CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat ui! TWEE Bladen. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 6e JAARGANG ZATERDAG 2 JANUARI 1926 NUMMER 1710 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 BUREAUHooigracht 35 iLeiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarieL Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage> Itjks geplaatst ad 40 cent. EERSTE BLAD. V Onzekerheid. Het nieuwe jaar begint met onzeker heid op schier elk gebied. De maatschappelijke toestand is ver van gunstig. In het zakenleven woréLt veel en naar het schijnt niet ten on rechte geklaagd en de strijd om het bestaan is voor velen inderdaad een bange strijd. Onze bloembollenkweekers en -'han delaars om nu geen andere voorbeel den ie noemen, werden getroffen door het Amerikaansche narcissen verbod wat wel geen onherstelbare ramp be- teekent, maar wat toch heel wat zor gen meebrengt, en de bedrijfszekerheid in niet geringe mate bedreigt. Dit alles heeft zijn terugslag op de arbeiders voor wie de zekerheid dat er in de toekomst werk zal zijn en broocl, steeds geringer wordt. En zoo gaat 't over heel de linie. Op politiek gebied is er mede een gevoel van 'onzekerheid. Omtrent het pogen van Minister De Visser is nog niets anders bekend dat dat er nog weinig uitzicht is op® een bevredigende oplossing van de crisis, die als ze niet spoedig beëindigd zal worden, allerlei andere crisissen ten gevolge zal hebben. De leidende mannen zoowel in de R.K. Staatspartij als in de Chr. Histo rische Unie blijven zich blindstaren op een punt van zeer ondergeschikten aard, of zien ,wat ook mogelijk is, geen kans, om nadat ze eerst zichzelf met allerlei krasse uitspraken hebben vast gewerkt op een bevredigende wijze den aftocht te dekken. Als een klein lichtpunt mag mis schien worden opgemerkt dat dezer da gen le Nederlander" een breed betoog bevatte, waarin getracht werd duide lijk te maken, dat het zenden van een gezant huiten bezwaar van 's lands schatkist met als inconstitutioneel be hoeft te worden veroordeeld en dat de Christelijk Historischen aan een eventueele motie, waarin zulk een daad werd afgekeurd, hun stem niet zouden behoeven te geven. Wij weten niet, of in deze richting ee^i oplossing wordt gezocht, maar hier uit blijkt in elk geval, dat alle mo gelijkheden ernstig onder de oogen ge zien woriüen. Intusschen, de toestand blijft onze ker en dat is temeer te betreuren om dat in dezen tijd van revolutionaire dreiging, onzekerheid minder dan ooit gewer.scht is. Indien ooit, dan is er in dezen tijd behoefte aan een Kabinet, dat weet te regeeren en dat het gezag weet'hoog te houden. Onzeker is het in verband met dit alles ook of de samenwerking van de rechtsche partijen zal worflen voortge zet, of dat de rechterzijde uiteen zal vallen. Ds. Kersten hoopt het laatste. In het laatste nummer van ,.De Ba nier" schrijft hij aan een Rood-Room- sche Regeering de voorkeur te geven, boven een Kabinet als we nu bezitten, steunende op dé rechtsche partijen. Wij deelen dezen wensch niet. Wij zien hier een bedenkelijk symptoom van politieke kortzichtigheid, die voor land en volk de meest ernstige gevol gen kan hebben en een onverantwoor delijk verwaarloozen van de middelen die God ons heeft geschonken. Maar samenwerking of niet en dat kan ons bij al deze onzekerheid rust geven en kalmte, onze beginselen blijven en behouden hun beteekenis. En ie beginselen zijn waard dat wi; ze verbreiden, dat we er voor strijden, dat we pogen ze tot toepassing te bren gen omdat ze gegrond zijn op het on veranderlijke Woord van God. V Week der gebeden. Evenals vorige jaren wordt ook nu weer te Leiden het nieuwe jaar ingezet met een week der gebeden. Een week van dankzegging vooront vangen weldaden en zegeningen