CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1925
NUMMER 1483
IDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bil nummer beslaat ui! TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Het politiek debat.
De Tweede Kamer heeft gisteren een
aanvang gemaakt met de algemeenc
beschouwingen over de Staatsbegroo-
ting.
Van de 33 uren die de Kamer zich
voor dit debat heeft toegemeten, zijn
er reeds 5 volgepraat.
Het was'gisteren de dag van de op
positie
Met de heeren Albarda, Dresselhuys
~én Marchant trad ook de heer Ling-
beek tegen het Kabinet in het krijt.
Nieuwe dingen werden niet gezegd.
De Lee* A.barda kwam met zijn be
kende antidemocratische redeneering
dat hrt Kabinet Colijn niet als een
consequentie yan de verkiezingen is te
beschouwen en dat de rechterzijde
niet meer de leiding had mogen ne
men
De heer Marchant viel hem daarin
hij, maar de heer Dresselhuys, hoe
zeer hij ook een afkeer heeft van de
coalitie-gedachte en hoe gaarne hij
ook het rechtsche Kabinet zag verdwij
nen, was bereid de „onvolmaakte rea
liteit" te aanvaarden en erkende dat
van het standpunt der rechterzijde een
kabinet-Colijn niets wonderlijks had.
Niet geheel zonder beteekenis was
het verwijt van den heer Albarda, dat
het optreden van den heer Colijn als
minister-president is een aanmatiging
van magjit, in strijd met den volkswil.
De beschuldiging op zichzelf is na
tuurlijk onjuist, maar .de beteekenis
schuilt hierin dat zij een scherpe ver
oordeeling bevat van het optreden van
de socialisten in 1918, toen zij als min
derheid in strijd met deq volkswil een
greep deden naar de macht.
De^heer Marchant bleef in zijn schan
delijke houding tegenover minister Co
lijn volharden, een houding die zelfs
door de liberale pers unaniem wordt
afgekeurd en die het voor een fatsoen
lijk mensch onmogelijk maakt met de
zen afgevaardigde te debatteeren.
Het optreden van den heer Lingbeek
zal voor velen een teleurstelling zijn
geweest.
Wie verwacht mocht hebben dat nu
eens klaar en duidelijk het standpunt
van de H.G.S. zou worden uiteengezet
en aangetoond hoe deze partij hare be
ginselen denkt te verwezenlijken, is
bedrogen uitgekomen.
De samenwerking van de rechtsche
partijen werd afgekeurd, gefulmineerd
werd 'tegen den toenemen den invloed
van Rorhe, waarbij de enormiteit1 ver
kondigd werd dat overal de Hervorm
de burgemeesters vervangen worden
door Roomschen en afgescheidenen
een bewering waarvan de spreker zelf
heel goed weet, dat zij met de waar
heid volkomen in strijd is maar tot
een positieve uiteenzetting kwam het
toch niet
Alleen dit. De heer Lingbeek zou in-
plaats van een rechtsch Kabinet wen-
schen een gemengd Kabinet, waarin
ook vrijzinnigen zitting hebben en
waarin ook de Roomsch-Katholieken
vertegenwoordigd mogen zijn.
Op die wijze zou de eenheid van het
land gewaarborgd worden.
Belangrijk kan de inzet van het po
litieke debat niet worden genoemd.
De inhoud van de redevoeringen was
volstrekt niet evenredig aan de lengte.
STADSNIEUWS.
Zendingssamenkomst.
In de Hooglandsche Kerk had gis
teravond, in verband met de Zendings-
week, een bijeenkomst plaats, die on
der leiding stond van Ds. Goedhard.
Nadat gemeenschappelijk gezongen
was Ps. 150:1 opende Ds. Goedhard
de samenkomst met gebed en sprak
een woord van welkom tot de vele
vrienden van de Zending, die aanwe
zig waren. De Leidsche Zendingsver-
eeniging is zoo gelukkig geweest de
medewerking te krijgen van de zang-
vereen. .,Deo Volente" uit Rijnsburg de
Orchestvereen. „Per Aspera ad Astra"
en van den heer Kooien, organist van
deze kerk.
