flii nummer bestaat ai! TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Belangrijkste nieuws in dit Mummer.
Be JAARGANG
WOENSDAG 13 JANUARI 1926
NUMMER ffTST
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
EERSTE BLAD.
Patrimonium.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertentiën per regel 22l/i cent
Ingezonden Mededeellngen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Het Ne-Jerlandsch Werkliedenverbond
>;iratrinicnium" jubileert.
't Is dezer dagen 50 jaar geleden, d. te
Amsterdam de eerste stappen werden
ge .-aan cm te komen tot een Christelijk
werkliedenverbond.
't Zag er in die dagen op sociaal ge-
oied donker uit in ons land. De toestand
van i-e werklieden Was over 't geheel
i ene men diep treurig. De revolutionaire
liberale theorieën deden hun invloed gel
::en, met hec gevolg, dat het maatschap
peiiik zwakke verdrukt werd en vertre
den.
En niemand kwam regelend tussphen
iei i,i die dagen was er op maat
schappelijk gebied geen richter in Ne
derland. Een ieder deed wat recht was
in zijne c-ogen.
Uit ceze omstandigheden werd ten-
dct.e ...e organisatie geboren. Er kwam
Dewegüig en -roering in de arbeiders-
gereld. Het Aïg. Ned. Werkl. Verbond
»verd opgericht, welke bond zich ten
deel stelde alles aan te wenden tot ver
heffing van des werkmans zedelijke
v.r.rae, stoffelijke welvaart en inaat-
^i-appel^ke vrijheid en de middelen
;p ie scoren om den arbeid te bescher
men.
Leze bond wilde, om zooveel mogelijk
ille werklieden tot zich te trekken, neu
.raai zijn. Wat echter de kracht van
'leze organisatie meest uitmaken werd
laar zwakheid. Evenals overal bleek ook
aier neutraliteit onbestaanbaar.
De re ode elementen begonnen zich
jp den voorgrond te dringen en daar de
Christelijke beginselen op den achter
grond werden gehouden, bezat men ta-
zen dit optreden geen enkel deugdelijk
wapen.
Een botsing was onvermijdelijk en
die botsing kwam, toen het Werkl. Ver
bond zich officieel uitsprak voor be
vordering en uitbreiding van het ueu
a-aal Staatsonderwijs.
Toen begrepen de Christelijke arbei
ders, dat zij van zulk een organisatie
aiet langer lid konden zijn, maar .zij
jegrepen cok, dat zij meer hadden te
doen, dat zij ook een positieve taak had
den te vervullen.
Uit dien nood der tijden is „Patri
monium" geboren.
't Was op 3 Januari 1870, dat in een
ïenvoudig huis aan de Lindengracht te
Amsterdam een 9-tal mannen bijeenkwa
men, om „ernstig te bespreken, welke
maatregelen genomen konden worden
tegen den allengs wassenden stroom van
ongeloof en revolutie, die dreigde de
werklieden van Nederland mee te slee
pen en hen inplaats van tot de kern
des volks, tot het groot© gevaar van on-
se natie te maken".
Na ernstige bespreking kwamen 7 van
deze mannen, w.o. de groot-werkgever
Hovy en de metselaar Klaas Kater, de
latere voorzitter van het Verbond, tot
het besluit, dat een Christelijke Werk
lied en veie eniging moest worden, opge
richt.
Klein was het begin. Zwak was het
pogen van deze pioniers.
Met hoongelach werd hun optreden
van meer dan een zijde begroet.
Maar zij lieten zich niet ontmoedi
gen. Met vertrouwen op God, in de
overtuiging, dat zij een roeping had
den te vervullen, hebben zij, zwak in
zichzelf, maar sterk in hun God, de hand
+an den ploeg geslagen.
Kloek en duidelijk spraken zij zich
jit voor de toepassing van de Chris
telijke beginselen op sociaal gebied.
