CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PRIJS
Jhr. Mr. Dr. N. C. DE GIJSELAAR.
AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET P.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
6e JAARGANG
DINSDAG 20 OCTOBER 1925
NUMMER 1468
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 1 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
Gewone advertentiën per regel 22*/» cent
Ingezonden Mede deelingen, dnbbel tarief.
Bij contract, belangrijke redncti*.
Kleine advertentiSn bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
RECLAME.
1865
21 October
1925
Morgen viert- de heer Jhr. Mr. Dr.
N. G. de Gijselaar, burgemeester van
Leidep, zijn zestigsten verjaardag.
Gewoonlijk draagt zulk een verjaar
feest een strikt huiselijk karakter en
wordt het alleen in den dntiemen fa
miliekring gevierd.
Het teekent echter de verhoudingen
in Leiden en het is een bewijs van de
zeer bijzondere plaats, die deze bur
gemeester hier ter stede inneemt
dat hoewel het hier niet een ambts-
feest betreft toch velen uit de bur
gerij behoefte hebben gevoeld van
hunne belangstelling blijk te geven en
zoowel door het aanbieden van een
geschenk als op andere wijze uiting te
geven aan de gevoelens van hoogach
ting en waardeering, die zij voor den
burgervader koesteren.
Den burger vader.
Daarin toch ligt het geheim van de
populariteit, die de heer de Gijselaar
hier geniet, dat hij niet alleen is de
burgemeester, de van buitenaf gezon
den vertegenwoordiger van de hooge
regeering, maar dat hij ook is en veel
meer, de eerste onder de burgers, de
burger v a d e r, die in lief en leed met
de burgerij meeleeft, die deelt in haar
vreugde zoowel als- in haar smart.
Jhr. de Gijselaar is in Leiden voor
schier niemand een onbekende.
Hij is hekend in de kringen van no
tabelen en geleerden, maar ook in de
woningen der eenvoudigen, in de hof
jes en de krotwoningen, waar hij zich
meermalen persoonlijk van de totj-
standen op de hoogte kwam stellen.
Er wordt geen jubileum van eerjige
beteekenis gevierd, of de heer de pij-
selaar is de eerste die van zijne be
langstelling doet blijken.
En zoo behoeft het ook niet te ver
wonderen, dat omgekeerd de burgerij
met haren burgervader meeleeft, en
dat zelfs een h u i s e 1 ijk feest als het
vieren van den zestigsten verjaardag,
tot een openbare huldiging aanleiding
geeft.
Daar het hier niet een ambt sfeest.
maar een persoonlijk feest betreft, is
het thans niet de tijd om de beteekenis
en de verdiensten van den burgemees
ter uit te weiden.
Wij volstaan daarom, met aan Jhr
de Gijselaar, den eersten onder de
Leidsche burgers, bij het bereiken van
zijn zestigsten verjaardag onze harte
lijke gelukwenschen aan te bieden.
Moge God hem nog vele jaren spa
ren voor zijne betrekkingen, voor zijn
gewichtvollen arbeid op zoo meniger
lei gebied voor de Leidsche burgerij
niet het minst en worde het hem als
een echt burgervader geschonken, nog
tal van jaren werkzaam te zijn in het
belang van de stad, wier welzijn hem
zoo na aan het hart ligt.
Zegene God Jhr. de Gijselaar, met
de zijnen en stelle Hij hem ook in de
toekomst tot een zegen. 1
V Bioscoop en onzedelijkheid
Ontstellend, om niet te zeggen angst
wekkend is, wat wij dezer dagen om
trent de toenemende zedeloosheid ook
in ons land zagen medegedeeld.
Op allerlei manieren, worden bij het
opgroeiend geslacht de hartstochten
geprikkeld en als er slachtoffers val
len, dan staan bij honderden de gewc
tenlooze individuen gereed zooge
naamd om ze te helpen, maar in wer
kelijkheid om ze zoowel lichamelijk
als geestelijk den genadestoot te geven
Schrikkelijke bijzonderheden zou
den daaromtrent zijn mee te deel en.
Of wat zegt men wel van het feit.
dat alleen de namen en adressen (tel
kens op één regel geschreven) van de
bij de Rotterdamsche politie bekende
beroepsaborteurs voldoende zijn om 'n
boekdeeltje te vullen.
Verschillende factoren werken mee
om de zedeloosheid te verergeren. En
daarbij moet helaas de bioscoop, zoo
als die zich de laatste jaren vertoont,
niet in de laatste plaats worden ge
noemd.
