CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN v Be JAARGANG DONDERDAG 17 DECEMBER 1925 NUMMER 1699 LEIDSGHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2,50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 BUREAU: Hooigracht 3S Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Koehandel. De voorzitter van de S.D.A.P. de heer W. H. Vliegen heeft Zond. te Breda een rede gehouden over de regeerinserisis en het gezantschap bij den Paus, waar bij hij liet uitkomen, dat de Soc. Demo craten van zulk een gezantschap niets moeten hebben. „Eenig practisch werk, zoo zeide hij, is er voor een gezant bij den Paus niet te verrichten. Wij hebben natuurlijk een gezant bij de Italiaansche regee ring. Dat is volkomen voldoende. De verdediging van den heer Feber in >De Zoom" die zegt, dat het gezantschap bij den Paus een „luisterpost" betee- kent, is onzin. Te luisteren valt er voor Rome niet.- Het is dan ook een speci aal katholiek belang, een soort katho lieke eer, bij den Paus een gezant te hebben. Andere beteekenis kan ze niet hebben. Een tamelijk krasse veroordeeling. Het gezantschap niet alleen overbodig maar zelfs o n z i n. En toch ging dezelfde spreker als lei der van de S.D.A.P. accooi'd met het program-March ant waarop onder No. 7 liet volgende artikel voorkwam: „Het gezanschap bij den Pauselijken stoel wordt gehandhaafd." Men ziet hieruit, dat de Soc. Demo craten er heel wat voor over hebben in een Kabinet zitting te nemen. Ze zijn zelfs tegen hunne overtuiging in bereid, een gezant naar het Vati- caan te zenden, en een „onzinnige" handeling te sanctionneeren. Het is wat de Duitschers noemen je reinste koehandel. Hoe geheel anders is dan de houding van de leiders der Anti-revolutionaire partij. Naar hun inzicht heeft' een gezant schap wel degelijk beteekenis en is het in de tegenwoordige omstandighe den niet in 's lands belang den gezant bij het Vaticaan terug te roepen En zij hebben dit standpunt gehand haafd ook toen zij wisten dat dit op stemmenverlies zou komen te staan en dat het misbruikt zou worden om de A.-R. partij verdacht te maken. Voor een „koehandel" als thans door de S.D.A.P. geoorloofd wordt geacht heeft zij zich niet geleend. Intusschen geeft de uitspraak van den heer Vliegen een goeden kijk op den ernst waarmede sommige partijen bij deze crisis optreden. STADSNIEUWS. Gemeenteraad. De Raad der gemeente zal a.s. Maant, dag, des namiddags te 2 uur vergaderen ter behandeling van de volgende punten 1. Benoeming van 5 leden der Com missie, bedoeld in art. 2, ie lid, sub 3e der verordening, houdende reglement voor de Commissiën van Advies, betref fende de arbeidt en dienst voor waarden van het personeel in dienst van de geL meente Leiden. Aftredend de heeren: R. Zuidema, J. Wilbrink, P. Heemikerk, Dr. B. D. Eerdmans en H. J. Baart. 2. Benoeming van 5 plaats ver vangenL de leden dier Commissie. Aftredend de heeren: B. J. Huurman, J .Splinter Gan, Th. M. W. Bergers, K. Sijtsma en F. Kooistra. 3. Praeadvies op het verzoek van Mei. L M.. Kievit, om eervol ontslag als onderwijzeres aan de school Langei. brug A. 4. Voorstel tot overplaatsing van Mej. J. B. van Heuven, onderwijzeres aan de school Duivenbodestraat A, naar de school Langebrug A. 5. Voorstel inzake het sluiten van kasgeldleeningen, gedurende het iste kwartaal 1926. 6. Verordening tot wijziging van de verordening van 2 Augustus 1920 (Gem. blad 110. 35}, betreffende het verleenen van een bijslag op de pensioenen aan GemeenteLambtenaren en hun weduwen en weezen, toegekend krachtens de ver ordening, regelende het verleenen van pensioen en wachtgeld aan gemerntet. ambtenaren en de verordening, regelen de het verleenen van pensioen aan we duwen en kinderen van GeraeenteLamb tenaren, zooals deze luiden na de wij ziging van 26 Maart 1914. 7. Voorstel om B. en W. te machtigen de verschillende lokalen der Stadse hoorzaal tegen verminderd tarief al staan aan de Leidsche Pluimvee.vereen. ten behoeve van haar in Januari a.s. te houden tentoonstelling. 