Piano of Orgel
L. H. BRIJNEN - LEIIEK
\16 December n./
Ducanola-Avond
H. DE NIE, Telefoon 1549, Nieuwe Rijn 57.
EEN GOED ADRES
J. PONTIER, Boekhandel J. DU PON
Haarlemmerstr. 81. Tel. 655
SPAARBANK DER CENTRALE BOAZ-BANK
1
Adverteert in dit Blad
Mej. N. WESTERKAMP, viool
Mil. LOTCHARIE, Rythm. dans.
C. F.
NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN ZATERDAG 12 DECEMBER 1925
OP 't Schip van Staat.
Art. 109 der Grondwet.
Nadat we in vorige artikelen een en
ander hebben medegedeeld over de' voor
naamste rechten van de Staten-Gene-
raal, dienen we nu eens wat te zeggen
van de toepassin" daarvan bij de werk.
zasmheden der Kamers, welke vooral
bestaan in de behandeling der wets
voorstellen.
..Natuurlijk", zegt de man van de
volkssouvereiniteit, die in de Kamers,
en dan voornamelijk in de Tweede Kat
mer den mand des volles ziet, daar mat
ken de Kamerleden de wetten". Wij
hebben daarop even natuurlijk nogal
wat aan te n ricen, maar die zoo sprot
ken, komen p ruizen tegenstand al
gauw a ai met het sinds 1887
niet gewijzigde art. 109 der Grondwet
waar immers duidelijk staat:
„De Wetgevende Magt wordt gezat
menlijk door Koning en StatentGene-
raal uitgeoefend".
De rol, daarbij door hen aan den
Vorst toegedacht, is natuurljjk niet van
groeten omvang en zoo schijnen ze dan
wel gelijk te hebben, als ze, zooal
niet de wetgevende macht, dan toch
het vaststellen der wetten zoo goed als
geheel aan "de Staten_Geueraal meenen
te zien toegewezen.
Aan_ overgroote mate van duidelijk
'h'eid lijdt het genoemde grondwetsarti
kel nu ook juist niet. Er is dan ook
al heel 'wat over geschreven, waarbij
de geleerden, en dat waren mannen
als Prof. Buys en Jhr. de Savornin
Lohman, en nog vele anderen, ook van
onze dagen, het nog lang niet eens zijn.
Dat houdt wel gedeeltelnk verband met
hun staatkundige beginselen, maar vindt
ook wel voor een ander deel zijn grond
in hun rechtskundige opvattingen.
Lohman, die in zijn werk „Onze
Contsitutie" er over schrijft en in dit
opzicht wel onze geestverwant mag hee.
ten, zegt: „De koning en de koning aL
leen is in ons lafid wetgever", en hp
hekoept zich daarvoor op het formulier
van Afkondiging van art 72 der Grw.:
„Wij, enz. Koning der Nederlanden,
enz.: Alzoo wij in overweging genomen
Webben, dat enz. (De beweegredenen
|der Wet).' Zoo is het, dat Wij, den Raad
van Stqle gehoord, en met gemeen overL
leg der StatenfGeneraal, hebben goed
gevonden en verstaan" enz.
Terwijl de afkondiging eindigt met
het Koninklijk bevel:
„Lasten en bevelen, dat deze in het
Staatsblad zal worden geplaatst en dat
alle Ministerieel© Departementen, Auto.
riteiten, Colleges en Ambtenaren, wien
zulks aangaat, aan de nauwkeurige uit
voering (de hand te honden".
Dat klinkt zeker stellig genoeg voor
Lohman's stelling, dat de koning alleen
wetgever is. Maar we moeten erkennen,
dat de praktijk toch ook wel weer voet
geeft aan de gedachte van hen, die
meenen, dat de macht des Konings in
deze, zooal niet weinig to beteekenen
heeft, dan toch wel ondergeschikt aan
de macht der Staten.Generaal is.
Prof. Buys zegt, als hij over dit moei.
lijke artikel handelt in zijn werk „De
Grondwet": 't Is waar, dat in den
strengen zin van het woord de Koning
zelf de wet geeft, want alleen door Zijn
sanctie krijgt zij bindende kracht, maar
de inhoud van die wet kan niet alleen
door hem worden vastgesteld". En deze
beroemde geleerde maakt dan daarvoor
onderscheid tussehen wetsinhoud en
wetsbevel.
