abonnementsprijs CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-prijs 6e JAARGANG ZATERDAG 28 NOVEMBER 1925 NUMMER 1682 In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weekI 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Oil nummer bestaal ui! TWEE Bladen. EERSTE BLAD. In dagen van crisis. De politieke toestand is op dit oogen- biik wel zeer verward en er is mis schien niemand die kan zeggen op welke wijze tenslotte een oplossing zal worden gevonden. De partijen, die vóór de verkiezingen dicht naast elkaar stonden en van wie verwacht werd, dat zij, als de meerder heid behaald werd, n a de verkiezingen een regeerkrachtig Kabinet zouden le veren, staan nu plotseling geheel los van elkaar en het nauwelijks gevormde Kabinet waarvoor de verschillende par tijen hun beste mannen afstonden, ligt uiteengeslagen. En terwijl de Christelijk-Historischen en de R.-Katholieken in de weer zijn om de schuldvraag te bespreken en dui del ijk te maken dat zij aan deze crisis onschuldig zijn, is Mr. Marchant be zig een gemengd Kabinet te vormen, en zoo de breuk-tusschen de rechtsche partijen volkomen te maken. Er is óp het optreden van Mr. Mau- chant heel wat aan te merken, even als op dat van de sociaal-democraten, die zich bij deze crisis zeker niet van liun beste zijde hebben laten zien. Hun zucht om de coalitie te breken en, zelf het roer van het schip van staat in handen te nemen, heeft hen verleid tot daden die den toets van de crltiek niet kunnen doorstaan en waarvan ze vermoedelijk dan ook weinig plei- zier zullen hebben. De middelen, waarmee ze den weg naar het regeerkasteel hopen te banen en de wijze waarop zij de gunst van de R.-K. Kamerfractie trachten te koopen zijn van dien aard, dat zij, indien ze al hun doel bereiken, toch zullen moe ten zeggen dat ze hunne politieke eer verloren hebben. Wij moeten bij deze crisis echter niet alleen naar buiten zien, maar ook naar binnen. Hoe staan wij als Anti-revolutionai ren tegenover deze crisis? De opmerking is gemaakt, dat wij thans in een zeer gunstige conditie verkeeren, omdat het conflict geheel buiten ons om is uitgebroken. En dat is ook wel juist. De slag is langs ons heengegaan, wij waren er niet bij betrokken en dus kunnen we ook rustig afwachten hoe, en in welke richting straks een oplossing zal wor den gevonden. Hier en daar is zelfs gefluisterd dat ook de oplossing van de crisis maar ge heel buiten ons om moet gaan «opdat we in onze volle vrijheid zouden kun nen terugkeeren en gelegenheid hebben in isolement krachten te verzamelen. En vanuit partij-oogpunt bezien zou zulk een .oplossing ongetwijfeld alle aanbeveling verdienen. Wij waren dan van de regeeringsverantwoordelijkheid ontslagen; we zouden minder bloot staan aan laag-bij-den-grondsche cri- tiek, en er zou gelegenheid zijn pro paganda te maken voor onze beginse len en daardoor aan sommigen wier levenstaak het schijnt te zijn de Anti revolutionaire partij af te tuigen, den wind uit de zeilen te nemen. Wanneer wij alleen letten op 't par tijbelang en op het aantal zetels dat bii eventueele verkiezingen zou zijn te verkrijgen, dan is het zeker te wen- schen dat de oplossing van de crisis l uiten ons omgaat. Maar er is ook nog zooiets als het landsbelang. En evenals in het verle den, niet het minst ook de laatste ja ren allereerst het landsbelang in het oog is gehouden, zoo mogen we ook nu aaarvoor de oogen niet sluiten. En nu is het duidelijk dat op 11 No vember het landsbelang in hooge mate is geschaad. Uit wat toen gebeurde kan voor land en volk niets goeds voortvloeien. Wij hebben nu reeds kunnen zien hoe over en weer d6 hartstochten go prikkeld weiyAr en ho: liier ~n daar het antipapistische vuur hoog oplaaide Er is bereikt, dat de eenheid van de R.