Dil nummer beslaat nil TWEE Bladen. CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Belangrijkste nieuws iH dit Nummer. 6e JAARGANG WOENSDAG 30 DECEMBER 1925 NUMMER 1708 •MEM COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 EERSTE BLAD. 7 De Openbare School Christelijk Wij hebben gisteren de) opmerking gemaakt, dat de heer Zeelenberg in de door hem gehouden rede ter verdedi ging van de Openbare school blijk had gegeven, noch d.e beginselen van het Christendom, noch de Openbare, noch tie Christelijke school te kennen. Was dat wel het geval, dan zou hij niet van de naastenliefde en de broe derschap als het eerste en het grootste gebod en van de verdraagzaamheid als de allereerste en allergrootste Christe lijke deugd hebben gesproken. Gods Woord, en dat is hier toch de eerste en voornaamste bron van „een goed gedocumenteerde rede", zegt het anders. De Bijbel leert ons dat het eer ste en het groote gebod is G o d lief te hebben boven alles en dat de voor naamste Christelijke deugd is Gode te gehoorzamen, voor Zijn gezag te bui gen en Zijne ordinantiën te eerbiedigen De eerste eisch van het Christendom is, dat God de Heere erkend wordt als de Schepper van hemel en aarde, die alle dingen onderhoudt en regeert, en Wien alle schepselen te gehoorzamen hebben. Het Christendom leert te ge- looven in Jezus Christus, den eenig- geboren Zoon van God. die in de we reld is gekomen om Gods raad te vol brengen, diè geleden heeft en gestor ven is, die is opgestaan uit de dooden en opgevaren ten hemel En niet verdraagzaamheid en het dwepen met zekere godsdienstige gevoe lens is de grootste Christelijke deugd, maar het eerbiedig buigen voor Gods Woord en wet en'voor Jezus Christus, Wien gegeven is alle macht in hemel en op aarde. Daaraan valt nu eenmaal niet te tor nen. Naastenliefde en broederschap zijn begeerlijke zaken, maar voorop moet gaan de liefde tot God en de er kenning van Zijn Souverein gezag. En een school waar dit niet geleerd wordt en niet geleerd kan worden, kan ook niet onder de Christelijke scholen worden gerangschikt. En als dan toch betoogd wordt dat de openbare school de Christelijke school bij uitnemendheid is, dan geeft men daarmede blijk niet alleen met de beginselen van het Christendom on bekend te zijn, maar ook de school, waarvoor men het pleit voert, niet te kennen. Wij beginnen, om alle misverstand %f te snijden, met op te merken, dat aan de O. S. tal van hoogstaande per sonen arbeiden, die zich in hun per soonlijk leven als Christenen openba ren en die in menig opzicht eerbied afdwingen. En wij stejle-n mede op den voorgrond, dat er in de O. S. inderdaad wel Christelijke deugden aangekweekt worden. Daar is bij vele onderwijzers een st'-even om het gezag hoog te hou den. den eerbied voor hoogere dingen te bevorderen enz.-Er is van tal van openbare onderwijzers en scholen onge twijfeld zeer veel goeds te zeggen, "even als het waar is, dat aan openbare scho len werkzaam zijn: atheïsten, commu nisten, principieel* socialisten, Joden, enzmannen die misschien over mooie karaktereigenschappen beschikken, en die toch fel gekant zijn tegen den Chris tus der Schriften. Maar wij hebben het hier niet over personen, maar over de zaak, niet over wat hier en daar van de O. S ge maakt wordt, maar wat zij in wezen is. En dan geeft ieder die op de hoogte is toe, dat we hier niet te doen heb ben met een Christelijke instelling. Gods Woord is op de O. S. een ge sloten hoek. Van den Christus der