CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oil nommer bestaat uil TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
DONDERDAG 14 JANUARI 1926
NUMMER 1720
EIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Me de deeling en, dubbel tarieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertenties bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
EERSTE BLAD.
V Een ernstige waarschuwing.
In „Het Volk" zet Mr. van Eek te
Leiden zijne bezwaren uiteen tegen
het zitting nemen van de Soc.-dem. met
de R.-Katholieken in een Kabinet.
Een zijner bezwaren is, dat wat voor
andere' partijen hoofdzaak is, n.l. de
parlementaire arbeid (d.i. de volksver
tegenwoordiging) voor de S. D. A. P.
slechts een onderdeel, zij het dan een
belangrijk onderdeel, vormt van haar
taak.
Het socialisme is voor haar hoofd
zaak.
Vervolgens wijst hij er op, dat dc
samenwerking met een „volilagen ka
pitalistische partij" het welig tierend
misverstand zal bevorderen, dat socia
lisme eigenlijk een verbeterd kapita
lisme is.
Zijn voornaamste bezwaar is echter,
dat dd S. D. A.P. nog niet de macht
bezit de gegoeden te dwingen, de ka
pitalen die voor allerlei gewenschte
maatregelen noodig zijn op te brengen.
Aanvaardt de S. D. A.P. thans de
regeeringsverantwoordelijkheid dan
wordt de gedachte gewekt, dat het uur
der verlossing geslagen is met het
noodzakelijke reslultaat: teleurstel
ling, gevolgd door veronwaardiging
over de S. D. A. P. en teleurstelling in
het socialisme.
„Zeker, op het ontworpen regee-
ringsprogramma komt naast andere
voortreffelijke dingen ook veel voor,
wat in het belang is van de meest
gedrukte proletariërs. Werkverrui
ming, steunverleening, ouderdoms
voorziening, zorg voor de volkshuis
vesting, voor het onderwijs, verbete
ring van het belastingstelsel. Dat al
les ontbreekt niet, al staat het daar
door nog absoluut niet vast, dat al
deze zaken ook een bevredigende op
lossing zullen verkrijgen door de op
name in het gemeenschappelijk pro
gramma. Wat echter niet voorkomt
in het ontwerp-programma en wat
dus ongetwijfeld ook niet zal voor
komen in hetf gemeenschappelijk
programma, is dé aanwijzing van de
middelen, waardoor al deze sociale
maatregelen zullen worden betaald.
En zonder deze aanwijzing verliest
de opneming van deze maatregelen
in het programma grootendeels hare
waarde. De bezuiniging, eventueel
verkregen door de voorgestelde ver
mindering op de militaire uitgaven
en de reorganisatie van de staats
diensten, verzinkt in het niet tegen
over de bedragen, die de opgesomde
sociale maatregelen en hetgeen ver
der in het programma voorkomt, van
de schatkist zullen vorderen"*
Deze uitspraken hebben bijzondere
beteekenis omdat hier zonder eenige
terughouding wordt uitgesproken, dat
het schijnbaar veelbelovende program
van Mr. Marchant, waarop het be
stuur van de S. D. A. P. zijn zegen
had gegeven, feitelijk niet de minste
beteekenis heeft.
En ditzelfde geldt ook van de belof
ten, waarmede de Soc.-Dem. de massa
trachten te paaien.
Er worden beloften gedaan, waarvan
het naar h.un eigen overtuiging vast
staat, dat ze niet voor verwezen
lijking vatbaar zijn.
Maar de uitspraken van Mr. van
Eek zijn ook merkwaardig omdat liier
door een der voormannen van de S.
D. A. P. helder in het licht wordt ge
steld, welke rampen ons volk bedrei
gen, indien het de S. D. A.P. gelukken
mocht de meerderheid achter zich te
krijgen.