Maar men voelt wel, dat deze liberale
exegeet van onz» grondwet toch met
deze uitlegging, wel handig aan achter
uitzetting van de koninklijKe macht ten
deze tracht te ontkomen, maar tenslotte
toch .ook weer den familieband voelt
trekken met zijn revulutionaire veif
wanten.
Met dit artikel uit de Grondwet is
echter voor een andere opvatting weL
nig of heel geen plaats en in een com
stitutie naar anti-revolutionaire idee
zou dit artikel dan ook zeker niet zpn
voorgekomen.
Dr. Kuyper heeft zoo menigmaal daar
om ook den staf gebroken over deze
uitdrukkingen in dit artikel en meen.
malen duidelijk uitgesproken, dat de
woorden van bovengenoemd aikondL
digingsformulier, waarin over het „ge.
meen overleg" tussehen Vorst en Par
lement wordt gesproken den juisten
toestand schetsen, waarin wij ons de
wijze van wetgeving moesten denken.
Geen parlementaire of volkssouverei
niteit maar door de grondwet gewaar,
borgde volksinvloed, niet meer. Bij elke
nieuwe wet, die de Koning dan geeft
worde dan wel het oordeel der Kamer
als de vertegenwoordiging van het volk
vernomen. Zoo wordt dan in dat „geu
meen overleg" een oplossing gevonden,
als andere meeningem omtrent zulk een
door den Vorst ingediende wet bij de
beoordeeling er van worden geconstap
teerd, maar nimmer dwinge het Pan.
lement. Wij hebben niet een parlemen
taire monarchie, maar -een constituo
neele monarchie.'
Deze heeft 0112e Kuyper ons steeds
voorgehouden en daarin kunnen we ons
ook alleen vinden. En daarom kan dit
artikel dan ook onze instemming niet
hebben.
Niet alleen echter dat de in dit artikel
gehuldigde opvatting van wetgevende
macht aanleiding gaf tot veel gedacht
tenwisseling, maar ook de uitdrukking
„wetgevende macht" als afkomstig uit
den tijd, toen de leer van de machtent
deeling van Montesquieu nog opgeld
deed, kon thans weinig genade meer
vinden. Maar nog meer werd ook een
rechtskundige strijd gevoerd over de
beteekenis van het woord,,wet" in dit
verband.
Maar daarover nog iets in een volt
gend artikel.
GEMENGD NIEUWS.
Opzichter overrompeld in Suriname.
Drie gestraften bij de werkzaamheden
in de buurt van Suzannadaal (Suri
name) hebben den opzichter Boyd over
rompeld, zijn karabijn afgenomen en
liem aan een boom vastgebonden.
Dit drietal bestond uit Amelo, een
bekenden deugniet; Berens, die eenige
jaren geleden een Javaansche vrouw
vermoorde in Saramacca; en Sarip,
moordenaar van beroep, vriend en
geestverwant van Sariman, in wiens
gezelschap bij zich bevond toen deze
den laatsten keer uitbrak.
„De West" vertelt het volgende om
trent de bijzonderheden dezer over
rompeling.
Om halftien Dinsdagmorgen verzocht
de gestrafte Amelo aan den opzichter
Boyd, of bij wat water mocht drinken.
Hij vond daardoor gelegenheid den op
zichter te naderen en viel dezen onver
hoeds aan. Terzelfdertijd sprong Sarip
als een tijger op den opzichter af en
greep hem bij de keel.
De opzichter verweerde zich, om
hulp roepend, doch werd na een lange
worsteling overmand. Sarip stak op
een gegeven oogenblik zijn vingers in
den mond van den opzichter, vermoe
delijk om zijn wang uit te scheuren.
Boyd bezit echter een goed gebit en
maakte daarvan gebruik, waarop Sa
rip haastig zijn vingers terugtrok.
Toen de opzichter machteloos was
geworden, stopte men hem zand en een
doek in den mond. Hij werd op den
grond geworpen, waarna Amelo en Be
rens hem vastbonden, terwijl Sarip nog
steeds pogingen deed om hem te wur
gen.
De opzichter paste nu een list toe.