Zij hebben deze samenkomst niet al
leen mogelijk gemaakt, maar ook voor
een goed deel georganiseerd Zoo moet
T gaan, dat uit de gemeente spontaan
de medewerking opkomt. Want de
teekenis der Zending is deze: dat de
BUREAU: Hooigracht 3S
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone adverientiën per regel 227» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariei.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Heer der gemeente haar leden tot een
werk roept.
Nu gaan we muziek en zang stellen
in dienst des Heeren.
In Ps. 150 zien wij allerlei instru
menten die in dienstdes Heeren ge
steld worden. Tot de vele voortreffe
lijke gaven van Luther behoorde ook
zijn muzikaal talent, denk slechts aan
't heerlijke lied „Een vaste burg is
onze God."
Namens de Leidsche Zendingsveree-
niging heet spr. ook Dr. Brouwer har
telijk welkom.
Eindelijk wil spr. nog een korte zen-
dmgsge^Achte ontwikkelen uit Efeze
2:17heeft Hij door het Evangelie
vrede verkondigd, u die verre waart
en dien die nabij waren.
Daarmee duidt de Apostel aan dat
Jezus Christus vrede gemaakt heeft
tusschen God en de menscben en tus-
schen de menschen onderling. Het
heerlijke van Jezus is dat Hij de ver
zoening is. Want wat een heerlijk
Evangelie is 't toch dat die menschen
die zoo ver weg waren déhzelfden God
hebben. Zoo is dat woord van Paulus
een heerlijk Zendingswoord; opdat z'n
vredewerk moge uitbreken over de ge-
heele wereld.
In de eerste plaats komt deze ge
dachte tot uw en mijn ziel, want wij
moeten niet vergeten dat eerst de per
soonlijke verzekering noodig is. Maar
Hij doet zijn werk niet alleen aan,
maar ook door de gemeente.
't Is spr. een raadsel hoe er nog
steeds gevonden worden die bezwaren
tegen de Zending hebben; want h.et
evangelie is niet alleen voor u en mij
en vandaag, maar voor iedereen en
voor de eeuwigheid.
Nooit heeft de mensch een zoo schoo
ne roeping gekregen als toen God
hem riep om mede te werken aan de
uitbreiding van het evangelie.
't Gaat niet zoozeer om het vele
geld, dat de samenwerkende Zendings
corporaties nog noodig hebben, het
gaat veeleer om het persoonlijk ge
bed.
De geldzaak is bijzaak, de zending
wordt gedragen door de kleine mid
delen.
Daarna speelde de orkestvereeni-
ging „Per aspera ad astra" Früblings
Erwachen van Baeh, dat door de rui
me hallen van de Hooglandsche kerk
zeldzaam schoon klonk en vervolgens
een eveneens zeer goed gespeelde se
renade van Widor.
Het koor van „.Deo Volente" zong
daarna heel verdienstelijk een Zen
dingslied van Fleming, en een voor
deze gelegenheid door Mej. van Kla
veren gedichte en door den heer Noor
danus getoonzette Bede, waarna dé*
heer Kooien op het orgel een Prae-
ludiuin van Rheinberger ten gehoore
bracht.
Vervolgens sprak Dr. Brouwer, Zen
dingsdirector te Oegstgeest over „Noo
dig of Onnoodig".
Spr wil eerst twee misvattingen ter
zijde stellen en zal niet spreken over
de vraag of zending wel noodig is.
want van het noodige zijn allen, die
hier samengekomen zijn wel over
tuigd
Ook zal spr niet nagaan of deze
zendingsweek noodig is, of de steun
van Leiden voor de samenwerkende
Zendingscorporaties noodig is.
Een veel grooter vraag zal spr. be
handelen n.l. in hoeverre de menschen
noodig of onnoodig zijn in Gods werk.