op zoo menigerlei gebied; v. verootmoediging over traagheid en zwakheid in het ge loof en het verzondigen van de ga- schonken weldaden en van gebed voor allen nood op godsdienstig, zedelijk, maatschappelijk en staatkundig ge bied. Deze bijeenkomsten, georganiseerd door de Evangelische Alliantie, die bedoelt de bevordering van de een heid in geloof en liefde van allen die den Naam des Heeren Jezus Christus belijden, dragen geen kerkelijk karak ter. Sprekers van verschillende kerkelij ke richtingen zullen ook nu weer het woord voeren. Gewoonlijk is er voor deze bijeen komsten veel belangstelling. Toch wekken wij gaarne onze lezers en inzonderheid ook de mannelijke le zers op, deze samenkomsten zooveel mogelijk bij te wonen. Laat het vól zijn in de Oosterkerk de volgende week. En moge de noodige geestelijke warmte niet ontbreken. STADSNIEUWS. A. W. SIJTHOFF's UITG. MIJ. A. W. Sijthoff's Uitg. Mij jubileert. Het was gisteren 7<5 jaar geleden, dat wijlen de heer A W. Sijthoff de druk kerij oprichtte, die thans in uitge groeid tot de bekende uitgeverszaak. Ter gelegenheind van dit jubileum, heeft de finna een met tal van foto's versierd gedenkschrift het licht doen zien, bewerkt door den heer D. Smit, bibliograaf te Amsterdam. Aan dit gedenkschrift, dat een voor namen indruk maakt, is het volgende ontleend: Zoowel de stichter der firma, de heer A. W. Sijthoff, als zijn opvolgers, de heeren C. G. Frentzen en A. W. Frent- zen,hebben er steeds een eer in ge steld, hun inrichting op de hoogte van den tijd te houden door het aanschaf fen van de nieuwste lettersoorten en machines en door het partij trekken van uitvindingen op het gebied van druk- en bindkunst. Zoo was de heer A. W. Frentzen de eerste, die door het stichten van de Nederlandsche Roto gravure-Maatschappij het diepdruk-pro cédé hier te lande invoerde. Op Nieuwjaarsdag 1851 werd de zaak geopend met een tiental knechts en jongens; thans zijn naast de talrijke machines een honderd man personeel aan het werk. Velen van het personeel zijn van vader op, zoon bij de firma Sijthoff werkzaam geweest. Den lsten Januari vestigde de toen nog niet twee-en-twintigjarige Albertus Willem Sijthoff zich als boekdrukker te Leiden op de Oude Vest. Aanvanke lijk drukte hij uitsluitend boeken voor andere uitgevers. Het eerste werkje, dat van zijn persen kwam, was: Ada- ma van Scheltema, Gulden Levens woord^. Ook van buiten de stad stroomden de orders hem toe, zoodat hij reeds in 1852 verplicht was, naar grooter ruimte om te zien, ten einde zijn drukkerij de noodige uitbreiding te geven. De zaak werd toen overge bracht naar een terrein aan de toen malige Koepoortsgracht, later herdoopt in Doezastraat. Met deze verplaatsing onderging de drukkerij uitbreiding, doordat er met het oog op het druk ken van geillustreerde werken, een in richting voor galvano-plastiek en een houtgraveerschool aan werden toege voegd. Een bewijs, dat uit deze inrich ting goed werk kwam, levert de eer volle vermelding, den heer Sijthoff door de Nederlandsche Maatschappij van Nijverheid in 1853 toegekend voor de beste verzameling van op eigen drukkerij vervaardigde kinder- of school prenten. De uitgave van d eze prenten was voor hem een eerste stap op Jiet terrein der geilustreerde kin derboeken, waarop hij zich later veel heeft bewogen. Weldra trad hij ook als onderne mend uitgever op den voorgrond. Met het Overnemen van de Kunstkroniek behaalde hij zijn eerste succes. Deze kostbare en veel zorg eischende perio dieke uitgaaf, bracht den heer Sijthoff in aanraking met vele schilders en schrijvers, wat aanleiding is geworden tot menige belangrijke uitgave. Van groote beteekens voor het aanknoopen en uitbreiden van buitenlandsche b?