van ste leverant.es bij ied reen prijsopgaaf het gemeentebestuur om voor de klein te vragen enz. enz. In geen enkel ge val kon ee i afdoende beslissing geno men worden. Aan het slot bracht de heer Turks- ma het bestuur dank voor den gehou den curcus in 1. a. c.-schi ift en wekte de heer Levi op tot algemeene deel name aan de voorjaarsreclame van de L.A.W.E.T., welk laatste door den voorzitter werd onderstreept. Leidsche Kunstkring „Voor Allen". Voor de Leidsche Kunstkring trad gisteravond een vioolsolist op met een wereldnaam, Prof Alexander sehmul- ler. Wie het programma oppervlakkig inkeek, dat deze kunstenaar ten ge- hoore zou brengen, kreeg den indruk, dat hij in hoofdzaak modern werk zou hooren. Maar de werkelijkheid was anders. Het eerste nummer was niet van Ottorino Respighi, een nog levend Italiaansch componist, maar de Sona te D.-gr.-t. van Antonio Vivaldi, 1680 1743, evenals zijn tijdgenoot Corelli uit den eersten bloeitijd d*r violisti- sche kunst in Italië, waaraan terzelf der tijd de Stradivari de schoonste in strumenten schonken, die ooit gecon strueerd zijn. Wij hebben van dit lieflijke en poë tische werk zeer genoten. Het Mode rato opgevat als een fantasie, waarin de viool soms zoo orgelend zong, de scherpe rhytmiek van het Allegro in zijn kleurenweelde en doorzichtige versieringen en nuanceeringen,aan doend als een inleiding van wat Mo zart later geven zou als een onuitput telijke en stralende rijkdom van melo dische vondsten, waren verrassend schoon. Hier evenals in het nu volgende Largo trof de psychische verdieping, het gevoelig inleven in den intiem- poëtischen inhoud der compositie. Ook bij het schitterend voorgedra gen Vivace hebben we geen oogenhlik ons voelen meevoeren door dramati sche accenten. Het was alles fijne ly riek; waarbij de klavierpartij van Mar cel van Gooi op 't innigst verweven was met het voorname spel van Schmuller. Met het beroemde Vioolconcert van Mendelssohn in E.-kl.-t. op. 64 nog altijd gaarne gespeeld door eiken vio list van importantie, zaten we in de Romantiek. De aanhef van het Alle gro draagt reeds dadelijk in sterke mate het Romatisch accent; maar Mendelssohn bezat iéts, wat den meesten romantici ontbrak: rust. Deze rust is mischien oorzaak, dat zijn kleinere werken soms innerlijke diep te missep en niet vrij zijn van een ze kere zoetelijkheid. Van die tamheid is in dit vioolconcert niets te bespeuren; het is een groot en breed oeuvre. Het prachtige thema in het middengedeel te van 't Allegro in wisselspel tusschen klavier en viool met zijn meesterlijke uitwerking wijst op ongemeene inspi ratie en ongemeen kunnen. Heerlijk werd dit door Schmuller vertolkt in een grandioos spel van geweldige vir tuositeit, van binnen uitgeadeld tot fel levende schoonheid. Welk een ab solute zekerheid, welk een magistrale overtuiging sprak er uit deze voor dracht. Daarin werden wij nog ver sterkt bij het roerende Andante, door Van Gooi zoo prachtig opgezet en waarin weldra de violist een wonder lijk visionairen droom van religieuze verinniging wist te scheppen. En dan bloeit uit de dubbelgrtpen en de prachtige begeleiding een or- gelende verrukking omhoog. En deze verrukking verstilt weer tot een gon- zenden goudzang en verinnerlijkt steeds weer en schijnt opwaarts te zwe ven in de biddende extase der flageo let, tot de hoogste hoogte van denk baren klank. Maar na deze solemneele verstilling keeren we in het Allegro non troppo tot de werkelijkheid terug; er ontwikkelt zich een uitbundigheid van cadenzen en trippelende, hupplende rhytmen en een zwierige dans van lichte melodie ën, tot alles besloten wordt met het stringendo van een machtige stretta. Na de pauze waren wij, eerlijk ge zegd, teleurgesteld. Wij hoopten op muziek, verklanking van het levens gevoel van den modernen tijd; muziek die lacht en jubelt; die bidt of droomt; muziek die schokt van de snikken der smart of duizelt van het levensraad sel; het doet er alles niets toe: muziek die op eene of andere wijze weerklank vindt in het zieleleven der moderne menschheid. En wij hoorden zeer zeker bewon derenswaardig vioolspel, een verbluf fende demonstratie van virtuositeit, die nergens voor staat, een technisch kunnen als men zelden vindt. Maar met onverdeeld genoegen hebben we dat toch niet kunnen genieten. Een Aria op de g.