Heeft God 'tonze noodig,. ons gebed
toewijding, offer?
In den Bijbel ligt een tegenstrijdig
heid op dit punt.
In Ps 50 staat: „Ik zal uit uw huis
geen var nemenwant al het ge
dierte is mijns."
Ziet gij wel, God heeft 't onze niet
noodig, want de wereld en hare vol
heid is Zijns.
Maar uit 't bekende verhaal van den
intocht van Jezus in Jeruzalem blijkt,
dat Jezus zelf zegt, dat Hij de ezel
van no ode heeft.
Onder 'tOude Verbond zou men tel
kens zeggen: God heeft 'tonze niet
noodi£. Jesaja zegt: „.Waartoe zijn Mij
de veelheid der slachtoffers?" Een
groote streep haalt God door de of
fers der menschen..
Maar Jezus verzamelt de discipelen
heeft ze dus blijkbaar wel noodig.
In 't Hoogepriesterlijk gebed vrdagt
Hij dan ook: „Ik hid U niet dat Gij
ze wegneemt uit de wereld." In Geth-
semané zegt Hij: Blijft hier en waakt
met Mij. God heeft ons dus tocli wel
noodig. 'tls niet enkel 'tOude Tes
tament dat 'teerste, en 'tNieuwe dat
't laatste zegt.
De heele grond van het bestaan van
het volk van Israël is geweest de ken
nis van God te bewaren'en uit te brei
den. Paulus wilde in Rome 't Evan
gelie prediken, hij kwam er ook, maar
anders dan hij gedacht had.
Soms denkt de mensch: God heeft
ons toch meer noodig). maar dan komt
de ootmoed, immers bij uitstek de
Christelijke deugd.
Jezus heeft een ezel noodig om naar
Jeruzalem te rijden. In den geheelen
bijbel is telkens zoo'n eenvoudige ezel
noodig bij Abraham, bij Bileam en in
nog veel andere geschiedenissen.
Ze zijn noodig in de geschiedenis
van het Godsrijk. De ezel is als 't ware
geschapen om niets te zijn als een een
voudig lastdier. Zoo heeft God ons ook
noodig. Als wij maar eenigzins bruik
baar zijn, dan heeft God ons noodig.
Een ezel droeg Jezus naar Jeruza
lem. En'nu is 'twel erg nederig, maar
wij moeten ook ezels zijn, Jezu9 dra
gend door 'tHemelsch Jeruzalem.
Wij hebben niets anders te doen dan
ons te doen gebruiken in dienst van
de Zending Eerst onze .overgave, ons
ootmoedig gebed, dan komt» het groote
tekort ook wel bijelkaar. Geen hoog
moed, maar wel een besef van ^eigen-
waarde, geen slavenmoraal, maar wa
re ootmoed. 'tMoet zoo zijm, dat wij
zeggen: Hij moet wassen, en ik moet
minder worden.
Na deze rede zong 'tkoor een lied
van een onbekenden componist, „Sion
de stad Gods." Hierop gaf de h§er
Kooien een zeer mooie Orgel sonate
van Mendelssohn. Vervolgens speelde
't Orchest nog de Loreley-Paraphrase
van Nesvadba en een compositie van
zijn dirigent, den heer Noor danus.
,.Marsch Pontificaal." 'tKoor van Deo
Volento zong nog Lied 44 uit den zen
dingsliederenbundel van Da Costa.
waarna Ds. Goedaard met dankgebed
eindigde.
Tot slot van deze goed bezochte bij
eenkomst werd gemeenschappelijk ge
zongen Gezang 245:2.
Tuberculose en Armbestuur.
Over dit onderwerp schrijft de heer
H. W;. Blöte arts, en lid van het Bur
gerlijk Armbestuur te Leiden in het
orgaan der Ned. Controle Vereen, tot
bestrijding der tuberculose.:
Herhaaldelijk is het, voorgekomen,
dat bij' het Burgerlijk Armbestuur te
Leiden aanvragen inkomen om bijdra
gen jn de verplègings-kosten van tu-
berculose-patiënten in sanatoria. De
ze aanvragen worden door de Ver-
eeniging ter bestrijding der tubercu
lose via den Gemeentelijken Geneés-
kundigen Dienst ingediend. Een ge
deelte der verplegingskosten komt
uit de kas van genoemde yereeniging.
