CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN Dit nummer bestaat »it TWEE Bladsn. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 6e JAARGANG WOENSDAG 4 NOVEMBER 1925 NUMMER 1481 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Fer kwartaal i 2.50 Per weelc i 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen, dnbbel tarief* Bij contract, belangrijke reductie. Kleine adrertentiên bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage' lij ka geplaatst ad 40 cent BUREAUHooigracht 35 *^78, Postgiro 58936 LeidenPostbox 20 V Bewaarschoolonderwijs. In het Onderwijsverslag, waarop wij gisteren reeds de aandacht vestigden, is een vrij breede plaats ingeruimd voor het bewaarschoolonderwijs of wil men, het voorbereidende onderwijs. En daar de belangstelling voor dit deel van het onderwijs in breede krin gen betrekkelijk gering is, komt het ons niet ongewenscht voor, uit be doeld verslag enkele gedeelten over te nemen. Het voorbereidende onderwijs, aldus bedoeld verslag, is zoodanig uitge groeid en het gewone lager onderwijs vindt daarin zooveel steun, dat het wel de moeite waard is den omvang en den aard van dit onderwijs nader in beschouwing te nemen". De bewaarscholen", zoo heet het verder, kunnen evenals trouwens de gewone lagere scholen, maar in nog meerder mate worden beschouwd als een noodzakelijk kwaad. Van nature toch behoort de opvoeding tot de taak der ouders, die aan het jonge kind meer in het bijzonder tot de taak der moeder. Verschillende, oorzaken evenwel, zooals gemakzucht der ouders en ge brek aan tijd, veelal de noodzakelijk heid om ter wille van andere bezighe den gedurende een gedeelte van den dag althans aan de zorg voor de kin deren ontlast te zijn, het besef, dat men aan de kinderen niet de gewenschte vormingen leiding kan geven, ook dik wijls de zucht om de kinderen zoo vroeg mogelijk eenig schoolonderwijs te doen deelachtig worden, hebben de bewaarscholen in het leven geroepen. Oorspronkelijk hadden deze inrich tingen slechts ten doel de kinderen ge durende een zekeren tijd van den dag te bewaren. In vele plaatsen is dit nog het geval. De ouders stuurden er hun kinderen heen, alleen om ze kwijt te zijn en ze veilig bewaard te weten. Langzamerhand echter kregen vele dezer inrichtingen een ander karakter. Wanneer het toezicht op de kinderen aan bekwame en werkzame personen fwas toevertrouwd die belangstelden in het kind, kwamen deze er als vanzelf toe, het verblijf der kinderen in de be waarschool dienstig te maken aan hunne verstandelijke en redelijke ont- vorming. Vooral ging men er zich op toeleggen de ontluikende vermogens der kinderen vlugger en alzijdiger tot ontwikkeling te doen komen, waarbij vooral de zelfwerkzaamheid van het kind op den voorgrond treedt. Het gezicht en het gehoor worden ge oefend; het kind leert opletten, zijn gedachten op iets te concentreeren; het geheugen wordt geoefend; over de spieren der handen wordt een zekere macht verkregen. Het kind leert zich voegen naar anderen en wordt aldus voorbereid voor het gewone lager on derwijs te kunnen volgen. De hoofdinspecteur in de tweede hoodinspectie spreekt in denzelfden geest als het heet: „De kinderen worden er lichamelijk en geestelijk ontwikkeld. Zij doorloo- pen er het eerste stadium van de op voeding buiten het gezin, zoodat de be waarschool tevens in zeer sterke mate haar stempel drukt op de zedelijke vorming der kleinen. Men kan dan ook veel beter spreken van een voorbereidende school, mits men daarbij het woord voorbereidend neemt in den meest ruimen beteekenis Geen eigenlijke voorbereiding voor de vakken van onderwijs die op de lagere school worden onderwezen, (moet de bedoeling zijn, maar wel het geschikt en ontvankelijk maken van het jonge kind, om ban de middelen die na het zesde levensjaar zullen dienen om zijn