Schriften, den Zoon van God, die ;n de wereld kwam om zondaren te ver lossen, mag daar niet worden gespro ken; het zaad des Evangelies mag daar niet worden gezaaid; zonde en genade zijn begrippen, die daar niet ter sprake kunnen komen; men kan trach ten het gezag hoog te houden, maar van de Bron van alle gezag moet daar worden gezwegen. Wat dat in de practijk be teekent, heeft onlangs Prof. Casimir duidelijk aangetoond, toen hij er op wees dal van een twaalftal jongelieden, .1 hem aan den tand gevoeld, nicn 1 ook maar iets afwist van den Chris- BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 tus, van den Bijbel, van de voornaam ste heilsfeiten. En nu zijn er wel ook onder de voor standers van de O. S. die dit betreu ren en die, mede met het oog op de afbraak, van de O. S., die daarvan het gevolg is, een anderen weg willen in slaan. Zoo waarschuwde niet lang ge leden een vrijzinnig blad, dat als het zoo doorgaat de O. S. zal worden een secteschool en niet zal zijn de school van het Nederlandsche volk. Maar dadelijk vatte „De Bode" vuur en werd er op gewezen dat een steeds toenemend aantal ouders republi- keinsch gezind is en van godsdienstig getint onderyijs niet gediend is. En deze ouders, zoo werd er aan toege voegd, laten zich niet wegdrukken van de openbare school. Wij prijzen het in den heer Zeelen berg, dat hij het pleit voert voor het Christelijk karakter van de school, maar als hij dan studie maakt van het Christendom en van het karakter van de O. S., dan zal hij vanzelf tot de con clusie komen, dat wie Christelijk on derwijs begeert, moet terecht komen bij de Christelijke School. Nu geeft de heer Zeelenberg van de Christelijke school en van hen, die daarin werkzaam zijn, een allerzonder lingste voorstelling. Het doel van de „sekten" die deze scholen stichten, is naar hij beweert de kleine kinderen in te prepten, dat alleen zij de dra'gers van het ware Christendom zijn. Daarmee geeft hij blijk deze scho len niet te kennen en hij, die zich be klaagt dat op gewetenlooze en schan delijke wijze laster verspreid -vrordt over de O. S., heeft niet anders ge daan ten opzichte van de Christelijke school. Wij denken er niet aan dezen onbewezen laster te weerleggen. Het gaat hij de voorstanders van het Christelijk onderwijs niet om eigen voortreffelijkheidin het licht te stel len, maar het bedoelen is om in ge hoorzaamheid aan Gods Woord over eenkomstig de hij den doop afgelegde belofte, de kinderen te onderwijzen en op te voeden in de vreeze des Heeren. En wie zulk een opvoeding wenscht, die kan en mag zijne kinderen niet zenden naar de Openbare school, maar die moet zich keeren naar de Christe lijke school. STADSNIEUWS. De heer H. de Wilde over den poli- tieken toestand. Voor de A. R. Kiesvereeniguig,, Ne derland en Oranje' heeft gisteravond de heer H. de Wilde, lid van Prov. Staten gesproken over den hedendaag- schen toestand op het terrein van onze staatkunde. De voorzitter van „N. en O.", da heer R. Zuidema, opende de bijeenkomst met het lezen van den 25sten Psalm, het laten zingen van het tweede vers er van en gebed, waarna hij da vergade ring en inzonderheid den spreker ver welkomde, den laatsten dankend voor z^n bereidwilligheid om in weerwil van zijn hoogen leeftijd nog over de practi- sche politiek in een vergadering te zullen willen spreken. De heen' De Wilde, hierna het woord verkrijgend, constateerde, dat het op treden van de Soc. Democraten, in het licht van de oude Kerstredevoeringen van