Na rijp beraad ben ik tot de over
tuiging gekomen, dat ik in het ver
volg mijn goedkeurende stem aan deze
aanvragen moet- onthouden, en het zal
wel goed zijn in dit tijdschrift mede
te deelen, welke beweegrédénén mij1
tot deze gedragslijn hebben geleid.
Het mag als bekend verondersteld
worden, dat de hedendaagsche bijstrij-
dingswijze der tuberculose als volks
ziekte berust op het voorkomen der
infectie, om zoodoende de gevreesde
ziekte uit' te roeien. De theoretische
grondslag waarop deze wijze van doen
gebaseerd is, was aan onbezonken ken
nis omtrent de bacteriologie ontleend
en met de leus: „La tuberculose est
évitable puisqu'elle est contagïeuse"
(De tuberculose kan vermeden wed
den, omdat zij besmettelijk is; trok
men ten strijde.
Van meet at aan heb ik mij met
deze bestrijdingswijze niet kunnen ver
eenigen.
De deskundige kan de motieven,
waarop mijn overtuiging berust, vinden!
in het Mea. Weekblad, jaargang XXII
1915 in een artikel, getiteld „Over de
bestrijding der tuberculose als volks
ziekte". Mijïi argumenten waren ont
leend aan de feiten, die het onder
zoek naar de geographische versprei
ding der tuberculose had ban hét licht
gebracht en verder aan de kennis om
trent de immuniteitsvoorwaarden van
deze ziekte bij' den mensch. Latere
publicaties van anderen hebben mij!
m mijn overtuiging versterkt, en nog
heden ten dage kan ik de onweer-
legde conclusies waartoe ik destijds
kwam staanCe houden.
Deze conclusies luiden als volgt:
„Wanneer het eens werkelijk ge
lukte om door consultatie--bureaux
en huisbezoeksters, door woriïhgdesin-
fectie en sputum-prophylaxe een be
volking vrij te maken en vrij te houden
van de tuberculose, dan zou daarmee
aan die bevolking een 2eer slechten
dienst bewezen zijn. Wanneer de Ne-
deriandsche Centrale Yeraeniging tol
bestrijding der tuberculose haar doel
zou bereikt hebb en, ware een groot on- I
heil over ons volk gebracht, want het I
zou even hulpeloos tegenover de tuber-
culeuze infectie staan als nu nog de
Javanen van Poeloe Laoet én de Kaïn
mukken uit het centrum hunner step
pen."
Ik kan er niet genoeg den nadruk
op leggen, 'dat men de bevolking be
roofd zou hebben van den belang
rijken graad van immuniteit, die door
haar in den foop der tijden, ten ge
volge van "de infectie niet tuberkel
bacillen was verkregen.
De woning- en sputum aêslnfectie
wil ik, als zijnde van ondergeschikt
belang en weinig kostbaar, buiten be
spreking laten,, maar ik moet blijven
aandringen op de opheffing der con-
sultatiebureaux in hun 'nuidigen vorm
en vooral op afschaffing van het in
stituut dei" huisbezoeksters; want al
geef ik toe, dat deze huisbezoeksters
op de verspreiding der tuberculose
nauwelijks -eenigen invloed, noch ten
igoede, noch ten kwade kunnen uitoefe
nen, de gelden aan het voortbestaan
van het instituut besteed worden nut
teloos aangewend.
Met voldoening "kan ik er op wijzen
dat telkens en telkens weer de aan
het licht gekomen ervaringsfeiten de
gegrondheid der door mij aangevoer
de bezwaren hebben bevestigd.