De heer van Eek wij9t eenige geva
ren met den vinger aan, als hij zegt:
„Er zijn aan het zwaarder belasten
der gegoeden (en dus aan de ver
wezenlijking van het socialisme, Red.
N. L. Crt.) bezwaren verbonden,
ernstige ekonomische be
zwaren. Ik weet dat: de gevaren
voor kapitaalvlucht, stillegging van
bedrijven, onttrekking van krediet
aan rijk en andere publieke licha
men, zijn niet denkbeeldig."
Men denke zich even in, wat die be
zwaren door Mr. van Eek hier opge
somd, in de praktijk zouden beteekc-
nen, inzonderheid voor de arbeiders.
De ellende zou niet te overzien zijn.
Kapitaalvlucht, stillegging van be
drijven, onttrekking van credieten, het
zijn al mee de ergste rampen, die met
name de arbeiderswereld zouden kun
nen treffen.
De geeselen van het „kapitalisme"
de heer van Eek toont het hier duide
lijk aan, zouden plaats maken, voor de
icorpioenen vanhet socialisme.
Wij kunnen derf heer van Eek voor
zijne ernstige waarschuwing niet an
ders dan dankbaar zijn.
Y Heilzame samenwerking.
De „Nederlander" maakte dezer da
gen de volgende rake opmerkingen:
„Bij al wat de rechterzijde in kerke
lijk en godsdienstig opzicht verdeelt,
(behooren wij de oogen wijd open te
houden voor de gemeenschappelijke
politieke gedachte, die haar verbindt,
en die zoowel in het verleden heil
zame samenwerking heeft mogelijk
gemaakt als in de toekomst tot be
houd van land en volk kan strekken."
En verder: „Slechts een beginsel
is sterker dan de omstandigheden en
kan, ook als het aanzien der dingen
wisselt, het juiste spoor doen hou
den.
Laat ons pogen aan het beginsel,
zooals dit door de rechterzijde een
stemmig beleden wordt getrouw te
blijven en een open oog te hebben
voor de bederfwerkende taak, die dit
ook in de toekomst voor land en volk
nog zal te vervullen hebben."
Dat is zeer juist opgemerkt.
Wij behooren de oogen wijd open te
houden voor de gemeenschappelijke
politieke gedachte, die de rechterzijde
verbinden en voor de bederfwerende
taak, die het gemeenschappelijk bele
den beginsel ook in de toekomst voor
land en volk zal hebben te vervullen
En het kan niet genoeg worden be
treurd, dat men in leidende politieke
kringen hiervoor naar het schijnt dé
oogen gesloten houdt.
Was dat niet het geval, dan zou het
niet zooveel moeite kosten de verbro
ken samenwerking te herstellen en 'n
basis te vinden waarop ten bate van
land en volk kan worden voortgear-
beid.
Wij behooren 'de oogen wijd open te
houden
Maar helaas, de oogen schijnen wel
gesloten..
STADSNIEUWS.
Lefdscho Cf.iristelijke Oraujsvereen.
De L C. O. V. is weer geheel en al
„en train" om voor ditmaal met een
on-Hollandscli woord te beginnen.
Intusschen. deze bewering vraagt
bewezen te worden. En dftt is zij,
reeds eerder, maar gisteravond ruim
schoots.
Niet in de eerste plaats door de
massale opkomst van leden, die gre
tig aanvallen op een „gezelligen a-
vond" maar meer door de instemming
'die de stampvolle Nutszaal toonde
met het woord van den voor het eerst
weer opgetreden voorzitter, Ds. H.
Thomas, die de beteekenis van de L.
C O. V. en haar vergaderingen in een
gespierd openingswoord in het teeken
stelde van wel blijdschap gevenden,
maar ook ernstigen arbeid.
Na met het laten zingen van Psalm
100:1, het lezen van dezen Psalm en
gebed te hebben geopend, begon fiijn
Eerw. met allen welkom te heeten, in
het bijzonder hen die zich beschik
baar hadden gesteld om door bijdra
gen van muzikalen woord-kunstzinni-
gen aard den avond op te luisteren.
