Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
3© JAARGANG
WOENSDAG 16 DECEMBER 1925
NUMMER 1698
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
EERSTE BLAD.
V Lingceeksche agitatie.
Ds. Lingbeek, de man van de H. G.
S., die zichzelf tot taak schijnt te heb
ben gesteld het levenswerk van man
nen als Dr Kuyper en Mr. de Savornin
Lobman af te breken en die optreedt
met de pretentie in zeer bijzonderen
zin Gods stem te laten hooren, heeft
deze week te Leiden een pleidooi ge
houden voor de Christianiseering van
de staatsschool.
Nu is dat zijn recht.
Wanneer Ds. Lingbeek van meening
is, dat op deze wijze meer gedaan kan
worden tot heil van ons volk en tot
doorwerking van de Christelijke begin
selen, dan door het stichten van bij
zondere scholen waar het onderlijs
een beslist christelijk karakter draagt,
dan staat het hem vrij daarvoor propa
ganda te maken en zullen allen die in
het volksonderwijs'belang stellen goed
doen naar hem te luisteren en zijne ar
gumenten zorgvuldig te toetsen.
En wanneer hij daarbij meent voort
durend te moeten toornen tegen de „af
gescheidenen" en de „doleerenden", die
hij naar het schijnt met de Roomschen
zoo ongeveer buiten de wet wil stellen
hij acht ze althans in strijd met de
Grondwet niet benoembaar aan open
bare kweekscholen dan kan ons dat
bltrekkelijk koud laten.
Het is te betreuren, da nog wel
iemand die zoo gaarne op het natio
nale den nadruk legt, zoo Voortdurend
bezig is de kerkelijke hartstochten te
prikkelen, de verschillende volksgroe
pen tegen elkaar op te zotten en zoo,
door te verdeelen, de revolutionaire
groepen een kans te geven om te heer-
schen, maar overigens kan dit optreden
voor kennisgeving worden aangeno
men.
Dit schelden en stoken en verdacht-
maken is voor Ds. Lingbeek als publiek
persoon nu eenmaal levensvoorwaarde.
Deed hij het niet, dan zou niemand
meer naar hem luisteren en zou hij on
middellijk in vergetelheid wegzinken.
Het is voor hem een kwestie van te
zijn of niet te zijn.
Anders wordt het echter, wanneer
Ds. Lingbeek voortgaat mannen als
wijlen Dr. Kuyper op de meest erger
lijke wijze te bekladden.
Dan mag een woord van protest niet
achterwege blijven.
Onlangs wed Dr. Kuyper geteekend
als een verkapte Roomsche wiens le
vensdoel zou geweest zijn op geraffi
neerde wijze ons volk te verróomschen.
En nu weer werd een tegenstelling
gemaakt tusschen Groen van Prinste-
rer en Dr. Kuyper op de volgende wijze:
„Groen was als" Plato, die alles afleid
de uit de goddelijke gedachten, de man
met het aangezicht naar den hemel ge
richt; Dr. Kuyper was als Aristoteles,
oe man der nuchtere werkelijkheid,
die het aangezicht gericht had naar de
aarde".
Om te beginnen kan de vraag gesteld
worden of de tegenstelling die hier tus
schen Plato en Aristoteles gemaakt
wordt, wel juist is.
Wij laten de beantwoording van déze
vraag gaarne aan meer bevoegden over,
maar er is, naar het ons voorkomt, alle
reden om hier een vraagteeken te zet
ten. Men doet Aristoteles zeker onrecht,
door maar zonder meer te beweren, dat
hij in tegenstelling met Plato, het aan
gezicht gericht had naar de aarde.
Maar meer dan ergerlijk wordt het,
als een ontwikkeld man als Ds. Ling
beek deze verkeerde voorstelling dan
gebruikt om eén tegenstelling te ma
ken tusschen Groen en Kuyper en het
voor te stellen alsof Dr. Kuyper de man
was der nuchtere werkelijkheid, die het
aangezicht gericht had naar de aarde.
Zeker, hij heeft met de werkelijkheid
rekening gehouden.
Hij heeft zich niet als Dr. Lingbeek,
tevreden gesteld met in de ruimte te
praten en het goedgeloovig publiek
met allerlei dwaze theoriën te verma
ken.
Maar daaruit volgt niet, dat hij zich
alleeni nteresseerde voor aardsche din
gen en dat daarin het einddoel lag van
zijn optreden.
