CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Se JAARGANG
DONDERDAG 10 DECEMBER 1925
NUMMER 1693
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
BUREAU: Hooigracht 3$
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone adverteniicn per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
ran ten Hoogste 30 woorden, worden dage-
lijke geplaatst ad 40 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Y Ontwapening.
't Was zeer goed gezien van de „Tijd"
om de ontwapeningsleuze, waarmee
de S.D.A.P, hier te lande altijd nog
tracht de kiezers te lokken en de mas
sa op te hitsen, nogeens te toetsen aan
de practijk.
Ontwapening werd geëischt om op
die wijze den wereldvrede voor te be
reiden en het geld thans voor militaire
doeleinden bestemd, beschikbaar te
krijgen voor sociale doeleinden,
Het zal zeker niet aan de aandacht
ontsnapt zijn, dat het program van
den heer Marchant waaraan de lei
ding van de S.D A.P. hare goedkeuring
heeft gehecht, van geen ontwapening
repte.
Hieruit bleek de gezindheid om de
ze leuze waarmee zoolang en zooveel
was gewerkt, los te laten.
In België, waar de Sociaal-Democra
ten in het Kabinet zitting namen komt
dit nog sterker uit.
Er is reeds meer de aandacht op ge
vestigd, maar het l^an soms wel goed
zijn het bekende te herhalen, zooals
de „Tijd" deed toen zij schreef:
„De Belgische Minister van Lands
verdediging heeft, naar uit Brussel
aan de N. R. Crt. wordt bericht, bij de
Kamer zijn ontwerp ingediend inzake
de legersterkte. Het contingent voor
192G zal 77.000 man bedragen, het aan
tal miliciens 54.315, dat is 5300 man
minder dan het vorig jaar. Het bezet
tingsleger zal in 1926 nog ongeveer.
7000 man tellen, die gelegerd zullen
worden te Aken, Emmerich en Esch-
weiler
De Socialisten zullen begin volgen
de week hpn voorstel indienen tot
vermindering van den diensttijd van
12 tot 6 maanden, te bereiken in 4
étappes, waardoor de diensttijd voor
1926 tien maanden zou bedragen, het
cijfer, waartoe men ook in officiééls
kringen wil geraken.
Dus: in het land, waar de Socialis
ten regeeren, blijft het legercontingent
driemaal sterker dan in Nederland.
Na de vierde étappe vermoedelijk
over vele jaren zal de diensttijd, die
hier 55 maand is, "tot zes maanden ver
minderd worden."
STADSNIEUWS.
Kamer van Koophandel.
De Kamer van Koophandel en fa
brieken voor Rijnland kwam gister
middag alhier bijeen onder voorzitter
schap van den heer D. ten Cate Brou
wer. Aanwezig waren 8 leden van het
Kleinbedrijf en 7 leden van het Groot
bedrijf.
Onder de ingekomen stukken, die
behandeld werden was de agenda voor
de Alg. vergadering van de Ned. Ka-'
mers van Koophandel.
In verband met het op deze verga
dering te wachten rapport over het
Handelsonderwijs werd voorgesteld
een subsidie-aanvrage van- de vereen.
„Kennis is Macht" te Leiden eerst la
ter te behandelen.
Betreffende het rapport inzake de
gevoerde actie voor versnelling van de
handelsrechtspraak, dat ook op de
groote vergadering zal behandeld wor
den, merkte de voorzitter op dat het
is samengesteld door een commissie,
waarvan Mr. P. G. Knibbe secretaris
was, die daarvoor den dank der Ka
mers verdient.
In verband, met een vraag van den
heer v. Zonneveld in de vorige
vergadering, deelde de voorzitter me
de, dat de directie de posterijen had
toegezegd zoo noodig het personeel
van het Sassenheimsche postkantoor
te zullen uitbreiden. Of de uren van
openstelling kunnen worden uitge
breid, zal later worden medegedeeld.
De heer v. Zonneveld deelde nog
mede dat de toestand intusschen reeds
veel verbeterd is Er is een nieuwe di
recteur gekomen, die dadelijk orde op
zaken heeft gesteld.
Op een door de Kamer, naar aanlei
ding van een vraag van dit lid inge
diend verzoek om pakketten bloem
bollen van minder dan 1200 gram vrij
ie stellen van invoerrechten, werd af
wijzend beschikt.
De gemeenteraad van Noordwijker-
hout heeft in geheime vergadering be
sloten de zakelijke bedrijfsbelasting
te handhaven, in weerwil van een ver
zoek der Kamer om dit niet te doen.