Hij liet zich voorover vallen en hield
zich dood. Toen de heeren klaar waren
met het binden van hun slachtoffer,
braken zij het slot van hun ketting met
behulp van een houwer. Berens scheen
pleizier te hebben om de scherpte van
den houwer ook nog te probeeren op
den opzichter, doch Sarip die in een
goede bui verkeerde zeide: „och,
laat hem maar, hij is toch niet zoo'n
groot heest, al laat hij ons te Veel wer
ken. De opzichter, die dit alles aan
hoorde, had den boef wel willen om
helzen, maar hield zich om begrijpelij
ke redenen koest. Toen koos het edel
drietal het hazenpad en is sedert niet
weer gezien.
Toen zijn belagers weg waren zag
Boyd kans zich van zijn boeien te ont
doen en op zijn geroep om hulp kwa
men ditmaal eenige andere gestraften
(die tijdens den aanval zich uit de voe-
t enhadden gemaakt) aanloopen, zoo
ook eenige dienaren van de politie.
Terstond is een militaire patrouille
van tien man, onder sergeant Seute,
naar Nieuw Amsterdam vertrokken.
Deze zou de velden van Voorburg af
zoeken, terwijl een patrouille van vier
agenten van politie, onder den hoofd
inspecteur Buillab, in de richting van
Meerzorg zou zoeken.
D r o e v i g ieind©. De Ameri
kaan Roeide, die van Maine uit een
"wereldreis per kano is begonnen, is
op het traject tussehen Boston en
New York verdronken, daar zijn boot
ten gevolge van een plotseling opge
stoken storm omsloeg.
Drie menschen verdronken.
Een bericht uit Breslau meldt, dat
de 26-jarige vrouw van een musicus
te Bauerwitz in een vlaag van waan
zin zich met haar driejarig dochtertje
en zesjarig zoontje in de Zinke, een
zijriviertje van den Oder, wierp.
Op het hulpgeroep van den jongen
kwamen menschen ter hulp. Het
meisje werd dood opgehaald; moe
der en zoon stierven, in net ziekenhuis.
Winter te Venetië. Naar
uit Rome wordt gemeld, zijn door de
hevige koude, die thans in Italië
heerscht, zelfs de Lagunen van Vene
tië bevroren.
Dubbel treinongeluk. —Ten
gevolge van een botsing tussehen een
personentrein en een losse locomotief
zijn bij Bilbao eenige wagons ont
spoord, waardoor verscheidene reizi
gers kneuzingen opliepen.
Even na dit ongeval liep de ex
press uit Madrid op een personentrein
De machinist van dezen trein werd
gedood, terwijl talrijke passagiers zoo
wel van den snel-, als van den perso
nentrein werden gewond, van wie ver
scheidenen ernstig.
Scheepsramp. Men vreest,
dat 49 opvarenden van hei stoom
schip „Competition" uit Cardiff, dat in
zinkenden toestand aan de Z.Ó. kust
van Zuid-Afrika moest worden ver
laten, als verloren moeten worden be
schouwd.
Logger vergaan. Uit Ein
den wordt gemeld, dat de haringlog-
ger van de Mij. „Grosser Kurfuerst",
tijdens den orkaan welke eenige we
ken geleden gewoed heeft, met man
en muis vergaan is. Er waren 14 kop
pen aan boord.
Jagertje spelen. Twee jon
gens van den landbouwer F. te St.
Annaland speelden „jagertje" waar
toe zij het jachtgeweer van hun va
der uit de schuur haalden, dat, wat
de jongens niet wisten, geladen was..
De eene jongen zeide onder het aan
leggen op zijn broertje: „wil ik eens?"
waarop het schot afging, dat zijn
broertje op zijde van net hoofd trof.
Daar de getroffene erg bloedde, werd
de dokter er bij geroepen, die een ge
ruststellende verklaring kon geven.
Ons Babbelhoekje.
Beste jongens en meisjes,
Daar er vandaag weinig ruimte be.
schikbaar is, moet ik volstaan met aL
leen een paar nieuwe raadsels te get
ven.
De volgende week hoop ik weer op
de gewone wijze de briefjes te beantL
woorden en beginnen we, zoo moge.
lijk, weer aan een nieuw verhaal.
Hier volgen de bedoelde raadsels:
Mijn geheel bestaat uit 58 letters
en is niet moeilik te raden.
Een 19. 53. 22. 24 is geen gelukkig
mensch.
31. 23. 14. 28. 56 is een voertuig.
2. 6. 21. 30. 37 .53 is een jaargeL
tijde.