Het is gelukkig niet noodig derge
lijke aantijgingen te weerspreken. Wij
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
i Postbox 20
kunnen volstaan met ze te signaleeren.
Heel het leven van Dr. Kuyper, die
door Groen zelf als zijn opvolger werd
aangewezen, is daar om het tegendeel
te bewijzen.
Hij was voor alles theoloog, de
machtige prediker, de innige medita
tor wiens optreden beheerscht werd
door de vraag hoe de eere Gods kon
worden bevorderd.
Met recht mocht hij zeggen: Voor
mij, één zucht beheerscht mijn leven:
Gods heil'ge ordinantiën in school en
kerk en volk en staat, ten spijt van
's werelds remonstrantiën weer vast te
stellen 't volk ten baat.
En op dat gebied is Gode zij dank,
door Dar Kuyper meer Ibereikt dan
door- mannen als Ds. Lingbeek, die
nog nooit iets lieeft gebouwd, maar
die tot nu toe niets anders wist te doen
dan verwarring te stichten, kan wor
den afgebroken.
Het is wel diep treurig, dat de lei
ders van de H. G. St. op deze wijze
meenen te moeten optreden.
Treurig vooral daarom, dat zij veel
meer dan zij misschien beseffen, de
zondige hartstochten prikkelen, de in
vloed van de Christelijke partijen hel
pen verzwakken en den vijanden van
God en den Christus reden geven om
te juichen.
STADSNIEUWS.
De aanstaande wonintelïing.
Deelden wij verleden week een en an
der mede over de bedoeling van de aan
staande woningtelling in het algemeen,
thans kunnen we iets meer zeggen van
de taak der tellers.
Zooals we reeds een vorige maal op
merkten, bepaalt de teller zich tot het
opnemen van den werkelijken toestand
zooals hij dien bij zijn bezoek aantreft.
Hij beoordeelt dus niet het al of niet
voldoende van de bewoning, spreekt
zich ook niet uit over de verhouding,
waarin de door hein gevonden toestand
staat tot minim, eischen waaraan de
woningen bij bet vaststellen van de wo
ningbehoefte moeten voldoen, doch Vol
staat met het invullen van de vragen
lijst die hem door Bouw- en Woning
toezicht is meegegeven.
Volgens zijn instructie vraagt de
teller slechts dan toegang tot het per
ceel wanneer dit voor het volledig in
vullen der telbriefjes bepaald noodza-
.kelijk is. Zooals echter, mede uit wat
wij over de bedoeling van de woning
telling mededeelden, heeft kunnen blij
ken is er geen reden om te verwachten
dat deze uiterste maatregel dikwijls
zal moeten worden toegepast, daar nie-
man tegen het verstrekken van de zeer
eenvoudige inlichtingen bezwaar zal
kunnen maken.
De door den teller ingewonnen inlich
tingen worden door hem gprubriceerd
op twee briefjes, een perceelsbriefje en
een gezinsbriefje. Deze onderscheiding
is noodig, omdat de begrippen „per
ceel" en „woning" uiteen loopen, daar
een perceel meerdere woningen kan
bevatten of ook wel in het geheel geen
woning is.
Zoo staat het ook met de begrippen
„gezin" en „woningbehoefte" die elkaar
ook niet altijd dekken. Meermalen zul
len een gezin en een of meer alleen
staande personén samen één woning
behoefte vormen uit eigener beweging,
zonder dat daartegen bezwaar kan
worden gemaakt, terwijl het daarne
vens ook dikwijls zal voorkomen, dat
een of m^er alleenstaande personen
wèl zelfstandig een woningbehoefte
vormen.
Om hiervan een duidelijk overzicht
te krijgen waaruit Bouw- en Woning
toezicht betrouwbare statistieken kan
opmaken zijn alle verhoudingen op de
perceels- en gezinsbriefjes nauwkeurig
omschreven.
Op het perceelbriefje komt te staan
welk gedeelte van het perceel door het
betreffende gezin wordt bewoond, of en
welk gedeelte bewoond, onbewoond of
verhuurd is, de huurprijs, de nering of
het (voeren) bedrijf, dat er eventueel
in wordt uitgeoefend, en het aantal ge
zinsbriefjes dat op het bewuste per
ceelbriefje correspondeert.
Voor het geval, dat de teller een wo
ning „ontmoet" die hem door het be
volkingsbureau niet is opgegeven,
heeft' hij de beschikking over een re-
serve-perceels- en een idem gezins
briefje, dat door de bijzondere kleur die
het draagt bij de telling onmiddellijk
uit de andere kan worden onderkend.