Troelstra en van al hun idealen, 'n groote teleurstelling is geworden. In ons land zoowel als in de andere Euro- peesche Staten, waar zij aan hei bewind zijn geweest of nog zijn. Geen wonder, dat de Soc. voorman nen in hun Kerstreidevoeringen vaag en mat worden, en dat ook de Zeeuw, Al- barda en Vlieden daaraan ditmaal niet ontkwamen. De eerste sprak nog slechts schimpend van een Europeeschen opper huichelaar Colijn; Albarda vond het Christendom een niet gemakkelijk te verdringen maar toch overbodige macht omdat het socialisme wel licht én waar heid zal brengen, terwijl Vliegen in het geheel niet tevreden was, maar wel on gerust, over het feit n.l„ dat in weerwil van het verkregen groote st mmenaan- tal op i Juli j.l„ S. D. A. P. en N. V. V. toch niet in ledental z®n toegenomen. Van de oude leuzen blééf ook niets meer over, behoudens die voor ontwa pening, welke alleen is te verwezenlij ken wanneer de grondgedachte van den Volkenbond ontwikkeld, en tot haar recht gekomen zal z®n. Wat Socialisten thans nog in andere landen brengen is ail. e. behalve outval uing. In tegen- n.-lling met Ko.V.l n vaar men al- i i spreekt over '1tarrirme, strui- H ffi'-ü 'at? O: - J d-'ten -blijft in a.ilers te i v r, dv 1i onte- t;-.„cn.vü u t eidrn, vooral op de Roomsche richten z® hun tactiek afkeerig te maken van hun Chr. geloof. Met zorg vragen wij pns af, wat er van ons land zou moeten komen als ook tier, zooals b.v. in som mige streken van België, 85 pet. van :de R. K. arbeiders naar het Socialisme Overliepen, om na eenigem tijd hun góds 'dienstige plichten geheel te verwaar- roozen. De A. R. partij heeft op 1 Juli stem men verloren. Waarom? Heeft zij ooit tegengewerkt bij de invoemg van Ar beidswet, uitbreiding stemrecht of 8- urendag, en heeft ztj niet zelf in de hoofdplaatsen van het land heit initiatief genomen voor een wettelijke regeling van de positie van arbeiders en ambta naren? En was in 1905 b.v., toen Ter Laan optrad in den Haagschen Raad, het groote werk op dit gebied .'niet reeds gedaan door de drie rechtsche fracties? Zoo zjjn de feiten. En toch, als gevolg van ide ontevreden heidstactiek, die de heer Vliegen nog voorstelde, hebben wij stemmen verlo ren. ■Maar daardoor niet alleen. Spr. acht het verkeerd, dat men in alle districten denzelfden candidaat no. 1 heeft gesteld. Niet op den persoon, maar op het beginsel had de aandacht dioeten vallen. In de eerste plaats moe ten wij het hebben«van alle A. R.en, dat wil volgens Groen zeggen, allen die den Bijbel eeren als Gods Woord. Slechts waar het beginsel voorop ging had van de zakelijk» kwaliteiten van den heer Colijn zooveel mogen worden gewaagd. Dan is er volgens spr. ook teveel aan dacht besteed aan Ds. Kersten en zijn actie. Men had hem niet speciaal tot mikpunt moeten nemen, zooals in som mige deelen van Zuid-Holland is ge beurd. Het is feitelijk alleen Be ver zekeringskwestie nog die ons van hem scheidt, gevolg van onvoldoende kennis bij de tegenstanders omtrent hetgeen mannen als Dr. Koyper hierover heb ben gezegd. (Stukken in „De Heraut" over de „Gemeene .Gratie"). Het is ge noeg wanneer wij 6ns jegens hem be perken tot het afweren van laster. Stonden w® reeds in een vorige peri ode weer in het hoekje waar de slagen •vielen, nu tobben we weer met de cri sis. Gelukkig hebben de A. R.en. aan dit politieke spel niet meegedaan. Van Dr. Nolens was het verkóerd al z®n kaarten te laten zien waar h®' be grijpen kon wat de linkerzijde nu zou doen. Toen, in 