-snaar hoort men gaarne, wanneer die voorgedragen wordt, zoo als Schmuller dat doet, maar Regers compositie lijkt ons meer verstande lijk bedacht, dan voortgekomen uit een bewogen ziel. Het Scherzo van den jongen Rus Prokofieff met zijn dolle rhytmen en „unheimische" geluiden kan er aog mee door om te demonstreeren hoe de Slavische Volksziel uit haar lethar gie kan ontwaken tot woeste harts tocht, en hoe plots de wilde drift de Kozakkenhorden stuivend doet gaiop- peeren door de eindelooze steppen Ook het Caprice Es-gr.-t. van Pagn- nini bewerkt door den violist zeil werd met nimmer falende zekerheid van toonvorming en voordracht gespeeld. Evenzeer het Praludium en Allegro van Pugnani-Keislcr. Maar we kri- gen zoo den indruk, dat het den vio list er na de pauze uitsluitend om te doen was, in werken van zeer vev- schilenden aard zijn verbijsterende technische bedrevenheid te demon streeren, waarop een groot deel van 't publiek zich altijd nog blind staart. Maar dat is ten slotte geen ziel, geen van binnen uit zingende schoonheid- Het moge pralen in glanzen en flon keren, het is de cultuur, van de film en niet die van de „Nachtwacht"; of de „Gionda", niet die van Vincent van Gogh of Toorop. Het is berekend op sensatie. Wij aanvaarden altijd gaarne aan 't slot een verblindend bravoure tuk, maar er een half concert van te geuie- ten, is ons te kras. Tusschen genoemde nummers geno ten we nog de bewerking door Kieis- ler van „Amaryllis" een oorspronke lijke vierstemmig getoonzet lied van koning Lodewijk XIII en niet vau Oou- perin. Kreislers voorname geest heeft dit teere liefdeslied voor viool en piano bewerkt en er een zeei fijne composi tie van gemaakt, door Schmuller con sordine met fijnen smaak voorgedra gen. Het publiek was over dt prestaties van den kunstenaar opgetogen eu riep dezen herhaaldelijk terug, ioodat hij aan t slot nog verraste mtt een toe gift. Wij van onzen kant zier met groo ts belangsteling naar een hernieuwd optreden van den grootcn kunstenaar uit. maar hopen dat de ereeniging „Kunst voor Allen hem dan bewegen zal het tweede gedeelte van zijn pro gramma anders samen to stellen. De zaal was geheel bezet. Hartebrugskerk» Door den Bisschop van Haarlem is de weleerw. Pater R. C. H. Bouters, O.F.M. van de kerk Onb. Ontv. (Har- tebrugskerk) alhier benoemd tot kape laan te Rotterdam en is in zijn plaats tot kapelaan alhier benoemd de wel eerw. Pater H. T. M. Goosen O.F,M, Kapelaan Bouters is 23 jaar in onze stad werkzaam geweest en ook in niet-Roomsche kringen geen onbeken de. Vooral heeft hij zich zeer verdien stelijk gemaakt voor de Zita-vereeni- ging, waarvan hij voorzitter was. In zijn plaats zal als voorzitter dezer ver eeniging optreden Pater Frigge. Vereniging van Christ. Onderwijzers. Aanstaanden Zaterdagavond 13 de zer hoopt voor de afd. Leiden van bo vengenoemde Vereeniging op te treden de heer Jac. van Weeren, leeraar M. O van Sassenheim, met het interes sante onderwerp: Schillers ,,Lied van 'de Klok" in woord en beeld. De mooie lichtbeelden zijn naar houtsneden van een bekend Duitsch etser. De vergadering, die om 6 uur begint, wordt gehouden in de groote zaal van het „Nut" Steenschuur alhier. Belangstellenden zijn welkom! Er wordt een groote opkomst verwacht. Drankweer-Mnseum. Door het Leidsch Drankweer-Comité waarbij zijn aangesloten elf geh. ont houders vereen, hier ter stede, zal van 24 tot en met 28 Maart a.s. in den Foyer der Stadsgehoorzaal een ten toonstelling wonden gehouden van het reizend Drankweer-Mnseum. De hoogste klassen der inrichtingen van onderwijs zullen hier onder ge leide van leeraren en onderwijzers gratis toegang hebben, terwijl aan df- ze expositie verschillende attracties verbonden zullen zijn. Prof. Dt. P. Willstatter. Prof. Dr. P Willstatter, een der be roemdste Scheikundigen van onzen tij'd, vertoeft thans in ons land om in verschillende plaatsen (Maastricht, Wageningen, Amsterdam, Delft en Leiden) voordrachten te houden. Prof. Willstatter, wiens karaktervol bedanken als hoogleeraar te Munchen onze lezers zich nog wel «uilen herin neren, is voorzitter der Duiteche Che mische Gesellschaft. Zijn onderzoekingen hebben zich voornamelijk uitgestrekt over de orga nische chemie. Bekend zijn zijn on derzoekingen betreffende Alcoloïde, blad- en bloemkleurstoffen en