Op de vraag, wat „Patrimonium" wil
de, antwoordde de heer Kater in 1877:
„Patrimonium" wil hetzelfde als het
Alg. Ned. Werl. Verbond en toch kan
en mag en wil het er niet mee samen
gaan.
En dat waarom niet? Omdat oen
klove ons scheidt. Wfi willen hetzelfde,
dat is waar, maar wij wiUen het niet uit
hetzelfde beginsel, niet op dezelfde wij-
niet langs denzelfden weg, niet tot
ketzelfde deel".
En na dan gewezen te hebben op
de sociale nooden, ging hij aldus voort:
„Wjj gelooven, dat het lot der wereld
.door. een Almachtige Hand wordt be
etuurd, weshalve wrj niet do hand des
-.ewelds naar anderer geel wili^n uit
.reken, ncch ook, wanneer ens <V o n
statigheden daartoe gunstig schijnen,
door dwang in het werk stillen,
ons toeëigenen, wat God aan anderen
heeft toevertrouwd. Wij begeeren den
weg te bewandelen van samenwerking
met allen, die met ons de opperheer
schappij van God en Zijn Christus wen-
schen te erkennen, en dies witten bui
gen voor elke door Heem gestelde macht,
opd. alles strekko t. eer en verheerlijking
van Zijnen grooten Naam, hetwelk wij
als het doel van heel ons zijn hier
beneden beschouwen".
'In overeenstemming met deze begin
selen is door „Patrimonium" gearbeid
50 jaren lang.
En die arbeid is rijk gezegend. Het
optreden van de „klompenpatrouille",
sooals „Patrimonium" in die dagen werd
aangeduid, is van groote beteekenis ge
weest.
Er is op sociaal gebied veel verbe
terd. De Christelijk sociale beginselen
hebben hun invloed op 011s volksleven
deen gelden. De positie van de arbei
ders is veel verbeterd. Wij hebban ge
kregen onaa sociale wetten. Wij heb
ben en dat is vooral aan dan voor
bereidenden arbeid van „Patrimonium"
te danken onze Christelijke Vakbe
weging, die thans ean beteekenisvolle
plaats in het maatschappelijk leven in
neemt.
De planters, die het stekje hebben
gekweekt en verzorgd, zijn dood. Zij
rusten van hun arbeid. Maar het boom
pje door-hen geplant, is groot geworden,
en het is uitgegroeid tot een organisatie
die, hoewel zij door de opkemsi, der
vakbeweging verzwakt werd, toch nog
altijd met eere genoemd mag worden.
„Patrimonium' jubileert. Het moet
klagen over veel gebrek en zwakheid
en ontrouw, maar het mag ook geden
ken, hoe de Heer heeft gunst bewezen.
Worde de jubileerende bond, dien wij
gaarne onze hartelijke gelukwenschen
aanbieden, ook in de toekomst tot een
rijken zegen gesteld.
STADSNIEUWS.
Watersnood-Comité.
Bij den penningmeester van het
Watersnood-Comité zijn nog de vol
gende giften ingekomen:
Mr. Eg. de V. f300; Dr. J. H. H. Voor
schoten f10; A. B. C. f100; Mevrouw
J. C. ZvV. f25; C-ollecte Bonifacius
Kapel f 13.85=; A. M. T. f30; Ir. A G.
B. f50; Dr. H. D. v. G. f50; S. J. 1. P.
f25: N. N. f 10; Mr. P. A. P. H. fl00;
Prof Dr. L. v I. f20.
Giften worden nog gaarne ingewacht
bij den Penningmeester, den heer F
Muys van de Moer, Plantsoen -49 Post
girorekening No. 57471.
Jongeiingsvereen. op Gerei. Grond
slag „Obadja."