lichamelijke en geestelijke opvoeding te voltooien, een zoo ruim en doeltref fend mogelijk voordeel te kunnen hebben. In de voorbereidende school wordt de akker beploegd en gereed ge maakt, om het zaad niet enkel te ont vangen, maar door die goede voorbe reiding zijn ontkieming zooveel moge lijk te bevorderen." Het komt ons voor, dat hier de betee kenis van het voorbereidende onder wijs dpidelijk is aangegeven. Waaruit volgt, dat ook dit deel van het onderwijs, op onze volle belangstel ling aanspraak kan maken. Y Oók Christelijk. Met de kwalificatie van het voorbe reidend onderwijs als een noodzake lijk kwaad kunnen wij ons wel veree nigen, mits daarbij de nadruk valt op noodzakelijk. Gezien de omstandigheden moet het voorbereidend onderwijs als noodzake lijk worden aangemerkt. Het is dan ook een verheugend ver schijnsel dat dit is ingezien en dat met name ook van Christelijke zijde aan dit onderwijs voortdurend aandacht is geschonken. 't Merkwaardige verschijnsel doet zich hierbij voor, dat de openbare be waarscholen v^rre in de minderheid zijn. In 1922 waren er volgens het Onder wijsverslag in de inspectie Leiden in totaal 57 bewaarscholen, waarvan 6 openbare, 8 neutrale, 12 Christelijke en 31 Roomsch Katholieke. Sinds is de toestand gewijzigd, maar niet ten nadeele van het bijzonder, en ook niet ten nadeele van het Christe lijk onderwijs. Een gelukkig verschijnsel is dat Als wij toch onderschrijven wat in het Onderwijsverslag gezegd wordt dat in de kleinkinderscholen de kinde ren lichamelijk en geestelijk worden ontwikkeld, dat de bewaarschool haar stempel drukt op de zedelijke vorming van de kinderen, dat het kind daar geschikt en ontvankelijk wordt ge maakt voor het latere onderwijs, dat daar de akker beploegd wordt en ge reed gemaakt om het zaad te ontvan gen en de ontwikkeling daarvan te be vorderen, dan is het duidelijk dat bii dit onderwijs het Christelijk element niet mag ontbreken. Op de voorbereidende school wordt vaak het zaad gestrooid niet alleen voor de lichamelijke en zedelijke maar ook voor de geestelijke vorming. Het bewaarschoolonderwijs, zelfs in zijn primitieben vorm, heeft grooten in vloed gehad op het leven van tal van mannen en vrouwen. Hier zijn indruk ken gewekt die nooit meer zijn wegge vaagd. Hier zijn de grondslagen gelegd waarop later in de Christelijke school en in de catechisatie kon worddn voort gebouwd. Ook in dit opzicht kunnen deze in richtingen mischien als een kwaad worden aangeduid, maar dan toch als een noodzakelijk kwaad. Daarom heeft ook het Christelijk voorbereidend onderwijs recht op onze volle belangstelling. Ook hier geldt: bouwt scholen en zoq ze er zijn, steunt die scholen, opdat zè steeds meer aan haar doel mogen beantwoorden. STADSNIEUWS. Chr. Gymnastiek- en Schermvereen. „D. O. S." De Chr. Gymnastiek- en Schermver. „Door Oefening Sterk", die steeds met prijzenswaardige activiteit haar best doet, in Christelijke kringen belang stelling te wekken voor de harmoni sche ontwikkeling der spieren, is ge woon ieder jaar op uitvoeringen te de- monstreeren, hetgeen zij met haar le den bereikt heeft. Dit jaar evenwel zal zij zich' daartoe niet beperken, doch heeft voor haar eigen leden onderlinge kampwedstrij den uitgeschreven, teneinde op die wij ze de populariteit der gymnastiek te bevorderen. Het doel dezer wedstrijden is: „de bevordering der algemeene geoefend heid der werkende- en adspirantleden en de verhooging der animo en club geest". Deze wedstrijden zullen bestaan uit meerdere onderdeelen. Voor ieder on derdeel worden aan den deelnemer en deelneemster punten toegekend. Het totaal der behaalde punten geeft de volgorde aan der prijswinnaars (sters). Hij (zij) die in totaal het hoogst aan tal punten behaalt ontvangt den titel van Kampioen (voor één jaar). Zijn en haar naam zullen op den