Op 't Schip vaa
I^ÜWE LEfDSCHÊ eOORANT VAM DONDERDAG 5 NOVEMBER 1925
RECLAME.
De Siaien-Generaal.
- ,Viel er tusschen liet recht van ini
tiatief en dat van amendement eenige
eenige overeenkomst aan te wijzen, nog
meer is dat het geval bij de beide an-
dere genoemde rechten, van inter
pellatie en van enquête. Beiden
betreffen het vragen van inlichtingen
en waar volgens art. 54 Grw. de minis
ters verantwoordelijk zijn, zou men
kunnen zeggen, dat daaruit al volgt,
dat de volksvertegenwoordiging dat
recht heeft. Er zit echter meer aan vast
en daarom werd in het Reglement van
Orde voor de 2de Kamer in art. 111 en
in art. 52 R. v. O. Ie Kamer het recht
van interpellatie nader omschreven.
-Volgens die art. kan een kamerlid ten
aanzien van een bepaald door hem
aangeduid onderwerp, dat vreemd is
aa.n de orde van den dag, inlichtingen
van één of meer Ministers daarover
verlangende, verlof vragen aan de Ka
mer tot het doen van vragen.
Ook hier dus weer niet dat recht
aan elk lid individueel toegekend,
maar aan de Kamer, die dan op ver
zoek .van een harer leden beslist, of
het lid, dat interpelleeren wil, dat zal
mogen doen. Maar alweer is het ten
slotte toch één lid, dat interpelleert.
De interpellatie draagt dan ook diens
naam en zoo spreekt men van een in-
terpellatie-Schaepman enz.
JWordt het gevraagde verlof door de
Kamer verleend, en is daarna de dag
bepaald, waarop de interpellatie kan
plaats hebben, dan vindt daarmee zulk
een kamerlid gelegenheid den betrok
ken Minister inlichtingen te vragen
over misstanden, gebreken, bepaalde
handelingen der Regeering, enz.
De Minister, in de Kamer dan aan
wezig, uitgenoodigd door den Voorzit
ter der Kamer, geeft dan meestal da
delijk zijn antwoord aan de Kamer,
niet aan het interpelleerende lid.
Zooals. bekend kan daarover gede
batteerd worden en dan wordt in den
regel het slot, dat een motie van orde
door,het lid wordt voorgesteld, waar
over de Kamer haar oordeel bij stem
ming te kennen geeft. Soms ook wordt
er een bepaalde wensch in uitgespro
ken. Het oordeel der Kamer bindt ech
ter de Regeering al weer niet, om vol-»
- gens zulk een aangenomen motie te
handeiep, maar 't is mogelijk, dat een
interpellatie op die wijze verstrekken
de gevolgen kan hebben, zelfs de af-
tredingr van een minister kan veroorza
ken, zooals nog onlangs werd vermeld
in het in onze N.L.Crt. overgenomen
hoofdartikel uit „Het Vaderland" over
de interpellatie-Schaepman over het
passeoren van den Luitenant ter zee,
Land, lid der 2e Kamer, voor den koo
geren, rang in 1891.
Ove.r 't algemeen draagt echter de
.interpellatie een ander karakter dan
b.v. i'n Frankrijk, waar ze al meer een
strijdmiddel van beteekenis werd.
La'zen we nog niet kort geleden, dat
in dien strijdt tegen Caillaux tegelijk
niet minder dan 60, zegge zestig inter
pellaties waren aaügekondigd.
Zoo erg is het ten onzent gelukkig
nog niet, al gaat het soms wei eens een
weinig in die uitlating en wordt er
sroc- nu en dan ook wel "eens een ave-
reqhtsch gebruik van gemaakt. We
herinneren hier maar even aan de
laatstgehoudene over dé ambtenaars
salarissen. Ze bleek tenslotte niets an-
dqrs dan een politieke vertooning en
wat ter sprake werd gebracht, had met
meer reden bij de a.s. begrootingsde-
batten thuis behoord. De heer Mar-
chant maakte dat maar op een al to
ongewenschte manier duidelijk.
't Blijft dus gewenscht, dat er van
het interpellatierecht maar een zuinig
en welgemotiveerd gebruik gemaakt
wordt.
