CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG DONDERDAG 31 DECEMBER 1925 NUMMER 1700 LËIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalf 2.50 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Dit Nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. MORSEN, 1 JANUARI, ZAL ONS BLAD NIET VERSCHIJNEN. Bij de jaarwisseling. Schep moed! zeg aan uw sraarte En zorgen goeden nacht I Laat varen wat uw harte In onrust heeft gebracht! Gij wilt toch niet regeeren Als een, die alles weet: God blijft, als Heer der Heeren, Met 't hoogst gezag bekleed. Laat Hem besturen, waken, 't Is wijsheid wat Hij doet. Het jaar 1925 is zoo goed als ten ein de. 1926 gaat beginnen. Wij hebben weer een rustpunt be reikt in ons leven en onwillekeurig hebben we dan neiging om terug te blikken en als 't mogelijk was vooruit te zien en na te gaan wat i&e toekomst voor ons verborgen houdt. Wij blikken terug en dan zien we naast veel donkerheid, ook licht; naast veel zorgen ook tal van zegeningen. Van zegen mogen we spreken en dan denken we aan het feit, dat ons land voor algemeene rampen werd be waard, dat onze Vorstin, die in den loop van dit jaar tot eere-doctor werd bevorderd, van wier werkkracht veel wend gevergd den laatsten tijd, voor land en volk werd gespaard en dat we hier in tegenstelling met vele andere landen, een gerust en stil leven moch ten leiden. Wij denken aan de verkiezingen die met zooveel zorg tegemoet werden ge zien en die met zoo gelukkigen uitslag werden bekroond, aan het feit, dat op nieuw een Christelijk Kabinet, gevormd door eminente mannen en onder de voortreffelijke leiding van een man als Colijn kan optreden en aan de verblij dende uitspraak in de jongste Troon rede, dat het streven van het Kabinet gericht zou zijn op de handhaving v. d. Christelijke grondslagen van ons volks leven. Dat was een verblijdende eoi moed gevende uiting, temeer omdat er niet alleen in andere landen, maar ook in ons land een streven openbaar wordt om die grondslagen waarop alleen het waarachtig volksgeluk kan worden op gebouwd, om te keeren en te vernieti gen. Maar het licht dat vaai deze zegenin gen uitstraalde is verdonkerd door het droeve gebeuren op 11 November, toen tengevolge van het weinige politieke doorzicht van vooraanstaandé staats lieden, de parlementaire machine werd stopgezet en het Kabinet tot werkeloos beid werd gedoemd. De loopende zaken worden gaande gehouden, maar van een krachtig voortarbeiden is geen sprake en niet zonder zorg vraagt wie het wèl meent met de belangen van land en volk zich af, wat van deze crisis nog het einde moet zijn. Wanneer de vooraanstaande mannen met blindheid worden geslagen zoodat zij niet meer het belangrijke en het noodzakelijke van het bijkomstige we ten te onderscheiden, dan ziet het >r voorde toekomst dr;, r uit. Op maatschappelijk gebied is het niet anders. Ook daar wisselen licht en donker elkaar af. Ook daar zegen en zorgen. Over het algemeen, al is het niet ge makkelijk, daarover een juist oordeel te vellen, schijnt de economische toe stand zich een weinig te herstellen. Het maatschappelijke zenuwstelsel dat vooral in de na-oorlogsche dagen zoo zware schokken had te verduren, be gint een weinigje tot kalmte te komen en hier ën daar vallen verblijdende verschijnselen op te merken. Maar ddar naast is het een feit, dat met name de middenstand het nog steeds hard heeft te verantwoorden en dat de arbeiders klasse door werkloosheid nog voortdu rend in ernstige mate wordt geteisterd. De vakbeweging en dat is een gun stig verschijnsel, wist zich weer eeni- germate te herstellen en wat vooral tot blijdschap stemt, is het f-eit, dat onze Christelijke vakbeweging ondanks hare betrekkelijke kleinheid in staat bleek, op beslissende momenten zoo grooten invloed, uit te