CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Oi! nummer bestaat ui! TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
fiföSïERDAMSCHE ANTHRACIET P.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
6e JAARGANG
DINSDAG 3 NOVEMBER 1925
NUMMER 1480
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten Hoogste 30 woorden, worden dage»
lak» geplaatst ad
V Gemoedsbezwaren.
Dat' de gemakkelijkste weg niet al
tijd de beste is, blijkt wel uit wat in
liet Voorloopig Verslag van de Tweede
Kamer omtrent de verplichte verzeke
ring werd opgemerkt
..Eenige leden aldus bedoeld ver
slag wezen er op, dat de werkgevers
die ge m o e d sg ez war en koesteren tegen
de medewerking aan de uitvoering der
verplichte verzekering volgens art. 286
j. der Invaliditeitswet verplicht zijn bij
hun aanslag in de rijksinkomstenbe
lasting een bedrag te storten dat 25
pet. hoog er is dan het bedrag der pre
mie. Zij achtten die regeling zeer druk
kend, maar gaven toe, dat een meer
bevredigende regeling moeilijk te vin-
'den is. Daarom drongen zij er op aan
deze categorie van personen geheel
van betaling vrij te stellen."
Een prachtoplossing inderdaad, maar
die er allicht toe zou leiden dat het
aantal gemoedsbezwaarden belangrijk
zou toenemen.
Het schijnt toch meermalen voor te
komen dat de gemoedsbezwaren in
nauw verband staan met de portemon-
naie en dat, zoodra men tot de ontdek
king komt dat het betalen van do ge
wone premie toch nog voordeeliger is.
üe gemoedsbezwaren wegsmelten als
sneeuw voor de zon.
Het is overigens niet recht duidelijk
dat men wel gemoedsbezwaren heeft
tegen verzekering, maar dat men geen
bezwaar heeft de kosten daarvan op
anderen af te schuiven
Het wil ons voorkomen, dat zij die
hier voor de gemoedsbezwaarden op
kwamen aan de werkelijk bezwaarden
voof wie het geen financieele kwestie
is, een slechten dienst hebben bewezen
V Amerika en onze bloembollen
Uit de cijfers die gepubliceerd zijn
betreffende den export v. bloembollen
over de eerste negen maanden van
1925, blijkt, dat dit uiterst nationale
product in de rij van de verschillende
export-artikelen 'n steeds belangrijker
plaats gaat innemen.
Bedroeg de uitvoer in de jaren 1917
en 1918 nog slechts ongeveer 8.000.000,
de laatste cijfers toonen aan, dat voor
1925 de 45.000.000 zeer dicht bena
derd, zoo niet overschreden zal wor
den.
Daardoor wordt het bloembollenbe-
drijf hoe langer hoe meer een bedrijf
van nationale beteekenis.
Dit wordt vooral duidelijk als in
aanmerking wordt genomen, dat in te
genstelling met zooveel andere artike
len, zoo goed als al het geld, dat in be
taling van Hollandsche bloembollen
ons land binnenkomt, in ons land
blijft.
Men behoeft hiervan geen belangrijk
deel af te trekken voor het importee
ren van dure grondstoffen; wat aan
kunstmeststoffen en grondstoffen voor
verpakkingsmateriaal wordt ingevoerd
vertegenwoordigt slechts een betrek
kelijk luttel bedrag.
Als nationale bron van inkomsten
mag de bloembollencultuur dan ook
niet worden onderschat.
De politiek die de laatste jaren door
Amerika, wat betreft den invoer van
bloembollen en planten wordt ge
volgd, is dan ook niet alleen voor de
bloembollenstreek zelf en haar naaste
omgeving, maar voor ons geheele land
van groote beteekenis.
De Boskoopsche artikelen werden
reeds in 1919 met den banvloek van
de Amerikaansche autoriteiten getrof-
'fen, en aan verschillende artikelen in
het bloembollenbedrijf, al zijn het dan
ook slechts artikelen van secundaire
beteekenis, viel eenzelfde lot ten deel
Indien er echter in den tegenwoordi-
gen toestand geen wijziging komt zal
na 1 Januari a.s. ook de vrije invoer
van Narcissen in Amerika worden ver-
bodén.
En al hebben we voldoende vertrou
wen in de energie van de bollenmen-
schen, die steeds blijk gegeven heb
ben, dat ze moeilijkheden en tegensla
gen weten te overwinnen, om niet al
te pessimistisch te zijn wat betreft de
gevolgen van een dergelijken maatre
gel, het kan niet worden ontkend, dat
een invoerverbod van Narcissen voor
Amerika een groote slag voor het vak
iZou zijn.