De Minister geeft mondeling of
schriftelijk antwoord of ook kan hij
een antwoord weigeren. Dit laatste is
alleen het geval, als het belang van
den Staat zulks vordert.
Denk b.v., dat een lid eens precies
zou willen weten, welke redenen van
buitenlandschen politiek den Minister
nopen nog altijd het gezantschap bij
den Paus te handhaven, dan zegt Mi
nister yan Karnebeek natuurlijk, dat
hij daarop niet kan antwoorden. Daar
aan zit te veel vast, wat ook van be
lang is voor het buitenland. Heel licht
zou door geheele openlegging van de
boeken buitenlandsche belangen kun
nen worden geschaad, wat ons weer
in moeite zpu kunnen brengen met het
land, dat daardoor zich gekrenkt zou
gevoelen. We moeten onze mannen
tenslotte ook met vertrouwen tegemoet
treden.
Behalve deze wijze van inlichtingen
vragen is sinds 1906 het z.g. vragen-
recht aan de Kamer gegeven. Ook
een soort interpellatierecht met dit
verschil echter, dat door ieder lid
z o nd e r verlof der Kamer vragen mo
gen worden gesteld, die kort en duide
lijk geformuleerd moeten zijn. Na het
antwoord van den Minister kan dan
nog een korte opheldering worden ge
vraagd, maar er mag niet over gede
batteerd worden en niemand anders
mag er het woord over vragen dan het
lid, dat.de inlichtingen wenschte. Van
in het zoo gewilde
C as a q u e-model.
dit recht wordt veel gebruik gemaakt.
Er werd daarom een bepaalde dag
aangewezen in de week, de Vrijdag,
die dan ook de vragendag heet. Een
enkelen keer kan het voorkomen, dat
een lid, dat zich door deze beantwoor
ding niet bevredigd acht, een interpel
latie over hetzelfde onderwerp aan
vraagt. Omgekeerd is zeer zeker het
nut van dit vragenrecht, dat het het
aantal interpellaties stellig beperkt.
Inhoud van interpellatie en vragen
worden van te voren reeds aan den
Minister meegedeeld, wat directe en
gemotiveerde beantwoording alleen
mogelijk maakt.
DE WiATERSÏAATSBEGROQTING
Aan het Voorloopig Verslag betref
fende de begrooting van Waterstaat is
het volgende ontleend:
Spoorwegen-
Vele leden drongen aan op verlaging
van de tarieven, zoowel voor personen
als goederenverkeer,, waaraan door
meerdere leden uitvoerige beschouwin
gen werden gewijd.
Sommige leden merkten op, dat de
loonraad bij de Nederlandsche" Spoor
wegen bij herhaling gebleken is een
mislukking te zijn en dat het veel ge
makkelijker is om overeenstemming
te verkrijgen door direct contact tus
schen de vakbonden en de directie. De
ze leden wenscbten afschaffing van
den Loonraad.
Betooogd werd, dat de toepassing
van de regelng van dienst- en rusttij
den nog voortdurend aanleiding geeft
tot klachten. Men sprak dehoop uit.
dat de Minister de wijziging in de
dienstvoorwaarden, dié de directie van
plan is aan te brengen, niet goed zal
keuren.
Aangedrongen werd op de spoedige
totstandkoming van een algemeene re
geling van salarissen en pensioenen
van het tramwegpersoneel.
Verschillende verbeteringen in de
dienstregelingen werden bepleit.
Sommige leden wenscbten het aan
tal treinen op Zondag te zien beperkt.
Verkeersgevaren.
Vele leden waren van oordeel, dat
bij de gewijzigde motor- en rij wiel wet
geen voldoende voorzieningen zijn ge
troffen tegen gevaar, tengevolge van
het toenemend verkeer. Wellicht zal
het noodig zijn een maximum snelheid
daarin op te nemen, ook voor wegen
buiten de bebouwde kommen.
Sommige leden meenden, dat stren
gere straffen moeten worden bedreigd
tegen overtreding van bepalingen op
maximum snelheid.
Verscheidene leden betoogden, dat
de sluis- en burggelden over het alge
meen te hoog zijn en éen zware belas
ting leggen op het verkeer.
Het Wegenvraagstuk.