Bij elk perceelsbriefje behooren een
of meer gezinsbriefjes waarop in het
kort de burgerlijke staat der bewo
ners is aangeteekend. Achtereenvol
gens wordt ingevuld of het betreft: een
echtpaar, een gehuwde man, gehuwde
vrouw, weduwnaar, weduwe, geschei
den man, gescheiden vrouw, al dan
niet met ongehuwde kinderen. Betreft
het een gescheiden echtpaar dan
moet, indien deze binnen de gemeente
is gelegen, in 't kort de verblijfplaats
van de(n) andere (n) echtgenoot(e) wor
den opgegeven.
Dè teller neemt alle perceelen op.
De oningevulde briefjes worden hem
des morgens in een afgeteekende map
verstrekt en de ingevulde levert hij in
den namiddag in op dezelfde wijze, in
een anderen map.
Tenslotte vraagt de teller of, behal
ve de gezinnen of personen waarvoor
hij een briefje heeft bijgewerkt, nog an
dere personen of gezinnen bij hem
(haar inwonen. Indien zulks het geval
is, dan vult hij ook daarvoor een ge
zinsbriefje in.
De telling zal beginnen des morgens
om 9 uur en eindigen op een nader aan
den teller bekend te maken uur, daar
de inlevering over den geheelen mid
dag moet worden verdeeld. Tusschen
12 uur en half twee des middags wordt
gepauzeerd.
Gedurende de telling stellen wij ons
voor, iederen avond aan te kondigen op
welk terein zich de tellers den volgen
den dag zullen bewegen.
Nog merken wij op, dat de tellers in
het bezit zijn van een door B. en W.
gewaarmerkte legitimatiebewijs.
Leidsche Bestimrdersbond.
Door den Leid'schen Bestuurdersbond
is tot B. en W. een adres gericht waar
in gezegd wordt:
dat in de aanstaande week twee
feestdagen voorkomen, die voor de
meeste gezinnen enkele bijzondere uit
gaven meebrengen;
dat er voor de gezinnen der werkloo-
zen evenwel geen sprake van zal zijn,
deze feestdagen met iets minder zorg
en ontbering- door te brengen dan ge
woonlijk, indien zij niet door een bij
zonderen maatregel daartoe in staat
worden gesteld;
dat naar het adressant voorkomt er
wel aanleiding voor het gemeentebe
stuur bestaat om door het treffen van
een bijzonderen maatregel de komende
Kerstdagen ook voor de gezinnen der
werkloozen wat te veraangenamen;
dat adressant Uw College beleefd
verwijst naar het besluit, genomen
door Burgemeester en Wethouders te
Amsterdam, welke dezer dagen hebben
besloten om voor alle ondersteunde
werkloozen in de week waarin de bei
de Kerstdagen vallen den steun met
25 pet. te verhoogen;
dat het naar zijn meening hoogst ge-
wenscht zou zijn dat Uw College een
zelfden maatregel nam als door het
Amsterdamsch gemeentebestuur is ge
troffen, waarvoor tal van gezinnen van
werkloozen erkentelijk zouden zijn.
Redenen waarom adressant Uw Col
lege beleefd verzoekt in de a.s. Kerst
week de ondersteuning van alle ge
steunde werkloozen met 25 pet. te wil
len verhoogen.
Geref. Oudervereeniging.
Gisterenavond had «en propaganda-
vergadering plaats van de Geref. Ou
der vereeniging alhier. Na gebruike
lijke opening door den voorzitter, Ds.
Bouwman zette deze in korte be
woordingen het doel dezer samen
komst uiteen, n.l. om meer belangstel
ling te wekken bij de ouders van
meisjes van 1215 jaar voor den
jeugdarbeid der vereeniging. D© vor-
mjing onzer jonge meisjes en hun
geestelijke ^toerusting tot de levens
taak is zoo hoogst gewichtig. En daar
voor is in de eerste plaats noodig de
steun en sympathie der moeders. Om
dit te bereiken is deze avond belegd
De spreekster voor dezen avond, me
vrouw Westerbrink—Wirtz werd dooi
den voorzitter hartelijk welkom ge-
heeten en verkreeg daarna het woord
om een lezing te houden over het on
derwerp: ,.De arbeid onder onze vrou
welijke rijpende jeugd."