oefenen. BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox *20 In-'t bijzonder voor deze omgeving is van beteekenis het besluit van de Ame- rikaansche regeering om dit land voor den invoer van narcissen te sluiten. Daarmede is voor velen over dit jaar een donkere schaduw geworpen en is voor sommigen misschien de zegen in zorg verkeerd. Toch behoeft dit alles nog geen re den te zijn om moedeloos het hoofd te laten hangen. Immers bij het zien van de zorgen komen we er te eerder toe om te tel len de zegeningen die God ons wilde schenken en wanneer wij dat doen, zien we de zaken in een ander licht en roe pen we elkaar bij de jaarwisseling toe: Schep moed- Gij wilt toch niet regeeren, als een die alles weet? Laat Hem besturen, waken.! Richten we den blik naar bet bui tenland, dan is er naast veel ver ontrustends toch ook wel het een en ander, dat meer hoopvol stemt. We zijn in dit jaar weer een aardig eind gevorderd in de richting van de ver zoening tusschen de volken, die in den grooten oorlog als vijanden tegenover elkaar hebben gestaan. Optimisten zien zelfs leeds het ideaal van de Vereenig- de Staten van Europa naderen. Het groot© feit in dit verband is het Veiligheidspact, gesloten op de in de eerste helft van October gehouden con ferentie van Locarno. Wat van weinig der vel© d© laatste jaren gehouden conferenties gezegd kon worden, geldt van deze: zij is zon der voorbehoud een succes geworden De vier mannen, aan wier arbeid dit resultaat vooral te danken is, de Duit- schers Luther en Stresemann, deEn- gel sell man Chamberlain en de Fransch man Brinand, hebben ongetwijfeld op den dank van Europa recht voor dit schoone vredeswerk, in het belang van ons werelddeel verricht. Niet alsof we nu h©t tijdperk va» den eeuwigen vrede zouden zijn inge treden, maar toch kan het te Locarno gesloten verdrag er toe medewerken, dat we een periode van meerdere vei ligheid en rust tegemoet gaan. De „geest van Locarno", die reeds spreekwoordelijk geworden is, moge vaardig blijven over de volkeren. Hoeveel er bereikt kon worden, wan neer men „van goeden wil" is, is kort na de conferentie van Locarno geble ken, toen tengevolge van een Grieksch- Bulgaarsch grensgeschil de vrede op den Balkan dreigde verstoord te wor den, en wie zou zeggen of en in hoe verre een dergelijk conflict gelocali- seerd had kunnen blijven. Het mocht den te Parijs bijeengeroe pen Volkenbondsraad gelukken, dit ge schil bij te leggen, zoodat een oorlog vermeden werd. Wanneer wij de afzonderlijke landen beschouwen, merken we op dat het af- geloopen jaar in de eerste plaats voor* Duitschland van groot belang is geweest. Niet slechts in verband met de af sluiting van het Veiligheidspact, waarvan het gevolg zal zijn dat dit land binnenkort tot den Volkenbond toetreedt, doch ook omdat het 28 Fe bruari zijn president Ebert door den dood verloor. Ebert is een man van groote betee kenis voor zijn land geweest, die het op meesterlijke wijze door de stormen van den revolutietijd heeft heengeleid. De algemeene verwachting was dat de katholiek Marx hem zbu opvolgen, maar bij de herstemming op 26 April werd niet de republikeinsche candi- daat gekozen, doch de candidaat der Nationalisten, maarschalk Von Hinden burg. De ontstemming was groot, vooral ook buiten Duitschland; de nieuwe Duitsche president heeft evenwel ge toond hoven de partijen te staan en in alle kringen het vertrouwen weten te verwerven. Voor Frankrijk was het afgeloo- pen jaar een moeilijk jaar. Abd el Krim in Marokko ging tot het offensief over; in Syrië stonden de Drusen op; Ame rika maand© het zijn oorlogsschulden te betalen ende franc bleef maar zakken. Frankrijk heeft heel wat ministers van financiën versleten dit jaar, die geen van allen de afbrokkeling va den franc konden keeren; of de tegenwoor