Met groote belangstelling en onver
deelde instemming was kennis geno
men van de voornemens van den mi
nister inzake het wegenvraagstuk. Ge
vraagd werd of bij verschillende weg-
verbeteringen rekening 'wordt gehou
den met de in de toekomst vereischte
breedte en met de gewenschte behar-
ding.
Sommige leden verzochten maatre
gelen, dat de straatklinker, product
van onze nationale industrie, niet
meer dan noodig worde uitgemfwyzb
meer dan strikt noodig worde uitge
schakeld. Anderen konden zich hier
mee niet vereenigen. 1
Verscheidene leden betoogden, dat
bij verbetering van wegen vaak niet
voldoende aandacht aan het natuur
schoon wordt gewijd.
Sommige leden merkten op, dat we
gen, die verbindingen vormen tus
schen belangrijke }ilaatsen, vaak veel
langer zijn dan de afstand hemels
breed bedraagt. Gewezen werd op de
wegen Amsterdam—Rotterdam, s-Her-
togenboscb.—Venlo, Amsterdam—Den
Haag. Ook zal de minister zijn aan
dacht moeten wijden' aan rivierover
gangen.
Sommige leden vroegen hoe de mi
nister de noodzakelijke verbetering
van het wegennet denkt te financieren
Eenige leden drongen er op aan bij de
oplossing van het wegenvraagstuk ook
de weggebruikers te raadplegen.
ALKEMABB.
In id,eh loop der ntaarrd October zijn
door da politie alhier 22 processen-v:'r-
verbaal opgemaakt.
Gedurende de maand October zan
tér gamee nte: crc-tarie aangegeven dé
volgende slachtingen
Ëedrijfsslachtlngen: 12 koeien, 14 var
kens en 3 schapen.
Huisslachtingsin4 koeien, 9 varkens
ep 2 geiten.
Nocdslachtiiigcn: 12 schapen, 6 var
kens, 3 kalveren, 5 koeien en 5 big
gen.
ingevoerd werd uit gemeenten buiten
den centralen keuringsdienst van Lei
dein 955 K.G. vleesch. Het netto-bedrag
aan ontvangen keurloon bedraagt £271.
GevestigdJ. (W1. van Erk en,gezin
van 's-Gravenhage. J. N. Verhaar yaa
Warmond. W. I. M. Eetrseheit ,van 's-
Gravenhage1. C. M. Kramer van 's-Grar
yemliage. J. E. van der Spiek van 's-
Gravenhage. C. Braak van Haarlemmer
meer. H. J. B. Boort van Groningen.
J. M. Masker van Groningen. J. H. Wa
gendorp en gezin van Velsen. Sckyt
en,IC. Oeehsieiii van Neu-Ulm, M. M.
van Dijk van Oudenbos,ch.
Vertrokken: A. 'C. van 'idor Knyff
naar Tier Aar. J. H. Verhaar naar Haar
lem. J. E. Pieneman naar Alphen aan
den Rijn. D. Boot en gezin naar Alphen
laan den Rijn. A. E. Straathof naar Aals
meer. J. A. M. van Lith naar Delft.
E. Vellekoop naar Rotterdam. J. J.
Boers naar Woubrugge. Th. C. van
Leeuwen naar Leiden. M. van Andel en
gezin naar Ver. Staten.G. van Harten-
naar Leimuiden. J. P. en J. J. van
der Voort naar 's-Gravenhage. W. M.
van den Haak naar Woubrugge. ,G. de
Vries naar Potterdam. J. M. van Klink
naar Leiden. P. Los naar Haarlemmer
meer. E. Mathot naar Leiden. A. L.
Boeser naar 's-Gravenhage1.
WASSENAAR.
Een bijvoegsel van het Provinciaal
Blad van Zuid-Holland bevat de be
slissing van den 2 7 sten October ,1925
van Ged. Staten dier provincie inzake
de id.oor de N. V. Mij. tot exploitatie
van onroerende .goederen „Rijnland"
te Wassenaar en 12 andere ingebrach
te beswaren tegen het uitbreidingsplan
der gemeente Wassenaar.
De beslissing strekt tot goedkeuring
van het uitbreidingsplan.