De groote zaal van het Nutsgebouw
was gisteravond geheel gevuld door
belangstellenden uit verschillende ge
neraties ter gelegenheid van de 56ste
jaarvergadering van de Jongelingsver-
eeniging op Geref. Grondsl. „Obadja"
Met het zingen van Psalm 68: 1-4
werd aangevangen, waarna de voor
zitter, de heer C. Wassenaar, in
gebed voorging en vervolgens een ope
ningswoord uitsprak. Daarin werd
achtereenvolgens gewezen op het veel
zijdig karakter, van de Calvinistische
levensbeschouwing, op de noodzake
lijkheid om naast de liefde voor de be
lijdenis ook de kennis van de begin
selen te verdiepen, op de groote ver
antwoordelijkheid die de belijders van
onze dagen hebben, ook ten aanzien
van het maatschappelijk leven, en op
den plicht van het Gereformeerde jon
ge volk dat onder zoo gunstige orn-
staniigheden opgroeide om het wezen
van het geloof der vaderen te door-
vorschen en zich rekenschap te geven
van de schriftuurlijke gronden waarop
een vorig geslacht zijn stelüingen
bouwde om zoo te komen tot een
welbewust belijden.
Het jaarverslag van den secretaris,
den 'heer P. A. Kouwenhoven, sprak
van een opgewekt en bloeiend veree-
nigingleven in het afgeloopen jaar
Het ledental steeg, mede als gevolg
van een intensieve propaganda waar
voor den propagandisten, ook door
den voorzitter, hulde werd gebracht,
van 30 tot 38. De vergaderingen wer
den goed bekocht. Inwendig versterkte
zich de vereniging door het werk van
eenige sectics, uitwendig door propa
ganda. De kc-rkeraad bezocht de ver
gaderingen trouw. Ringbezcek werd
afgelegd en ontvangen, en met Ring,
Afdeeling en Bond werd in bevredi
gende mate medegeleefd.
Het jaarverslag van den penning
meester, den heer Chr. V e r r a eindig
de als altijd met: geld nóodig, doch
niet dan na in geestige trekken te
hebben geteekend wat in het afgeloo
pen jaar in financieel opzicht pas
seerde Uit een en ander bleek, dat
het geld goed wordt besteed.
De heer A. Roos, 1ste Biblotheca-
ris kon in zijn verslag melding maken
van een aanvulling van de bibliotheek
met studiebronnen. Iets dat te lang
moest worden uitgesteld en dat ook
thans nog zeer noodig is.
De heer H. J. Blommendaal bracht
de gelukwenschen over van den raad
der Geref. Kerk en voegde daar eenige
pakkende woorden, betrekking heb
bend op de vruchten van het veree-
nigingswerk aan toe.
Verder gaf de heer J. de Lange
Gzn. voor de pauze nog een keurig
verzorgde en goed gedocumenteerde
inleiding over de Chr. Sociale Actie,
waarop een korte, maar krachtige be
spreking volgde.
Mej. Betty Verra zong zeer verdien
stelijk enkele zangstukjes bij de piano
begeleid door den heer P. Verra, die
blijkens den geestigen bijval die zij
had op hoogen prijs werden gesteld.
Jammer dat het om des tijds wille bij
deze stukjes moest blijven.
Vr. B. Bakels hield een leuke voor
dracht, waarin de humor goed uit
kwam.
Tusschen de bedrijven door zorgde
een strijkje onder leiding van den
heer J. Plu voor muzikale afwisseling,
wat de feeststemming ten zeerste ver
hoogde.
Na de pauze, waarin ververschin-
gen werden aangeboden en een aar
dig bedrag werd gecollecteerd, kwa
men nog verschillende afgevaardig
den aan het woord. Daarbij werd „Pa
trimonium" vertegenwoordigd door
den heer H. C. de Jóng, de M.V. op GG
„V O.K." door Mej, Suze van Kamp,
de J.V. op G.G. „Dr. Bavinck" door
den heer H. v. Bostelen, en de Chr
J.V. „Pred. XII: la" door den heer du
Pon, terwijl de Geref. Ouderver. was
vertegenwoordigd door de heeren
Bulthuis en Vallentgoed. Ook verschil
lende J.V. uit den omtrek waren ver
tegenwoordigd. Over en weer werden
gelukwenschen uitgesproken en de be
staande handen van sympathie en sa
menwerking versterkt.