-K. staatspartij is versterkt, en dat vrijzinnig-democraten en sociaal-demo craten gelegenheid hebben een poging t* doen om haar door mooie beloften zoover te brengen dat ze zich laat span nen voor den revolutionairen wagen. Er is dit bereikt, dat de vijanden van BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 God en zijn dienst juichen en dat zij die het op de ondermijning van de Chr. grondslagen van ons velksleven ge munt hebben, jubelen over wat bereikt werd. In het algemeen, ook terwille van het landsbelang zou het gewenscht zijn dat de Marchants en consorten gelegen heid kregen hunne theorieën eens prac tisch toe te passen. Oppervlakkige kennismaking van de gepubliceerde programs leert reeds hoe in minder dan geen tijd de financieele orde zou zijn verstoord en een nieuwe periode van tekorten met al den aan kleve van dien, zou worden ingeluid. En zij die nu zooveel hebben aan te merken op de Christelijke Kabinetten, zouden dan ervaren welk een onbere- kenbaren zegen thans 'door hen ver worpen wordt en met voeten getreden. Een proefneming zou in meer dan één opzicht leerzaam kunnen zijn. Maar wie het wèl meent met land en volk, deinst toch voor zulk een expe riment terug en zal er zeker niet toe meewerken, om land en volk aan der gelijke gevaren bloot te stellen. Hieruit volgt echter niet, dat de A.- R. partij tot eiken prijs aan de vor ming van een kabinet zou moeten mee werken. Terecht heeft Mr. de Wilde dezer -dagen te Goes verklaard, dat niet' getracht moet worden door lapmidde-- len de zaak weer in het reine te krij gen. De eer van de A.R. partij laat niet toe dat er met haar en hare voorman nen gesold wordt. Wanneer er weer samenwerking zal zijn en als de andere partijen de mo-ei- heflen uit den weg weten te ruimen, dan zal de A.R. partij zich niet ont-' tvekken dan moet er allereerst zijn een vaste basis en de zedelijke zeker heid dqit verdere onaangename strub belingen voorkomen zullen worden. Aan onzen plicht tegenover land en volk zullen wij ons niet onttrekken Maar wij hunkeren niet naar minis terszetels. Als het moet dan gaan we terug in de oppositie om ook vanaf die plaats het pleit te voeren voor de Antirevolu tionaire' beginselen. STADSNIEUWS. Chr. Vrouwenbond. Gisteravond vergaderde in het Nuts- gebouw de Chr. Vrouwenbond. De presidente, Mej. Koekkoek open de de vergadering, liet zingen Ps. 103 vs. 7, ging voor in gebed en las een gedeelte van Lucas 15 (de gelijkenissen van het verloren schaap, den verloren penning en den verloren zoon). Vervolgens heette zij 'de aanwezigen welkom, in 't bijzonder den heer E. H Volk, Middernachtzendeling te Rotter dam, die dezen avond zou vertellen van zijn arbeid. Daarna gaf de presi dente het woord aan den spreker tot het houden zijner lezing, getiteld: ^Ge varen op zedelijk gebied, die jonge men schen bedreigen." De heer Volk, begon met op te mer ken, dat d^n laatsten tijd het werk der Middernachtzending zeer is toegeno men. Zulks ten gevolge van de ver meerdering der sexueele zedeloosheid, zoowel op het platteland als in de groo- te steden. Dat dit werk de belangstelling en me dewerking van de Christenen in onze dagen behoeft en verdient, wordt door vele predikanten in de provincie toe gestemd, waaronder de predikanten Groot Enzerink, Goedhard, Plooy en Bouwman te Leiden, wier uitspraken door spr. geciteerd worden. Speciaal wat de jeugd betreft, neemt de zedeloosheid toe. In de jeugd staat de mensch op den tweesprong des le vens, gelijk in het verhaal van Her cules op den tweesprong in de Griek- sche mythologie. Na de vraag: hoe sta ik tegenover God is de voornaamste vraag voor den jongeling: Hoe sta ik tegenover de vrouw? En dat hij niet altijd het vrou welijk geslacht met den noodigen eer bied tegemoet treedt, is zeker ook de schuld van de meisjes in onzen tijd, die meer om uiterlijke dingen geven dan om degelijkheid. Zij stellen hooge financieel