De verwachting, dat het Amerikaan
sche standpunt alsnog zal worden ge-
gewijzigd is niet boog gespannen.
Het is echter verblijdend, dat men
niet bij de pakken neerzit, maar tot
het laatste oogenblik alles in het werk
stelt om het gewenschte doel te be
reiken.
Heden vertrekken d,e heeren Prof.
van Slogteren en Arentshorst naar
Amerika om op de conferentie, die
door de Amerikaansche Regeering te
gen 16 November te Washington i9 be
legd, de Hollandsche belangen te ver
dedigen.
Onze beste wenschen vergezellen de
heeren op hun reis. Van harte hopen
we, dat onder Gods zegen, hun arbeid
met een verblijdenden uitslag mag
worden bekroond.
STADSNIEUWS.
De teraardebestelling van
Prof. Roessingh.
Na den rouwdienst iri de Remon-
strantsche kerk, waarvan wij gisteren
het verslag plaatsen, werd het stoffe
lijk overschot van Prof. dr. K 11 Roes
singh grafwaarts gereden Aan den
lijkwagen waren tal van kransen ge
hecht en achter de lijkkoets volgde een
landauer met een groot aantal kran
sen en bloemstukken.
Eenige honderden personen, hoog
leeraren mannelijke en vrouwelijke
studenten, vrienden en vereerders
volgden uit de kerk achter de lijkkoets
te voet den ongeveer een uur gaans
langen weg naar Oegstgeest, waar gis
termiddag om half 2 de begrafenis
heeft plaats gehad, op de begraafplaats
„Het groene Kerkje" der Ned. Herv. ge
meente.
Ook hier was de belangstelling bui
tengewoon groot. Onder de talrijke
aanwezigen waren jhr. mr de Gijselaar
burgemeester en president-curator en
jhr. Boddaert, secretaris van curatoren
der Leidsche universiteit, jhr. mr. E.
C. U. van Doorn namens het Leidsch
Universteitsfonds, waarvan prof. Roes
singh secretaris was, de rector-magni-
ficus, prof. Meyers, het collegium van
het Leidsch studentencorps, het be
stuur van de Vereeniging voor vrou
welijke studenten, de theologische fa
culteit voor Leidsche studenten, depu
taties van de Federatie van Vrijz. Pro
testanten uit Den Haag, van de Ver
eeniging Woodbrookers in Holland,
van oud-leden van de organisatie van
den V C.S.B. van bet Genootschap voor
zedelijke yolkspolitiek en de heer G.
H. de Ridder, te Amsterdam, als verte
genwoordiger van het hoofdbestuur
van de Vrijz.-Hervormden en vele an
deren. De meesten hunner waren ook
bij den kerkdienst aanwezig.
Op de begraafplaats werd het stof
felijk overschot^ door 9tudenten rond
de kerk gedragen en daarna graf
waarts.
Nadat de kist in de groeve was neer
gelaten, sprak prof. Heering het Onze
Vader uit, en nadat er bloemen in het
graf waren gestrooid, dankte een broe
der van den overledene voor de laatste
eer den doode bewezen.
Dr. D. Plooy voorgedragen voor Hoog
leeraar.
B. en VV. van .am hebban aan
den Raad een voordracht voorgelegd
van curatoren der Universiteit, ter be
noeming van dr. D. Plooy, predikant te
Leiden, tot buitengewoon hoogleeraar
in de uitlegging van het Nieuwe Tes
tament en de oud-Christelijke letter
kunde, op een jaarwedde en met een
pensioengrondslag van f 7000.
B. en W. stellen den raad voor, tot
benoeming over te gaan, onder bepa
ling, dat zij zal ingaan, op een door B.
eh W. vast te stellen datum.
Dr. Plooy, die 14 April 1877 geboren
is, aanvaardde in 1902 de evangeliebe
diening in de Ned. Herv. Gem. te Heese
Sedert 2 Maart 1913 is Dr. Plooy pre
dikant bij de Ned Herv. Gem. alhier.
Hij is een man van groote wetenschap
pelijke beteekenis, speciaal als Nieuw-
testamenticus en kerkhistoricus.
Mazolen-gevallen.