1871 het gezantschap werd afgestemd, nam de toenmalige 'Roomsche Minister van Buit. Zaken ook geen ontslag en Dr. Schaepman, hoe wel er persoonlijk voor, is nooit met het gezantschap gekomen, omdat h® wist, dat dit een bron van verdriet zou wor den. Toen het in 1915 op voorstel van den Lib. Minister Loudon werd inge steld, stemden ook de C. H.schen, ook de liberalen en de heer Marchant er vóór. Dat men tegen het Gezantschap ia 'kan spr. begrepen. Persoonl®k is h® er ook tegen, evenals alle A. Ren uit "de school van Groen e.n Kuyper. Maar aan een poging om een flink Olir. Kar binet naar huis te sturen en de coalitie kapot te maken hadden leden der rech- terz®de nooit mogen medewerken. Wat het zwaarste was, had het zwaarste moe ten wegen. Het zou den heer Snoeck Henkemans als staatsman hebbein ge- eerd als h® t®dig den toeleg van Mr. Marchant had gesignaleerd en de C. H. desnoods onder protest gestemd tegen de motie-Kersten, temeer waar het ook 2 C. H. ministers betrof, eln de Visser in het Kabinet-Ruys ook aan den post had medegewerkt. Hoeveel werk had dit uitstekende ka binet, dat een r®k program had, nu reeds kunnen doen, wanneer de crisis niet was gekomen. Als Lohman er b® was geweest, zou zoo iets niet z®n ge beurd. Zeker, als het moet, zullen we als in de dagen van Groen alleen durven staan. Maar we hadden er made willen rekenen, dat, wanneer niet alle mem- schen, die Chr. denken en gevoelen, zich vereenigen, z® persoonlijk tegen over den gróoten v®and van net onge loof komen te staan. Er is heusch niet veel toe noodig, om de verdrukking, waaraan vroeger Groen met de vrienden van het Chr. onder- w®s blootstond, weer in het leven te troepen. En dat hebben de R. K. ge toond heel goed té verstaan. Samen werking met Rome is niets abnormaals. Guizot heeft het in Frankrijk, Stahl in Duitschland ook geprobeerd, en Groen heeft hen steeds ten voorbeeld genomen. Wij bl®ven strijden voor een vrije Kerk, een vr®e school, een vr® gezin, en als het mogelpk is een vr®en arbeid en in elk geval handhaving van de Chr. grondslagen der Maatschapp®. Als wn daaraan trouw blijven, zulien we mogelijk als part® niet groot woe 1 maar juist in den weg vin volhar 1 kan een kleine part® groeten invloe uiio: :r n; n. Spr. besluit met den li a. A. R.en zullen trouw eb a:..» 1 vaandel^ door Groen en Kuypeir ontrold, (lang aanhoudend applaus). Van de gelegenheid, die nu werd. ge gevein om vragen te stellen, werd zeer ruim gebruik gemaakt, wat den spreker aanleiding gaf over verschillende punten meer licht te verspreiden. Uit den r®- ken schat van z®n ervaringen noemde h® tal van voorbeelden, die z®n repliek nog meer interessant maakten. In antwoord op den heer v. d. Steen «eide spr. van meenirig te z®n, dat de Kerk zich inderdaad meer moet bemoei en met die sociale kwestie, z® het met groote voorzichtigheid. In antwoord op den heem.v. Leeuwen dat b. d. laatste Kabinetsformatie het Gezantschap inderdaad theoretisch een zwak punt is geweest. Maar mocht de beer Col®n niet verwachten, dat de R. K. er geen ministerkwestie van zou den maken, en dat ook de Chr. l^ist. zi<3i solidair zouden verklaren muien het er op aan kwam? En dit laatste is toch het geval gewonden, want het be trof meer Ban een eenvoudig getuigenis uat men tegen het gezantschap was. Te half elf moest de bespreking wor den afgebroken. De heer Nielsen bracht oAder dave renden b®val den voorzitter dank voor de krachtige A. R. Gemeentepolitiek, die h® dit jaar weer in