daarvoor ter beschikking gestelden wisselbeker worden gegraveerd. Behalve de beide wisselbekers, een voor de heeren- en een voor de da- mesafdeeling, zijn een 23-tal medail les beschikbaar gesteld, en wel door den burgemeester, de heeren: J. Boe- lee, J. Blanken, S. Brugmans, C. J. Eg- gink, W. Joosten, S. G. Jansen, J. Key, J. Keereweer, N. N.. Ds. J« Riemen*. J. Raaphorst, M. A. A. Steijns, N. N., Eduard IJdo, allen te Leiden; N. N., te Wassenaar; A. J. M. Schieffelers, te Haarlem, door de dames: Mej. A. v. d. Vegt, Den Haag; Mej. A. v. d. Wijn gaard, Mej. G. v. Zwieten, beiden al hier; en door de N. V. Leidsch Dagblad en Nieuwe Leidsche Courant. Gisteravond namen aan de wedstrij-* den deel de adspirant-leden (10—12 jaar) en de sub-werkende leden (14—16 jaar), Vrijdag zullen aan de beurt zijn de adspirant-leden (12—14 jaar) en de werkende leden (bov enl6 jaar), allen van de Damesafdeeling, volgende week Vrijdag de adspirant-leden (10—14 j.), de sub. werkende leden 514—16 jaar) en de werkende leden (boven de 16 j.) van de Heerenafdeeling. De samenkomst werd gisteravond door den voorzitter van het Hoofdbe stuur, den heer J. Keereweer, met gebed geopend, daarna heette hij de aanwezigen, ouders, familieleden en bekenden van de leden, die gekomen waren om de werkzaamheden der ver- eeniging te aanschouwen, hartelijk welkom. De bedoeling van deze avon den is te laten zien, hoe er op de ge wone oefeningsavonden gewerkt word. Spr. dankte de dames en heeren, die medailles, bekers, enz. hadden be schikbaar gesteld. Het ligt in de bedoeling, eerstdaags een ouderavond te houden om de gym nastiek te bespreken, opdat de ouders meer op de hoogte komen van het werk der vereeniging. Spr. eindigde met den wensch uit te spreken, dat deze drie avonden een succes zouden mogen worden en gaf daarna gelegenheid voor de oefenin gen. Wij kregen uit deze laatste een goeden dunk van hetgeen de leidster der dames-afdeeling, Mej. A. v. d. Vegt, met de jeugdige gymnasten be reikt heeft. De ouders, die dezen avond hebben bijgewoond, zullen ongetwij feld wel volkomen overtuigd zijn van het nut, maar ook van het genoegen, dat er voor de kinderen in gymnastiek gelegen is. En laten wie gisteravond verhinderd waren, vooral niet verzui men a.s. Vrijdag of Vrijdag over, een week een kijkje te gaan nemen in het Gymnastieklokaal Pieterskerkgracht 7. De Uitslag der onderlinge wedstrij den was als volgt: 4-kamp Meisjes 10-12 j., Ie gr., Ie pr.: W. Lansbergen, 385 punt; J. Godthelp, 2e prijs, 37® punt; R. Leeuwen, troost prijs, 37 punten. 2e graad: M. v. Leeuwen, le prijs1, 366 punt; J. Wolters, 2e prijs, 36 pnt. Meisjes 14—16 j., le graad 5-kamp: le prijs, G. Bey, 67 punten; 2e prijs, T. Maas, 66 punten. 2e graad: le prijs, B. de Water, 63® punt; 2e prijs, N. Bink, 62® punt; M. Gijsman, 62 punten, troostprijs. Dietsch Studenten Verbond. In de Academie trad voor dit Ver bond gisteravond Felix Timmer man s op met een lezing over 3 onder werpen, n.l.: „Mijn reis naar Rome", „De Poesje nellenkelder" en „Meer nieuws van Pastoor van Haecken". De waarnemende Voorzitter van het Dietsch Studenten Verbond, de heer Verhoef, heette spreker en hoorders hartelijk welkom en dankte voor de buitengewoon goede opkomst, op deze vergadering, die hoofdzakelijk bedoeld was als propaganda-avond voor het Dietsch Studenten Verbond onder de eerste-jaars studenten. Hierna betrad Felix Timmermans 't Vlaamsche vertelsel weer te geven, podium en had direct contact met zijn gehoor, 't 19 niet mogelijk dit geestige, maar wie hem uit zijn boeken kent, voelt 't echte frissche leven van 't Vlaamsche platteland in al z'n woor den. Bij 't verhaal van de Poesjenellen- helder teekende hij verschillende hoofdfiguren uit de bewerking van de Vlaamsche Leeuw van Concience voor dit volkstooneel en liet daar door zijn teekentalent bewonderen. 