Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
AMSTERDUE ANTHRACIET IP.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
S® JAARGANG
DINSDAG 17 NOVEMBER 1925
NUMMER 1672
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Geloof en staatkunde.
Toen onlangs Mr. Meemskerk in de
Tweede Kamer bij de algemeene be
schouwingen over de staatsbegrooting
net woord voerde, merkte een der li
berale verslaggevers op, dat de spre
ker vrij slecht te volgen was, maar
dat zijn rede waarschijnlijk van veel
meer belang was, dan het oppervlak
kig wel leek.
Dat dit niet mis gezien was blijkt
<vel, als men de „Handelingen" na
leest, waarom wij dan ook enkele ge
deelten hier laten volgen.
Door den heer Dresselhuys was be
toogd, dat uit het geloof geen politieke
beginselen konden' voortvloeien en dat
er eigenlijk maar twee politieke be
ginselen zijn, die van het liberalisme
en die van het Staatssocialisme.
Daartegenover nu plaatste de heer
Heemskerk het politiek beginsel der
Anti-revolutionaire partij.
De Overheid, zoo betoogde hij, be
staat niet om zichzelf, maar als die
naresse Gods, voor de maatschappij,
tot behoud van de maatschappij naar
Gods ordeningen, en heeft op geeste
lijk gebied het werk van de Kerk vrij
te laten.
Iets uitvoeriger: er zijn drie God
delijke instellingen: de maatschappij
of samenleving, opgebouwd nit het ge
zin, den arbeid, den eigendom, de stu
die en wetenschap en schoone kun
sten, naar de daarin door Gou gestelde
ordeningen, die steeds door de zonde
van den mensch blootstaan aan ver
basteringen. w»
De kerk als zelfstandig instituut,
aangewezen vóór het goestelijk leven
tot behoud van den mensch voor de
eeuwigheid, welke zijn bestemming is.
en met haar invloed voorts tot zuive
ring van de in de maatschappij geves
tigde ordeninges.
De Overheid, met de belastinghef
fing, met de macht, het zwaard, na
tuurlijk niet voor het geestelijk leven,
dat voor dwang niet vatbaar is, maar
tot handhaving van de rechtsorde in
de maatschappij, door handhaving v.
het recht, dat daar ingesteld is, door
rechtspraak en door wetgeving en
door beteugeling en straffen- van da
den, die tegen de rechtsorde ingaan.
Hier is dus aangewezen ten eerste:
de oorsprong van het ge;zag der Over
heid. Wie regeert, regeert bij de gra
tie -Gods. hetzij Keizer, Koning of i\.c-
tator of de Overheid, uit het volk op
gekomen, de democratie.
Ten tweede: de grenzen van do
Staatsmacht. De Overheid is er niet
om zichzelf, maar om de maatschap
pij en vindt daarin de grenzen van
haar macht. De maatschappij moet be
houden, zoo noodig genezen worden,,
maar niet vernietigd of geabsorbeerd
door den Staat.
Ten derde: op. iedere Overheid, van
waar ook opgekomen, rust de plicht,
het recht, dat niet uit haar is, maar
door God in de Samenleving is gelegd,
te eerbiedigen en te handhaven
Ten vierde: de oorsprong van het
recht. Het komt van God en de wet
geving is aan Gods ordeningen te toet
sen.
Ten vijfde: het karakter van het
strafrecht: kwade werken moeten wor
den bestraft.
Ten zesde: sociale wetgeving tot
wegneming van onrechtvaardige ver-
Irukking, die vaak insluipt, maar met
behoud van het organisch leven der
maatschappij.
Ten zevende: onthouding van ingrij
pen op#het terrein van het geestelijk
leven, als niet aan de Overheid aange
wezen en niet vatbaar voor Overheids
dwang.
Ten achtste: en, natuurlijk, Eerbie
diging van de Kerk in haar geestelij
ken arbeid, zoowel van de eene on
zichtbare Kerk als van ieder waar
neembaar kerkelijk instituut.
Aanwijzing voor deze beginselen is
te vinden in de Heiige Schrift. Zeer
verhelderend is Rom. 13 vers 16.
Deze beginselen geven waarborg te
gen Staatssouvereiniteit, die verdrukt
met een beroep op het algemeen be
lang; tegen Staatssocialisme, dat de
Maatschappij absorbeert en aan de
macht van één klasse alles onderge
schikt wil maken en daarbij de gees
telijke vrijheid wegcijfert.