- trekkinecn was dë aankoop van de cli rhó's van Otto Spamer's Buch der Er- findungen Rij de dames is Sijthoff het meest bekend door de uitgave van het mode-tijdschrift De Gracieuse, in 1863 opgerikht. Een onderneming, die heel wat voe ten in de aarde had, vóór zij tot stand kwam, was de opzet van het Nieuw Nederlandsch Biographisch Woorden boek. iGrootere bekendheid kreeg de firma buiten de grenzen, zelfs buiten o^s we relddeel, door twee kostbare onderne mingen: de uitgave van de Codices uffaeci et Latini en het Breviarium Gri mani, in photographische reproductie Op het gebied der couranten-indus trie werd mede heel wat tot stand gebracht. Zoo werd eerst in 1886 het „Leidsch Dagblad" opgericht en later dë ..Haagsche Courant" en het Rotter- damsch Nieuwsblad". De oudste schoonzoon, de heer C. G. Frentzen, was in 1885 als medewerker in de Leidsche uitgeverszaak opgetre den waard'oor tevens Sijthoff's wengch, om een kundig vertegenwoordiger en plaatsvervanger te hebben, vervuld werd. In 1905 achtte de heer Sijthoff den tijd gekomen om zijn zaak om te zetten in een Naamlooze Vennootschap Het Leidsch Dagblad' werd een N. V. en de drukkerij en uitgeverszaak wer den A. W. Sijthoff's Uitgeversmaat schappij onder directie van den heer A. W.. Sijthoff, bijgestaan door dë heeren C. G. Frentzen en A. W, Frent zen, die eenigen tijd daarna tot direc teuren werden benoemd. Vooral aan het initiatief van den heer C. G. Frent zen is het te danken, dat aan de Duit- sche relaties uitbreiding werd gegeven, vooral voor uitgaven van kostbare prachtwerken In 1913 overleed de heer A ,W. sijt hoff op hoogen leeftijd te Feldafing. de leiding der zaken hiermede geheel overlatende aan de heeren C. G. Frent zen en A. W. Frentzen, Kort daarop werd ook de heer C. G. Frentzen aan zijn werkkring ontrukt, op 68-jarigen leeftijd, even voor het uitbreken van den oorlog. Toen werd het bestuur der zaken geheel overgenomen door zijn zoon, den heer A.W. Frentzen, die zich door een verblijf in het buitenland zelfstandig gevormd had. Het bedrijf werd geheel in overeen stemming met den geest van zijn groot vader en vad'er voortgezet. Als een bewijs, hoezeer de zaken zich hebben uitgebreid, kunnen de volgende cijfers dienen: In 1851 werd aan salarissen uitbe taald f4800; in 1925 f180.000. De aan- koopen van drukpapier bedroegen in 1860 plm. f 10.000 en in 1925 f 70.000, Uit deze enkele gegevens blijkt wel, dat er voor de juhileerende firma alle reden is om feest te vieren. Bij de vele gelukwenschen die zij bij deze gelegenheid ontvangst, voegen wij gaarne de onze. Blijve zij ook in de toekomst trouw aan het eenmaal gekozen devies: Alt ij t Waek Saem. Gemeenteraad Gedeputeerde Staten dezer provincie hebben èericht, dat zij zich met het be sluit van den Gemeenteraad, waarbij de rente, verschuldigd over de door de meente ten behoeve van de z.g. premie bouwplannen verleende voorschotten tijdelijk van 1 Januari tot 1 Juli l-Y - werd verminderd van 6 pet. tot 5 pet., teneinde een verlaging van de huurprijzen gedurende dat tijdvak mo gelijk te maken, niet kunnen vereeni gen. Zij nemen echter genoegen met de door B. en W. voorgestelde verlaging van den rentevoet met een half procent. In verband hiermede geven B. en W. den Raad in overweging met intrek king van het besluit van 21 December 1925, hun College te machtigen: le. ten aanzien van de bedoelde pre miebouwplannen, genoegen te nemen met de ontvangst van een annuïteit, berekend over het tijdvak 1 Januari 1926 tot en met 30 Juni 1926, naar een jaarlijksche rente van 5B pet. 2e. het noodige te verrichten ter uit voering van defl sub le genoemden maatregel. B. en W. deelen nog mede, dat zij, ten einde de huurders niet langer dan strikt noodig is, op de in uitzicht ge stelde huurverlaging te laten wachten, de betrokken