8. Voorstel tot in gebruik geving van eenige localiteiten van het perceel Pie terskerkgracht no. 11, resp. aan de vereeniging „Armenzorg" en aan de vereeniging ,Schuoikinctervoeding. en Lkleeding" en tot vaststelling van den desbetreffe-nden begrootingsstaat. 9. Voorstel tot verhuring van verschil lende perceelen wei. en teelland. 10. voorstel inzake de opdracht van de levering van de Ingekomen stukken en van een gedrukt steno-analytisch ver slag van de Handelingen van den Ge meenteraad, aan de N. V. Bo-ekL, Cou rant- en Handelsdrukkerij, v.h. J. J. Groen en Zoon. 11. Voorstel om B. en W. te machtii» gen ten aanzien van een ó.tal premie- Douwplanneo over het tijdvak van 1 Jan. 1926 tot en met 30 Juni 1926 genoegen te neme 11 niet de ontvangst van een annuïteit, berekend naar een rente van 5 V-> pot, tevens praeLadvies op het door de Federatie van te Leiden en Omstrekep gevestigde Woningbouw vereenigingen ter zake ingediend adres. Mr. Marchant over de Crisis. Voor een flink bezette zaal sprak gisteravond in een openbare vergade- rin van den Vrijz.-dem. bond in het „Volkshuis" Mr. H. P. Marchant over de crisis. Spr. ging allereerst de voorgeschie denis van hei uitbreken der crisis na. Hij schetste, hoe in 1872 het gezant schap hij den Paus afgeschaft werd omdat de Paus zijn wereldlijke macht verloren had, hoe het in 1915 met het oog op de vredesbemoeiïngen van den toenmaligen Paus tijdelijk Weer werd ingesteld en hoe het in 1920 per manent werd in verhand met de groote beteekenis van het Vaticaan als cen trum van diplomatie. Sindsdien werd ieder jaar een poging gedaan het ge zantschap af te schaffen, hetgeen even wel niet gelukte, dank zij de hulp der vrijzinnig- en later ook der sociaal-de mocraten. De vrijzinnig-democraten waren alzoo de redders der coalitie. De coalitie-partijen hadden meerma len onderlinge oneenigheden; Dr. Kuy- per noemde dat de rixae amantium, kibbelarijen van minnenden, doch die altijd weer bijgelegd worden. Met het optreden van den heer Co- lijn. in de ^regeering veranderde het standpunt der vrijz.-democraten en weigerden dezen nog langer dienst te doen om de geschillen der coalitie op U lossen. Spr.'s bezwaren tegen Colijn's politiek golden voornamelijk zijn be- lastingpolitiek, de door hem opgelegde 35 millioen indirecte belastingen druk ken het zwaarst op de kleine luyden. In den nacht van Kersten had Mr. Marchant de troeven in handen om het ministerie-Colijn ten val te bren gen en de coalitie te breken; hij was wel een ezel geweest indien hij die troe ven niet had gebruikt. Spr. schetste vervolgens hoe hij zijn program publiceerde, dat niet was be doeld als een vrijz.-dem., doch als een regeerings-program voor de drie par tijen: sociaal-democraten, vrijzinnig democraten en katholieken. Toen spr. door de Koningin belast werd met de formatie van een parle mentair kabinet, stelde hij zich in ver binding met de heeren Albarda en No- lens, de eerste was onmiddellijk be reid met den heer Marchant samen te werken; de heer Nolens moest het oor deel van de katholieke Tweede Kamer fractie afwachten, die met algemeene stemmen besloot het verzoek van den heer Marchant af te wijzen. Na spr. werd Dr. de Visser met de opdracht belast, eerst om een parler mentair kabinet, later om „een" kabi net, 't doet er niet toe wat voor een, sa men te stellen Dr. de Visser beeft zich thans met het demissionaire kabinet in verbinding gesteld; hij schijnt te probeeren of hij met een injectie-spuit je de doodzieke heeren niet weer wat leven in kan spuiten. Spr. acht het niet in 's lands belang, dat we straks weer zulk een opgespoten ministerie Colijn zuilen krijgen. De hoofdtaak is voor spr., dat do coa litie kapot is; Spr. is als de oude Ro mein Cato, die al zijn redevoeringen be sloot met: Voorts ben ik van oordeel, dat Carthago moet verwoest worden. .Na de rede