't Was Jammer, dat ze weer uitge veegd moesten wordenl Tenslotte hoorden we nog eenige vertellingen over Pastoor van Haecken Met een geweldig applaus werd deze bijzonder geslaagde avond beëindigd. Prof. Roessingh herdacht. In een intieme samenkomst van hoogleeraren en studenten der theolo gische faculteit aan de Leidsche Hoo- geschool, heeft prof. dr. B. D. Eerd- mans, prof. Roessingh herdacht in het bijzonder met betrekking tot zijn be- I teekenis voor de wetenschap in het al gemeen en voor die van de moderne theologie in het bijzonder. Een schenking. Mevrouw de wed. prof. mr. J. C. G. Jonker, te Leiden, heeft aan het Rijks Ethnografisch Museum aldaar ge schonken een gramophoon met 61 rol len, bevattende opnamen van teksten of gezangen in de talen van Amaras, Enden, Koepang, Rotti, Sawoe, Soem- ba, Soembawa en Timor, tijdens een verblijf op die eilanden van 18991902 opgenomen.' De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen heeft aan de schenkster zijn dank betuigd voor dit blijk van belangstelling in 's Rijks ver zamelingen. Ambtsaanvaarding Frof. Dr. R. R. Welschen O. P. Hedenmiddag aanvaardde de Zeer- eerwaarde Hooggeleerde heer Prof. Dr. R. R. Welschen O.P. in het groot-audi torium van het Academiegebouw zijn ambt als buitengewoon hoogleeraar in de Thomistische wijsbegeerte, avaarïoe hij vanwego de St. Radboudstichting was benoemd, met het uitspreken van een rede, getiteld: „De groote formu lering van het causaliteitsbeginsel." Leidsche Burgerwacht. De schietoefeningen met Marga en met Buks zullen worden hervat op den 17en November a.s. in de zaal Pieters- kerkgr. 7. Des Dinsdagsavonds van 8.309.45 met Marga. Tevens voortzetting der Scherm- en Gymnastiek-avonden. Des Vrijdagsavonds 8.30 en 9.45 Buks-schieten en Marga-schieten. Er zal dit jaar eene Competitie-wed strijd georganiseerd worden, waarvan de regeling op 17 en 20 Nov. a.s. zal worden medegedeeld en waarvoor de loting op 20 Nov. zal plaats hebben. De Prijsuitreiking van de Kringwed strijden zal plaats hebben op den 17den Nov. a.s. n.m. 8 uur in de zaal P.Kerk- gracht 7. De Groote Schietwedstrijden door den Burgerwacht georganiseerd, zul len plaats hebben in het Concertge- gebouw „TUnion", Steenstraat No. 39, op 8, 9, 10, 11 en 12 December 1925. Burgerlijke stand. Geboren: Barthlomeus, z. v. I. Keij- zer en S A. Ditman; Maartje, d. v. C. H. Roosendaal en S. Philippo; Johan na Josefina, d. v. W. F. Vinkestein en J. M. 'de Groot, Cornelia Maria, d. v, L' Zandvliet en S. M. v d ost; Martinus Josephus, z. v. D. Wijsman en P. M. v. Dinten; Cornelia Elisabeth, d. v. S. Se- gaar en A. Budding; Catrina Johanna d. v. T v d Voort en C. J. Koenen; Ma ria Jacoba, d. v. N. v. Duuren en J. M. Ringenbergij Jantje, d. v. J. v d Linden en M. v d Steen; Hendrikus, z. v. S. Zandvliet en E. Z. de Neef; Johannes Nicolaas, z. v. P. Sloos en J. Kop; Jo- hann, d. v. P. Hoos en J. Kop; Corne- lis, z. v. C. v. Holland en E. Hofstra; Johanna Cornelia, d. v. C. A. Olijkojk en J. Verwoerd; Elisabeth Joh.a Cath.a d. b. J. J. Mekel en E. J. Kouw; Wilhel mus. z. v A. J. Dubbelaar en H. A. Henny; Egbert, z. v. E. Sluiter en J. Zoethout; Johannes Simon Franc.s z. v. C. M. Klein en M. J. Egberts; Catha- rina, d. v. J. G. G. Gordijn en J. v d Berg; Helena Maria, d. v. J. T. Luyten en A. J. Diemei; Maria Cath. Helena, d. v. B. Verplanck en C. Langezaal; Ca tharina Maria, d. v. J. C. Roelandse en J. C. Sn el der waard; Susanna, v. E. Vermond en E. J. Fontein; Suzanna Maria, d. v. P. b. Boven en M. J. v d Velde; Catharina. d. v. J. Langezaal en J. Boekkooi; Johanna Jacoba, d. v. P. W. Geuke en J. J. v. Putten; Pieter, z. v. W. Ravensbergen en J. Sinteur; Petrus Jacobus, z. v. C. A. Nieuwveen en H. Karremans; Jannetje Joh.a Ma ria, d. b. J. G. Wakka en M. v d Waals; Nelly, d. v. H. C. Voorsluys