Naar aanleiding yan de door een der
adressanten, het bestuur der vereeni
ging tot behoud van Natuurmonumen-
fen in Nederland, ingebrachte beswa
ren hebben Ged. Staten overwogen, dat
volgens B. en W. vanWassenaar wel
overleg is gepleegd bij de samenstel
ling van bet uitbreidingsplan, met B.
en W. van 's Gravénhage en dat van
de zijde van die gemeente geen enkel
bezwaar tegen bet plan werd, opge
worpen.
Wat bet behoud van liet natuurschoon
aangaat, bebhen Ged. Staten, gelet op
bet rapport van den ^inspecteur der
Volksgezondheid, alsook op grond van
de mededeelingen van den burgemees
ter in de openbare vergadering, niet
den indruk gekrègëh, dat bij de vast
stelling! van bet uitbreidingsplan niet
genoeg op bet bebo.ud van bet natuur
schoon gelet is.
Gisteravond hield de Coop1. Brood
bakkerij en Ver b'r uiks vereeni'ging „Ons
Doel" alhier haai" jaarvergadering.
Nadat v dei voorzitter de .vergadering
bad geopend, W:erd door den secretaris
de notulen der vorige algémeene ver
gadering voorgelezen en bet jaarver
slag uitgebracht.
Vervolgens werd door de commissa
rissen verslag uitgebracht, aan het ein
da waarvan zij voorstelde dit jaar 5 pet
dividend uit te koeren,- tot een_gezamen
lijk bedrag van rujin f i4co- "Bit voor
stel werd mei algemeen© stemmen aan
tweede hypotheek, groot f 5000, bad
opgezegd,' werd a-an de vergadering
voorgesteld, dat deze hypotheek door
iden .Wel Ed. beer D, Buys werd over
(gemoinen.
Daar dei beer Jochems wegens
veelvuldig uitstedig zijn bedankt bad
als commissaris der vereeniging, werd
in diens plaats met algemeens stemmen
de We-l.Ed. beer D. T.' Ruys gekozen.
De periodiek aftredende be^taprsle-
Jdein.. de heeren .W, Schipper en J.
ÏCorker, werden als zoodanig weder:
herkozen, terwijl voor Ben periodiek
aftredende commjssaris J. Blankesp,o,or
gekozen werd de beer C. v. Tol.
Bij de rondvraag werden nog eenige
{gestelde vragen door den Voorzitter
beantwoord, waarop de vergadering ge-
ploten werd. - 1
OEGSTGEE3T.
Burgerlijke stand. GeborenJa
cobus Petrus, zoon van H. A. de Groot
en A. M. Juffermans. Pieter, zoon van
S. de Mooy en J. de Bpst. Jan Hendrik,
Eoon van H. Wolkers en J. v. d. Heyje.
Overleden: H. Duindam, wed. van J.
van Abswoude. W. Vooys, 70. jaar.
LISSE.
Maandagavond hield dei Anti-Revolu
tionairen Kies ver eeniging „Nederland
en Oranje", een openbare vergadering
in |do Chr. School.
Na opening door den voorzitter D r.
Th. Ruys Jzn. met Ps. 89 .7 en
bet lezen van Ps. 96. en gebed, roept
deze de vergadering een hartelijk wel
kom toe, inzonderheid den Heer Chr.
v. d. Heuvel, lid der Tweede ICamer
die-de moeite zich: wilde getroosten, uit
arjn arbeid tot ons over te komen om
te spreken over het 'onderwerp „Een
blik achter, rondom en vooruit."
De voorzitter deed nog eenige'mede
deelingen betreffende bet program voor
(dezen" winter, en gaf, vervolgens b'et
woord aan den béér v. d. Heuvel.
Spr. zegt niet lang te willen stilstaan
bij een blik achterwaarts, maar meer
zijn hiqorders te -willen bepalen bij bet-
geen voor is.
Bij al den strijd, dié al gevoerd is,
is wol de strijd van 1925 de zwaarste,
want al is de haat tegen Rome gfoot,
nog grootér is de haat tegen, het Cal
vinisme1. - -
Men wil niet dat dé rechterzijde
steeds samenwerkt. 'De recmterzijde is
énkele zetels achteruit gegaan maar
toch is dit verlies niet tod Dei schrrjvean
aan agitatievo van links, maar wol aan
dei St. Geref. partij,
Het heeft H. M. de Koningin good
gedacht den heer, Co-lijn' te benoemen
tot kabinetsformateur en de héele rech
terzijde besloot hem krachtig té steu
nen. Er is trouwens geen betere com
binatie uitte denken dan de tegenwoor
dige'. Niet dat de rechterzijde het vol
maakt eens is in alles, maar over dé
hoofdzaken zijn de partijen het ééns1,
[steunende op de Chr. beginselen en
[daarom is de formatie v,an het kabinet
(eiein gelukkige.