Vervolgens zei spr. iets te willen
zeggen, dat den schijn zou kunnen
wekken van onbescheiden te zijn,
maar het welbeschouwd niet is.
Ik zou n.l aldus spr. mijzelf willen
gelukwenschen met het feit, dat ik
na een tijd ven treurige, maar wet
tige afwezigheid weer de plaats mag
innemen die uw vertrouwen mij waar
dig keurde. Spr. hoopte, dat men dit
niet zou opvatten alse en staaltje van
presidentieel© brutaliteit. Het heeft z'n
goede bedoeling, want deed spr. bet
niet, dan zou dat zwijgen kunnen wor
den opgevat als een stille uitnoodi-
ging om hem pluimen op den hoed te
steken met het gevolg, dat hij top
zwaar zou worden.
Dank bracht spr. aan hen die hem
tijdens zijn afwezigheid hadden ver
vangen, in het bijzonder aan den heer
v. d. Steen, den man die „van zijn
schouderen en opwaarts, hooger is
dan al het volk." Hij en de heerBree-
baart hebben de leiding gevoerd. De
een handelt in huiden, de ander in
lapjes; het eene dekt het dier, het an
dere moet den mensch bedekken. Met
het gevolg dat het beest behoorlijker
voor den dag komt dan heel veel meu-
sciien (vroolijkheid).
Den heer Questroo dankte spr. dan
voor hetgeen hij als secretaris voor de
L. C. O. V. had gedaan, den heer Boek
kooi voor wat hij als zoodanig nog
doet. De laatste deinst in zijn functio
evenmin als in zijn gewone werk
terug voor „heel gewoon" werk, waar
't het schoon en frisch maken betreft
van wat vuil was (gelach).
Dames en heeren, wij behooren de
G. O. V. lief te hebben met ons gehee-
le hart.
Het zou mijn hart hebben gewond
als ik nog langer verhinderd was ge
weest en uit liefde voor de oranjever-
eeniging mijn functie had moeten
neerleggen of wanneer ik daartoe een
rechtmatige, (voor rekening van den
spreker, verslagg.) wenk gekregen-had
Ik zou dan het gevoel hebben gehad
van den jongen die „om t bestwil" z'n
meisje afschrijft, of z'n congé krijgt
(gelach).
Onze liefde voor Oranje heeft een
gewichtige reden.
Voor onze Koningin, en haar lieve
kind, prinses Juliana, moet gedurig
onze bede, maar ook onze dank op
gaan. Een moeder is zij, niet alleen
voor Prinses Juliana, maar voor het
geheele Nederlandsche volk, en wat
ons als Christen-Nederlanders in het
bijzonder toespreekt is, dat zij Ruth's
leuze tbt de Hare heeft gemaakt: Uw
volk is mijn volk, en Uw God is mijn
God.
Wij hebben u uitgehoodigd voor een
feestavond. Maar drie dingen moeten
daarbij op den voorgrond staan.
Ten eerste, dat wij als L. C. O. V.
een hoogere taak hebben dan het or-
ganiseeren van behoorlijke volksver
makelijkheden en in de eerste plaats
de in de geschiedenis gegronde liefde
voor het Huis van Oranje moeten aan-
kweeken.
Maar ook, dat we de gave der ge
zelligheid mogen gebruiken om den
onderlingen band te versterken. En
ten slotte, we moeten dezen avond be
schouwen als een hors d' oeuvre van
het diner dat volgen moet. Met een
echt hors d'oeuvre heeft het gemeen
dat er een groote verscheidenheid is,
dat het koud en toch lekker is, en dat
het eigenlijke pas begint als men bet
opheeft.
Het zou natuurlijk in strijd zijn met
een goede leefwijze om van het hors
d' oeuvre zooveel te eten, dat men in
het eigenlijke diner geen zin meer
heeft.
