CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS Oil nummer beslaat uit TWEE Bladen. AMSTERDAMSCHE ANÏHRACIET M". Belangrijkste nieuws in dit Hummer. ee JAARGANG DINSDAG 19 JANUARI 1926 NUMMER 1724 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week .......i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 Gewone advertentiën per regel 22'/» cent Ingezonden Mede deelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentien bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent EERSTE BLAD. e De Kabinetscrisis. De Standaard van gisteravond oevat een breede beschouwing over de Kabinetscrisis, waarvan wij het voor naamste gedeelte hier laten volgen. Na eerst een overzicht te hebben gegeven van de mislukte pogingen iot de vorming van een parlementair Kabinet, komt het blad tot de tweede opdracht aan Dr. de Visser, n.l. om ,een" Kabinet te vormen. „Dat kon van alles zijn. Zelfs ook een parlementair Kabinet, indien achteraf de' vorming daarvan ten slotte nog mogelijk zou blijken. Er was geen enkele beperking. De formateur heeft indien men ie van tijd tot tijd -losgekomen me- dedeelingen als juist mag aanvaarden zich toen tot de 9 zittende Minis ters gewend met de vraag of zij bereid waren in een door hem te vormen zelf tandig rechtsch kabinet zitting te ne- •nen elk met behoud der portetfeuille iie z^j hadden. Maar aangezien er nu eenmaal op »en bepaald punt een conflict bestond waar elk Kabinet mee te maken zou srijgen, moest ook bij deze poging tot Kabinetsformatie met dat punt in ge schil gerekend worden. Met het oog jp de eenheid in het Kabinet zelf, naar ook met het oog op het weder verschijnen voor de Kamer. Aan de gedane uitnoodiging lag dan ♦ok ten grondslag «een bemiddelings voorstel inzake 't Gezantschap, waar fan de inhoud, naar het schijnt, over eenkwam met dat hetwelk, in een froeger stadium, aan de C H. fractie was voorgelegd en door deze niet aan vaard. Bekend is voorts geworden, dat Dr. -De Visser met de R.K. Ministers ge sproken of gecorrespondeerd heeft en toize inlichtingen geven ons voorts ?rond tot de onderstelling, dat de aan vankelijk aan den formateur gezonden Antwoorden op zijn uitnoodiging niet gelijkluidend waren. Dit zal wel ver- oand hebben gehouden mej verschil fan inzicht aangaande de levensvat baarheid van het Kabinet op den ge dachten grondslag. Ten slotte schijnen de formateur en de zittende Ministers echter wel wat dichter bij elkaar te zijn gekomen, blijkende uit de pmstandigheid, dat door deze laatsten voeling gezocht is met de A. R. en R K. fracties. Sommigen hebben dit vreemd ge vonden. Als de formateur buiten de fracties )m handelde, dan hadden de aange zochte Ministers met die fracties ook aiets te maken.'. 'Wie zoo spreken 'verliezen o.i. ech- ier steeds één ding uit 'toog. Dit n.l. dat er een niet opgelost cohflict be stond;. dat wel de formateur, die niet m het Kabinet zou treden, zich van' de fracties vrij kon houden, maar dat het Kabinet, als het aanbleef, voor zijn be staan afhankelijk was van de hou ding, die de beide fracties (A R. en R. K.) zouden aannemen ten opzichte van de voorgenomen oplossing der crisis. Reeds in Juli was gebleken, dat op dit eene punt geen overeenstemming bestond. De mislukte eerste opdracht aan Dr. de Visser had aangetoond, dat zelfs thans, na het intreden der crisis, de C. H. fractie als zoodanig het comp^bmis niet aanvaard had. Met datzelfde compromis, dat niet den steun der C H. fractie had, zou het Kabinet dan maar zee hebben moeten kiezen zonder zich zelfs te vergewis sen of de R. K. fractie om nu maar alleen de naast betrokkene te noemen er zich mee vereenigen kon! Waar bij wij de vraag, of de Ministers zelve voor .Ie voorgeslagen constructie van een zelfstandig rechtsch Kabinet, bui ten verband met de rechtsche