Spreekster noemde dezen arbeid nu1
tig en noodzakelijk, Ditkvvii.'s is de'
leeftijd van het kind, dat niet meer
leerplichtig is, voor de ouders een van
de moeilijkste levensperioden in de op
voeding.
Vele en velerlei leuzen worden ge
propageerd, veel reclame wordt er ge
maakt voor allerlei geestesrichtingen.
Daarom hebben yvij als ouders de taak
om het kind te leiden tot Jezus; om
het toe te doen rusten met zooveel mo
gelijk levenservaring. Er zijn tegen
onze meisjesvereenigingen vele bezwa
ren ingebracht. Sommige ouders zeg
gen, dat ze thuis aan hun kinderen
wel datgene kunnen geven, wat ze
moeten hebben en weten in den le
vensstrijd. Thuis vindt men ze beter
bewaard. Al schuilt hier een element
van waarheid in, toch is deze mee
ning misplaatst. Mannen van naam
op paedagogisch gebied als Prof. Ba-
vinck en anderen hebben steeds het
vereenigingsleven op den voorgrond
geschoven om tot juiste karaktervor
ming te geraken. Immers op de ver
eeniging leert het kind met anderen
omgaan. Het leert zich uitspreken om
trent de meeningen over onderwerpen
uit de Bijbelsche, Vaderlandsche en
Kerkgeschiedenis. Het leeft omgang
met allerlei karakters en standen. En
bovenal leei't het de liefde kennen,
waarmede Jezus ons liefheeft.
Wie de jeugd heeft, heeft de toe
komst is een oud en bekend spreek
woord. Daarom moeten onze vereeni-
gingen onze jeugd trekken, nadat ze
de school hebben verlaten, opdat het
gestrooide zaad niét verloren ga, maar
opwasse en opgreeie tot eer van Go t
en tot sieraad der Kerk. Wij moeten
houwen en bewaren# Niet evangeli-
seeren, maar verdiepen de vergaarde
kennis. Ook tegenover den sterken
groei der socialistische jeugdorganisa
ties moeten wij stellen de kracht, die
in onzen Bijbel ^is te vinden, waarmede
wij Satan kunnen bestrijden. Wape
nen moeten wij onzen kinderen in
handen geven om den strijd te kunnen
aanbinden en volhouden in het leven
op alle terrein.
Geen opleidingsschool voor de po-
,ütek is onze vereeniging, maar een po-
ging om ook in ons opkomend ge
slacht te kweeken menschen wien het
aan te zien is, dat zij hunne verwach
tingen niet van deze wereld hebben,
maar die verwachten een nieuwen he
mel en een nieuwe aarde, op dewelke
gerechtigheid woont. Daarom is het
zoo goed als onze ouders belangstellen
in dien arbeid.
'Steun te bieden aan onze leidsters,
op wier schouders zoo veel rust
Als er soms dingen voorkomen, die
niet naar den zin zijn van ouders en
kind, bespreek dan deze zaak eens rus
tig met de leidster zegt spreekster, en
gij zult van de 100 gevallen in 90 tot
de conclusie komen, dat de schuld niet
alleen bij de leidster is. Groot is de
invloed die van haar uitgaat, daarom
13 medeleven in dien arbeid zoo noo
dig en nuttig. Als er tact is om te lei
den, komt, er vanzelf contact tusschen
de leden en haar en tevens tusschen
ouders en kinderen. Persoonlijkheid
is voor de leidster van het allergroot
ste belang. Als zij met liefde zich geeft
tot dit werk, zal zij zich zeiven terug
vinden in de kinderen; er zal komen
een waardeeren, een begrijpen.
Laten ook de leidsters hun werk
steeds biddend verrichten, dan zal God
wijsheid en' bekwaamheid geven tot.
deze taak.
Met een woord van opwekking voor
ouders en meisjes om dezen arbeid te
helpen steunen, besloot spr. haar rede
die onder groote aandacht werd aan
gehoord.
De voorzitter dankte de spreekster
hartelijk voor hetgeen zij dezen avond
ons heeff doen hooren. Wij hebben al
len naar u geluisterd, met gespannen
aandacht, zegt spr. omdat wij hoorden
dat hier een moeder aan het woord
was, die sprak tot moeders en daarin
ligt opbouwende kracht. Het krachtig
applaus, dat hierop volgde bewees dat
het gesprokene zeer gewaardeerd was.