Dr. M. D. Horst, directeur van den
Gemeentel Geneeskundigen Dienst
schrijft ons:
Aangezien er zich in de laatste week
verscheidene mazelengevallen hebben
voorgedaan, en het mij gebleken is,
dat velen onvoldoende bekend zijn met
RECLAME,
Heerensingel 34/35, Tel. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN.
de letter en de bedoeling der mazelen-
verordening, zij het mij vergund hier
een kleine toelichting te geven.
De bedoeling der verordening is:
le. de Overheid bijtijds voldoende
ingelicht te doen zijn, wanneer er zich
een epidemie dreigt te ontwikkelen.
Hiervoor dient de verplichte aan
gifte volgens artikel 2: „Ouders, voog
den en andere, krachtens wet of over
eenkomst of feitelijk met de verzor
ging van kinderen'belaste personen,
zijn verplicht van élk geval van ma
zelen voorkomend iii hun gezin, in de
onder hun beheer staande inrichting
of in het gezin, waarbij zij met hunne
kinderen inwonen, uiterlijk binnen
vier en twintig uur aangifte te doen
bij den Burgemeester. Hij, die aan het
hoofd staat van een lagere school, een
bewaarschool of een kinderbewasj*-
piaats, is verplicht, wanneer hij weet.
of vermoedt, dat kinderen, die zijn in
richting bezoeken, door mazelen zijn
aangetast, daarvan binnen vier en
twintig uur aangifte te doen bij den
Burgemeester."
2e. de uitbreiding, vooi'Al onder jon
ge kinderen, zooveel mogelijk te beper
ken. Daarom zijn ouders en hoofden
van scholen verplicht zieke kinderen
van school te weren. De broertjes en
zusjes van zieke kinderen mogen v/èl
de lagere school bezoeken, doch geen
scholen of kinderbewaarplaatsen, ten
zij zij de ziekte reeds vroeger gehad
hebben.
Na afloop der ziekte wordt het pa
tientje tot de school toegelaten, iii-
dien de dokter een briefje afgeeft, dat
sedert het uitbreken der ziekte drie
weken zijn verloopen.
Voor bijzonderheden en strafbepalin
gen zij naar de verordening zelve ver
wezen.
Eon verbetering.
Aan het begin der Jan van Goyen-
kade is thans een aanvang gemaakt
met de opruiming der modderpoel, die
daar tot ergernis van bewoners en wan
delaars nog steeds lag tusschen het
bestrate gedeelte en het trottoir. Het
wordt nu ook bestraat.
Hiermede verdwijnt de laatste her
innering aan den tijd, dat op dit voor
malige Zoeterwoudsche grondgebied
de stal stond der jagerspaarden, die de
Haagsche schuit van De Munck en
hare zusteren door de Haagsche trek
vaart trokken. Alleen de landelijke
groene wal herinnert nu nog aan den
tijd vóór de annexatie van 1896. En
dan ook nog de scheefgezakte trottoir
banden langs de huizen. Maar daarin
zal ook wel verbetering komen.
Een geheimzinnige zaak.
Zaterdagnacht zijn door de Haagsche
politie naar het hoofdbureau overge
bracht een 39-jarige student uit Leiden
en een 57-jarige koopman uit de Rip-
perdastraat.
De aanleiding tot deze aanhouding
was, dat de koopman bij een agent be
scherming kwam vragen tegen een stu
dent, die hem verdoovende middelen
zou toegediend hebben. Toen de politie
den student aan een verhoor onder
wierp en hem fouilleerde, werden in
derdaad eenige poeders op hem bevon
den. De koopman vertelde voorts, dat
hij de laatste dagen ernstig ongesteld
was geweest, naar zijn overtuiging ten
gevolge van het gebruik van de door
den. student verstrekte poeders. Beide
personen gedroegen zich tijdens het on
derzoek bij de politie zeer zonderling,
zoodat de politie, die aanvankelijk
meende, dat zij dronken waren,, bet
raadzaam oordeelde, den Geneeskun
digen Dienst te waarschuwen. Een
wachtelokter v. dezen dienst verklaar
de, dat de aangehoudenen vermoede
lijk psychopaten zijn. De poeders zijn
voor onderzoek in beslag genomen
Het vermoeden bestaat, dat de^e atro
pine bevatten.
Schaken.
Leidsche schaakclub „Philidor."