dige functionaris Doumer gelukkiger zal zijn dan zijn voorgangers? Het nieu we jaar zal het leeren. Gelukkiger dan Frankrijk is België, dat zijn franc wist te stabiliseeren, zij het dan ook, dat het zich daarvoor moest getroosten, dat bet o^der de cu- rateele werd gesteld der Amerikaan- sche bankiers. De positie van Mussolini in Italië, die een jaar geleden wankel werd ge acht, is thans hechter dan ooit. Na een verijdelden aanslag op zijn leven werd hij 5 Nov. op geestdriftige wijze ge huldigd; de drie jaren van zijn bewind zijn dan ook inderdaad voor zijn volk ten zegen geweest. In Spanje kwam aan het directo rium, althans in naam, een einde; het schijnt evenwel dat de macht bij Primo de Rivera blijft berusten en dat er wei nig verandering is geekomen in de re geering, ook al is deze een tikje „demo cratischer" geworden. Rusland bleef ook in het afgeloo- pen jaar een communistische republiek en als zoodanig een bestendig gevaar voor West-Europa. Dat het communis me een wereldmacht van beteekenis is, waarmee niet te spotten valt, is wel ge bleken uit de gebeurtenissen in China en op den Balkan. In de kuststreken van China werd een hetze ontketend tegen de vreemde indringers, vertegenwoordigers van het kapitalistische Westen, terwijl in Bul garije een greep naar de macht werd gedaan door de communisten, waartoe de bomaanslag te Sofia het sein was. Het is de vraag, waarop deze bewe ging, die internationaal georganiseerd is, nog zal uitloopen, vooral in aan merking genomen de ontevredenheid die een gevolg is van den slechten maatschappelijken toestand en waar van door de communisten een gretig gebruik wordt gemaakt. Men denke b.v. aan Engeland, dat nu al meer dan vijf jaren meer dan een millioen werkloozen telt, aan Duitschland, dat eveneens een ernsti ge economische crisis doormaakt, aan Holland, en al die andere landen met hooge valuta, maar ookhoog werk- loozencijfer. Want is er op politiek gebied ver betering te bespeuren, op het terrein van het maatschappelijk leven is dit over het algemeen nog niet het geval. De geheele wereld is verarmd en daar bij komen dan nog de hooge belastin gen, mede in verband met het feit, dat in de landen met hooge of iooals Oostenrijk gestabiliseerde valu ta het overheids- en semi-overheidsper- soneel in zulk een bevoorrechte positie verkeert vergeleken met de arbeiders in fee particuliere bedrijven, die onder de werkloosheid lijden. En behalve die hooge belastingen zijn er de hooge dollarleeüingen, waardoor een groot deel van Europa zich econo misch afhankelijk heeft gemaakt van Amerika, den grooten O.-W.er. En zoo zitten we nog midden in den maatschappelijken druk bij de jaarwis seling en niet zonder zorg blikken we de toekomst tegen en vragen we ons af wat het nieuwe jaar zal brengen. Wat zal het zijn in het leven der volken? Gaan we een tijdperk van onrust en ontredering tegemoet of zullen de ide alen van een vrede gegrond op het recht meer in vervulling gaan? Wat zal 1926 brengen voor ons land er. volk? Zal de crisis eindigen met een over winning van. hen die de Christelijke grondslagen wenschen om te keeren of zullen de leiders van de Christelijke partijen in het besef van hunne groote verantwoordelijkheid de handen in elkaar slaan om krachtig aan de hand having en versterking van die grond slagen te arbeiden? Wat zal het nieuwe jaar zijn voor ons economisch en maatschappelijk leven; voor onze zaken, onze gezinnen, onze personen? En alweer luidt het antwoord: wij weten het niet. Het is ons niet bekend wat de toekomst voor ons verborgen houdt. Alleen dit weten we: het zal in de toekoms* zijn als in het verleden: licht en schaduw, zegen en zorgen. Er zal zijn de menschelijke zonde en ontrouw, maar ook de goddelijke trouw Gods raad zal bestaan ook in 1926. En daarom kunnen