in de laatste jaren over Enzymen. Zooals reeds gemeld, zal Prof. Will statter hier spreken over: die Natur rler Enzymen, op 16 dezer 's avonds om 8 uur in het Academiegebouw. Schaken. Competitiestand 3de klasse, groep A. Door de gisteren gespeelde wedstrijd is de stand in deze groep thans aldus: Voorsch. Sch. 3300 17 Vï12^ 6 L. Stud. Sch. 3201 171/2i2i/5 4 L. Sch.gen. H 4 2 o 2 19 21 4 Leiderd. Sch. 3102 151/j141/2 2 L. sch. Philidor 3003 10$191/2 o De Je r\j zijn de gesp., de 2de degew. de 3e de gel., de 4e ae verl., de 5e en 6e resp. het aantal punten voor en Binnenland. Een regeeringsveiklaiing van hel nieuwe Kabinet. De Kamer zal opmeuw In de gele genheid worden gesteld z.ch over hel gezantschap uit te spreken. Politieke gevolgen znllen aan een eventueels verwerping niet worden verbonden. Berichten omtrent den Noord wester storm. Buitenland. Te Genève is nog geen overeenstem ming bereikt inzake de uitbzeiding van den Volkenbondsraad. De Volkenbondsvergadering zal waarschijnlijk Vrijdag tot Duitsch- land's toelating besluiten. Het nieuwe kabinet-Briand. tegen, terwijl de 7e de totalen der pan. tijen aangeeft. Volgende wedstrijd L. Stud. Sch. Phi lidor a.s. Maandag 15 Maart in café Neuf, Breestraat, tevens voor deze club de laatste wedstrijd in dit seizoen. Het Leidsch Sch. H is afgespeeld. BINNENLAND^ Departement van Marine. Zooals men weet werd indertijd, bij het optreden van Minister Lauibooy, ook als Minister ad interim, de Kapi tein-Luitenant ter zee A. van H?ngel, Directeur der Hooger^ Marine Krijgs school, werkzaam gesteld aan het De partement van Marine, onder ie direc te bevelen van den Minister. Naar wij thans uit marinekrmgen vernemen heeft de nieuw opgetreden Minister van Marine ad interim, Prof. van Royen, voorshands die tewerk stelling van overste Van Hengel be ëindigd en zal deze eerstdaags we<ier effectief optreden als Directeur der Hoogere Marine Krijgsschool in welke functie hij ook tijdens zijn w -rkzaau. heden aan het department van Marine gehandhaafd bleef, doch waarvan .Ie werkzaamheden tijdelijk waiei, op gedragen aan Luit. ter zee 1 klasse J. van Reede. De S.D.A.P. Het Volk bevat het verslag der S.D.A.P. over het jaar 1925. Hieruit blijkt, dat het aantal leden in dat jaar is toegenomen met 3327. Het laatste kwartaal van 1925 bracht een terug gang van 50 leden. Het aantal leden bedraagt thans 41.221. Het aantal af deelingen steeg van 585 tot 590. De nood in Emmen. In de Maandagavond te houden ver gadering van den raad der gemeente Enschede zal een voorstel van B. en W. aan de orde komen om te b- sluiten tot den bouw van eenige honderden arbeiderswoningen, waarvap er voor loopig 200 bestemd zullen worden voor groote Drentsche gezinnen. Het is de bedoeling, dat met dezen woningbouw zoo spoedig mogelijk zal worden be gonnen, opdat nog dit jaar Drontsche gezinnen naar Enschede kunnen gaan Voorts ligt het in de bedoeling, ie kin deren in de textielfabrieken te En schede te werk te stellen. Daarom moeten er in die gezinnen ten minste 'drie kinderen zijn tusschen 13 en 20 ja^ir. De vaders der gezinnen woruen te werk gesteld bij den aanleg van het Twente-Rijnkanaal. Van de regeering is reeds toezegging ontvangen, dat met den aanleg van dit kanaal zoo spoedig mogelijk zal worden begonnen. Een comité, bestaande uit de ge meentebesturen van Emmen en En schede en de Enschedesche textielfa brikanten, zal de gezinnen, die naar Enschede gaan, uitzoeken. Voor den woningbouw verleenen de Enschede sche textielfabrikanten een belangrij ke subsidie. Verlaging spoortarieven. Het „Volk zegt uit goede bron te vernemen, dat bij de Nei. Spoorwegen een herziening d.w z. een verlaging van de reizigerstarieven te verwach ten is. Rechtspositie gemeentepersoneel. Het bestuur van de afdeeling Zuid- Holland van den Neüerl. bono van ge meenteambtenaren heeft aan de onder- afdeelingen medege-lecM. dat in de op 20 Maart te 's-Gra^enba^c te houden ledenvergadering twos voorstel Ier zul len worden gedaan met betrekking tot de regeling van den rechtstoestand van het gemeen tepjrsoneei Voorgesteld zal o.m worden, een commissie in het levei te roepen, wei rechtspositie van het secretarie-perso- ke zal ondorzoeken, in hoeverre de neel ln Zuid-Holland U geregeld en die

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1