Waarborg, ook tegen, het liberalis-
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mede deelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogate 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
me, dat zich geen rekenschap geeft
van den oorsprong van het Overheids
gezag, noch ook dien van, het recht
en ten aanzien van den inhoud van
het recht gevaar loopt aan indifferen
tisme te lijden.
Deze beginselen geven waarborg,
ook voor geloofsvrijheid.
RECLAME.
Een sterkere factor.
„Het Volk" is in de wolken over wat
de vorige week in de Tweede Kamer
gebeurde.
De rechtsche Kamerleden, die het
amendement indienden en er voor
stemden zijn daar de helden van den
dag. Zij hadden aan de S.D.A.P. geen
grooteren dienst kunnen bewijzen,
daar deze snakt naar het ©ogenblik dat
de rechtsche samenwerking wordt be
ëindigd en de revolutionaire partijen
mee de leiding kunnen nemen.
Maar de vreugde is niet geheel on
vermengd.
Men vertrouwt de zaak nog niet erg
en vreest dat nog een voor rechts be
vredigende oplossing van de crisis zal
worden gevonden.
Er zou zegt „Het Volk" wel eens een
sterkere factor kunnen werken dan de
hevige ontstemming die nu openbaar
werd.
Deze beschouwing is zeker niet ge
heel onjuist.
De samenwerking is ongetwijfeld be
moeilijkt, zoo zelfs, dat het allen schijn
heeft, dat er voorshands van een Kabi
net steunende op de drie rechtsche par
tijen geen sprake zal kunnen zijn.
Inplaats van samenwerking is er
thans bestrijding en verbittering
Wij achten het echter niet onmoge
lijk, dat hier, zij het dan niet onmiddel
lijk, een sterkere factor zal werken,
doordat over en weer zal worden inge
zien welke groote belangen hier op het
spel staan.
De groote vraag is, of ons land in
Christel ijken geest, dan wel in z.g. vrij
zinnigen geest zal worden bestuurd,
of in wetgeving en bestuur ook met de
geboden Gods zal worden gerekend of
dat men die geboden zal uitschakelen.
Wanneer die factor gaat werken, dan
zal men over en weer over kleine ge
schillen heen kunnen stappen en zal er
de bereidheid zijn, om zich tegen het
geestelijk gevaar, dat ook ons land in
zoo ernstige mate bedreigt, aaneen te
sluiten.
STADSNIEUWS.
Winkelweek
BreestraatMaarsmanssteeg.
In een der bovenzalen van het café
„In den Vergulden Turk'' vergaderden
gisteravond de -winkeliers van de Bree
straat en de Maarsmanssteeg, teneinde
te komen tot de organisatie eener win
kelweek, evenals dit reeds gedaan heb
ben de winkeliers van „Het Centrum".
De vergadering was matig bezocht.
De heer H. M. Pierrot, heette
de aanwezigen welkom en wees er op,
dat het in dezen tijd van malaise de
plicht der winkeliers is, te trachten
door de organisatie eener winkelweek
de aandacht van het publiek te trek
ken.
Spr. richtte allereerst tot de aanwe
zigen de vraag, of dezen een belang
zien in een winkelweek, alle aan we zi
en bleken voorstanders daarvan te zijn.
Vervolgens werd overgegaan tot de
verkiezing van een bestuur; bjj acclar
matie werden als zoodanig gekozen de
heeren H. M. Pierrot, G. van Dongen en
van Kloeten.
De heer Pierrot voorzitter der
vergadering, vroeg of de aanwezigen
reeds gedachten hadden betreffende den
tjjd en duur der te houden winkelweek.
De heer Korenhoff vroeg of het
niet mogelijk zou zijn, de winkelweek
van de Breestraat te combineeren met
die van den Nieuwen Rjjn.
De voorzitter antwoordde, dat
hij aan den secretaris van-„Het Ofen-
trumbelang" reeds gevraagd had, of het
bestuur dezer vereeniging prijs stelt op
samenwerking; deze zaak zou in de he
denavond te houden bestuursvergade
ring besproken worden. Het was niet
mogelijk, het antwoord van het Centrum
reeds te weten te komen.
De algemeene opinie zoowel bp het
bestuur als bij de vergadering was, dat
Samenwerking gewenseht was.
De heer D u b b e 1 d eman achttehet
in elk geval verkeerd, dat er in Leiden,
meer dan één commissie voor het orga-
niseeren eener winkelweek zou zijn.
De heer van Kloeten zette ver
volgens het plan voor een winkelweek
uiteen, zooals hij dit uitgewerkt had.