54. 3. 49. 2 is nat.
43. 46. 15. 55 wordt gedraaid.
36. 29. 43. 11. 26. 38 is zacht.
Een 4. 32. 57. 18. 35. 50. 39. 23.
40. 24 verdwijnt weer.
44. 52. 47. 16. 25. 5 en 17, 10. 14.
27 zijn twee.
23. 45. 42 is niet vast.
51- 23- 33. 8. 1. 26. 38 gebruiken de
visschers als er ijs is.
23- 7- 12. 34. 41. 9. 13. 20. 48, 58
is een drank, die kinderen veel gebruik
keu.
Eerste regel, de 12 de letter van het
alfabeth.
De tweede regel is niet even.
De derde is een kleedingstuk.
De vierde is een zwemvogel.
De vijfde vindt men aan de hand.
De zesde komen van den veengrond.
De zevende geeft van achteren naar
voren gelezen den naam van een bet.
kend professor, evenals de voorste lijn
van boven naai- beneden
„Moeders meisje", Noordwjjk. Ja, je
kwam te laat Maar ik zal het nu toch
nog in orde maken, omdat het buiten
je schuld was.
Vele groeten,
OOM FELIX.
VERPLAATST g
de zaak in electrische benoodigdheden, Haarden
en Kachels van Nieuwe Rijn 54 naar
9*- NIEUWE RIJN 57
- Opening 12 DECEMBER te 5 uur -
Gehrs. den Haan leveren
scherp concurreerend uit
voorraad franco bestem
ming: Fijne-en grove Turf-
stroolsel in balen, fijnge
malen Landbouwkalk,
Belgische Kalkmergel, al
le soorten Kunstmeststof
fen en verscbe Turfstrooi-
sel-paar lenmest.
Gebr der Haan, Rijnsburg
Tel. 3. 7157
De Leidsche Votfelhandel
heeft te koop een prima
Amazone papegaai met pr.
massief koperen salonkooi.
Tevens ras- en waakhon
den, post- en sierduiven,
gedresseerde aapjes enz.
J. den Os St. Jorissteeg 16
Oriewielige Bakfiets
Te koop in uitst. staat. Voor
spotprijs. Te bevragen:
Leidscheweg7, Voorschoten
Prima Belg. flirtbraclet 3.30
Eng. Volks-anthraciet 2.60
Eierkolen 110.
Blies per Hl afgehaald van 'I schip
B. KOOGER, Oude Vesttegenov. 109
Clu. Comité voor Winterlezingen.
Rijnsburg. 7358
Woensdag 23 Dec. hoopt
de heer L. Penning een
Lezing te houden met Licht
beelden over Zuid-Afrika
in „Bloemenlust". Aanvang
half acht. Toegangsbewijs
ad f 0,25 aan de zaal.
Radio.
Betaal toch geen f 400.a
f 500.voor een toestel. Ge
heel compleet geplaatst kost U
een le kwaliteit 4-lamps toestel
met luidspr., Brown, Etophoon
of Gecophoon f 255.met of
zonder spoelen, bij J. W. Hart
man, Korte Diefsteeg 6a, Leiden
Prima geklopte
Gascokes
a 80 cent p. H.L., bij groote
partijen reductie. Bezorg-
loon 10 ct, per H.L. H. de
Roode, Oude Singel 94,
Leiden. 7247
Auto-Banden
in alle maten voorhanden en in
prima staat vanaf f 10.Repa-
ratiën spoedig en billijk, Vulca-
niseer Inr. CHR. HEENEMAN,
Hooge Nieuwstr. 29, Den Haag.
voor KERSTGESCHENKEN is bij
Voorhanden: Ruime keuze Jongens- en
Meisfes boeken, Christelijke Verhalen
en Gedichten, Kerkboeken met Ge
zangen en Psalmen.
Huis- en Kerkbijbels.
Schilderijen, Fluweelteksten.
Teksten In hout gebrand.
Scheurkalenders, Almanakken.
Muziek voor Orgel en Piano.
Muziek-Zelfbindbanden.
Muziek op Cijferaccoorden.
Inlijsten.van Portretten en Platen.