Het is de medische medewerker van
de Maasb. die daarop de aandacht ves
tigt als hij schrijft:
„Het feit, dat de groote vlucht die
déze genomen heeft, samenvalt met
de door deskundigen aangewezen toe
name der immoraliteit, zegt op zich
zelf niets; maar in het kader der om
standigheden toch wel heel veel. Do
eerste tien jaren toch na de uitvin
ding van de cinematograaf was er van
eenig succes bij het publiek geen spra
ke. Wanneer na afloop van een varié
té-programma enkele filmopnamen
werden vertoond, liep het publiek de
zaal reeds uit; want het waren ver
velende dingen, natuuropnamen of
journaals Eerst toen de prikkellec
tuur in beeld werd gebracht, slaag
den de bioscopen er na enkele maan
den in, om in verschillende steden ter
stond dagelijksche en zelfs doorloopen-
de voorstellingen te geven.
Op deze omstandigheden hebben wij
reeds jaren geleden gewezen, toen wij
in verschillende steden van ons land
een verhandeling over het bioscoop
vraagstuk hielden. Trouwens, telkens
wanneer wij weer eens een steekproef
wagen uit een of ander programma,
worden wij meer en meer overtuigd
van de verkeerde invloeden, die van
de vertooningen uitgaan op de meeste
van de toeschouwers.
Dat wil niet zeggen, dat iedere film
slecht is, maar dat er in den gemoeds
toestand van vele toeschouwers een
spheer wordt geschapen, die gemakke
lijk tot zedeloosheid kan voeren. Der-
Hserentlngel 34/35, Tel. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN.
6005
gelijke vertooningen (waaronder na
tuurlijk ook alle andere pornographi-
sche platen of geschriften behooren)
sluiten een ontuchtbevorderenden fac
tor van beteekenis in zich."
Vervolgens wijst hij op wat Mr. van
Heijnsbergen en Dr. van Balen Blan
ken, die voor deze dingen speciaal stu
die maakten, hieromtrent opmerkten:
„De sexueele emoties laten in het
geestelijk leven diepe sporen achter,
die van zeer langen duur zijn. Dit ver
schijnsel hangt samen met het nauwe
verband, dat bestaat tusschen sexu-
eelen drang en voorstellingsvermogen.
Het is niet alleen de hartstocht, maar
ook de geprikkeld blijvende neiging,
die tot zedeloosheid voert. Er gaat
van pornographische beelden zulk 'n
sterke neiging uit, dat het heel'e psy-
chysche leven van 't individu er door
geschokt wordt en een soort van twee-
do sexueel leven er uit voortspruit.
Dientengevolge zullen voortaan zwak
ke prikkels voldoende zijn om. sterke
emoties en neigingen wakker te roe
pen Het gevaar hieraan verbonden i9
duidelijk."
Ja, maar toch niet zóó duidelijk, of
de geheele linkerzijde had den moed
tegen de bioscoopwet te stemmen en
een poging om de zedelijke en maat
schappelijke gevaren van de bioscoop
te bestrijden, tegen te werken.
De Communist stemde tegen.
Ook de Sociaal-Democraten, die toch
zoo gaarne als volksvrienden poseeren
En ook, zonder één enkele uitzonde
ring, de yrijz. Democraten en de Vrij-
heidsbonders.
Dat is een droevig verschijnsel.
Maar een droevig verschijnsel is ook
dat zoovele Christenouders hunne kin
deren naar de bioscoop laten gaan eD
ze in een sfeer brengen, die zie bo
ven zoo gemakkelijk tot zedeloos
heid kan voeren.
STADSNIEUWS.
Verjaardag burgemeester.
Ter gelegenheid van zijn zestigsten
verjaardag op morgen 21 October, zal
aan den burgemeester des nam. 3 uur
in de kleine Stadszaal een huldeblijk
worden aangeboden, waarbij Prof. P.
J. Blok als woordvoerder van het daar
voor benoemd comité zal optreden.
In bedoeld comité hebben naast prof
Blok als eere-voorzitter nog zitting de
heeren A. L. Reimeringer, wethouder,
voorzitter, A. Mulder, J. B. Mey.nen, J.
F. X. Sanders, wethouders, de gemeen
tesecretaris, Mr. Dr. A. van Strijen, Mr
A. Pijnacker Hordijk, A. Couvee P.Jz.
penningmeester en T. J. Rosier, secre
taris.