Nadat in de pauze ververschingen
waren rondgediend, lieten de beide
reeds bestaande meisjesvereenigingen
„Thirza" en „Thalitha" zich hooren
door eenige schoone liederen. Ter af
wisseling deden verschillende meisjes
eenige voordrachten, die werkelijk
zeer mooi waren en een dankbaar ap
plaus uitlokten.
Tegen half elf floot de voorzitter de
goed bezochte vergadering mei een
woor-d vajq, dank aan allen die op ee-
Gewone advertentiën per regel 22'/t cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland.
•Volgens een telegram nit New-York
is Amerika voor den Invoer van Nar
cissen gesloten.
De bezoldigingsontwerpen door do
Tweede Kamer aangenomen.
Dr. De Visser polst de R.-K. Ministers
inzake zittingname in een te vormen
Kabinet.
Buitenland.
De Fransche minister van financiën
Loucheur is afgetreden.
Vandaag valt de beslissing inzake
Mosspel.
Tusschen de Duitsche partijen, die
de groote coalitie zullen vormen, is in
principe overeenstemming over het
program bereikt.
De Volkenbondsraad heeft definitief
besloten tot het houden van een eco
nomische wereldconferentie.
nigerlei wijze hadden medegewerkt iot
het welslagen van dezen avond en een
hartelijke aanbeveling aan de ouders
om tot lid der vereeniging toe te tre
den en hunne kinderen te zenden naar
d vergaderingen, die gehouden wor
den Dinsdagsavonds 78 uur in een
der localen der voormalige Christel.
School Hooigracht.
Zilveren Jubileum E. Th. Witte.
In een speciaal daarvoor belegde ver
gadering heeft gisteravond de afdee
ling Leiden en Omstreken van de Kon.
Ned. Mij. v. Tuinbouw en Plantkunde
een feit herdacht, dat voor beoefening
der tuinbouw- en plantkunde in deze
omgeving en eigenlijk voor de geheele
Nederlandsche plantkunde bijzondere
beteekenis heeft.
Immers zij vormen één geheel: de
heer Witte met de Leidsche afdeeling,
die zich in de geheele plantkundige
wereld ten onzent heeft bekend ge
maakt door haar groote \*terkzaamheid,
de heer Witte en de Maatschappij
waarin hij een der meest vooraanstaan
de personen is en als bestuurslid waar
van hij practisch en niet minder weten
schappelijk zeer, zeer veel tot de ont
wikkeling der plantkunde heeft bijge
dragen.
De afdeeling Leiden nu, heeft hem
gisteravond in een speciale samen
komst gehuldigd omdat hij haar 25
jaar als voorzitter leiding had gegeven.
De Kleine Stadsgehoorzaal zag er
feestelijk uit, dank zij de fraaie ver
siering met bloemen en planten,
smaakvol aangebracht door den heer
Ballego. De belangstelling van de le
den voor deze vergadering, die zonder
medeweten van den voorzitter was uit
geschreven, was zeer groot, wat de
goede stemming op zichzelf reeds be
vorderde en daarbij gaf de muzikale
medewerking van een strijkje het ge
heel nog een feestelijk karakter.
Te half acht werd de jubileerende
voorzitter met zijn echtgenoote door
de huldigingscommissie binnengeleid..
Hij werd hartelijk verwelkomd door
den tweeden voorzitter, Dr. J. W., C.
Goethart, directeur van 's Rijks Herba
rium, die vervolgens in welgekozen
v/oorden de groote verdiensten van den
jubilaris schetste en hem tenslotte, on
der instemming van de vergadering
een fraai cadeau aabood, bestaande
in een opvouwbare schrijfmachine.
De jubilaris dankte hartelijk voor de
mooie hulde die men hem had bereid
en voor de waardeering waarvan men
blijk gaf.
Na vervolgens de vergadering te heb
ben geopend gaf hij den Secretaris, den
heer J C. Ballego gelegenheid om de
notulen te lezen. Deze maakte er ech-.
ter gebruik van om de notulen te le
zen van de eerste door den jubilaris ge
presideerde vergadering (1900) welk*1
aardige attractie veel bijval oogstte.
Vervolgens was aan de orde de bal
lotage voor vier nieuwe leden, w.o.
twee dames, die tot toelating leidde.
Hierna brak nog een belangrijk
ment aan.
In deze vergadering zouden n.l. te
vens de diploma's worden uitgereikt
aan de leerlingen yan den bjndcurru*.