we, hoewel we staan voor een onbekende toekomst toch met opgewektheid het nieuwe jaar tegengaan. Want wat er ook gebeurt: God blijft als Heer der Heeren Met 't hoogst gezag bekleed. En daarom ook in den nieuwen tijd kring: Laat Hem besturen, waken, 'Is wijsheid wat Hij doet Zóó zal Hij alles maken, Dat g'u verwonderen moetl STADSNIEUWS. Leiden in 1925. Wij kunnen niet alle belangrijke voorvallen uit het Leidsche levon in 1925 memoreeren, maar we willen toch enkele van de voornaamste gebeurte nissen in herinnering brengen. Onze gemeenteraaad onderging dit jaar in tegenstelling met 1924 slechts weinig verandering. Alleen de heer v. d Heuvel (S.D.A.P.), die naar Amster dam vertrok werd vervangen door zijn partijgenoot den heer J H. Schüller. Meerdere belangrijke besluiten wer den in 1925 door den Gemeenteraad genomen. O.a. werd besloten tot het verbieden van den verkoop van melk en melk producten op Zondag. Ook werd een Verordening aangenomen waarbij bet aan kinderen beneden 14 jaar verboden is, op den openbaren weg te rooken. Het vermenigvuldigingscijfer van de gemeentel, inkomstenbelasting werd verhoogd, en gebracht van 1 op 0.9, ter wijl mede een niet onbelangrijke verla ging van het havengeld en van de prij zen van gas en elctriciteit tot stand kwam. Vermelding verdient, dat het contract met de Leidsche Duinwater maatschappij met 10 jaar werd ver lengd. Aan het verkeersvraagstuk werd me de aandacht geschonken. Besloten werd n.l. tot de verbreeding van den Rijnsburgerweg tusschen den Spoor wegovergang en de Poelbrug, tot de verplaatsing en vernieuwing van de Jan Vossenbrug en de demping vjan de Volmolengracht en tot de verbreeding van den Morschweg. In dit verband mag ook worden ver meld de belangrijke gift van den heer De Koster voor den aanleg van een wapdelbosch, welke gift met groote dankbaarheid werd aanvaard en het besluit van den Raad tot het stichten van een wandelpark op het terrein van het Mil. Hospitaal. Voorts kan nog worden gememoreerd het besluit tot het beschikbaarstellen van de Plantsoenschool aan de Vereen, voor Chr. onderwijs, het organiseeren van cursussen voor de opleiding van werkloozen, het besluit tot het houden ven een woning- en gezinstelling om een overzicht te krijgen van den stand v het woningvraagstuk en het besluit tot opheffing van het vischbedrijf. De klacht, dat er in onzen Gemeente raad veel gepraat wordt moge niet ge heel ongegrond zijn, uit bovenstaande, ver van volledige opsomming kan blij ken, dat er toch ook gewerkt wordt. Vermelding verdient voorts nog de feestviering ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan der Leidsche Univer siteit welke herdenking bijzondere be teekenis kreeg door de plechtige pro motie van H. M. de Koningin tot eere doctor in de rechtswetenschappen. De verbinding met de Residentie en omliggende gemeenten werd dit jaar weer verbeterd door het tot stand ko men van de electrische tram Leiden WassenaarDen Haag, waardoor te vens de bewoners van de Haarlemmer straat en omliggende straten de ge- wensebte tramverbinding kregen. Verder kan nog worden herinnerd aan de opening van de allergische kli niek van Prof. Storm van Leeuwen, het houden van een L.A.W.E.T. en een win kelweek voor bepaalde buurten en ein delijk de viering van zijn 60s ten verjaar dtyg van den burg ©ia mester, WJUM&I ADVERTENTIE-PRIJS Gewone adverientiën per regel 22»/i cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine adrertentiën bij roornitbetaling ran ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Stormen en overstroomingen in bin nen en bnitenland. De heer Krelage over het narcissen- verbod in Amerika. Een Joodsche hulde aan de Koningin. De gemeenteraad van Voorschoten sluit tot verlaging van den gasprijs. Bnitenland. Frankrijk weigert directe onderhan