De etalages kunnen hun gewoon karak
ter houden, er behoeft geen prachteta-
lage te worden gemaakt, doch in ie
dere etalage zal een taal- of drukfout
Heerensingel 34/35, Tei. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN.
6670
moeten voorkomen. Het publiek moet
•deze fouten opsporen., en wie er het
meeste gevonden heeft, komt het eerst
voor een prijs in aanmerking. Iedere
winkelier stelt een prqs beschikbaar
die in de etalage wordt tentoongesteld.
De invulbiljetten zijn voor een dubbeltje
te koop, van welker verkoop het saldo
voor een liefdadig doel zal worden be
stemd.
De etalages zullen voorts door een
daartoe geëngageerden onderwijzer met
hoofdacte worden nagezien, opdat er
niet nog meer fouten in voorkomen dan
de eene bedoelde.
De heer van der Stok stelde voor,
dat door toet publiek zal geraden wor
den, welk der geëtaleerde artikelen
als prijs beschikbaar gesteld is.
Nog andere plannen werden opge
worpen en besproken, b.v. het publiek
te laten raden naar de grondstof, waar
uit een of ander artikel gemaakt is.
„De heer van Kloeten verdedigd©
zijn voorstel als vestigende meer de
aandacht van het publiek op alle ar
tikelen in de etalage, dan dat van den
lieer van der Stok, dat het de menschen
te moeilijk maakt.
Versieringsplannen, door den heer
van Kloeten nog ontvouwd, werden na
een uitvoerige bespreking door de ver
gadering verworpen, zoowel om Iden
korten tijd van voorbereiding als om
de vele kosten, daaraan verbonden.
Daarna ging de bespreking weer over
de attractie voor het publiek.
Dee heer Korenhoff voelde voor
het idee-van der Stok, doch zou dit
in dien zin willen aangevuld zien, dat
artikelen geprijsd zgn en het publiek
een keuze moet doen uit de artikelen
van eenzelfden prijs.
De heer Dubbeldeman zou het
publiek willen laten raden naar het ar
tikel, dat het meest gangbaar is of
dat de winkelier het beste acht. Hij
zou dan b.v. laten raden naar het boek,
dat hij het liefst verkoopt. We raceten
een zoodanige attractie hebben, dat we
het Haarlemmerstraatpubliek uit de
Breestraat weren, want daar is spr. niet
erg op gesteld.
Ten slotte werd een voorstel-H o s-
man aangenomen, de attractie te doen
bestaan in het beantwoorden van een
vraag, die door de winkeliers is ge
hecht aan het artikel, dat door hen
als prgs beschikbaar is gesteld. Deze
vragen kunnen b.v. betrekking hebben
op het gewicht, de stof waarvan het
vervaardigd is, enz.
De winkeliers verplichten zich voorts
tot deelname aan het garantiefonds van
minstens f 5.terwijl de winkelweek
'zal gehouden worden van 20 Novem
ber tot 5 December.
Te kwart over 12 werd de vergade
ring gesloten.
Leidsche Maatschappij van
Weldadigheid.
Gisterenmiddag heeft id<e Leidsche
maatschappij van weldadigheid onder
voorzitterschap van Mr. P. A. Pijn-
acker Hordijk, haar jaarlijksche alge
meene vergadering gehouden.
Na het vaststellen van de notulen
kwam de verkiezing van twee be
stuursleden aam de orde. De aftrfe-
denden, mej. D. M. J. Coeberg, pen-
ningmeesteresse, en de heer D. Kou
man, secretaris, werden bij acclama
tie herbenoemd en bleken bereid in
functie te blijven, wat hun een woord
van dank van den voorzitter bezorgde.
De commissie die de kas en boeken
van de penningmeesteresse had na
gezien, bestaande uit de heeren Cou-
vee, Prof. Barge, Zitman en Wichers
Rollandet, bracht bij monde van laatst
genoemde verslag uit van haar bevin
dingen en adviseerde het financieel
beheer goed te keuren onder dank aan
de penningmeesterese en aan den ad
ministrateur, deh heer Westdijk.
Uit het jaarverslag, dat hierna de
secretaris uitbracht, bleek, dat de
werkzaamheden geregeld voortgang
hadden.
Gememoreerd werd het uittreden als
bestuurslid van dr. J. E. Kroon, die be
dankte, van dr. Oort, die wegens hoo-
gen ouderdom, en dr. Hendriks, die
wegens vertrek ontslag nam. Als nieu
we bestuursleden deden hun intrede de
heeren Prof. Dr. J. A. J. Barge en Mr.