Noord wijkei'hout is de eenige gemeen
te waar deze belasting nog wordt ge
heven. Besloten werd later op 'deze
zaak terug te komen.
De Kamer discussieerde voorts over
't al of niet betuigen van adhaesie aan
een adres van. de Kamer te Groningen
en te Utrecht, waarin op verlaging van
de^ posttarieven wordt aangedrongen,
De voorzitter adviseerde afwij
zend, omdat hem bekend is, dat het
Hoofdbestuur waarschijnlijk reeds in
Februari of Maart zal overgaan tot
een zeer aanmerkelijke tariefsverla>-
ging. Zoo zou het briefport op 7s cent,
dat voor briefkaarten op- 5 cent wor
den gebracht. Spr. wilde in afwach
ting van deze verlaging voorloopig
niet met Groningen en Utrecht mee
doen.
Na breede discussie werd op initia
tief van den heer de Gooyer beslo
ten een request te verzenden, waarin
wordt aangedrongen op verlaging van
het .recht op de telegramadressen wan
neer het een zaak «iet meerdere fili
alen betreft. Om de door den voorzit
ter genoemde reden werd besloten op
de gewone tariefsverlaging voorloopig
niet in te gaan.
In liet vervolg zullen ook op Zater
dagmiddag tot 6 uur telegrammen
voor directe verzending kunnen wor
den aangeboden zonder dat er het ta
rief voor expresses voor wordt bere
kend, terwijl %ook des avonds en des
nachts voortaan interlocale en inter
nationale telefoongesprekken kunnen
worden gevoerd zonder tarief sverhoo-
ging.
Naai' aanleiding van een door de
Arnhemscbe Kamer ingediend wets
ontwerp tot regeling van de inning
van kwade posten in navolging van
de Duitscbe „Zahluiigsbefehle" werd
door liet bureau der Kamer voorge
steld een commissie ad hoe te benoe
men om deze zeer belangrijke zaak in
studie te nemen.
Na eenige discussie werd. besloten
deze zaak aan te houden tot de vol
gende vergadering, waarin Mr. Knib
be, tevens secretaris van de comm. v.
reclitsversnelling er rapport over zal
uitbrengen.
De heer v. d. Laan had de bemid
deling der Kamer ingeroepen om een
betere interpretatie le krijgen van het
regiement op Rijnlands boezemwater,
voor de Koordwijksche motorschippers
die in het' Westeinde niet mogen me
ren, ook niet al brengen zij de sche
pen er met handkracht in, alleen om
dat zij een motor aan boord hebben.
De Kamer vereenigde zich met het
oordeel van den heer de Gooyer, dat
de Kamer zich liever niet met deze
kwestie moest inlaten, omdat het
standpunt van Rijnland wej valt te
billijken met het oog op het groote ge
vaar voor fraude.
Hierna werd gediscussieerd over het
voorstel om de subsidie-aanvrage van
„Kennis is Macht" te behandelen na
de alg. vergadering v. d. Ned. Kamer
v. Koophandel, dat na eenige bespre
king wend aangenomen:
Een aanvraag om medewerking van
het comité van propaganda voor we
genverbetering werd met instemming
ontvangen Voorloopig werd slechts
medewerking gevraagd in den vorm
van opgave van de allerslechtste we
gen. Een verzoek waaraan nogal niet
moeilijk te voldoen was.
Jhr. C. R o 11 vestigde de aandacht
op den weg OegstgeestRijnsburg
Noordwijk, die bijna niet meer te be
gaan is. De beer v. Zonneveld
noemde den weg SassenheimVoor
houtPiet Gijzenbrug. Deze spreker
achtte het zeer onbillijk, dat sommige
gemeenten de kosten moeten dra
gen voor verbeteringen, waarvan het
geheele Rijk of de geheele provincie
genieten. De heer Raaphorst noemde
nog den weg ZwammerdamZiende.
Het bureau der Kamer zal de genoem
de punten nader uitwerken.
Ten slotte waren onder de ingeko
men stukken nog berichten van ver
hindering van de heeren Boot, C. van
Schie, (K. a. Zee) en Jesse Sprey (Al
phen). De laatste namen tevens af
scheid als leden der Kamer en dank
ten voor de aangename samenwerking
waarop de voorzitter antwoordde
Bij het opmaken van de volgende
begrooting zal moeten worden gere
kend met een opmerking van het Dept.
van Arbeid op de hooge zaalhuur van
„Amicitia."
Te vier uur waren de ingekomen
stukken den hamer gepasseerd.