In het Tijdschr. v. Sociale Hygiene
1924 komt o.a. een artikel voor:Volks
gezondheid in de Tweede Kamer". Bij:
de bespreking der tuberculose-bestrij-
ding wees mevrouw de Vries o.a. óp
het eigenaardige feit, dat in Gronin
gen, waar nog betrekkelijk weinig aan
directe tuberculosebestrijding was go-
daan, de sterfte voor deze ziekte in
flinke mate was gedaald en dat daar
tegenover in Haarlem, waar reeds se
dert 1904 een consultatie-bureau ar
beidt, de tuberculosesterfte in onge
veer even sterke mate bleék té zij'n
gestegen. Zulke; uitkomsten moeten
ons steeds weer nopen onze sociaal-
hygiënische methoden en de daarmee
bereikte resultaten met een kritisch
oog te bezien.
Wie nu'mocht meenen, dat het ge
loof in de deugdelijkheid der gevolgde
bestrijdingswijze door dergelijke aan
'het licht gekomen feiten aan het wan
kelen zou worden gebracht, wil ik \\ij;
zen op het courantenverslag der .laat
ste vergadering der Leidsche Ver-
eem'ging ter bestrijding der tubercu
lose. Het blijkt daaruit, dat men hals
starrig op den eenmaal ingeslagen weg
wu "voortgaan. Dit behoefde nu niet
de minste aandacht te trékken, ware
net niet, cfat deze Vereeniging van tijd
tot tijd om financieel en steun Ijir het
Burgerlijk Armbestuur aanklopt. Waar
evenwel "haar mijn vaste 'overtuiging,
door de Vereeniging een groot 'bedrag
mutteloost wordt aangewend, acht ik
mezelf niet langer verantwoord mijh
stem in gunstigen zin uit te brengen
wanneer door de Vereeniging géiden
uit de Gemeerltekas worden gevraagd.
De Leidsche Winkelstand.
De fa. Gebrs. Oud, die reeds
langen tijd 'n bekend geworden vleesch-
houwerq dreef op de Oude Rqn, heeft
thans haar zaken uitgebreid met een
nieuw winkelpand, n.l. in de Manden-
makerssteeg no. 4.
Deze tweede zaak maakt met haar
breede, hooge ruimteverhoudingen^ en
royale toegangen voor lucht en licht,
een zeer gunstigen indruk.
De winkel beschikt over een ruime
etalage, die tevens een mooien doorkijk
geeft naar het interieur, waarin verder
al de machines en verdere hulpmidde
len worden aangetroffen, waarover de
moderne slagerij moet beschikken.
Bij de inrichtuig werd ook aan het
aestnetisch element de gewensehte zorg
besteed. De frissche betegeling van
toonbank en wanden maakt een aange-
namen indruk.
Morgenavond zal in perceel 39
van het Noordeinde tegenover de Chris
telijke M. U. L. O.-school de heer T.
Jongblce d een naar de eischen des
tqds ingerichte zaak openen in genees
middelen, verbandartikelen, chemicaliën
enz.
Het pand, dat heel vroeger wel eens
als winkel had gediend, doch den laat
ster! tijd werd bewoond, is thans ge
heel omgebouwd, naar het ontwerp_ van
den architect Hoeken en onder leiding
van het bekende H.A.W.I.-kantoor, ter
wijl de uitvoering voor rekening stond
van den heer Warnaar,- aannemer.
Deze kunnen allen met voldoening
op hun werk terugzien. De heer Hoe
ken slaagde er in, naast een practischen
en sierlijken ingang, 'n ruime etalage te
projecteeren, die bovendien door een
smaakvol uitgevoerd glas-in-lood boven
licht een voornaam aanzien kreeg.
Het inwendige bevat alle gewensehte
attributen, die tot de uitrusting van een
drogisterij behooren. Stofvrije vitrines
geven de artikelen, die daarvoor in aan
merking komen, een antiseptische ba-
scherming, waarbij de indeeling zoo
danig is gekozen, dat deze zich voor een
practised gebruik alleszins leent.