woningbouwverenigin gen bereids heeft gemachtigd aan deze aangelegenheid uitvoering te «even naar den maatstaf van' een rentever mindering met een half procent. Schaken. Winter wedstrijd Leidsoh Schaak-* genootschap. Gisteravond werden de wedstrijden voortgezet met de volgende uitslagen: Groep A. W. Demmendal wint van F. Niewold. W. H. v. 4' Nat Jr. en Ir. H. N. Francois afgebr. jtextij. Groep C. Dr. C. H. Eins en W. H. Bosscha, afgebr. partij. M. M. Segaar en D. Noteboom, afgebr. partij. De afgebr. partij Noteboom en D. de Jong werd door Noteboom gewonnen. Groep E. P. C. Segaar wint van J. J. Swaan Jr. M. B. Hofman verliest van C. J. van Goor. Van Goor wint van Th. A. M. Couwenberg. Couwen- berg wint van Swaan. Hier volgt de stand in verschillende groepen^ uitgezonderd van groep B, waarm nog niet gespeeld werd. Met de partij C. Dross v. Dusseldorp en H. G. Hofman is deze groep uitgespeeld. Groep A. W. Demmendal 8 uit 9, W. H. v. d. Nat Jr. 5 uit 7 en 1 aigebr. parttj. Ir. H. N. Francois 2 uit o en 1 afgebr. partij. F. Niewold o.uit 7. W. A. A. v. Otterio 4 uit 6 en D. P. Kar- nin 1 uit 5. Groep C. Dr. C. H. Hins 3V2 uit 6 en afgebr. partij. M. M. Segaar 4 uit 6 en 1 afgebr. partij. D. ae Jong 1 uit 6. W. H. Bosscha 2V2 uit 5 en 1 afgebr. partij en D. Noteboom 3 uit 5 en 1 afgebr. partij. Groep D. G. Bol 4 uit 5. W. de Bruin o uit 4 en 1 afgebr. partij. A. Th. Cahen 2 uit 5. G. Schoppen 3V2 uit 5 en 1 afgebr. partij. Ds. C.K Rjjnr 1 1/2 uit 6 en Ir. .J J. G. v. d. 7. uit 9. Groep E. J. J. Swaan Jr. 3 uit 6, P. C. Segaar 6 uit 8, M. B. Hofman 21/2 uit 7, Kapt. G. Kuyper 2 uit 2, Th. A. M. Couwenberg 3V2 uit 9. L. Driessen 2 uit 8 en C. J. v. Goor 4 uit 6 Ioidsche Mode-vakschool. We vestigen de aandacht onzer le zers, en nog meer onzer lezeressen, op de in dit 110. voorkomende adverten tie van bovengenoemde school, op wel ker hoofdcursus wordt opgeleid tot ge diplomeerde costumière, coupeuse en leerares. Verleden jaar slaagde 100 pet der candidaten; ongetwijfeld een schitterend resultaat. De gisteren gehouden bloempjes ver koop ten bate van het tuberculosefonds „Draagt elkanders lasten" heeft een zeer bevredigend resultaat gehad. Ondanks het betrekkelijk klein getal verkoopers(sters) werd in totaal ont vangen f 482,77. Heden werd door het Burgerlijk Armbestuur ontvangen f38, als zijnde 'de opbrengst der circulaires van de winkelweek Breestr.Maarsmanssteeg. Geslaagd voor het Mercurius-di ploma voor Boekhouden en a.v. de hee ren: [Fr. Knetter, J. N. Korswagen, Adr. J. van der Pompe, Ti. Wiersma, leer iingen van de Handelsschool „Kennis is Macht". (Leeraar de heer H. D. M. Knol). Mede is voor dit examen geslaagd Mej. S. P. Colpa, Leiden, leerling van den heer H. D. M. Knol. BINNENLAND. DE POLITIEKE TOESTAND. Op het doode punt? De parlementaire redactur van dé Maasbode schrijft o.mj. De crisis duurt op het oogenblik reeds 50 dagen en van een oplos sing vernemen we nog niets. Men is hard op weg, om het record, dat sedert de verwerping van de Vlootwet voor een ministercrissis op 73 dagen staat, te slaan. Na de mislukte poging an dr. de Visser tot vorming van een par lementair kabinet, kwam de nieuw/-, zeer onverwachte, tot vorming van een kabinet zonder meer. Op welke wijze Dr. de Visser dat kabinet wil formeeren, weet mén niet. Hij heeft zich gewend tot de Roomsch Katholieke ministers, m daarna ook tot de andere. Maar zal de oplossing daardoor geroken worden voor de kwestie die van al les de oorzaak is We betwijfelért het, daa. niet van de ministers, maar van de Kamer die oplossing moet komen. Er zijn tal van vragen te stel len, zonder dat daarop een ant woord te geven is, omdat men niet weet, in welke richting de leidér dér Christelijk-Historische partij zoekt. Aan cle Kroon heeft hij verslag uitgebracht van zijn tor eden ver richten arbeid, maar het Nederland sche volk weet nog van niets en dat zal ten slotte toch het gelag moeten betalen. 