Na de pauze sprak de kamer zich
uit voor de opheffing van de postbe
stelling die te 12.15 het postkantoor
verlaat. De volgende bestelling, die
van 4 uur, wordt dan een uur ver
vroegd en zal tevens de Buitenland-
sche post meebrengen. Deze maatregel
brengt alleen voor Leiden een bezui
niging van f 10.000.— in antwoord op
den beer v. d. Zanden verklaarde de
voorzitter, dat er geen ontslag van
ambtenaren uit zal voortvloeien. Al
leen de heer Heringa bleef zich tegen
de opheffing verzetten.
Hierna kwam een aanvrage van het
Dept. van Arbeid in behandeling om
gegevens aangaande de mogelijkhei 1
om vanwege de kamer een deskundi
ge aan te stellen, die de voor export
bestemde goederen kan waarmerken
ter bescherming van den buitenland-
schen kooper en van den naam van
den Hollandschen exporthandel Zulks
op initiatief van het economisch co
mité van den Volkenbond.
Tevens werd gevraagd of en in wel
ke mate de Kamer zich voor de afgifte
van zoo'n certificaat verantwoordelijk
zou kunnen stellen.
In antwoord op sommige leden deel
de de voorzitter mede, dat de eenige
verantwoordelijkheid tvan de Kamer
zich zou bepalen tot den toestand,
waarin de goederen het land verlaten
Financiëele verantwóórdelijkheid zou
de Kamer niet behoeven te aanvaar
den.
Achtereenvolgens antwoordde de ka
mei' naar aanleiding van de gevoerde
discussie toestemmend op de vragen
of:
1. de benoeming te bekwamer tijd
zal kunnen geschieden,
2. of de Kamer steeds zal kunnen
beschikken over de nooclige deskun
digen,
3. of, en in welke mate de Kamer
verantwoordelijkheid kan aanvaarden
voor de afgegeven verklaringen.
Van de Nedei'landsche K. v. K. te
Parijs was een vraag ingekomen of de
Kamer bezwaar had' om aan expor
teurs naar Frankrijk den raad te ge
ven hun goederen in de fabrieken hier
te lande te laten onderzoeken door
Fransche douaniers om zoodoende ge
makkelijker te kunnen voldoen aan
den eisch van een certificaat van oor
sprong.
De heer v. Zonneveld, verwacht
te van dezen maatregel voor den han
del veel gemak. Voor de fabrikanten
heeft de zaak nog een anderen kant,
die meer bezwaren heeft.
Besloten wordt afwijzend te beschik
ken, doch met den Bond van Bloem
bollenhandelaren in overleg te treden.
Op een subsidie-aanvrage van het
bureau van Uitvinders werd eveneens
«afwijzend beschikt.
Ten aanzien van eenzelfde verzoek
van de vereen. Nederlandsch fabri
kaat stelde het bureau voor, f20 te ge
ven. De heer VVernink stelde zijn
voorstemmen afhankelijk van de be
slissing op het verzoek om subsidie
aan de Hoofdcommissie voor de Nor
malisatie ten aanzien waarvan het bu
reau afwijzend had geadviseerd.
Daar deze houding door verschil
lende leden van het grootbedrijf werd
verdedigd, stelde bet bureau voor, ook
aan de Normalisatie f20 te geven
De beer v. Gin kei vond dit veel
te weinig, en vroeg het laatste subsi
die op minstens f 50 te bepalen, bet
geen den voorzitter echcer wat te ver
ging.
Ten slotte werd besloten èn aan de
ver. Ned. Fabrikaat èn aan de Hoofdr.
v. Normalisatie f20 te verleenen.
Op een subsidie-aanvrage van de
vereen. Nederland in den vreemde
werd ditmaal afwijzend beschikt.
De Kamer behandelde verder 'n voor
stel van het Bureau om een subsidie
van f 150 te verleenen voor de stich
ting van een cursus voor landmachi-
nisten, benzine- en electromotortechni
kers aan de Ambachtsschool te Leiden
Er hebben zich voor dezen cursus
reeds 16 deelnemers aangemeld. Het
subsidie geldt voor slechts één maal.
Een volgend maal zal de Kamer niet
worden lastig gevallen.
Na eenige bespreking, waarbij de
heer Meerburg de wenschelijkheid
uitsprak, dat de gemeente eerst zou
steunen, werd het voorste] z.h s. aan
genomen.
Vervolgens kwam een voorstel ter
tafel om adhaesie te betuigen aan het
adres van de Vereen, voor fruitbewer-
kers, waarin wordt aangedrongen op
verlaging van de rechten op inland-
ïchen vruchtenwijn, die het mogelijk
maken dat buitenlandsche wijnen nog
goedkooper kunnen worden aangebo
den dan de hier bereide. Ter illustra
tie van den nood der bedrijven hier te
lande werd het feit genoemd, dat al
leen te Alphen reeds twee groote fa
brieken zijn stopgezet.