Hef versnipperen van onze Chr. par
tijen moet leiden tot verzwakking ,van
de positie van ons Chr. volksdeel. De
twela grootste gevaren zijn momenteel
de sociaal-democratie en de strijdwijze
onzer geestelijke broeders, de Staatk.
.Gereformeerden.
E11 als men beweert, dat dé A'.-R.
partij niet beslist genoeg is geweest,
laat men zich dan eens indenken wat
bet ,zou geweest zijn als de Anti-Re
volutionaire partfj er niet was geweest,
ien idaarom, als men üiaar gelooft, dat
ook op bet staatkundig terrein de sou-
vereiniteife [Gods erkend moet worden,
staat de vrucbt van onzen arbeid niet
aan ons, doch laten wij dié aan God
over.
De voorzitter dankte daarna den spren
kel* voor zijn bezielende' rede en gaf
na de> pauze gelegenheid tot gedachten
Vriend Kooi van de Kaag vroeg naar
de reden, dat de arbeiders-candidaten
wel op de lijst voorkomen, maar zóó,
dat ze niet gekozen worden. Vr. Noor-
landt vraagt Is niet te zwak-opgetreden
tegen de Staatkundig Geref. Partij,
want wie de „Banier" gelezen beeft,
heeft ook gemerktde afkeuringswaar-
dige stukken, daarin geplaatst, ook ,uit
Lisse.
De spreker antwoordende, merkt op,
dat men niet voor elke afzonderlijke
groep een vertegenwoordiger kan heb
ben, dan mochten we wel 40 of meier
zetels hebben, en ook mo-et Kooi niet
zeggen, dat er geen vertegenwoordigers
zijn. De' Ihiteer Schouten en Sfnéenk,
zijn uit dei Christelijke Vakbeweging
voortgekomen.
Vr. Noorlandt zegt spr. dat het beter
is niet al te veel dé publieken trom te
roeren, maar de menschen ernstig af
te vragen: maar hoe moet het dan?
Men krijgt de menschen veel eer
wanneer ze ingaan op een bespreking1
onderling.
Nog enkele vrienden stelden vragén,
die1 door spr. beantwoord werden, waar
na dei voorzitter den spreker bedankte
en de laatste sloot met dankzegging^
Burgerlijke stand. Ondertrouwd: J.
dé Vreede en M. G. de Kooker.
Gehuwd: G. Immerzsel en J. ,C. iWar-
menda-m.
Geboren: Freldérika, dochter Van' M.
•Marsbergen en G. Smink. Johanna Ma
ria, dochter van N. P. van Rooyen en
H. M. G. Héeréns. Maria, dochter van
K. de Vries en G. van Marsbergen.
Cornelis Gerardus, zoon van C. Prins
|en M. van der Laan. Oatharina' Elisa
beth, «dochter van A. H. ,van Schie|
en T. C. Jansen.
HAARLEMMERMEER.
Burgerlijke stand. .Geboren: Johan
nes, zoon van P. dein Hollander en M.
Willemstein. Johannes, zoon van' J.
G. Keijzer en M. S. van der Klauw.
Geiertrüida Elisabeth, dochter van J.
Nijssen en M. Ruigrok van der Wervel
Jacobus Cornelis, zoon van' J. 0. Smak
man en B. Duivenvoorden. Mioheltje-,
(dochter van H. J. Boter man en M.
van dier Wal. Ar ie Hendrik, Zoon van
P. Bokhorst en J. C. van der Pol. Adri-
;anus Nicolans Johannes, zoon van N.
J. Heemskerk en M. C. van der Putte.
Geiertrüida Jasperina, dochter van- J.
jBrouwer en J. M. de Fouw. Maria Teu-
na en Apolonia, tweeling van; J> Ta-
tes en J. Cardol.