'Wat nu de pogingen van Dr. de Visser betreft, zouden we willén vra- Binnenland. De watersnood in Limburg en in het land van Maas en Waal. H. M. de Ko ningin bezoekt de overstroomde gebie den.. De Ministers Colijn en Bongaerts naar de geteisterde streken. A. W. Sijthofis Uitg. Mij. te Leiden, bestaat 75 jaar. De heer Braat heeft zijn wetsvoorstel inzake den zomertijd ingetrokken. Buitenland. Ook België is zeer zwaar getroffen door de overstroomingsramp. Berlijn door een orkaan geteisterd. Een aardbeving in Noord-Italië. Ernstige ontploffing in een Chinee- sche vuurwerkiabriek te Macao. De mummie van Toet-ank-Amen is naar het museum te Kairo vervoerd. gen, waarom hij zich gewend heeft tot de ministers persoonlijk en met tot den premier, den héér Colijn, dié immersze gekozen had wetende, dat hij up de kwestie vaja het gezant schap zou kunnen stranden. Hij was toch de eerst aangewezene om, zoo men met de zittende ministers wudé onderhandelen, daarbij leiding te ge ven, aangezien hij! als formate1 r de onderhandelingen voerde met dé par tijen over zijn program. Zoo op een extra-parlementair ka binet werd aangestuurd waarom zich Han ook niet gewend tot anderen dan de zittende ministers Alleen in dat geval had hij bij mislukking ge- wezen kunnen worden op een aan tal beproefde formaties. Ter voorkoming van 'misverstand voegen we hier echtér aanstonds aan toe, 'dat van mislukking (nog niets be kend is. Over den arbeid, die in decé wé-» ken is verricht, hangt /een cli elite sluier: voor zoover bekend, hééft Dr. de Visser alleen overlég gépléégd met zijn eigen fractie, b né\ éns mét de beide Christelijk-Historische mi, nieters, maar niet met de anóeré rechtsche fractieleiders. Dezer dagen schijnt voor het éérst een onderhoud te nebbén plaats gé- had tueschen Dr. de Visser en mi nister Colijn. Hoe het kabinet ook .eeten mag, dat mogelijk onder beider saménwéV king gevormd zal worden, steeds zal het komen te staan voor de niét op- Seloste kwestie van dén gézant bij en H. Stoel en voor dezé oplos sing zal een meerdérhéid, moëtén zijn in de Kamer. Van de heeren Snoeck Henké- mans en Krijger, die bekend staan als de beide felste tegnstandérs in de Christelijk Historische Tweede Kamerfractie, mag men aannemen, dat ze niet genegen zijn, het g< vallen besluit lot schrapping der gel den voor het gezantschap te her zien. Hun uitlatingen in ae pers ge tuigen hiervan op de meest ondub belzinnige wijze en maken eén té- rugkeer onmogelijk. Dit maakt het werk van Dr. de Visserv vooral nu hij zich niet tot nieuwe mannen gewend lieéft/ zéér moeilijk en wettigt de veronderstél- ling, dat hij bij zijn formatie van een kabinet als door hem gedacht op het doode punt is gekomen. Mocht onzë onderstelling juist zijn, dan kan in de eerste aagen tan het nieuwe jaar een volgendé poging ter oplossing van de crisis worden tegemoet gezien. Eengroot aantal pogingen zullen immers nog beproefd moeten worden vooraleer de uitérst noodzaak voor de R.-K. Staatspartij aanwezig is. Het eind der crisis zien wij nog niet in het verschiet. Uit het Sociale Leven. Uit de Textielindustrie. Hoewel er nog geen definitieve be slissing is gevallen, daar begin 1926 vermoedelijk voor de tweede maal iub- schan de werkgevers en werknamera geconfereerd zal worden, zal. daar 200 wel de moderne als de ooi 'ssioneele arbeidersorganisaties de voorstellen der fabrikanten van de hand wezen, de 48- urige werkweek met" ingang van 1 Jan. a.s. van kracht worden. In verschillende fabrieken is dit voor de arbeiders zoo heucheiyke £eit reeds verkondigd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1