Het voorstel werd z.h.s aangenomen
Naar aanleiding van eenige plaats
gehad hebbende veroordeelingen we
gens overtreding van de ijkwet werd
de meening der Kamer gevraagd over
een wetswijziging, waardoor bet mo
gelijk zal worden dat binnen 12 maan
den na eventueele in beslagname de
gewichten nog kunnen worden terug
gevraagd om te worden bijgewerkt.
Sommige leden achtten het onge-
wenscht om door aan te dringen op
een wijziging in dezen geest de zorge
loosheid van den handel nog in de
hand te werken. Men heeft het zelf
in de hand om bekeuringen te voor
komen door de gewichten geregeld te
laten keuren.
Eindelijk werd toch besloten tot de
verzending van een adres waarin de
bedoelde wetswijziging in overweging
wordt gegeven.
Bij de rondvraag becritiseerde üe
heer Heringa de houding der gemeen
te inzake het onttrekken van wonin
gen aan haar bestemming, hetgeen bii
uitzondering wordt toegestaan, in af
wijking van de verordening, wanneer
slechts een recht van f300 wordt be
taald. Spr. vond deze handelwijze te
veroordeelen en verzocht bet bureau
der Kamer bemiddelend op te treden.
De heer van der Zanden vroeg een
menigvuldiger vergaderen van de com
missie v. h. kleinbedrijf. Hij werd dooi
den voorzitter dezer afdeeling, den
lieer Molkenboer beantwoord.
Ducanola-avond.
De Pianohandel van 1840, C. F. van
der Does, Den Haag—Leiden—Utrecht,
zal Woensdag 16 dezer in den Foyer
van de Stads-Gehoorzaal haar eerste
Ducanola-avond te Leiden geven.
De Firma, die haar Pianohandel in
het pand Breestraat 109 uitoefent on
der leiding van den Heer Cor. A. Mul
der, die sedert 1914 in genoemde zaak
werkzaam is, stelt van af beden intro-
ductiekaarten ter beschikking van be
langstellenden.
Het groote succes, dat deze Ducano-
la- avonden in Den Haag en Utrecht
oogstten (met medewerking van artis-
ten) waar de Dudanola-piano gedemon
streerd wordt, niet alleen als solo-in
strument, door middel van voetbewe
ging, doch tevens als begeleidend in
strument, van solisten (viool en rhyt-
mische dans) maken deze avonden zeer
interessant.
Belangstellenden kunnen wij slechts
aanraden de bespeling van dit instru
ment eens te gaan hooren.
Op aanvraag worden uitnoodigingen
ook toegezonden.
De Leidsche Marine-Kustwacht.
Dezer dagen wordt te Amsterdam,
waar tegenwoordig de hoofdafdeeling
gedetacheerd is, het 260-jarig bestaan
gevierd van het Rotterdamsche Korps
Mariniers, intertijd gesticht door ad
miraal van Ghent, thans onder com
mando secunde van Luit-kol. Oele.
Eigelijk geldt 't het 250-jarig bestaan,
maar met het oog op de tijdsomstan
digheden werd dit in 1915 niet herdacht
In verband met de herdenking ver
toeft het geheele Leidsche Marinekorps
Kustwacht, dat in de kweekschool
voor Zeevaart is gestationneerd heden
in Amsterdam. Van het oefenschip en
de gebouwen der kweekschool waait
de driekleur.
Ket gouden Jubileum van de Mij. tot
bevordering der Toonkunst.
De receptie, die hec bestuur van
de jubileerende afdeeling gistermid
dag hield, was druk bezocht. De be
stuurskamer der Stadsgehoorzaal zag
er feestelijk ült, bij fraaie bloemen-
tooi en het vroolyke licht.
Onder de bloemenhulden die er
prijkten, ontwaarden wij kransen va i
liet hoofdbestuur van de Mij. tot be
vordering der Toonkunst en van de
plaatselijk alhier bestaande Mij. van
Toonkunst, een Zusterorganisatie van
do jubileerende aideeiiuüt
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Het hoofdbestuur van de C. H. Unie
heeft te Utrecht vergaderd.
„Het Volk" verneemt, dat er verla
ging der spoorwegtarieven overwogen
wordt
Buitenland.
De VolkenbondscontrÖle op Oosten
rijk wordt met 1 Januari gedeeltelijk
en met Juni geheel opgeheven.