groepen in de Kamer, wel warm voelden, nog geheel buiten bespreking laten. Ons lijkt bet, ook zoiïder die laatste overweging, zoo helder als iets dat de demissionaire Ministers op verkenning uitgingen om de 9terkte van het ijs te onderzoeken. Dat zij ten slotte aan Dr De Visser bericht zonden, dat zij aan zijne uit noodiging geen gevolg konden geven, zal wel niet buiten het resultaat van dat onderzoek zijn omgegaan. Hoezeer ook wij, met vele anderen, den langen duur der crisis betreuren, wij zijn er niet rouwig om dat het met het overwogen plan liep zooals het liep. Dat is natuurlijk niet omdat wij het Kabinet, dat het volle vertrouwen der A. R had, zoo gaarne zien heengaan, maar omdat wij den terugkeer op al te lossen voet niet zouden kunnen toe juichen. Wil de rechtsche samenwerking in stand blijven, dan moet er zijn: le. Overeenstemming tusschen de fracties zelve; juist bij de oplossing van punten waarover geschil ont stond. 2e. Moet het Kabinet van den steun dier fracties verzekerd zijn, wanneer aanvallen worden ondernomen, die er op gericht zijn het ten val te brengen. Kan dit in het huidige stadium niet verkregen worclen, dan is het beter dat men het bewind aan anderen over laat tot tijd en wijle men elkaar wellicht door den nood gedreven weer heeft teruggevonden. En te eerder spreken wij dit oordeel uit, omdat Dr. de Visser ons als hij slaagt wat wij hartelijk hopen een extra-parlementair Kabinet zal bezorgen, dat met de Rechterzijde op voet van vriendschap verkeeren zal Dat kan ook moeilijk anders! Immers 30 -f- 13 -f- 11 54. STADSNIEUWS. „Patrimonium." In de laatstgehouden vergadering van de afd. Leiden van „Patrimonium' werd besloten een drietal voorstellen op de agenda van de Bondsvergade ring te doen plaatsen In het eerste wordt voorgesteld een permanente comiftisie voor het jeugdwerk te benoe men, in het tweede een andere contri butie regeling te ontwerpen waardoor de afdeelingen in de groote plaatsen ontlast worden en in het derde pogin gen aan te «wenden bij het bestuur van het C.N.V. opdat ook de leden van „Patrimonium" in 't tuberculosefonds kunnen worden opgenomen. Voorts werd besloden binnenkort in verband met het zilveren huwelijks feest v$m H. M. de Koyingin een feest avond te orgamseeren voor de kinde ren der leden. Stadsevangelisatie. Voor de Comm. v. Stadsev. der Ger. Kerk alhier hoopt op Donderdag 11 Febr. a.s. in de Hooigrachtkerk op te treden Ds J. A. Tazelaar, met het on derwerp: De vijf zwijgende torens. Aanbesteding bovenbouw Verversbrug In de vergadering van 25 Mei 1925 werd besloten tot vernieuwing van de Verversbrug, gelegen over de Oude Heerengracht in het verlengde van de Langegracht, en werden voor dat doel de noodige gelden ter beschikking ge steld. Het maken van den onderbouw der nieuwe brug is, na openbare aan besteding, bereids gegund aan den aannemer Th. L. J. Zitman, alhier: «oor het maken, leveren en opstellen van den nieuwen ijzeren bovenbouw met bewegingsinrichting en andere bijbehoorende werken hebben B. en W het evenwel wenschelijk geacht ondershands prijsopgave te vragen aan een aantal speciaal op het gebied van bruggenbouw werkzame firma,s. Ingekomen waren 5 aanbiedingen. Het laagst is ingeschreven door de N. V. Hollandsche Constructie Werkplaatsen alhier, voor de som van f25.220 in massa. Aangezien de aanbieding van deze naamlooze vennootschap aanne melijk is, geven B. en W overeenkom stig het gevoelen van de Commissie van Fabricage, in overweging het ma ken, leveren en opstellen van den ijze ren bovenbouw voor de te vernieuwen Verversbrug met bewegingsinrichting en andere bijbehoorende werken, on dershands op te dragen aan de N. V. Hollandsche Constructie Werkplaat een alhier, voor de som van f25.220. De Woningtelling. De eerste oogst is „binnen.,, Een