eischen; gevolg daarvan is dat zij liever ongetrouwd blijven dan als vrouw en moeder de hun door God gegeven plaats innemen. Wat een rampen heeft voor menig jonge man en vrouw een verkeerde verhouding in de jeugd meegebracht! Spr. heeft daar heel wat van gezien bij zijn arbeid. Een groot kwaad, is ook het spreken van onzedelijke taal; zelfs onze Chr. kringen gaan in dezen niet steeds ge heel vrij uit. Tegen deze „vuile rede moet ons protest uitgaan. Gewaakt moet ook worden tegen Üen stroom van onzedelijke lectuur, die is als zedelijk vergif. Er zijn schrijvers, die willensen die onwillens het ge vaar vergrooten; men fcan met deze geschriften niet voorzichtig genoeg zijn. Ook veel onzedelijke platen en foto's worden verkocht, soms tegen enkele centen. Koop niets in winkels, zegt spr. waar men dergelijke dingen in voorraad heeft. Een ander gevaar, waar de Midder nachtzending tegen strijden moet, is het Nieuw-Malthusianisme, het stel sel van de beperking van het kinder tal tot 4, 3, 2, 1 of zelfs geen kind. Nadat spr. alzoo het getuigend werk der Middernachtzending had geschetst, werd gepauzeerd. Na de pauze behandelde spr. het reddingswerk der Ned. Middernacht zending. In het afgeloopen jaar werden op het "bureau der Middernachtzending 91 zaken van onderzoek naar het va derschap behandeld. Slechts 3 der a s. moeders traden in het huwelijk, doch in vele gevallen waren de verwekkers 'bereid, een con tract te teekenen, dat zij naar vermo gen in liet onderhoud van het kind zouden voorzien. In 192 i werd aan 25 ongehuwde moeders cloor de bemidde ling der Middernachtzending een be drag van f 4516 uitgekeerd. Van de 91' ongehuwde moeders was er 1 van 17 jaar, 9 van 18, 10 van 19 en 10 van 20 jaar; alzoo l/ST^vas min derjarig. Ruim 30 waren tusschen de 20 en -30. de overige tusschen de 30 en 40 jaar. zelfs waren er 4 bij van 41 en 2 van 45 jaari Wat de beroepen betreft, warén.59 huishoudster of dienstbode, 14 fabrieks meisjes, de overige op kantoor, naai ster, of iets anders. Met tal van moeilijkheden komen ve len tot de Middernachtzanding; weer anderen komen met critiek. zij halen ue schouders cp voor dezen arbeid, de meïlsch moet zich „uitleven" zco vinden zij. Daarbij, is het een uitge maakte zaak, een meisje, dat erfelijk belast is gaat naar de haaien, aldus rcdencoreh zij. Zij weten niet, dat Chtis'tus die macht van den Satan bre ken kan, ja in beginsel reeds heeft gebloken. Het bureau der Middernachtzending is niet alleen een consultatiebureau voor ongehuwde moeders; ook vele ou ders komen raad vragen met het oog op hun kinderen. In het afgeloopen jaar werd het bureau door meer dan 1300 bezoekers en bezoeksters bezocht. Deze bezoekers moeten met vriende lijkheid en liefde tegemoet getreden worden. Het is spr. opgevallen, dat van vele meisjes, die gevallen zijn, het alleen staan in de verleiding der groote stad. vooral geldt dit van de buitenmeisjes, het groote gevaar was. Zijn onze tijden slecht en gevaarlijk, vraagt spr. en beantwoordt die vraag toestemmend Daarom is het werk der Middernachtzending juist nu noodig Laat niemand van ons zeggen tot deze gevallenen: nader tot mij niet, want ik ben heiliger dan gij. Wie in eigen binnenste gezien heeft, zal zulk een farizeesche houding niet aanne men ten opzichte van hen, die Jezus hij de hand wil nemen en die Hij wil verlossen want Hij neemt de zondaars aan. De presidente dankte den spreker voor zijn interessante lezing; nadat gezongen was Gez. 81:1 en 6, ging de heer Volk in dankgebed voor. De vergadering was goed bezocht en aan het eind werd een collecte gehou den voor de verwaarloosde en onver zorgde meisjes en kinderen. Kamerkioskring „Leiden." Woensdag 25 Nov. j.l. werd te 's-Gra- venhage door het bestuur van den Ka merkieskring „Leiden" een vergade ring gehouden onder leiding van den heer