De bedoeling is niet den heer de Gij
selaar te huldigen als burgemeester,
maar als persoon, een blijk van
hoogachting en sympathie aan te bie
den.
Verder vernemen we, dat den bur
gemeester des avonds door een aan
tal vereenigingen een serenade zal
worden gebracht.
Te circa negen ure zal de stoet van
het plein der Doelenkazerne afmar-
chèeren en zich langs Varkens-markt,
Noordeinde, Breestraat, Hoogewoerd,
Watersteeg, Hooigracht, Pelikaanstr.
Haarlemmerstraat, Prinsessekade, Ra
penburg (Westzijde), naar het huis
van den Burgemeester begeven; ali-
daar wordt langzaam doorgemar
cheerd en wordt van iedere vereen i-
ging de voorzitter (eventueel door een
ander bestuurslid te vervangen) door
den Jubilaris ontvangen.
De stoet gaat langs Kaiserstraat.
Boisotkade naar de Doezastraat, al
waar hij ontbonden wordt.
Aan den burgemeester zal een gecal-
ligrafeerde lijst aangeboden worden
met de namen der deelnemende ver
eenigingen.
Indische lezingen.
In plaats van een volledige Indische
weel? zullen op 2 ,4 en 5 November
aan de universiteit alhier lezingen ge
houden worden over Indië, en wel als
volgt:
Maandag 2 November om 3.15 uur
in het academiegebouw: mr. J. P. gr.
van Limburg Stirum, oud-gouverneur
generaal van Ned. Indië, over het on
derwerp: Indië's staatkundige ontwik
keling.
Woensdag 4 November om 3.15 uur
in 't Botanisch Laboratorium Nonnen
steeg) prof. dr. L. P. Cosquino de Bus-
sy, oud-directeur van het Deli-Proef-
station te Medan, over het onderwerp:
De ontwikkelingsgang der rubbercul
tuur in Ned. Indië (met lichtbeelden)
Donderdag '4 November, om 3.15 uur
in het Botanisch Laboratorium: jhr.
mr. W. W. Feith, oud-landraadvoor
zitter over lret onderwerp: Een en an
der over de rechtspraak in Ned. Oost-
Indië (met lichtbeelden).
Dr. H. W. van Seters.
Bij beschikking van den minister
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen is Dr. H. W. van Seters al
hier, tot wederopzeggens toegelaten
als privaatdocent in de faculteit der
wis- en natuurkunde aan de Rijks
universiteit alhier om onderwijs te ge
ven in de vergelijkende histologie.
Onthulling mcnuma.it Prof. Dr. J.
van Leeuwen Jr.
Gistermiddag heeft op het kerkhof
te Doorn de onthulling plaats gehad
van het monument, aldaar opgericht
door leerlingen, vrienden en vereer
ders van den Leidscheh hoogleerear
dr. J. van Leeuwen Jr.
Prof. dr. J. Vürtheim, hoogleeraar
in de Grieksche taal en letter
kunde aan de Universiteit alhier
heette de aanwezigen, die uit allerlei
oorden waren samengekomen, wel
kom, dankte voor den steun van zoo
velerlei zijden ondervonden, liet waar-
deerend 'zich uit over de wijze, waarop
de beeldhouwer zijn taak had opgevat
en gaf daarna het woord aan Dr. J.
Hooykaas, rector van het Stedelijk
Gymnasium te Arnhem, die er op
wees, dat voor deze hulde van de
meeste bijzondere Gymnasia en Lycea,
van zeer veld discipuli, amici, admi-
ratores, van alle Universiteiten en van
alle openbare gymnasia zonder 'n en
kele uitzondering betuigingen van in
stemming en grootere of kleinere gel
delijke bijdragen inkwamen.
En zoo kan met voldoening worden
verklaard, dat het monument, hetwelk
zoo aanstonds onthuld zal worden, de
vrijwel algemecne huldebetuiging is
van humanistisch Nederland aan één
van zijn voortreffelijkste zonen.
Spr. herinnerde aan de vele aanval-
l'en op het gymnasiaal onderwijs in het
Grieksch^ door de tegenstanders der
humanistische vorming, door de nuch
tere practici en dooi* de modernisten
ondernomen, en hoe wij het inzonder
heid aan prof. Kuiper van Amsterdam
en prof. van Leeuwen uit Leiden te
danken hebben, dat deze aanvallen
werden afgeslagen. Hij schetste van
Leeuwen als den ernstigen ,den dege-
lijken, den rusteloozen, den onvermoei-
baren geleerde, die door de gedegen
heid en de hoeveelheid v. zijn werken
aller bewondering afdwong, die door
strenge eischen te stellen aan zich
zelf en aan anderen de wetenschappe
lijke vorming der docenten en het klas
sieke onderwijs aan de gymnasia op
een hoog peil wist te handhaven.