P. E. Briët.
Het bestuur van de Hulpbank werd
op de zittingen vertegenwoordigd door
dr. v. Voorthuyzen, Voorzitter, en de
heer v. Blarcom, Secretaris en de heer
v.' d. Heyden, penningmeester.
De Hulpbank hield zitting in het ge
bouw Gerecht #0. 7 op Maandag, Dins
dag en Woensdag v.m. van 1012, ter
wijl des Dinsdags van 1112 ook de
Voorzitter en de Penningmeester aan
wezig waren.
Dit jaar hadden 86 gewone uitkee-
ringen plaats tot een bedrag van
3782.30 (vorig jaar resp. 89 en
3321.1$).
Aan„pauvres honteux" werd dit iaar
525.uitgekeerd (vorig jaar 870.
Hierbij werd opgemerkt dat dit bedrag
weer iets hooger moet worden. Ge
vraagd werd zooveel mogelijk mede te
werken om eventueele gevallen op te
sporen.
Voor Nijverheidsonderwijs werd dit
jaar weer 257.uitgegeven. Met vol
doening werd melding gemaakt van
de hierbij verkregen resultaten.
Voorts werd nog 205.uitgekeerd
als tegemoetkoming in de aanschaf-
fingskosten van Geneeskundige hulp
apparaten.
Voor rekening van de maatschappij
werd een telefoon genomen en ge
plaatst ten huize van den secretaris.
Een belangrijke beslissing, die in den
loop van dit jaar op een buitengewone
ledenvergadering werd genomen is die
waarbij bepaald werd dat voortaan de
uitkeeringen ook weer in natura zul
len mogen gedaan worden. De dit jaar
voor het eerst in functie zijnde bode,
D. G. v. Oord, was tot voldoening werk
zaam.
Het bestuur bestaat thans uit Mr. P.
A. Pijnacker Hordijk, Mej. D. M. J. Coe-
bergh, Mevr. Dr. S. G. de Vriesde
Vries, Prof. Dr. J. A. J. Barge, Mr. P. E.
Briët, A. Couvee, Dr. L. Knappert, L.
J le Poole L.Gzn. en D. Koumans.
Nadat ook den Secr. en den heer
v Bruggen, adviseur voor de af deeling
Onderwijs" was dank gebracht voor
hun vele bemoeiingen werd de verga
dering na rondvraag gesloten.
Theol. Faculteit.
De Theologische faculteit 'der Uni
versiteit alhier heeft tot haren voorzit
ter gekozen in de plaats van Prof. Roes-
singh, Prof. B. D. Eerdmans en in
diens plaats tot haren secretaris Prof.
A. Eekhof.
„NederlandEngeland".
Op uitnoodiging 'van het genootschap
„NederlandEngeland", afd. Leiden,
zal morgenavond in het klein-au-l'..
rium de heer Herman Ould een lezing
houden over het Engelsche tooneel na
den oorlog.
De Stormramp.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
Mej. L. C. A. R. f 10.—
Mej. G. v. R. f 1
busje winkel van Mej. O. f 0.15
Giften worden nog gaarne inge
wacht bij den Penningmeester, den
heer S. Muys van de Moer, Plantsoen
49, Gironummer 57471.
Ds. J. W. Groot Enzerink.
Ds. Joh. W. Groot Enzerink, predi
kant bij de Nederlandsch Hervormde
Gemeente, alhier, hoopt 13 Januari a.s.
te herdenken, dat hij vijf en twintig
jaar geleden te Wapenvelde tot zijn
dienstwerk werd ingeleid.
Sedert 17 April 1921 behoort hij, van
Leeuwarden naar hier gekomen, tot de
Ned. Herv. predikanten te dezer stede.
Staatk. Geref. Partij.
In een onlangs gehouden vergade
ring van den Kamerkieskring Leiden
der Staatk. Geref. Partij werd het Ka-
merkieskringbestuur als volgt samen
gesteld: C. H. O verduin, Leiden, Voor.
zitter; D. v. Leeuwen, Alphen, 2e Voor
zitter; W. Wendt, Leiden, le Secr.-Pen-
ningm.; C. J. Segers, Lisse, 2e Secr.-
Penn.; E. Honkoop, Gouda; H. Jansen,
Leiden; J. H. den Hengst, Leiden; L.
W. Mijnders, Alphen; G. Blom, Bode
graven.
Vroom en Dreesmann.
't Zag er gistermiddag in de heropen
de magazijnen van Vroom en Drees
mann feestelijk uit.