OverledénSophia' Bruijn, 80 jaar.
we(d. van W. Molenaar,
HAZERSWOUBS
Bevallen: M. Th. Wesselinglr, geb".
Kaptein, z; J. Goede, geb. Hommels, z;
A. van Griethuizen, geb. van Staaldui
nen, dochter.
Overleden: P. Dannijs, 66 jaar, zom
der bekende woonplaats.
Ondertrouwd: G. de Vogel, wedr van
L. Patijn, 40 jaar en N. Brouwer, 5^ j.
Gehuwd: J. Harkès, 31 jaar en M. v.
Kooten, 31 j; G. C. Turk, 25 j. en W, M
Meeuwissen, 25 jaar.
ZOETERWOUBE.
Burgerlijke Stand(Geboren:
iWjlhelmina 'Theodora Alida, dochter
van J, C. .van Leeuwen en van iM^
J. H. van -Cassel. Theodora Johan
na, dochter van (H. Zandbergen qn
;G. Po.uw. Leonardus (W(Vilhelmus, z..
van m van Scheppingen en jA'. !Ho(o-
géboom.
Ondertrouwd: [Gerrit van Pleïi'-:
ningèn, 22 jaar en Jacoba' Verheul.
20 jaar. 'j i Iv I ('ftkk 1
Overleden: Adrianai van Horst,
,75 jaar, weduwe van J. Steenks^ Pe
trus Paulus van der L'ely, 62 jaar.
BE MACHINESIGAAR.
De door de noodige reclame on
dersteunde invoering van de mecha
nisch geproduceerde sigaar in ons
land door de firma Hillen, heeft ten
gevolge gehad, dat vijf der grootste
sigarenfabrieken het voorbeeld gaan
volgen.
Het kan dus niet verbazen, zegt
„De Maatschappij.", dat in den arbei
derskring van dezen bedrijfstak eenigs
ongerustheid opkwam, voortspruitende
uit dezelfde overwegingen, die de in
voering der nïachinale productie op
zoo velerlei gebied deed vragen: zal
zij den handwerker overbodig maken?
Het antwoord op die vraag is dooi
de bedrijfsgeschiedenis der laatste 50
jaren in zekeren zin al gegeven; men
kan niet zeggen, dat de werkloosheid
én minder nog de toeneming der
twerklopsheid ,van dezen tijd ,op re
kening moet geschreven worden van
de komst der machine.
—Aan "den anderen kant verkeert
het sigarenbectrijt ten cieze wei'm een
©enigszins ongewone positie, immers
is in dezen tak ,van nijverheid van
handwerk in den strengsten zin wei-
|nig sprake meer. Het maken der si
garen in houten vormen heeft de over
hand gekregen, en die vorm van siga-
rehmaken is een tusschenstation op
den weg naar de mdchine.
Niettemin zou een algemeene invoe
ring der machine ongetwijfeld betee-
'kenen vermindering van het aantal si
garenmakers. (Wjj( hebben in een der
vorige nummers cijfers gegeven van
het aantal sigarenmakers in Amerika
en die cijfers waren opvallend laag.
;Wielnu, juist in Amerika, wint de ma
chine het over alle linies, gelijk weer
blijkt uit het Tobacco Journal.
Een der allergrootste fabrieken al
daar, met een productievermogen van
300 millioen sigaren per jaar, levert
daarmee 4V2 pet. van het totaal-ver
bruik van Amerika, dat 7 milliard si
garen per jaar telt. Die fabriek werkt
geheel met machines, gelijk er al velé
doen.
Dat de machinale sigaar er in ons
land met vlag en wimpel ingaat, is
meer dan de waarheid verdragen kan.
Bh* is nogal wat tegenkanting, vooral
uit vakkringen, althans de Delftsche
Post (het orgaan van Hillen^ consta
teert het „met verbazing", Maar dit
zit 'm in „aangeboren, conservatisme"
meent het blad en het zal wel luwen,
't Gaat er tenslotte om, hoe men dé
sigarenprijs goedkoop er kan maken,
„met behoud van de kwaliteitJa
wel, zeggen de kenners, maar er is nog
iets anders dan de kwaliteit. En dat
is, „de persoonlijke noot" in het ma
ken van een sigaar. Zal ooit a'e ma
chine zóó" den greep en de wikkeling!