speciaal daarvoor gereedgemaak te afdeeling van „Volkshuisvesting" in het Stadhuis is de plaats waar ie deren avond de tellers binnenkomen met het resultaat van hun dagelijk- schen onderzoekingstocht. Wij werden welwillend in de gele- RECLAME. Heerensingel 34/35. Tel. 1523. PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN. genheid gesteld een kijkje te nemen in het tijdelijke Departemént, op het oogenblik dat de eerste tellers arri veerden en we kunnen verklaren dat het werk er prachtig geregeld is. Doordat eenerzijds de gegevens van elke wijk en iederen teller afzonder lijk worden bewaard, blijft controle op elk gewensebt moment mogelijk, ter wijl anderzijds door een doorloopende nummering het noodige verband is verzekerd. De plattegrond van de stad zooals we reeds beschreven, in tien wijken verdeeld, n.l. vijf in de buiten en vijf in de binnenstad, geeft over zichtelijk aan in welk stadium het tel- lingswerk verkeert. Het afgewerkte gedeélte wordt 's avonds netjes geno teerd en de taak voor den volgenden dag nauwkeurig aangegeven, zoodat de tellers weer dadelijk aan den ar beid kunnen gaan, terwijl slechts die series worden ingenomen welke ge heel zijn afgewerkt, waardoor vergis sen bijna i9 uitgesloten. Hieruit volgt nog niet, dat slechts die series als afgewerkt worden be schouwd waarin alle gegevens zijn ge completeerd. Dat zou te veel tijd ei* schen, daar het voorkomt dat een tel ler vijf- of zesmaal de bewoners niet thuis vindt en hij niet iederen dag do onderbrekingen in den vorigen kan gaan aanvullen. Deze aanvulling, waarvan te hopen is, dat zij door de medewerking der bewoners tot een minimum beperkt blijft, zal later plaats hebben wanneer in eerste in stantie de telling is afgeloopen. Reeds nu kon worden geconstateerd dat de telling niet overbodig was, en dat, juist door de combinatie van -de telling van woningen en gezinnen de beschikking wordt verkregen over veel nuttig materiaa.l Naar het volledig resultaat kan dan ook met belangstelling worden uitge zien. En hooren we directeur Kiers aan een der eerste tellers vragen, zijn de menschen nogal geschikt? „Gaat nogal mijnheer. 'kMag niet klagen, 'n Enkele laat je wat lang voor de deur staan; wanneer ze die actetasch zien ziet u. De menschen denken het eerst aan belastingaansla gen. Maar overigens gaat het best." Nu dat bleek ook wel uit het aan tal ingevulde briefjes, dat vrij dicht bij de schatting was. Als het zoo doorgaat kunnen de pl.m 15000 woningen nevéns de mo: gelijk nog iets /talrijker gezinnen spoe dig zijn geregistreerd. Wethouder A. Mulder. Naar wij vernemen zullen de werk zaamheden van den heer A. Mulder als wethouder, van wiens ongesteldheid wij gisteren melding maakten, voor- loopig door den burgemeester worden waargenomen. Prof. Lorentz. Het gouden doctorsjubileum van Prof. Lorentz is te Batavia, naar wij in de Java-Bode lezen, herdacht door een rede van Prof. J. Clay in het ge bouw der Natuurkundige Vereeniging over: Prof. Lorentz en zijn werk, waar voor zoo groote belangstelling aan den dag werd gelegd. IJsfeest. Het uitgestelde ijsfeest van de Leid- sche IJsclub zal hedenavond worden gehouden. Aanvang half negen. Watersnood-comité. Bij het Watersnoodcomité zijn de volgende giften ingekomen: Dames H. en L. f 20; Dr. G. M. R. f 15; Dr. J. J. de G. f10; Ir. F. S. f 10; IC. en R. f 10; H. A. V. ten D. f 5 Prof. Dr. H. W. f 20; J. J. H. V. f 2.50; Leer lingen van de H. B. S. Meisjes f 22.05; F. I. f 2.50; N. N. f 10; H. J. D. f 1; Bij nader inzien hebben wij te weinig aan de collecte gegeven voor de wa tersnood N. N. f 5; J. D. f 2; D T. f 5 Giften worden nog gaarne ingewacht bij den Penningmeester den heer F. Muys van de Moer, Plantsoen 49, Lei den, postgironummer 57471. Door ons werd nog ontvangen van Mej. S. f 1 