Het laat zich aanzien, dat de zaak op
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
De algemeene beschouwingen over
de Staatsbegrootlng in de Tweede
Kamer.
Het collectief contract In het bak
kersbedrijf voor sommige plaatsen ge-
teekend.
Buitenland.
Italië ls in opschudding gebracht
door de ontdekking van een samen
zwering tegen het leven van Musso
lini Er zijn verschillende medeplich
tigen gcaresieerd.
Volgens berichten uit Jeruzalem rou
de opstand in Syrië zich snel uitbrei
den.
De Fransche socialisten zijn voorne
mens, binnenkort dra politiek van
steun aan het kabinetPainievé ta
hervatten.
Zaterdag denkt Painievé zijn Bnan-
cieele voorstellen bij de Kamer In te
dienen.
deae drukke en nog steeds drukk- - wor
Öende stand goed zal effecteereu. Zij is
uit aesthethiach opzicht een aanwinst
voor het Noardeinae, dat trouwens in
den laatsten tjjd op mefTdere punten
werd verfraaid.
„Eiiatha".
Het verbouwen en uitbreiden van de
ihfeerenhuizen „Arentfiburg", en „Hoet-
kemburg" te Voorburg ten behoeve van
de Vereeniging „Effatha"' is gegund aan
den heer W. v. d. Knaap te Voorburg,
die het laagst inschreef, n.l. voor da
som van f 55.500 met aftrek van f2200
_voor het schilderwerk.
Zooals gemeld, was de begrooting"
f 69.345.
Het aanbrengen van de centrale Ver
warming is opgedragen aan de firma
braat te Delft.
J. K. beeft aangifte gedaan, dat
te zijnen nadeele een rijwiel is verduis
terd.
In de Kanaalstraat is gistermid
dag yf. v. H. door J. C. mishandelde
- Da politie heeft gisteren een klein
motorbootje onbeheerd drijvende aart
getroffen.
Inlichtingen zjjn te verkrijgen aan
het politiebureau.
BINNENLAND.
V;- hcc.vc.' verslag
over de v. - cv twerpen inzake de af
sluiting en drocr r i";'ng van de Zui
derzee.
Verscheidene leden hadden aldus
lezen wij hierin met leedwezen en
verbazing vernomen, dat afgezien is
van de destijds door de Zuiderzee-ver-
eeniging voorgestelde richting van, den.
afsluitdijk, welke zou loopen van de
Noordhollandsche kust over Wierin-
gen naar Piaam.
Thans stelt de Regeering voor. de
aanfluiting van den dijk met de Frie-
sche kust te maken benoorden Piaam,
even bezuiden Zurig.
Gaarne zouden de. hier aan 't woord
zijnde leden vernemen, welke overwe-
gingen hiertoe hebben geleid.
Gevraagd werd, of de Regeering be
reid is dit gedeelte van het wetsont
werp terug te nemen, om het in den
vorm "Can een afzonderlijk ont\\\ :p
aan het oordeel der Staten-Genen. al
te onderwerpen.
Het R. D. V. der Spoorwegen.
Gisteren werd de conferentie tus
schen de directie der Nederlandsche
Spoorwegen en de vertegenwoordigers
der personeelorganisaties over de wij
zigingen in het R. D. V., voortgezet.
Bepaald werd, dat de vergoeding
voor waarneming van een hoogere be
trekking zal worden uitbetaald, indien
m enslechts zes dagen in een tijdvak
van 14 dagen die fuctie waarneemt. In
die gevallen ontvangt men het ver
schil in loon van beide fucties.
Voor stiefkinderen wordt voortaan
kindertoeslag verlêend; ook voor
pleegkinderen wier verzorging men
blijvend op zich heeft genomen en wier
ouders overleden zijn.
Voortaan zal overplaatsingskosten
van 30 dag 'enloon gegeven worden aan
gehuwden en weduwnaars, die een
eigen huishouding hebben en aan on-