De voorbereiding der a s. ontwape
ningsconferentie.
Voorts waren er biocirienmaTdcri,
van de koorleden, van de Koninklijke
Oratoriumvereeniging te Amsterdam,
van het bestuur der Leidsche Ork -a-
vereeuiging, van iiec Gemengd Koor
Sursum Corda, en van de heeren v.
Ingen Schenauw,- gérant, en Erades
Sr., Oberkellner van de Stadsg Voor
zaal.
Onder de velen, die hunne ge.uk-^
wenschen kwamen aanbieden, was ook
een deputatie, uit het bestuur van de
Maatschappij van Toonkunst, bestaan
de uit de heeren D. "A. Vijgh, voor
zitter, G. W. Groen, secretaris en Ti.
W.. Hannivcort, commissaris, die bij
monde van eerstgenoemde de jubila-
resse complimenteerde.
Hartelijk, aldus spr., komen wij u
gelukwenschen met het gouden feest
van uw Maatschappij, dac in veie ge
meenten met warmte lierdach.. worth.
Ge kunt toch terugzien op e^n serie
jaren, waarin ge voortdurend en overal
geroemd werd om het hqogs peil,
waarop ge uw werk, arop ge de
Toonkunst hielpt houden en waarin
ge uzelf een zoo goeden naam Wist te
veroveren, dat een respectabel drie
manschap als Dap. de. Lange. Joh..
Wagenaar en dr. Anton H. Tierie zijn
speciale krachten waardig keurde.
Er is een tijd geweest, zoo ver--
völgcTe spr., dac oaze beide vereenl-
gmgen met altijd even vriendschappe
lijke verhoudingen onderhielden, maar
gelukkig is aat thans anders eu staan
we nu naast elkaar. Ik besluit met
de hoop uit te spreken, dat het u
gegeven ijiag zijn om hog een lange
reeks van jaren die hoogstaande kunst
te brengen, 'die meen re ds zoo lang
vail u genoot. Deze woorden deed spr.
vergez'eld gaan van de aanbieding der
reeds genoemde krans.
Namens het recepieerendc bestuur
nam daarop de voorzitter, dr. C. A.
Crommelin het woord, die in het kort
voor de mooie hulde dankte.
Schriftelijke gelukwenschen waren
nog ingekomen van den oud-voorzit-
cer, prof. v. Groenewegen, en van ur.
b P. Fokkemae Andrae, thnns burge-
meester van Utrecht, terwijl voorts
nog telegrafische gelukwenschen hg- -
komen waren van het koor Excelsior
Crescendo te Amsterdam en van het
bureau van de Mij. to: "bvorder! g
der Toonkunst.
Het Keurturnerscorps van het K.N.G.V.
Zaterdag a.s. te 8 uur heelt iu. de
Stadsgehoorzaal de groote uitvoering
plaats van den Turnkring L. eu O.,
waaraan behalve alle aangeslo en ver-,
eenigingen ook het Keurturnerscorps
van het K.N.G.V. zal medewerken.
8 turners, behoorende tot de beste
in het Verbond, zullen laten zien ho
ver men, door eene systematische en
igeregelde oefening, het op het gebied
van het toestel turnen kan bre--g:n.
Zij zullen eeinige oefeningen aan de
brug en hoogrek geven.
Voor allen die iets voor het turnen
gevoelen, zal het een mooie avond
worden.
Dr. J. C. Schalkwijk.
De directeur van de Gemeentelijke
H B. S. aan den Hoogen Rijndijk hoopt
naar wij vernemen, op 21 Januari a.s.
den dag te herdeken waarop hij 25 jaar
geleden aan deze onderwijsinrichting
als leeraar werd verbonden.
Het is de wensch van den a.s. Jubila
ris, dat dit feit onopgemerkt zal voor
bijgaan.
Wedstrijden Leidsche Burgerwacht.
De stand der diverse wedstrijden aan
het einde van den eersten dag is a
volgt:
Personeele Baan Buks. 1 W. Meij
Sch. Ver. D.O.V. Voorschoten 98—.
2 A. Breedijk, B W. Bodegraven 97
96; 3 W. Derogee. Sch.ver. D.O.B. Vo' i
schoten 95—94; 4 D. H Göbel. B. \Y
Bodegraven 9589; 5 De Wit, Wille
Teil Leiden 94; G de Vos, D.Ou
Voorschoten 93; 7 C. Zaal, Willem T<
Bodegraven 93; 8 H. Schoo, B. W Bo
degraven 92; 9 W. van lng«v"i. R. W.
1 Bodegraven 91: 10 E. van Waveren*