en van de R. f 1. Schaken. Win ter wei strijd Leidsché Schaakclub „Philidor". Uitslagen der achtste ronde (op één na de laatste). Cr. Verhoeven en J. v. d. Wilk oi W. F. Snieder en H. I. de Nie oi J. v. Weeren en P. J. v. d. Zeeuw oi W. Segaar en E. W. v. d. Burgh oi Kemperman en H. G. Botermans oi J. C. Verhaar en N. N. V2-V2 A. J. J. Nicaise en H. C. de Nie afgebr. J. Worst en T. de Boer o1 J. T. Abspoel en H. van Du uren o1 K. Hagemans en A. M. I. o1 De heer H. I. de Nie heeft thana S punten behaald uit 8 partyen en is derhalve zeker van den eersten prijs. De vergadering der Anti-Revolu tionaire Prop. Club „Dr. A. Kuyper" die was uitgeschreven op 13 Januari j.l. is wegens onvoldoende opkomst (waarschijnlijk tengevolge der vele an dere vergaderingen) niet doorgegaan en zal nu gehouden worden op Vrij dag 22 Jan. a.s. in huize Feenstra. Inleider is de heer Nielsen met het onderwerp: De onzekerheid onzer da gen, die tot zekerheid moet verkeeren. Aan de N. V. Wernink.s Beton- fabrieken alhier is opgedragen bet ma ken van betonwerk aan de nieuwe tramremise van de Haagsche Tram aai* den Hastenboekweg te Schevenin- gen. De heer J. van der Reyden alhier, komt als no. 1 voor op de voordracht voor de benoeming van een onderwij zer Lichamelijke Oefening te A'dam. De voerman S. van D., uit Oegst- geest was gistermiddag, even over 12, met een voer hooi juist den Spoor- oyergang aan den Rijnsburgerweg ge passeerd, toen door het scheefzitten van de lading de wagen met de gehee- le bovenlast omviel. Hulpvaardige han den wisten de paarden spoedig uit te spannen en ze in bedwang te houden. De voerman bleek er goed te zijn af gekomen. Gelukkig was de lading zóó terecht gekomen, dat het treinverkeer er geen hinder van ondervond. Nadat een andere wagen gearri veerd was, kon het hooi weer worden opgeladen en^Ie voerman zijn weg vervolgen. Hedenmorgen om half acht heeft de brandweer een schoorsteenbrandje gebluscht ten huize van den olieventer J. N. de TE., in de Wagenstraat. De comm. v. pol. heeft in verze kering gesteld Mej. B., alhier, wegens overtreding van art. 250 bis W. v. S. (rendez-vousverbod). BINNENLAND. Opbrengst Rijksmiddelen. De opgave Rijksmiddelen hebben in de maand December opgebracht f39.245.036 tegen f32.454.172 in dezelf de maand van het vorige jaar De opbrengst over het geheele jaar was geraamd op f 417.942000, maar be droeg in werkelijkheid f 464.076.700, wat een verschil maakt van ruim f46 millioen. Over het jaar 1924 werd in totaal ontvangen ruim f 437 millioen. Bij een vergelijking tusschen 1924 en 1925 blijkt, dat de grondbelasting belangrijk grootere baten gaf, maar dat de opbrengst van de inkomstenbe lasting in 1925 meer dan fl millioen lager was. De dividend- en tantièmebelasting ging met pl.m. f3 millioen vooruit en de accijns op suiker met ruim f 4 mil lioen, evenals de accijns op bier. De gedist. accijns was ruim fl mil lioen lager, maar de tabaksaccijns ging met f2 millioen omhoog. De rijwielbelasting steeg van f5.300.031 op f6.486 195. De zegelrech ten waren een kleine f 6 millioen hoo- ger, terwijl ze echter op den invoer stegen van ruim f35 millioen tot #uim f 44 millioen. Over 't geheel genomen is het resul taat echter niet onbevredigend. Opbrengst P. T. en T. De opbrengst van het Staatsbedrijf van de posterijen, de telegrafie en tele fonie heeft over D#ecember 1925 bedrag gen: posterijen f4.962.847; telegrafie f472.369; telefonie f 1.027 960. De opbrengst in 1925 was: posterijen f49.894.977 (in 1924: f50.288.137): tele grafie f6.360.824 (idem f6782.082); te lefonie f 19.326.023 (idem f 19.268.574). Het Bezoldigingsbesluit 1925. De vragen van het lid van de Twee de Kamer, den heer Suring, betreffen de aanvulling van art. 34 van het Be zoldigingsbesluit Burgerlijke Rijk9amb tenaren 1925 In verband met de vast stelling van den diensttijd der onder wijzers met ingang van 1 Januari j.l. heeft de minister van onderwijs, kun sten en wetenschappen beide bevesti gend beantwoord. Binnenland. Een uitspraak van de R.