den.Gemeente raad heeft gevoerd. Na door den Voorzitter te zijn be dankt', sloot de heter De Wille de ver gadering met dankgebed. W® kunnen hieraan nog toevoegen, dat het in de bedoeling van het bestuur ligt binnenkort opnieuw een vergade ring te houden, die het karakter van een „praatavond" zal hebben. De heer De Wilde hoopt dan opnieuw aanwezig te z®n, niet om een rede ta houden, maar om met de leden aan de bespreking deel te nemen en eveintueele Vragen te beantwoorden. W.?ek der gebeden. Van Zondag 3 tot Zaterdag 9 Jan. zullen in de Oosterkerk weer de ge wone bijeenkomsten, georganiseerd door de Evangelische Alliantie worden gehouden. Aan het programma van deze jaar- lijksche week van gemeenschappelijk gebed is het volgende ontleend: Tachtig jaren achtereen heeit de Ev. Alliantie reeds de week der gebeden voorbereid. En een groot deel der Christenheid uit alle deelen der we reld geeft met bi® cl schap aan hare uit noodiging gehoor. 9teeds duidelijker worden w® ge waar, dat, niettegenstaande alles, het Koninkrijk Gods komt. In het jaar, dat achter ligt, z®n weer allerlei mo gelijkheden geschapen, die in 't nieuwe jaar in vervulling moeten treden. Voor wie goed opmerkt, is het duidel®k, dat in bet rijk des geestes even goed als in dat der natuur ontbindende krachten werken, die dreigen met on dergang en dood, maar evenzeer dat aan deze krachten niet het laatste woord is, daar, dwars door den dood, do Heer het leven bewaart en nieuw leven schept 'Wij willen er God voor danken, dat dit zoo is, dat H® er is en dait H® is, die Hij is W® willen opmerken, dat er een geruisrh is als van komenden regen over hetgeen voor enkele jaren woestijn dreigde te worden. Maar we zien tegelijk, dat er groote aival is en groote verwildering, En dat ziende belijder, wij schuld. Want ais de fakkel des geloofs helderder ge brand had, en als er meer warmte van ons Christendom was uigegaan, dan zou het beter zijn op aarde. En w® bidden God. dat H® met Z®n Geest doorwerke in ons en in allen, die Hem liefhebben. En dat de duisternis moge wegvluchten en de heerlijkheid des Koninkrijks gezien worde. God is getrouw, die het belooid heeft en het ook zal doen. De volgende onderwerpen zulten be handeld worden: Maandag: Dankzeg ging en verootmoediging; Dinsdag: De algemeene Kerk; Woensdag; Volken en Overheden; Donderdag: Zending; Vrij- dag:Huisgezin, Opvoeding, Onderwijs; Zaterdag: Inwendige zending en zen ding onder Israël Spaarfonds voor bodemcuttuur. Naar w® vaai curatoren in het faillis sement van de atiohting Spaarfonds v. Bodemoultuur vernemen is door hem een eerst euitdeelingsl®st in dit faillissement gedeponeerd. Blpkens deze was op 1 December 1925 f 507.628,53 voor uitdeeling be- -chikbaar, waaruit de preferente schuld- eischers geheel zulten kunnen worden i- taali aan de concurrerende schuld- 'i-enera een eerst, uitkc- ring van 30 Po» zal kunnen -n cedaan. ADVERTENTIE-PRIJS Gswone «dyertentiën p®r regel 22l/t cent Ingezonden Me de deeling en, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke reduotie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten Hoogste 30 woorden, worden dage- lijks geplaatst ad 40 cent Binnenland. De Chr. ZeeUedenbond besluit tot aansluiting bij het dhr. Nat. Vakver bond. Ernstig auto ongeluk nab® Tholen: 6 passagiers verdronken. Een otilcleel telegram uit Amerika meldt thans, dat Amerika voor den in voer van narcissen gesloten blijit. Buitenland. De Fransche ministerraad heeit de linancieele