De glans van het nieuwe, die wed
ijverde met de schitterende verlichting
om het vernieuwde geheel een prachtig
aspect te geven, en daarbij prijkten op
de toonbanken tallooze fraaie bloem
stukken, afkomstig uit een breeden
kring van belangstellenden.
Behalve dat vele koopers gebruik
maakten van de gelegenheid om het
geheele magazijn te bezichtigen waren
er ook tal van officieele personen bij
de heropening aanwezig.
Naast de hoofddirectie en de hoofden
der elders gevestigde filialen, die op.
Binnenland.
H. ML de Koningin confereert met
vooraanstaande staatslieden over de
Kabinetscrisis.
De bollen-oonferentie te Washington
De secretaris van het Landbonw-depar
tement niet aanwezig?
Buitenland.
De partijdag der Dnitsch-naÜonalen
spreekt zich nit voor verwerping van
het verdrag van Locarno.
Uiteenzetting van Marx op den Par
tijdag van het Centrum.
zichzelf reeds een geheel gezelschap
vormde, merkten wij ook vertegen
woordigers op uit verschillende maat
schappelijke organisaties.
Later in den middag bracht ook het
college van B. en W. een bezoek.
In een gistermorgen gehouden bij
eenkomst werd de heropening her
dacht door den heer Kerkhof, die later
werd beantwoord namens het perso
neel door den Chef, den heer Kers tens.
Jubileum W. F. K. de Kievit.
Ter aanvulling van wat wij gisteren
hieromtrent mededeelden diene nog
het volgende:
Tenslotte nam de Hoofdboekhouder
der Fabrieken, de heer Wiggers, het
woord om den jubilaris namens het
gezamenlijke ambtenaarspersoneel te
feliciteeren. f
Hij deed dit in enkele hartelijke
woorden en bood vervolgens den heer
De Kievit, als een tastbaar bewijs van
de sympathie zijner mede-ambtenaren,
een Oud-HoUandsche boekenkast aan,
vergezeld van een keurig uitgevoerd
album, bevattende de orgineele band
teekeningen der deelnemers.
Zooals de heer Wiggers terecht op
merkte, valt ook uit dit album op te
maken de groote sympathie en popu
lariteit, waarin de heer De Kievit zich
onder het ambtenaars-personeel ver
heugt, waar van een algemeene deel
neming kan worden gesproken.
Na deze toespraken, welke tezamen
een ware huldiging van den jubilaris
vormden, nam de laatste zichtbaar ont
roerd het woord.
Hij sprak allereerst zijn dank uit aan
H. M. de Koningin voor de groote on
derscheiding, welke hem ten deel was
gevallen en dankte vervolgens den
Burgemeester, de Commissarissen en
de Directie alsmede alle verdere aan
wezigen voor de hartelijkheid, waar
mede men hem was tegemoetgekomen
en waardoor deze dag voor hem was
gemaakt tot een van de schoonste van
zijn leven. Hij eindigde met den
wensch, dat het hem gegeven zou zijn,
nog enkele jaren zijn functie te blijven
ven vervullen.
Nadat het hierop volgende applaus
was verstomd, werd gelegenheid gebo
den, den jubilaris en diens familie
persoonlijk te feliciteeren, waarop nog
een uurtje gezellig samenzijn volgde,
voor zoover de werkzaamheden de ver
schillende ambtenaren niet tot hun
dienst riepen.
De jubilaris mocht daarop het ver
dere gedeelte van den dag in huiselij-
ken kring doorbrengen en wij twijfe
len er niet aan, of ook van die gelegen
heid zal door velen buiten het bedrijf
gebruik zijn gemaakt om den jubila
ris de hand te drukken.
De vechtpartij In de Papelaan.
In aansluiting aan ons bericht van
gisteren betreffende de vechtpartij in
de Papelaan te Wassenaar, kunnen wij
nog mededeelen, dat de mogelijkheid
niet uitgesloten wordt geacht, dat 4e
bakkersknecht J. G. K., te Wassenaar,
niet in de sloot is geloopen maar ge
worpen.
Een nader onderroek is ingesteld.
De heeren P. J. Buyzer en A. van
Delden, alhier tot arts bevorderd, zijn
bestemd voor het reserve-personeel
Van den geneeskundigen dienst van bet
leger hier te lande.
Gistermiddag is op den Lage-Rijn-
dijk een 10-jarig meisje Corn. v. W.,
toen zij van een sleeperswagen af
sprong, gevallen en met rechterbeen
onder een der wielen geraakt. Wonder
lijk genoeg, bleek het been niet te zij
gebroken, en het letsel zich te hebbei»
beperkt tot eenige onbeteekenei e