Het was reeds laat, toen het laatste
punt op het programma werd aange
kondigd. Als zoodanig genoot de ver
gadering, pie tot het eind toe goed
bezet bleef, de opvoering van een ka
merstukje: „de goudmijn", een paro
die op het bekende boek van Johanna
Margaretha over „Vormen en Manie
ren" geschreven door Dr. J. v d Valk.
Het stukje, waaraan door zestien da
mes en heeren werd medegewerkt,
ging uitstekend, bleek goed ingestu
deerd, en wekte voortdurend levendi-
gen bijval, die eindigde in een lang
durig applaus.
Den medewerkenden dames werd 'n
douceurtje aangeboden.
Na allen medewerksters en -ers te
hebben bedankt en ook de vele aan
wezigen voor hun belangstelling, sloot
de voorzitter de welgeslaagde verga
dering met dankgebed.
Het levee van Beethoven.
Aanstaanden Zaterdag 16 Januari
honpt voor de Afdeeling Leiden en om
streken der Vereeniging van Christ.
Onderwijzers op te treden de heer M.
J F. Rohijns, Leeraar aan de Christ.
Kweekschool te Leiden met het mooie
onderwerp„Het Leven van Beethoven
in verband met eenige zijner wer
ken Geïllustreerd door Piano (vleu-
gell uit het bekende Magazijn van ds
Firma K. Mens, Haarlemmerstr. alh.
Er wordt in de Groote Zaal (bene
den) van het „Nut" Steenschuur, des
avonds 6 uur een groote opkomst
verwacht. Belangstellenden zijn wel
kom!
Leidscho Radio-vereeniging.
Maandagavond we,rd vanwege de
L. R. V. een lezing gehouden in oud-
liorluszicht over „Wisselstroom ver
schijnselen", door ir. Roosenstein van
Rijswijk.
De vereeniging had introducties uit
gereikt waarvan velen hadden gebruik
gemaakt, de zaal was goed bezet. We
merkten o.a. op verschillende technici
van de Lichtfabrieken en een afdee
ling van de leerlingen van Mathesis.
Op tijd opende de voorzitter de ver
gadering, heette r.llen hartelijk wel
kom en deed eenige mededelingen
omtrent de L. R. V. Dat ze na 1 jaar
bestaan zich aangesloten heeft bij de
Ned. Ver. voor Radio Telegrafie en nu
als afdeeling Leiden der N.V.V.R. haar
weg voortzet. Was de contributie voor
het lidmaatschap eerst 6 per jaar,
dit jaar is deze gesteld op 2 per jaar.
Spr. verzocht de vele aanwezigen zich
straks op te geven als lid van de L.R.V.
Daarna gaf hij het woord' aan lr.
Roosenstein, die over verschijnselen
in en systemen voor de meting van
wisselst room een zeer interessante le
zing hield en deze verduidelijkte met
teekeningen en projectie. 1ste de syme-
trie der stroomlijn ten opzichte van het
middelpunt, 2de de werking der vasi-
lograaf n.l. het aantal trillingen de
werking der spiegels enz. In dit ver
band behandelde spr. de verschillende
ossilogrammen of spanningskromming
en de verdeeling hiervan enz., waar
na een kleine pauze werd gehouden.
Na de pauze werd behandeld het in
stellen van gelijkrichter en stroomvor-
ming, die een gelijkrichter regelt.
Voorts nog de electrolitische geleider,
krommen van verbroken contact enz.
De lezing werd met zeer veel aan
dacht gevolgd. Aan het einde bracht
de voorzitter een woord van dank aan
de spr. voor zijn leerzame lezing en
sloot de bijeenkomst op gebruikelijke
wijze.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland te Leiden.
De Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland te Leiden, ver
gadert op Vrijdag 15 Januari, half drie
in de bovenzaal der Sociëteit „Amici-
tie", Breestraat 7880.
De agenda vermeldt:
1. Opening, 2. Installatie nieuwe le
den, 3. Notulen, 4. Nieuwjaarsrede, 5.