W. Warnaar voorzitter. In deze vergadering, die vrij goed be zocht was, werden besprekingen ge houden over den gevoerden verkie zingsstrijd. van dezen zomer en wer den de bezwaren welke tegen de wijze van candidaatstelling allerwege gere zen zijn, besproken. Algemeen was men van oordeel, dat een andere wij ze van candidaatstelling gevolgd moet' worden, waarbij meer dan tot- dusver. de invloed der Kiesverenigin gen. tot zijn recht moet komen Eveneens werd gepleit voor een re organisatie inzake de benoeming van leden voor het Centraal-Comité. Het denkbeeld werd geopperd, het C. C. te doen bestaan uit 21 leden, waarvan de Voorzitter, Secretaris en penningmeester, door de Kiesvereen. worden gekozen en de overige 18 leden van het C. C. te doen benoemen door de 18 kieskringen. Elke kieskring vaar dig't één lid af naar het Centraal Co mité. Na breedvoerige bespreking werd besloten over deze belde onderwerpen n.l. „Wijze van candidaatstelling" en „Reorganisatie" door een commissie een rapport te doen samenstellen en dit rapport ter beoordeeling aan de Kiesvereenigingen toe te zenden. In deze commissie werden benoemd de heeren Warnaar v. Nes. Bakhuy- zen, Nieuwenhuysen en Karstens. Naar aanleiding van de Kabinets crisis en het conflict onder de gecoa- liseerde partijen, werd door den heer Warnaar een ernstig woord gesproken Meer dan ooit is duidelijke voorlich ting, in de politieke verwarring, welke thans is ontstaan, voor ons volk noo dig. Gewezen werd op de beteekenis onzer Chr. pers in deze dagen en op gewekt tot steun. Een levendige be spreking had hierop plaats, waarvan het resultaat was, dat door het Ka- merkieskringbestuur een schrijven zal worden gezonden naar alle tot den Kieskring „Leiden" behoorende Kies vereenigingen, waarin zal worden aan gedrongen, dat elke Kiesvereeniging plaatselijk zooveel in haar vermogen is zal werken voor de Chr. pers en geen middel onbeproefd zal laten de z.g.n neutrale bladen in de g-ezinnen onzer menschen te weren en te doen vervangen door een Christelijk locaal dagblad. De vergadering werd met dankzeg ging geëindigd, waarbij de heer J. van Lien van Bei'kel voorging. Leidsche Kunstkring voor Allen. Gisteravond hield de .Leidsche Kunst kring voor Allen" een algemeene Ier denvergadering in de bovenzaal van ,In den Vergulden Turk Naar aanleiding van de minder groo te opkomst merkte de voorzitter, de heer P. v. d. Hoeven in zijn openings woord op, dat wanneer men de betee kenis van de vereeniging moest aflei den uit de belangstelling, die voor 'deze vergadering werd getoond, men zeker tot een onjuiste conclusie zou komen, •want de Leidsche Kunstkring voor Al len is een van de grootste vereenigin- gen hier ter plaatse. De notulen van de oprichtingsverga dering. samengesteld door de secreta resse, mej. Valk, werden, nadat de voorzitter de aanwezigen had ver welkomd, gelezen en goedgekeurd. De voorzitter deelde hierna mede dat boven de verwachtingen die het be stuur zelfs durfde koesteren, het leden tal sedert de laatste vergadering is ge stegen tot 1200, zoodat het optimisme waarvan het bestuur dezen zomer blijk gaf, wel gegrond is gebleken. Vanzelf is hiermede de Vereeniging ook in financieel opzicht op betere basis komen te staan Bij een verstan dig beheer kunnen we het in het vol gend jaar brengen tot een flinke re serve en een batig saldo. 'Wel hebben ook de belemmeringen niet ontbroken. Als zoodanig memo reerde spr. de ongesteldheid van den penningmeester, den heer v. d. Heide, helaas juist in den tijd dat hij het druk zou krijgen. Gelukkig was de heer Spendel zoo welwillend de boeken in orde te maken, de contributie te in nen en het geheele financieele beheer tijdelijk waar te nemen. Van de opof feringen, die hij zich daarbij heeft ge troost, brengt spr. hem, in afwachting van het rapport der kascommissie nu reeds hartelijk dank. Vooral in de maand September, toen er veel nieuwe leden bijkwamen, is het zeer druk ge weest. De heer v. d. Heide heeft inmiddels definitief ontslag genomen, mede we gens aanstaand vertrek naar het bui tenland. Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogate 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. De R. K. Kamerfractie zal a.s. Maan dag over het aanbod van Mr. Marchant verga&ren. Groote brand te Venray. Een loodssohoener met 13 opvaren den vergaan. Buitenland. De vermoedelijke samenstelling van het kabinet-Briand. De Duitsche Rijksdag heeft het wets ontwerp inzake het Verdrag van Lo carno in derde lezing aangenomen. Luther en Stresemann zullen naar Londen gaan om het verdrag te onder teekenen. Vervolgens deed spr. eenige inededee lingen over de gearrangeerde concer ten. Van de 6 in uitzicht gestelde con certen kan het bestuur er thans 4 aan bieden. De heeren Spendel en Harmsen hebben zich gedurende de vacantie ge kweten van het afsluiten der contrac ten. Met den heer Thibaut kon geen contract worden afgesloten, doordat geen datum kon worden gevonden, waarop de concertzaal ter beschikking en de heer T. vrij was. In zijn plaats is gecontracteerd met den heer Ale xander Schaniiller, een artist die hier ter stede zeer goede herinneringen na gelaten heeft. Dat het Utrechtsch en Stedelijk Or kest niet werd geëngageerd, vindt zijn oorzaak in het veel kleinere aantal le den dat de vereeniging nog telde tij dens de onderhandelingen. Het bestuur vreesde dat de kosten van dit concert de draagkracht der vereeniging zouden te boven gaan. Hiervoor in de plaats is een Contract afgesloten met de be kende Altzangeres mej. Lyd'ia Kinder- mann. De heer H. W. Spendel gaf vervol gens een overzicht van den stand der, financiën en van het ledenaantal. Er zijn thans 1025 één persoons en 135 kaarten voor gehuwde personen uitge geven, zoodat de 1200 spoedig bereikt zullen zijn. Met elk concert komen er veel nieuwe leden bij. Het laatste con cert gaf zelfs nog 56 leden. De ontvangsten bedroegen in totaal f3471. Daarvan zijn alle noodige beta lingen gedaan, en thans is f2000 gede poneerd op de Nutsspaarbank. Daar buiten beeft de penningmeester nog de beschikikng over eenig kasgeld, zoodat er wel een vrij beduidend saldo zal overblijven, wat een zeer bevredigend verschijnsel mag worden genoemd. Na den heer Spendel te hebben ge dankt voor zijn overzicht, stelde de president de verkiezing van bestuurs leden aan de orde. Helaas is er van de gelegenheid om candidaten te stellen, slechts 'n zeer matig egbruik gemaakt. Alleen de heer Gerverdinck is candi- daat gesteld door een aantal leden. In het geheel, den voorzitter inbe grepen, moeten er 15 personen gekozen worden. De heer Spendel gaf in overweging, het voorloopig-bestuur opdracht te ge ven naar een geschikten voorzitter om te zien, en met zijn benoeming te wach ten totdat een definitief bestuur zal zijn gekozen De voorzitter ondersteunde gaarne dit denkbeeld. Op een vraag van den heer Gerver dinck of de ledenvergadering bevoegd is den voorzitter te benoemen, werd aan de hand van het reglement toe stemmend geantwoord. De heer Brouwer stelde voor, dit voorloopig bestuur voorloopig in func tie te laten en te wachten totdat er voor de ledenvergadering eens meer belangstelling zou blijken te zijn. Na eenige discussie werd besloten staande deze vergadering 8 bestuurs leden te benoemen, wat dus beteekent dat de voorzittersfunctie voorshands tijdelijk zal blijven waargenomen. Na de stemmingen die nu werden gehouden, bleken te zijn benoemd mej. C. M. Oudsboorn, Mej. L. Sibbes, Mej. E. M. Valk, en de heeren H. W. Spen del, A. C. Harmsen, P v d Hoeven, L. Gerverdink en Hartkamp. De benoemden bleken allen bereid hun functie te aanvaarden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1