Dat is nu geen simpele aardigheid,
aldus spr. maar deze wenk wordt ge
dragen door Christelijken diepen
ernst, en ik wensch dat het beeld door
u allen begrepen wordt, en dat we
er over nadenken en er stoer en ste
vig -naar zullen handelen in de toe
komst (applaus).
Hierna werd werkelijk aan 't „hors
d'oeuvre" begonnen.
Eerste „gerecht" was een gedichtje
van Pol d<* Mont, voorgedragen door
den heer L. Questroo Jr.
Zijn bijdrage werd gevolgd door so
lozang van Mevr. Drommel die op do
piano door den heer Plu werd bege
leid. Alvorens verder te gaan zong de
vergadering hierna uit volle borst,
staande, en door het strijkje van den
heer Plu begeleid de twee bekende
coupletten van het onsterfelijke Wil
helmus.
Een „Kerstlied" van Philip Loots en
„Waldandacht" van Fr. Abt werden
met genoegen aangehoord. De zange
res kreeg een welverdiend applaus.
Nadat vervolgens onder de opge
wekte tonen van 's heeren Plu's strijk
je een kwartier „ongedwongen, maar
behoorlijk" zooals de voorzitter het
uitdrukte, was doorgebracht, opende
zich op het podium het doek en be
gon de opvoering van het hoofdnum
mer van het programma „Lintje" een
„samenspraak" van J v. d. Valk.
Het geestige stukje liep uitstekend,
dank zij de goede voorbereiding en de
beheersching der spelers. Ook was de
grim age goed verzorgd.
Tranen hebben zich de toeschou
wers gelachen om de dienstbode „Hi-
ronymus", den president van de reci-
teervereeniging, den burgemeester,
Kei en Klei en hoe ze meer mogen
heeten, en wel niemand zal door d©
prachtig gedekte cbupure iets van de
oorspronkelijke strekking zijn ontgaan
De tijd was omgevlogen gedurende
de opvoering van „Lintje" waarvan
de talrijke geestige momenten de aan
dacht voortdurend gespannen hielden.
Weinigen vermoedden hoe laat het
reeds was, toen voor den laatsten keer
het doek zich sloot en een daverend
applaus het slot bezegelde.
Nog zong Mevr. Drommel eenige
fijne stukjes, waarvan vooral het laat
ste, mooi Holland, indruk maakte.
Ds. Thomas dankte hartelijk allen
die tot het welslagen hadden medege
werkt, in het bijzonder Mevr. Drom
mel, voor haar liefelijken bezielden
zang.
Den heer Plu, die op deze vergade
ringen „geabonneerd" is met zijn se
condanten, werd dank gebracht, even
als de heeren Questroo en Kouwen-ho
ven, waarvan de eene., landstorm, den
strijd, (de kurassiers van C. Robert;
dc ander, zoon van 'n predikant de
liefde (stukje uit de Camera Obscura)
had vertolkt.
Mogen we er deze les uit trekken,
aldus de voorzitter, dat we voor alles
moeten liefhebben, doch als het moet,
niet mogen terugdeinzen voor geweld.
De dames en heeren, die in „het
Lintje" hadden medegewerkt, hadden
eveneens een woord van hulde in ont
vangst te nemen, evenals de vaandel
drager van de L. C. O. V.
Nadat Ds. Thomas' ten slotte nog
de aandacht had gevestigd op de me -
dedeelingen die binnenkort in de pers
zullen verschijnen betreffende de vie
ring van het zilveren huwelijk van
het Kon echtpaar, ging hij voor in
dankzegging en werd te elf uur de
zeer geanimeerde vergadering gesloten
Kapitein J. C. Boertée. f
Na een kortstondige ziekte is hier
ter stede gistermiddag overleden dc
heer J. C. Boertée, kapitein bij het 4e
Reg. Inf.