Verkiezing Voorzitter, 6. Verkiezing
Voorzitters der Afdeelingen Groot- en
Kleinbedrijf, tevens Onder-Voorzitters
der Kamer, 7. Ingekomen stukken, 8.
Mededeelingen, 9. Verkiezing van le
den voor de Commissie: le Commis
sie voor het Handelsregister. Aftre
dend: J. van der Steen, C. G. J. Alke
made, J. Heringa, Th. Cè. F. Stijn-
man. 2e. Commissie voor Vervoer., Post
en Telegrafie. Aftreden: Jhr. C. G.
Roëll, N. C. F. van Ginkel, P. A. Wer-
nink, W. van der Laan, C. G. J. Alke
made, G. J. van der Kolk. 3e Commis
sie voor het Verslag. Aftredend: Het
Bureau der Kamer en A. L. Smits. 4e.
Commissie van Financiën. Aftredend:
Het Bureau der Kamer. 5e. Commis
sie tot onderzoek van de Geloofsbrie
ven. Aftredend: P. Boot Sr., P. A. Wer-
nink, jhr. C. C." Roëll, P. J. van der
Zanden, H. M. Simonis. Plaatsverv.
leden: G. J. M. J. Molkenboer, J. He
ringa, J. Sprey, C. G. J. Alkemade, G.
J. van der Kolk. 10. Subsidie Handels
onderwijs. 11. Huishoudelijke vergade
ring (Weeldewet). 12. Sluiting.
Prof. Mr. W. v. d. Vlugt.
Wij vernemen, dat de gezondheids
toestand van Prof. Mr. W. v. d. Vlugt,
cud-lid der Tweede Kamer, oud-Hoog
leeraar in de Wijsbegeerte v. het Recht
en de Encyclopa die der Rechtsgeleerd
heid; gedurende de laatste dagen minder
gunstig is geweest.
Hedenmorgen was er eenige verbete
ring.
Jubileum Ds. Joh. W. Groot Enzerink.
De verwachting dat er vandaag veel
belangstelling zou worden getoond
voor. het zilveren ambtsjubileum van
Ds. Groot Enzerink is wel uitgekomen.
In de woning van den jubileerenden
predikant zag het reeds alleszins fees
telijk uit door de vele fraaie bloem
stukken, toen zich daar vanmorgen
om half elf een tamelijk groot aantal
heeren vervoegde als het comité dat
uit de Ned. Herv. Gemeente was ge
vormd om hem te huldigen.
Eerste spreker was Prof. Dr. H. M.
van Nes, eere-voorzitter van het co
mité. Hij schetste Ds. G. E. speciaal
in zijn betedkenis van „strijdbaar
held" onvermoeid waar 't het opspo
ren en verbeteren van gebreken be
trof en daardoor weieens „in de oppo
sitie." Echter niet voor zichzelf, maai*
om de zaak van het Koninkrijk Gods
zooals hij dat meent te dienen.
De heer P. A. Verhoog bracht als
voorzitter van het comité de gevoe
lens van dank en liefde uit de gemeen
te over. Spr. herinnerde aan de innige
verhouding tusschen Ds. G. E. en de
gemeente zooals die bleek tijdens zijn
ernstige krankheid. Niet altijd denkSn
we eender over de dingen, aldus spr.
maar als we het dan met elkaar kun
nen vinden is dat een krachtig bewijs
van de hooge eenheid die ons bindt
in Christus als den eenen Heiland.
Mede namens de gemeenten te Leeu
w arden en te Wapenveld, die Ds. Ge
E. vroeger diende, bood spr. hem
daarna een bedraa in enveloppe aan.
Binnenland.
De vergadering van de R. K. Kamer
fractie.
Ambtsjubileum Ds. Joh. W. Groot
Enzerink.
H. M. de Koningin naar het over
stroomde gebied.
Het narcissen-embargo in Amerika.
Buitenland.
Het bericht omtrent uitstel van de
vergadering der commissie van voor
bereiding voor de Ontwapeningsconfe
rentie wordt tegengesproken.