van Mr. Marchant volgde debat van de anti-rev. heeren: J L i m- b 11 l g en W. Brak. De aerst vreesde, dat er bij een kabi net, waarin de sJociaal-democralc u zlt- line haruion. van de christelijke grond slagen onzer maatschappij niets te recht zou komen. En van de democra tie, waar de heer Marchant zooveel waarde aan hecht, ook niet veel, omdat de sociaal-democraten immens zijn een revolutionaire partij. De andere debater verweet den heer Marchant, dat hij wel kans had gezien iets in elkaar te trappen maar niet, hoewel hij er de gelegenheid toe kreeg, er iets anders en beters voor in de plaats kon stellen. Dit is geen mannen werk. Ook had de heer Marchant het spook van het fascisme in de verte zien opdoe men. Het is niet waarschijnlijk, dat dit ooit in een land als het onze ingang zou vinden, doch mocht dit het geval zijn, dan zal een der grootste factoren in den ontwikkelingsgang daarheen zijn de nacht van Kersten, waarin de lieer Marchant het optreden van een regeer krachtig kabinet heeft onmoge lijk gemaakt en alzoo het parlementa risme een onherstelbaaren slag toege bracht. De heer Marchant beantwoordde de heide debaters en legde er vooral den nadruk op, dat hij eigenlijk het zelfde wilde als de anti-revolutionairen in hun eersten tijd: Mr. Keuchenius en „Dr. Kuyper in zijn goeden tijd." Doch de anti-revolutionaire partij is thans doordat zij deel van de regeering uit maakt geheel verworden, 't Zou in 't belang dezer partij zijn, als ze weer in isolement kracht zou zoeken 't Geen misschien wel waar is, maar behalve het partijbelang is ook het landsbelang een factor De Paedogische Bibliotheek. Zaterdag a.s., des avonds te 8 uur, zal in het Nutsgebouw voor de vereen. „De Paedagogische Bibliotheek" optre den de heer S; de Vries, van Amsterdam met het onderwerp: ,.De- beteekenis van Dr. Montessori voor het kind, de school en den onderwijzer." De heer De Vries, die lid is van het hoofdbestuur van het N. O. G., en de Paedagogische Bibliotheek van de ver eeniging beheert, heeft eerst verschei dene jaren het gewoon lager ouderwijs gediend, en is thans sedert eenige jaren hoofd van een Montessori. school voor L. O. Hij kent beide vormen van het onderwijs dus uit ervaring. Het ligt voor de hand, dat de mededeelingen, die hij uit zijn practijk doen zal, daardoor in waarde winnen. Bovendien zal in de zaal wat werk en materiaal van de leerlingen worden geëxposeerd. We meenen dan ook goed te doen, om ieder, die in opvoedkundig'1 vraagstuk ken belang stelt ook ouders op te wekken, deze lezing bij te wonen. Ducanola-avond. Door de firma C. F. van der Does werd gisteravond in den Foyer van de Stadsgehoorzaal een Ducanolaconcert aangeboden. Hoofdzaak was 't solo spel van den Ducanoknvleugei, die bleek uitmunten de kwaliteiten tie bezitten. t Gespeeld werden eerst eenige compoL sities van Liszt en Chopin, waarvan vooral de Valse van Chopin prachtige klanknuances gaf. Mej. Nelly Westerkamp bewees ver volgens, dat de DucanoIaL. vleugel ook uitstekend geschikt is een 2de rol te spelen, daar haar vioolspel, begeleid door den vleugel, een dankbaar ap*. plaus aan de aanwezigen ontlokte. De rhythmische dans van mej. Lotu charie kon ons in 't geheel niet bet. koren. Het was jammer, dat hierdoor in het overigens zoo goed samengesteL de programma een minder harmonisch element gebracht werd. Na de pauze weer vleugelsolo, en vL ooi van Mej. Westerkamp, alles samen een goed geslaagde avond. Schaken. Leidsch Schaakgenootschap, Sedert de vorige opgave werden in den winterwedstnjd nog de volgende partijen gespeeld Groep A. Ir. H. N. Francois vert, fiest van W. Demmendal, W. H. v. d. Nat Jr. wint van "F. Niewold. Groep C. D. de Jong verliest de afgebroken partij van D. Noteboom. De partij Noteboom.de Jong is afgebroken. De afgebroken partij M. M. Segaarr W. H. Bosscha werd door laatstgenoem de gewonnen. Groep D. W. de Bruin verliest van Ir. J. J. G. v. Hoek. Groep E. Kapt. G. Kuyper wint van P. C. Segaar. M. B. Hofman wint van Th. A. M. Couwenberg. De partij CoiL wenberg.Hofman werd remise. De par tij IIcfman_C. J. v. Goor is afgebroken. Onze winkelstand. Zooals uit een advertentie uit ons m'.miïKi- van gisteren blijkt, beeft een u a azij 1 dv Concur rent.". 