Van de derde ronde vermelden we
de volgende uitslagen:
J. de BoerJ. v. d. Wilk 01
J H. G. BotermansW. Imink 01
EAV.v.d. Burgh—P.J.v.d. Zeeuw 10
A. M. I.A. J. J. Nicaise 01
H. C. de Nie—JC. Hagemans 01
H. I. de NieH. v. Duuren 10
W. Segaar—N. N. 1—0
W. F. SniederJ. C. Verhaar 10
J. J, AbspoelG. Verboeven 01
J. v. WeerenJ. Worst 01
Stand na de derde ronde:
v. d. Burg, H. I. de Nie en Worst 3
punten, v. d.Wilk, Nicaise, v. d. Zeeuw,
v. Duuren, Segaar, Snieder en v. Wee-
ren 2 punten. Hagemans en Verhoe
ven l5 punt. De Boer, Immink, N. N.,
A. M. I. en Verhaar 1 punt. H. C. de Nie
en Abspooel 8 punt en Botermans,
Kemperman en Colpa 0 punten. De
beide laatsten hebben nog slechts 2
partijen
Gistermiddag om kwart voor vijf,
brak een brandje uit in een schuurtje
van J. G. v. E. aan de Lombokstraat.
De autobrandspuit rukte uit en met
een slang werd 'tvuur gebluscht.
Op den Rijnsburgervveg werd gis
terenavond om 8 uur een juffrouw A.
v. E. uit Rijnsburg door een auto aan
gereden daar zij door den mistniet zien
kon waar ze reed Het voorwiel van
de fiets is vernield.
Door de politie is een man aan
gehouden die onder verdachte omstan
digheden in 't bezit was van een rij-
wielkaarslantaarn. Hij beweert de lan
taarn gevonden te hebben. Zij die eeh
lantaarn mochten vermissen worden
verzocht zich bij de politie aan te mel
den.
Mej. v. L. deed bij de politie aan
gifte dat zij door haar buurvrouw v.
W. met een klomp op haar schouders
Aangehouden is een zekere H. A..
die in het Alg. Politieblad gesigna
leerd stond en nog eenige dagen ar
rest te goed had.
De eerste lezing van de drie, wel
ke in plaats van de z.g. Indische Week
in het Academiegebouw gistermiddag
zou worden gehouden, moest wegens
de begrafenis van Prof. Roessingh wor
den uitgesteld en wordt thans gehou
den a.s. Vrijdag 6 Nov. 's namiddags
kwart vóór drie.
De oud-Gouverneur-Generaal Graaf
van Limburg-Stirum spreekt dan over:
Indië's staatkundige ontwikkeling.
HET LAGER ONDERWIJS.
Wij ontvingen het Onderwijsverslag
over 1922—1923.
Hoewel er sinds dit verslag geschre
ven werd heel wat veranderd is, wil
len we toch daaruit een en ander, spe
ciaal voor deze ordgeving van belang
overnemen.
In 1922 werden in de inspectie Lei
den 28 bijzondere scholen gesticht te-
gén 4 in de inspectie Dordrecht, 8 in
Gouda, en 20 in 's-Gravenhage.
Omtrent de schoolgeldinning wordt
van deze inspectie het volgende opge
merkt:
„Algemeen werd geklaagd over de
omslachtige wijze van de regeling en
inning van schoolgeld. De kohieren
der gemeenten kwamen alle veel te
laat en met de oninbare posten wist
men geen raad. Enkele schoolbesturen
inden het voorloopig schoolgeld om de
oudeVs in de wekelijksche of maande-
lijksche betaling tegemoet te komen.
De onbillijkheid werd gevoeld, dat
waar de gemeenteraden posten van
het schoolgeldkohier oninbaar'konden
verklaren, de schoolbesturen verant
woordelijk waren voor de volle bedra
gen."
Door den inspecteur in Leiden werd
gewezen op het gevaar dat de school
in de stad steeds meer een „sociaal
karakter" krijgt. Hij spreekt in dit ver
band over de schoolbaden, eene alles
zins voortreffelijke instelling, maar die
teveel tijd van de lesuren in beslag
neemt. Het minimum van 2226 uur
maatschappelijk onderwijs daalt daar
door nog en dat kan het volksonder
wijs niet lijden. Daar komt nog bij bet
bezoek van den schoolarts en van de
schoolverpleegster, waardoor ook al 'n
stuk stoornis ontstaat. En dan buiten-
schoolsche oorzaken als avondbios
coopbezoek, partijtjes, uitvoeringen
enz."