•der tabak kunnen uitvoeren als dé
handwerker dat doet?
In die vraag zit nog ëen warm1!
hartige sympathie voor het oudei, dat
het betere geacht wordt van al, wat del
machine letterlijk en figuurlijk uit ve
ler hand nam.
De tijd zal leeren, hoe rookend Net'
d'erland op den duur reageert, op dé
nieuwe overwinning der machine. Tot
dusver schijint zij den fijnproever nog
allerminst een overwinning. Maar wie
weet, zullen dé technische verfijningen!
ook hein nog niet eens1 in 't gevlei
komen.
Schilükliei; en Jodium.
|Men weet, dat reeds .omstreeks 1850
in Frankrijk ontdekt werd, dat ver-/
grooting cLer schildklier „krop", sa
mengaat met een gering, gehalte aan
jodium in het voedsel. .Sindsdien neeit;
men verder kunnen aantoonen, dat.
jodium inderdaad in de schildklier
wordt vastgelegd en dat in de schild
klier een jodiumhoudende organische;
stof aanwezig is, die een belangrijke
(werking op de stofwisseling! AWl hél
organisme uitoefent. -b i
In landen waar veel krop voorkomt,;
in Zwitserland, Beieren, en sommige'
(deelen van Amerika, bleek ook indeir-:
idaad het jodiumgehalte van het drink-i|
water het geringst daar waar de mees-»;
:te krop voorkomt. Kunstmatige toer'
voéging vani jodium aan h'et keuken^
zout deed in veel streken hét VOP(t",
komen van krop verminderen. j j
Maar, niet overal gaat de jodiun?',
theorie op, in Egypte b.v. komt veel;
schildkliervergrooting voor, ondanks
;dat het -Nijlwater meer jodium bevat;
(dan het water der Tondensche ,wa^;
terleidiiig.. Prof. Blacklock heeft PW
het verbanid nog eens onderzocht tus^j
schen krop en jodiumgehalte van het;
drinkwater in Siéna Depne, waar veel
krop voorkomt. j i
[Verwacht werd dat hét jodiumge-j
halte van htet water, (des te jnindet,
zon zijjn> naarmate men dichter bij! de;
bronhen van de rivier, zou komen eth
dat dus ook de krop in de laagge-|
legen landen minder zou voorkomen!
dan hoog in de bergen, waar de [Bag-
werivier haar oorsprong neemt.
Men 'vond nu juist het omgekeerde,1
op laag gelegen, plaatsen veel krop, ih:
de bergen weinig. De verbreiding van;;
de krop bleek zoo onregelmatig, dat;
naar andere oorzaken dan geographi
sche ligging moest gezocht worden.
SOnderzo<3it werden 2465^ inwoners!^
IhJ 37, dorpen1; de expeditie duurde
drié maanden en daar men te ,voet
trok en in dei/ meeste gevalléh in dé
dorpen zélf overnachtte, was er ampel
gelegenheid goed waar te nemen en';
;de bevindingen der expeditie zijn dus;
,van| heel belang voor dé vérklaring
van het kropvraagstuk.
Het heeft de deelneimers der ex-;
peditie getroffen dat de meeste krop-
•gevallen daar voorkwamen, waar ook
.Verontreiniging van hét -water met
ontlasting en dergel. plaats vond; waar;
zuiver- onbezoedeld water Werd ge
dronken, vond men minder krop. Dit
zelfde vindt men in Egypte, waar ook
juist de meeste krop voorkomt in dé
smerigste dorpen met vuil, bezoedeld
drinkwater.
Hoe kan, meh nu' éen verklaring
'geven voor'dit verschijnsel? Prof.
'Blacklock meent,' dat bacteriën het
jodium' uit het water tot zicli nemen
'en nu in een niet voor het mensche-
lijk lichaam assimileerbaren vorm vast
leggen. Dat is lang niet onmogelijk
'en het zal belangwekkend zijn, als meni
'in deze richting proeven doet.
!Ook in ons land komt hier en daar,
jnog v,rij! wat krop. voor, ondanks de
(nabijheid van de zee, die zoo rijk is
aan jodium. Misschien kan de theo
rie van de bacterieverontreiniging van!
het drinkwater ook bij ons eén ver
klaring geven voor het kröDpi'obleem.