2iin intrede gedaan. De zaak is gevestigd in het pand Haarlemmerstraat 46, waar vroeger het confectiemagazijn De Vlijt zetelde, en is dus zeer gunstig gelegen. Aan de inrichting is veel zorg be steed. De winkel beschikt over genoeg ruimte en een flinke etalage, waarin de groote verscheidenheid van schoen werk goed naar voren komt. Voorts is achter den winkel een aardige pas kamer gelegen, die voor de koopers veel gerief zal blijken te hebben. Voég daarbij het vaste voornemen van den leider om den naam van zijn maga zijn eer aan te doen, wat den prijs dier artikelen betreft, en ge zult het toestemmen, dat deze zaak 'aan de hoogste voorwaarden voldoet. De Eerste Hulpdienst heeft gis termiddag geneeskundige hulp moeten verleenen om een dame, F. E. B.—H„ uit U trecht, die "bij haar aankomst met den trein van half twee aan het sta tion alhier was gestruikeld en daarbij haar rechterknie zoodanig verzwikte, dat zij niet zelfstandig verder kon gaan. Per auto is zij daarop naar het adres gebracht, waar zij zijn moest. BINNENLAND. DE KABINETSCRISIS. Dr. de Visser's pogingen. De T ij d (r.-k.) meldt, dat de vier R.-Ki ministers, die van dr. De Visser een uitnoodiging ontvangen hebben om zitting te nemen in een door hem te vormen Kabinet heden bijeenkomen om den politieken toestand te bespre ken. Daar het de vorming van een extra parlementair Kabinet geldt, spreekt het vanzelf, zegt het blad, dat de R.-K. Tweede Kamerfractie buiten de onder handelingen staat, al mag men aanne men, dat alle katholieke voormannen, die in de onderhandelingen worden be trokken, aan het bekende standpunt der fractie zullen vasthouden. Naar in parlementaire kringen ver luidt, verklaart het blad nog, zullen in het door dr. De Visser te vormen extra parlementair Kabinet dan ook geen katholieke politici ziting nemen, ten zij zekerheid is verkregen, dat de re geering den gezantschapspost bij den H. Stoel handhaaft. De parlementaire redacteur van de T e 1 e g r. meldt nog het volgende: Dat Dr. De Visser er in zou slagen thans nog een oplossing te vinden, die èn de C.-H. èn R.-K. zou bevredigen, wordt zoo goed als uitgesloten geacht; anders ware zijn eerste opdracht, die gericht was op het herstel der recht- sche samenwerking, zoodat het demis sionaire kabinet dan had kunnen blij ven zitting houden, niet mislukt. In politieke kringen acht men ook een minderheidskabinet, uit R. K. en A. R. bestaande, vrijwel uitgesloten, om niet te spreken van een minder heidskabinet, samengesteld uit A. R. en C. H., dat nog veel zwakker zou staan. Het Centrum bevat de volgende beschouwing uit parlementairen kring: De nieuwe opdracht aan#dr. De Vis ser, om een zij het ook niet-parle- mentair kabinet te vormen, kwam onverwachts en -wekte bij velen ver wondering. Vooral ter linkerzijde verwachtte men thans een opdracht aan mrg. No- lens. Volkomen ten onrechte. Na het duidelijke antwoord van de katholieke Kamerfractie aan mr. Marchant was er geen enkele reden, om thans nog een opdracht tot kabinets formatie aan den katholieke leider te géven. Dat na de mislukking van dr. De Visser's poging om een par lementair kabinet te vormen, de Ko ningin aan ieman de opdracht zou ge ven, een extra-parlementair kabinet te formeeren, werd verwacht. Daarin school dus de verrassing niet; wèl h'er in dat zij gegeven werd aan dr. De Vis ser. Zal hij in deze taak slagen? Hij schijnt naar verschillende kan ten zijn voelhorens uit te steken Toch wordt door velen aan zijn mogelijk succes getwijfeld. En wel hierom: Hij kan niet slagen, of hij moet een voor katholieken en chr-historischen aannemelijke oplossing van de gezant schapskwestie weten