-K. Kamer club over de Kabinetscrisis. De opbrengst der Rijksmiddelen. Buitenland. Het tot stand komen van een kabinet Luther wordt steeds onzekerder. Bethlen heeft met de Hongaarsche partijleiders een bespreking gehad in verband met de valsche-bankbiljetten- affaire. De regeerinswisseling ln Sovjet- Rusland. Nederland in 1925. Aan de nieuwjaarsrede van iden voorzitter van de Kamer van Koophan del in Twente is het volgende ont leend: Speciaal in de katoenindustrie, al dus spr. zag het er een jaar geleden wel naar uit, alsof na eenige jaren van depressie zich eindelijk een beter perspectief zou openen. Sedert de zo-» mermaanden van 1925 echter is deze toestand zeer veranderd. De spinmar- ge voor de katoenspinnerijen is zeer veel kleiner geworden, terwijl ook do vraag naar katoengarens belangrijk is verminderd, zoodat het thans voor ve le spinnerijen moeilijk wordt, de door ben geproduceerde garens te plaatsen. Ook voor de weverijen zijn de laatste maanden zeer weinig orders binnen gekomen. De daling van katoenprijzan in de laatste maanden heeft een zeer ongunstigen invloed gehad op de vraag naar manufacturen en hoewel de prij zen van manufacturen thans boel wat lager zijn dan een jaar geleden, is het thans veel moeiftjker orders te krijgen en zijn de vooruitzichten thans zeker ook minder gunstig. In de metaalindustrie is de toestand zeker beter dan een jaar geleden Er zijn veel meer bestellingen binnen go» komen en vooral de grootere fabrieken zijn goed Van orders voorzien, al laten de gemaakte prijzen in vele gevallen nog wel te wenschen. Hetzelfde geldt voor de electrische industrieën, waar* in de toestand ook geleidelijk verbe terd is. Het is wel merkwaardig, dat de verbetering in beide industrieën hoofdzakelijk het gevolg Is van groo tere export-orderswaaruit dus blijkt dat deze industrieën, zoowel w.at prlj« zen als kwaliteit van de geproduceer de artikelen betreft, op de v/ereld- markt kunnen concurreeren. De concurrentie van de Duitsche in dustrieën was in het afgeloopen jaar zeker heel wat minder dan in vorige jaren, zoowel door de verhoogirtg van de productieprijzen daar te lande, als ook, omdat na de stabilisatie van de Mark, het verschaffen van vreemde valuta minder noodzakelijk was ge worden. Nu echter de laatste 'weken de toestand in Duitschland zelf veel slechter is geworden, merkt mon ter stond weer meer van deze concurrent tie en worden Duitsche artikelen hier te lande weer ver beneden de daar vi- geerende verkoopprijzen aangel>oden. Bezoek op Doorn Met vrij groote zekerheid ka,11 ge meld worden, dat ex-kroonprinjs yVil- helm tegen het einde van de toaand een bezoek zal brengen aan zijn: vader op Huis Doorn. Ook de Hertog van Brunswijk, Prins Heinrich en andere familieleden y»n den ex-Keizer worden verwacht. Vrije Christelijke Partij. In verband met de loopende geruch ten, als zoude Vrije Christelijke I'artij zijn ontbonden, deelt het secretariaat van genoemde partij mede, dat o\ft be richt van allen grond ontbloot us en derhalve met de meeste t si Rotheid dient te worden tegenge-; roken De Vrije Christelijke Portij neemt deel 9teeds in groei toe. Binnen kort ial zij haar program van werkzaam heden op gemeentelijk gebied nader publiceeren. Uit de ComnmnistLscfie Partijl, Zondag hee/t, naar de „Tribune" meldt, te Amsterdam een door het ge schorste afdeelingsbe9tuur van de af deeling Rotterdam belegde vergade ring plaats gehad, waaraan nog dioor een aantal partijgenooten uit het land werd deelgenomen. Het partijbestuur!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1