LEIDEN. 7367
AMSTERDAM
Rentevergoeding voor spaargelden: 3'/,%
Rentevergoeding voor Deposito's:
8 dagen opzegging 3l/*7o i maand opzegging 37*%
3 maanden 4 6 maanden 47*
Coöp. Centrale Spaar- en Voorschotbank
„BOAZ", Amsterdam
Creditrente Rekening-Courant 3%
Correspondenten te: Boskoop, Hazerswoude, Hillegom,
Leimuiden, Lisse, Rijnsburg, Sassenheim, Voorschoten
en Wassenaar
WtT Zoekt gezelligheid thuis met
uit den ruimen voorraad van
Anno 1392. TURFMARKT 7. Telel. 1595.
GebruiklePiano's of Orgels worden door ons legen
goeden taxatiegrijs in betaling aangenomen. 7200
Te koop aangeboden
een goed onderhouden Kin
derwagen met ledikantje.
Billijke pr. Sieboldstraat 40.
Wielrijders.
Onderstaand adres is bij
uitnemendh. geschikt voor
hen, die een goede, in eens
afdoende reparatie wen-
schen. Gebroken rijwielen,
nieuwe buizen inzetten, vor
ken repareeren enz. Ruime
voorraad onderdeelen. Jon-
gejan, Caeciliastraat vlak
bij de Mare.
Voor de Vrouw
Uw adres voor Buikban
den en Ziekenverplegings-
artikelen is bij L. v. d. Zeeuw,
Magd. Moonsstr. 55.
Spreekuur alle werkda
gen. Vraagt gratis prijscour.
van Echten keert
van Echten repareert
van Echten perst op
van Echten vermaakt
van Echten modelleert
van Echten te ontbieden
van Echten is kleermaker
Mij. „de Faam" Sophiastr. 56
Spiegel- en Lijstenmakerij
Je aangewezen adres voor
spiegels, schilderijen, schil
derstukken en het omlijsten
van platen en foto's is bij
H. M. Herreur, Jan Vossenst 67
Zie Etalage Zie Etalage
TE KOOP SPOED.
omstandigheden,
een compleet Slaapkamer-
Ameublement, bestaande
uitGroote Linnenkast,
2-pers. Ledikant, 2-pers.
Waschtafel. 1 Nachtkastje,
2 Stoeten, 1 TafeK voor
slechts f 70,Adres
Heerengracht 45a.
Stads Evangelisatie „Jeruël".
Middelstegracht 3.
Zondagmorgen 10 uur on
derwerp-: ,,Een ernstige
vraag". Spreker: de heer
v. d. Horst. Des avonds
7 uur met Zangkoor, Solo's
enz. D.V. volgende week
Mevrouw D. Garms, van
Beverwijk. 7357
Woensdagavond 8 uur
in den Fnyer van de Stadsgehoorzaal
De Ducanolavieugel als Solo-instrument.
De Ducanolavieugel als begeleidings
instrument van Snlisten.
Vrije toegangsbewijzen voor belangstellenden, op vertoon
van introductiekaarten, welke dagelijks verkrijgbaar zijn bij
YBH nnro Pianohandel Breestraat 109,
DER UUlO, van 1840 Leiden
NIEUWJAAR 1926 nadert
Laat bij ons met het oog op de naderende
jaarwisseling, vroegtijdig Uw
Naamkaartjes vervaardigen
EEN UITGEBREIDE, MODERNE LETTER-
SORTEERING STAAT ONS TEN DIENSTE
Zorg er toch voor, dat Uw Naamkaartje
een netten indruk maakt; maak daarom
geen gebruik van aanbiedingen, waarmede
men U voor enkele dubbeltjes minder,
minderwaardig carton levert en geen ge
noegzame zorg aan de uitvoering besteedt
DAGBLAD en DRUKKERIJ
Nieuwe Leidsche Courant
TELEF. 1278, HOOIGRACHT 35
N. B. Buiten Lelden wordt franco golovord.
Fa. c. Ad FRANCHIMON (AeBeV.d. Reep)
Telef. 1611 - HAARLEMMERSTRAAT 204
het van ouds bekende en vertrouwde
adres, waar men uitsluitend eerste kwa-
:- liteit artikelen koopt.
Samos vanaf 75 ct.||Rooktabak vanaf 70 ct,. p. p.
Port, r, en w.
Bordes u*
Zoete róode wijn per I..
I[Pruimtabak f t.
Shag in alk prijzen.
IPortorico
vanaf f 1.40 p. p.