Vooral in R.-K. kringen zal het
heengaan van deze sympathieke fi
guur als een zwaar verlies worden ge
voeld.
Hij was o.a. bestuurslid van de R.-K.
Kiesvereenging, secretaris van het
hoofdbestuur der Zita-vereeniging,
voorzitter van „Geloof en Wetenschap"
voorzitter van de parochiale propagan-
daclub „St. Petrus", secretaris van het
bestuur der R.-K. meisjesscholen en
lid van de plaatselijke schoolcommis
sie.
De heer Boertée fungeerde geruimen
tijd als adjudant van den heer Iden-
burg, toen deze gouverneur van Suri
name was en met wien hij nog steeds
een vriendschappelijke briefwisseling
onderhield.
Zuid-Hollandsche Bond van
Veehandelaren.
Gistermiddag 12 uur hield in café
.Zomerzorg" de Zuidhollandsche Bond
van Veehandelaren een propaganda»
vergadering, die vrij goed bczooht was
Aangezien de voorzitter, de heer M.
de Haas uit Rotterdam, door droeve
familieomstandigheden erhindei'cl was
werd de vergadering gepresideerd door
den heer den Hollander, vice»
voorzitter van den Nederlandschen
Bond van Veehandelaren.
De voorzitter opende d^ vergadering
met een woord van welkom tot alle
aanwezigen, in 't bijzonder tot den heer
Trompetter, den voorzitter van den
landelijken bond en den heer L. Menu
nes, diereteur yan den Markt» en
Havendienst te Leiden.
Tot leden der kascommissie werden
bij acclamatie gekozen de heeren "M.
Verburg en G. v. d. Berg.
In de marktcommissie te Leiden,
die aanvulling behoefde, werden ge
kozen de heeren C. Verboom te Ter
Aar en J. Sterner te 'Rotterdam.
De bondsvoorzitter, de heer T rom
petter van Hocgeveen, hield ver
volgens zijn aangekondigde propagan.
darede.
Spr. begon met een woord van pro
test tegen de z..g.n. „veehandelaren",
die in de afgeloopen dagen misbruik
gemaakt hebben van den nood der be_
ners van de door den watersnood ge
teisterde streken.
Gelukkig is na een ingesteld onder
zoek gebleken, dat geen dezer „hande
laren* lid is van den bond.
De heer Trompetter wees er vervol
gens op, dat de bond binnenkort zijn
tieniarig bestaan zal vieren. Dit als
mede wat de bond in dit tijdsverloop
heeft gepresteerd, moesten het eigen
lijk onnoodig maken, dat nog een pro»
pagandavergadering wordt gehouden
om het ledental uit te breiden. Doch
helaas zijn nog niet alle veehande
laren van het nut van organisatie door
drongen.
Spr. herinnerde aan hetgeen door
den bond is verricht inzake het vervoer
van vee. Indien er nog leden zijn, die
klachten hebben hieromtrent, geeft spr.
ze den raad deze aan het Secretariaat
mede te deelen, dat de zaak dan in
behandeling zal nemen.
Een tweede resultaat door den bond
bereikt is de reductie door tramwegen
en booten op de tarieven., verleend
aan leden van den bond. Inzonderheid
de Zuid-Hollandsche afdeeling heeft
hier succes te boeken.
Na nog gewezen te hebben op de
Binnenland.
Kapitein J. C. Boertée te Leiden over
leden.
De kans dat Dr. de Visser in zijn
pogen tot kabinetsformatie zal slagen
schijnt zeer gering.
De herdenking van het 50-jarig be
staan der Amsterdamsche afdeeling
van „Patrimonium".
In verband met de vorst is 'ék toe
stand aan de Overijselsche Vecht cri-
tiek geworden.
Buitenland.
De Duitsche kabinetsformateur Dr.
Lnther is gisteren zijn besprekingen
met de partijleiders begonnen.