te vinden. Kon hij dut, dan had hij .echter een parlemen tair kabinet kunnen vormen, cT juister nog: van was de crisis opgelost en kon- Gewone advertentiën per regel 227» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieL Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling ▼an ten hoogate 30 woorden, worden dege lijke geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Humo. Binneilland. De opbrengst der Rijksmiddelen over November. Een nieuw voor-ontwerp „We el de-be lasting. De pogingen van Dr. De Visser tot ka binetsformatie. Ómtrent den invoer van narcissen in Amerika nog geen beslnlt genomen. Buitenland. Doumer is benoemd tot Fransch mi nister van financiën. Er is een complot tegen Stresemann ontdekt. Twee personen zijn gearres teerd. De beslissing van den Volkenbonds raad inzake Mossoel. De pogingen' in Duitschland vanDr. Koch tot kabinetsformatie kannen als mislnkt worden beschouwd. den de betrokken ministers op hun ver zoek om ontslag terugkomen. Maar blijkbaar is hij daarin ui t ge staagd. Naar verluidt, was het hoofd bestuur der Chr.-Hist. Unia wel ge neigd tot een oplossing mee te werken, maar stuitte deze ten slotte ai op den beslisten onwil der chr.-hist. Kamer fractie. Nu staat het echter toch zo-lat als er een extra-parlementair kabinet op treedt, dit ook terstond voor 'e ge- zantscbups-kwestie komt te sta-» 1 Stel, dat liet met een oplossing komt. waar oe katholieken zich bij kunnen neer leggen, dan kan dezelfde meerderheid, die op 11 November bet amendement- Kersten aannam, aanstonds weer een spaak in 't wiel steken Of wel, het nieuwe kabinet gaat met de meerder heid van 11 November mee, maar dan zal ook geen enkel katholiek erin zit ting nemen, terwijl het dan in geen enkel opzicht op steun dei; grootste Kamerfractie kan rekenen. Daarom zijn we thans in deze zonder linge situatie aangeland: slaagt dr De Visser alsnog in het vinden van een aannemelijke oplossing voor het ge- z an tsciiaps vraagstuk, dan is het 011- noodig, en dus ook absoluut verkeerd, een extra-parlementair kabinet te vw men, omdat dan het kabinet Coiijn rus tig kan aanblijven en slaagt hij daar in niet, dan is de positie aanstonds zóó zwak, dat hij niemand, die er ge schikt voor is, bereid zal vinden, om in dit wrakke kabinet zitting te nemen. Met eenige spanning wordt daarom tege: "•eet gezien wat er da eerste -la gen beuren zal. DE WEELDE-BELASTING. Een nieuw wetsontwerp. Naar het „Hbld" verneemt, i% aan den Nijverheidsraad ter beoorde cling toegezonden -een nieuw wetsontwerp Weeldewet, ter vervanging van het bei. staande wetsontwerp. Het ontwerp verschilt met het eerste vooral hierdoor, dat de belasting wordt geheven bij invoer of bij den produ*. cent, dat het aantal belastbare artikelen is teruggebracht, tot 20 groepen, en dat het stelsel van zegelbelasting is ven. laten; het wordt thans een accijns resp. invoerrecht. De wijziging is gevolg van de klachten der belanghèbbenden. dat heffing in den kleinhandel veel te wel formalitei ten met zich zou brengen, tenvnl boL vendien id-e controle zeer moeilijk zod worden. De „weeldeverteringsta-lasting-' houdt rekening met de vraag, of de belaste artikelen door onbelaste kunnen wor. den vervangen. De vervaardiger wordt belast. Bij invoer komt de we kleven teringsbelasting boven op het b staan de invoerrecht. De bedoeling is. dat producenten en importeurs de blasting innen, maar die op de koopers afwen, telen. Bij de betaling van het a leverde is de verkrijger tevens verplicht de be lasting te voldoen aan den verkooper. Bij wanbetaling is ook deze vordering preferent Vrijstellingen. Vrij zÜ11 exportartikelen, monsters, gebruikte goederen (mits ge n handels inventaris) die door erfenis worden ver kregen, uitzetten en bruiloitsgeschouh ken, bestemd voor personen uit den vreemde, die met Noa hinders nuwen, mits het betrokken land in d«.- opzicht

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1