ontwerpen van minister Doumer goedgekeurd. Er is sprake van vermindering der bezettingstroepen in Duitschland. De Rijn en andeae rivieren in Duitsch land blijven wassen. Burgerlijke stand. Geboren: Marga. Anta. Maria, doch- Ier van T. A. Brandenburg en J. M. Strothmeiei. Wilhelmus, zoon van J. Warninkhof en A. T. van Hulst. Jacobs Tr®ntje, dochter van C. H. Hoogstraten en J. v. Deventer. Marie Thereae, doch ter ran D. W. Lefebar an W. H. Nth- man. Cornelia, dochter van J. L. Web ster em A. M. PW. Nfcdaas Hans, zoon van N. v. Du®n en M. M. Rebemtiseh. Cornelis, zoom van G. J. de Jong en J. C. Colpa. Lema Maria, dochter van J. J. W. v. Want em PAJ. Rietbergen. Johanna Maria, dochter ran W. Ar- noldiis em J. v. d- Bojaard.. Hendrica Jacoba, doohter van D. J. Ravemsbar- gen en H. J. Hor.driW-n. Jam, aoop van P. Freeke en W. J. A. Voarbn. Anta. Catha. Hands, dochter van A. Braxhoven en M. v. d. Steen. Nioolaas zoon van R. Pet em 0. W- Sitttenhoret. Johanna, dochter ram B. J, Hechuaiua en J. de G»aaf. ifartijntjo, dochter van P. Eveleens en IL Noppan. Adrianus,. Koom van J. 1. de "Water em'M. J. Nieik- wenhujjsetn. Dina en Maria Johajma, d. van H. Hermar 'eln 'J. M. v. Leeuwen. Clazina Wilha.. dochter jan J. Q. vk id. Berg en M. G. Kerkvliet. GornéEa, doohter van Breaker em E. Beiuw®fc Mina, dochter ran N. ram Loef em M. S. Jansen. Theods. WQhs. Mats, zoom van H. M. Swaak en M. W. der Kinderen. Jacomina Johanna, dochter van J. v. d. Linden an J. J. do Tom be., Willemtna Helena, dochter ram 0, J. Klepke en M. V®lbrief. Jacob Jo- Iftamies, zoon. ram J. J. Hiüe an 1L Yisser. Ants. Johs. Petrus, zoon van J. L. vam Heteren en W. Mantink. Abraham, zoon ram A. Faas an J. v. Bvert. Gehuwd: L. Roggeveen, i.m. an G. A. H. Bakker, jd. P. Goldberg, j.m. en A. Teeke, jd. A. v. Kampen, j.m„ P, M. Brosmams, jrL P. Braggaar, ,i.m. en J. Dreef, i.a. I. Arnoldua, i.m. em H. Pardon, jd. F. Slingerling, j.m. en M. Pohtowaki, j.d. Overleden: C. H. de Wit. zo. omnd. C. v. AmsterdamAxishoek, wede. 781 jaar. J. F. Schouten, wedr. 63 jaar. W. C. GaljaardJacobs, vr. 72 jaar. J. Snelde Gunst, wede. 81 jaar. J. P. Wagemans, zn. 3 dagen. L. v. Eijfc, man 71 jaar. H. Starre, man 61 jaar. W. R. v.' Kampen, man 61 jaar. A. F. v. d. MeerMazurel; wede. 68 jaar. J. E. WobbeNieuwauhovem, wede. 80 jaar. J, Faeeiv. d. Hevden, vrouw 54 jaar. A. M. SohiJdAlt, wede. 71 jaar. J. v. Tongeren, dr. 3 mnd. W. v. d. Hendem, zoon 40 jaar.-C. H. Kouw, wedr. 81 jaar. A. L. M. L. v. d. Kamp, dr. 63 jaar. J. C. Varkevisser, m. 12 weken. C. Regeer, wede Baveteai, 84 jaar. C. M. v. Kins, dr. 9 mnd. P. Ghau- dnon, man 70 jaar. G. J. N. Yervoorn, zn. 4 mnd. J. HarteveiA an. 39 jaar. Maandagmiddag wilde een 5-jarig meisje, dat met baar moeder, mej. de B., naar de stad was geweeat, even op eigen boutje een kijkje in bet straat gebeuren gaan nemen, juist op het drukke verkeerspunt b® de groote Ha- venbrug. Het meisje geraakte ten deele onder een passeerenden vrachtwagen en ver wondde zich. Gelukkig bleek z® ar met een paar kleine ontvellingen te zijn al- gekomen. - Een Haagsche jongedame van II jaar, M. H., bad gisteravond deelgeno men aan een tuitje en Eioh daarb® blijkbaar zóó geamuseerd, dat tg laat om den laatsten trein gedacht werd. Z® werd nu 's nachts n de stad, door een ageDt ram politie onbeheerd" aangetroffen, die welwillend zorgde voor een onderdak. De juffrouw heeft hedenmorgen .baar reis voortgex*.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1