en A. H. Boekee; Anthonie, z. v. H. Boender en J. G. E. te Kamp; Eva Maria, d. v. B. Benning en A. Wetselaar; Hermanus Antonus. z. v. A. T. Stuifring en G. J. van Rijn; Johannes Wilhs. Hendr.s z. v. J. P. Ouwerkerk en M. E. Kerstens; Jannetje, d. v. A. Hoornweg en J. Lan- cel; Annie, d. b. A. C. Kwestroo en J. G. Verhoef. Gehuwd: F. I. A. Inniger, jm. en G. Jonker, jd; J. B. L. v. Kesteren, jm. en W. M. J. Uljee, jd; P. Pijnakker, jm. en M. Vermont, jd; H. Honders, jm. en D. Hoogkamer, jd; A. J. Hoffmann, jm. en E, M. C. y d. Meel, Jd. Binnenland. Het Kamerlid Mr. Droogleever For- tuyn, zal deel uitmaken van de com missie inzake het Griek sch-B ui gaaxsch grensgeschil. De heer Duymaer van Twist stelt vragen over de behandeling van ge moedsbezwaren tegen den stemplicht Onze tuinbouw ernstig bedreigd door de Duitsche tarieven. Buitenland. De Fransche Kamer heeft de rege ringsverklaring van Painlevé goedge keurd. De Grieksche regeering heeaft Cham bprlains denkbeeld inzeke een veilig heidspact voor den Balkan aanvaard. Groote overstrooming in Whles ten gevolge van een dijkbreuk. Overleden: L. Schouten, m. 30 j; M. A. LeepelDiks tra, vr. 42 j; J. L. van Heusen, wedr. 75 j; M. J. v. Tiel, m. 73 j; N. v. Weizen. m. 66 j; C. de Groot, m. 42 j; K H. Roessingh, m. 39 j; E. KosterGoudriaan, br. 31 j; H. J. Ver schuur, zn. 3 d; F. C. Hoogendoorn, zm 5 weken. De raad van Sneek heeft gister avond met algemeene stemmen be noemd tot rector van het gymnasium' (vac dr. Van^Rooijen) den heer J. Hon- dius, doctor in de klassieke letteren,' alhier. BINNENLAND. 's LANDS FINANCIëN. Aan de Memorie van Antwoord op hot Voorl. Verslag van de Staatsbe- grooting is inzake den toestand van 's lands financiën het volgende ont leend: De minister geeft verder een nadere toelichting van den toestand van 's lands financiën. De besparing, welke op de begroe ting voor 1926 heeft plaats gevonden, kan als volgt worden becijferd: Het totaal der gewone uitgaven voor 1926 is geraamd op f583 millioen te gen f598,6 voor 1925, of op f15.6 mil* lioen minder. Neemt men in aanmerking, dat voor 1926 de uitgaven voor de Staatsmijnen ad f44,8 millioen zijn weggelaten, dan blijkt, dat de gewone uitgaven voor '20 f 29.2 millioen meer bedragen dan voor 1925. Op de begrooting voor 1926 zijn ge bracht de navolgende noodzakelijke uitgaven, welke niet op die voor 1925 voorkwamen: Sociale Verzekering rond f 24 millioen, Hoogere pensioenlasten .f 6 millioen, Hoogere bijdrage in de an- nuiteiten Woningbouw ..f5,1 millioeni Totaal...-, f35.1 millioen# terwijl ten gevolge van de verbeterde hoeking van uitgaven op gewoon, in plaats van op buitengewoon, de diénst 1926 wat de gewone uitgaven betreft, nog extra is bezwaard met f 4® milli oen, zoodat in totaal f 39.5 millioen als nieuwe uitgaven zijn aan te merken. Aangezien alle gewone uitgaven ta, zamen slechts f29,2 millioen hooger zijn geraamd, zijn dus de andere uit gaven van dienst 1926 met een bedrag van rond f10.3 milloen verlaagd, of, indien men de 3,4 millioen lagere ra ming van Hoofdstuk Vila buiten be schouwing wil laten, met rond 7 mil lioen. De minister wil niet nalaten ook thans weder tegen een ongemotiveerd optinysme met allen ernst te blijven waarschuwen. Bij den tegenwoordigen druk der be- lastingèn beteekent een sluitend bud get nog steeds niet anders dan dat ver dere teruggang is gestuit. Verbetering in den toestand is slechts bereikbaar langs den weg der verdere uitgavenverlaging. Dat de opbrengst der middelen voor het oogenblik meevalt is door den mi nister geenszins ontkend, doch dit op zichzelf verblijdend verschijnsel krijgt eerst dan werkelijk practische J>eteeke nis, indien het overschotten doet ont staan, welke tot verlaging vaneen be lastingdguk in ataat stellen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1