De socialistische Rijksdagfraclie
heeft besloten niet aan de groote coali
tie deel te nemen.
De Belgische minister van binnen!,
zaken brengt in verband met de over
strooming holde aan den Nederland-
schen Waterstaat.
vergezeld van een album dat de na
men der schenkers bevatte.
Namens de gemeente te Leeuwarden
sprak hierna de heer J. C. de Groot,
Wij, aldus spr. hebben vandaag eigen
lijk het meeste recht op Ds. G. E. want
ons heeft hij 14 jaren gediend. Spr.
herinnerde met warmte aan de vele
en velerlei arbeid door Ds. G. E. te
Leeuwarden verricht en aan de groote
plaats die speciaal het werk onder
de gevangenen en het bestuur van de
Chr. H.B.S. in zijn hart innamen. Zijn.
,werk is dan ook nog lang niet veiv
geten.
Na deze drie sprekers kwam eerst de
jubilaris zelf aan het woord.
Er is aldus spr. in deze dagen veel
over mij gezegd, dat waar, veel ook
dat niet waar is.
Hoe vreemd het sommigen moge
schijnen, toch zoek ik den vrede bo
ven alles. Maar als het noodig is sta
ik op de bres en ga dan ook niet terug
Wanneer spr. soms zichzelf mag heb
ben gezocht, moge hem God dit ver
geven, maar met groote dankbaarheid
kan hij zeggen, dat hij in de eerste
plaats het Koninkrijk. Gods heeft wil
len dienen. Als ik streed, aldus spr,
was het tegen hen die de handen uit
strekten naar het werk van den God'
die mij heeft gezegend.
Spr. dankte prof. van Nes voor zijn
aanwezigheid en hartelijke woorden,
en den heer Verhoog voor wat deze
gezegd had. Ik geloof niet in de pluri
formiteit van "de kerk, aldus spr. maar
wel in die van de ziel. Wat mij in u
aantrekt is dat ge geen blad voor uw
mond neemt. Dat trok mij ook in de
Friezen altijd aan. Ik weet dat wat
ge gezegd hebt, uit het hart kwam.
De overkomst van den heer de Groot
heeft spr. goed gedaan Nog altijd
neemt de herinnering aan Leeuwar
den in spr.'s hart een groote plaats in,
en als hij denkt aan den zegen daar
genoten voelt hij zich heel klein.
De gevangenen hebben spr. vandaag
ook niet vergeten. Een die heel mooi
teekenen kon heeft een fraaie tek3t
vervaardigd: Genadig en barmhartig
is de Heere en groot van goedei*tie-
renheid."
Het heeft spr. goed gedaan dat men
bij de hulde ook zijn vrouw niet h eeft
vergeten. Meermalen heeft zij goedge
maakt wat spr. door zijn eigenaardig
temperament had" bedorven, en tiaar
komt veel dank toe, ook voor de lief
de tijdens spr's verblijf in het Diaco-
nessenhuis bewezen. Maar tenslotte
legt spr. alle hulde neer aan de voe
ten van God, die hem heeft willen op
richten en zich een hoorder des ge-
beds heeft getoond. Spr. hoopt nog
lang met dezelfde kracht en opgewekt
heid zijn arbeid voort te zetten, tot
verheerlijking van Gods Naam, terwijl
hij ook namens vrouw en kinderen
hartelijk dankt voor de vele blijken
van sympathie.
Ds. W Luuring, uit Hazerswouda
sprak hierna als studievriend. Wij als
studenten, zei spr. hebben G. E. toch"
eigenlijk het beste gekend.
Nadat de heeren Hardenbol en
S m its hierna hadden gesproken na
mens de diaconie der Ned. Ilerv Gem,
kwam de deputatie uit het bestuur
van de Confessioneele Vereeniging
waarvan de jubilaris Quaestor is-, be
staande uit Ds. P. J. Kromsigt en Ds.
A. B. te Winkel uit den Haag