De Belgische ministerraad heeft in
zake de verkorting van den militairen
diensttijd een beslnit genomen tegen
het advies van den minister van lands
verdediging, wiens aftreden verwacht
wordt.
Ernstige mijnrampen in Amerika en
Japan.
verbetering van het marktwezen, kwam
spr. tot den exporthande!, inzonder
heid naar Spanje en Italië. Spr. crL
tiseerde de houding d r Ned. regee
ring, speciaal va; 'c.ref de.i uitvoer
naar j talië. Wij zijn voor vrijhandel,
zegt spr., ons land is door den vrijen
-iL-xdel groot geworden.
De buitenlandsche "koopers moeten
op de markt gelegenheid I.ebben vee
te koopon, en hei is onjuist dat de
regeering ook al is daarvoor in liet
mond- en klauwzeer wel eenige ver
ontschuldiging, in een zoodanige
richting drijft, dat de handel van ae
markt wordt verplaatst naar de stallen.
Ook inzake België hoopt Spr., dat
de export en de handel weer totmeer»
dere ontwikkeling zullen komen.
Spr. crltiseerde voorts de houding
der Nea. 'Spoorwegen, die weigeren
de tarieven te verlagen of reductie te
vcrleenen; in dit verband deelde spr.
mede, dat met e?n groote autoumaat
schappn onderhandelingen worden ge
voerd, 'die bereid is een 1000.tal vracht
auto's voor het vervoer van vee be
schikbaar te stellen te^en tarieven, dié
lager zijn dan die der spoorwegen.
'Op die wijze wordt tegemoqt geko
men aan het groote bezwaar voor den
veehandel, dat de transportkosten te
i loog zijn
Ook bii de regeering vindt de bond
steeds meerdere waardeering.
Spr. eindigde met een woord van op.
wekking tot de aanwezigen om allen
propagandisten te zijn van den bond
applaus J
De heer T. Pool van Rotterdam
stelde voor, ieder en Vrijdag op de
markt een collecte te houden voor de
door den watersnood getroffenen.
De heer Trompetter wees op het
bezwaar dat hieraan verbonden is, dat
de boeren die door den bond gesteund
worden, geen steun zoud?n krijgen van
het Watersnood-comité. Spr. geloofde
daarom, dat het beter is, de bestaande
comité's krachtig te steunen.
De heer Oskam van Gouda he ft
in tegenstelling met het door den
voorzitter gezegde gehoord dat de
schuld der exportmoeilijkheden naar
Italië bii dit land zelve ligt en niet
bij de Ned. Regeering.
De heer Tr ompetter handhaaft
het door hem gezegde, dat hij uit zeer
goede bron weet.
De heer Schippers van Oud.
Beierland vraa^gt ot het niet mggelijk
zou zijn, de contributie sterk te ver
lagen. De contributie is wel voor som
migen een bezwaar om lid te worden.
De heer T rompetter zegt dr:t dit
punt de aandacht van het HoofdbeL
stuur wel heeft en er is dan ook wel
een voorstel in dien geest te verwach
ten. Men moet er evenwel aan den
ken, dat de gierigheid de wijsheid niet
bedriegen mag; voor iedere actie Is
geld noodig.
Na nog eenige bespreking kwam aan
de orde het volgende punt: Bespreking
over den Veehandelaar èn den Vee
handel in het algemeen, te houden
door een lid van den "Ned. Bond van
Veeahndelaren.
De heer M. de Haas zou dit onder
werp Txileiden; in velband met zijn
afwezigheid werd zijn inleiding voorge
lezen door den he r Akkermans.
De referent had zich een viertal vra
gen gesteld, die hij ^achtereenvolgens
beantwoorddewie is een veehande
laar, wat is een veehandelaar, wat is
veehandel en: op welke wijze kan de
veehandel blijven bestaan.
Een veehandelaar is iemand, wiens
hoofdbedrijf de handel in vee is.
'Hy is een middenstander; een ver.