delingen met Ab-del-Krim te voeren. weer opnieuw bleek de groote plaats die onze Leidsche burgemeester in het hart van de ingezetenen inneemt. Moge de band tusschen Leiden en zijn burgervader in 1926 blijven be staan, en moge onder Gods zegen en de krachtige leiding van den Burgemees ter, de Wethouders en den Gemeente raad het nieuwe jaar voor Leiden zijn een jaar van heil en zegen. Dr. Knuttel over de Leidsche gemeen- tebegrooting. Eigenlijk is deze titel niet geheel juist want niet zoozeer over de Leidsche ge meentebegrooting, noch over de gemeen, tepolitiek in liet algemeen, dan wel over den klassenstrijd en zijn vooruitzicht u heeft gisteravond Dr. knuttel gesproken Het auditorium was niet zeer groot. Slechts een dertigtal personen had er den tocht naar de kleine Stadszaiü voor over gehad, om zich den commu- nistischen weg bescheiden lijk te hoor n uitleggen. Een bewijs van slapheid, dat den voorzitter zoowel als den spreker een klacht ontlokte. De heer Knuttel begon met de moei lijke positie te teekenen van een com munist in den Leidschen raad, waar hy stelling moet nemen tegen alle an dere leden. Daarnevens moet hjj ©enerzijds geon valsch vertrouwen opwekken in de S. D. A. P., die door haar deelnemen aan de burgerlijke regeeringen geheel van den weg van den klassenstrijd is af ge dwaald, terwijl anderzijds de eerlijkheid eischt, dat, wanneer zij werkelijk oeaia een .arbeidersbelangetje bhartigt de communist daaraan zijn steun verleent. Bedroevend vond sir. de belangstel ling der arbeiders. Gedurende de 21 urige rede van v. Eek was er één op de tribune. Slechts ao pet. is in eeu vakorganisatie, en politiek zijn er hoogi stens 1000 vast georganiseerd. Alleen wanneer het gaat om een aalmoes van hoogstens drie gulden, komen er van de 000 werkloozen ongeveer 150 kijken terwijl van steun der overige arbeiders in 't geheel niets is te bemerken. Scherp hekelde spr. de houding der S. D. A. P., die allerlei groote werken wilde doen uitvoeren, die, al had de wethouder wel wat tammer cijfers kan nen noemen, mogelijk drie millioen zou den hebben gekost. Als baten wist zij daartegenover met anders te stellen dan 30.000 guldein op brengst van een vernooging der op centen. Dat is geen pokttek. Te zeggen: haal wat ea te haleu u* schijnt neel eenvoudig, maar zoolang de regeering de kapitaal vlucht toelaat, beteekeent het alleen, .dat de arbeiders voor de lasten opdraaien. Radicaler is, dat men tegen de ge bpele begrooting stemt. Zijn de ar bei ders zoover, dat ze de huidige college's kunnen laten tuimelen, dan kunnen ze ook het productieproces beheerschen. Daar zal aanvankelijk zeer veel aan (mankeeren en er zal heel hard gewerkt moeten worden, maai- de groote licht zijde zal zijn, dat men van hei doodloo- pende spoor der kapitalistische pro ductiewijze af is. Nog steeds wordt het aantal blijvende werkloozen grooter. Het wordt door de immoreele wqze van steun verlening g ■- stort in blijvend pauperisme en sleept zjjn leven in ellendigheid voorti. Daar tegen staat het kapitalisme machteloos. Dat gebruikt alleen werkkrachten als er winst te maken is. De gemeente moet daarom ingrijp-n met een practische, desnoods industri eel© werkverschaffing om zoodoende to voorzien in de behoeften van de nietö bezittenden. Na over enkele punten in de ge meentepolitiek zeer lekend* „waarhe den" te hebben gezegd, hek 1de hij nog nog eens scherp de houding der 3. D. A. P. in den Leidschen Raad. Zelfs v. Eok gaat alle burgerlijke .ter men overnemen. Hjj spreekt b.v. van een „overheid'Wat Is dat? vraagt spr. Iets, dat zoo maar uit den hemel is neergedaald, of een ooilego, dat er neergezet is door de kap. machthebb ra om 5iun belangen te beschermen. Het kapitalisme moei; vasUoopeo, aldus spr.,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1