Inderdaad, merkt de hoofdinspec
teur hierbij op, schijnen deze „buiten-
schoolsche oorzaken" gevolgen te heb
ben binnen de school De leerlingen
worden hoe langer hoe meer aan prik
kels blootgesteld van zoo groote inten
siteit. dat het schoolonderwijs de rem
mende werking van de door deze opge-
Binnenland.
Dr. D. Plooy te Leiden voorgedragen
als boogleeraar aan de Gem. Universi
teit te Amsterdam.
H. M. de Koningin zal een bezoek
krengen aan Mecklenbnrg.
Overwerkvergnnningen voor banket*
bakkerijen.
De Raad van Hazerswonde besluit
tot het bouwen van een nieuw Raad
huis.
Buitenland.
Bij positie van het nieuwe kabinet
Painlevé.
Men acht in Washington de vooruit
zichten op een regeling inzake de fun
dering der Italiaansche schuld aan
Amerika ongunstig.
Luther rekent op een meerderheid
in den Rijksdag voor hst Verdrag van
Locarno.
wekte gewaarwordingen meermalen in.
hinderlijke mate ondervindt.
In verhand met de opmerkingen die
meermalen gemaakt zijn over de over
bodige luxe bij het bijtonder onderwijs
kan het geen kwaad er op te wijzen,
dat in het verslag wordt opgemerkt,
dat de bloei van het onderwijs, vooral
bij de bijzondere scholen is bevorderd
door cfe betere inrichting der gebou
wen.
„Het hijzonder onderwijs aldus 't
verslag verkeerde in betere omstan
digheden dan'voorheen. Vele goed in-
gerichte scholen vervingen lokaliteten
welke als scholen waren gebruikt,
maar die eigenlijk dien naam niet had
den mogen dragen. Geen wonder dan:
ook, dat de lust in het vervullen dei;
gekozen taak werd vergroot."
Terecht wordt verder opgemerkt,
dat aan inrichting der gebouwen enz.
slechts secundaire beteekenis kan won
den toegekend. Maar van belang is het
toch ongetwijfeld.
Over het leesonderwijs is do inspec
teur van Leiden niet tevreden. In ver
reweg de meeste scholen, schrijft hij,
schenken de onderwijzers weinig aan
dacht aan het voordragen der leesstof
in den natuurlijken toon. Bijna overal
wordt zeer monotoon, meestal op een
„dreun" gelezen, soms met een zange-
rigen doorslag."
Naar zijne meening wordt er over
het algemeen te veel werk gemaakt
van het rekenen, althans het aantal
uren op de roosters overtreft vaak dat,
gewijd aan het taalonderwijs. Het aan
tal uren in deze vakken dient ge
lijk te worden om zoo aan de superi
oriteit van het wiskundig element ook
op de lagere scholen een eind te ma
ken. Verder trekt nog dit zinnetje de
aandacht: Van het rekenen wordt veel
werk gemaakt op de scholen, maar
hiermede wil nog niets gezegd zijn vaji
de resultaten in het algemeen."
Voorts wordt nog de aandacht ge
vestigd op de oppervlakkige kaartken
nis en het ontbr.eken van de eenvou
digste aardrijkskundige begrippen. „Er
wordt veel te weinig herhaald, en bet
mooie aanschouwingsmateriaal, waar
van op de meeste scholen tegenwoor
dig overvloed is, wordt wel gebezigd
ais wandversiering van lokalen en gan
gen, maar bij de lessen zijn 'de hulp
middelen vaak afwezig."
Ten opzichte van bet bewaarschool-
onderwijs wordt medegedeeld, dat in
deze inspectie evenals in andere, het
aantal bijzondere scholen veel grooter
is, dan dat der openbare.
Ernstig wordt geklaagd over de In
richting der schoolgebouwen, niet bet
minst in de stad Leiden.
De verlichting i9 vaak onvoldoende,
doordat de lokalen aan nauwe straten
zijn gelegen; verder zijn de ramen op
te groote hoogte aangebracht. Zelfs
aan de leerschool verbonden aan de
kweekschool, laat de localiteit zeer
veel te wenschen over. Geldgebrek is
hier, evenals bij de gemeentescholen,
de oorzaak van den slechten toestand
Op het platteland vallen naast ei*
kele, wat de localiteit betreft goed in
gerichte scholen, veel totaal ongeschft
te gebouwen aan te wijzen.
Geklaagd wordt mede, en dat geldt
speciaal de dorpen, over de leermicUft-