Namens de Rijksuniversiteit alhier
was op het kerkhof aanwezig Mr. C
Boddaert, secretaris van het college
van curatoren.
Leidsch-Utrechtsch Philolcgeo
gezelschap.
De „Societas Philologica Lugduno-
Traiectina" heeft den 17en October
haar 56e bijeenkomst gehouden te
Utrecht, onder voorzitterschap van
Prof. Dr. P. H. Damsté.
Dr. C. Brakman voerde het woord
over de beroemde vierde ecloge van
Vergilius, waarin aan de menschheid
de geboorte van een Jieiland wordt
verkondigd; van het standpunt der
moderne godsdienstwetenschap ge
zien, kunnen vele plaatsen daarin, die
vroeger voor duister golden, thans ver
klaard worden.
Dr. B. Keulen 9telde het rh'etorisch
karakter van enkele in een blijspel
van Menander voorkomende redevoe
ringen in het licht.
Dr. K. H. E. de Jong sprak over het
ongunstige oordeel v. den dichter Ho-
ratius, over Hannibal, die toch door
vele andere Romeinen zoo zeer bewon
derd werd.
Dr. J. van Binsbergen oefende kri
tiek uit op het werk van Solazzi over
de authenticiteit van de XII tafelen.
De zestigste verjaardag van Jhr. de
Gijselaar, burgemeester van Leiden.
Alle betrokken partijen hebben het
collectief contract ln de bouwvakken
aanvaard.
De dies natalis der Vrije Universiteit
Buitenland.
De Inhoud van het Veiligheidspact
van Locarno is gepubliceerd.
Zaïagvereeniging „Hosanna."
Mén zal zich herinneren, dat wij on
langs melding maakten van pogingen
die er werden gedaan om te komen
tot de oprichting van een Zangvereni
ging op Geref. grondslag die dan ten
dienste van den Evangelisatiearbeid
zou kunnen werken. Thans, vernemen
wij, dat op 7 October j.l. deze oprich
ting een feit is geworden, en dat een
voorloopig bestuur is gevormd, waarin
zitting hebben de heer D. Binnen-
kamp, voorzitter, de heer C. Cuperus,
Secretaris-penningmeester en do hee^
A. Stikvoort, alg. secundus.
Het bestuur zal zoo spoedig moge*
lijk met 2 leden worden uitgebreid.
De Vereeniging zal den naam dra
gen van „Hossanna", terwijl als direc
teur vermoedelijk zal optreden de heer
G .de Wolf.
„Tuinstadswij k."
De bekende woningbouwvereniging
van dezen naam zal, naar wij verne*
men, op 27 Oct. a.s. 10 jaar bestaan.
Het schjjnt in de bedoeling te liggen
dit feit te herdenken in een speciale
feestvergadering, te houden aan den
avond van den jubileum dag.
Schaken.
Leidsche gchaakolub „Philidor".
Uitslagen der tweede ronde.
J. de Boer en E. W. v. d. Burgh oi.
A. M. I. en P. J. v. d. Zeeuw oi;
N. N. e<n H. i. de Nie oC
W. Segaar en EL v. Puur en oI.'
J. Worst en W. H. Colpa i-^-ö
Botermans en J. v. d. Wilk o-f
A. J. J. Nicaise en W. Immink io
H. C. de Nie en Hagemans, aig. partü,
W. F. Snieder en Kemperman io
J. J. Abspoel en G. Ve^ioeven Va-V*
Het besfee resultaat is thans bereikt
door de heeren v. d. Burgh, v. d. Zeeuw
H. L de Nie, v. Duuren en Worst met 2
winpunten uit 2 partijen.
Gisteravond is op de Breestraat
M. B. zonder dat daarvoor naar hij
meende eenige aanleiding bestond*
mishandeld door J. C.
Op den hoek Haarlemmerstraat
Havenplein werd gistermiddag om
1 uur een 75-jarige man, M. J. v. EL
bleek het te zijn, aangereden door een;
wielrijder, den 17-jarigen H. SI. Da
man viel en bekwam ernstige bloe*
dende wonden aan het gelaat.
Dr. J. E. Kroon, alhier, is op de
gisteravond gehouden jaarvergadering
van de Vereeniging voor geschiedenis
der Genees-, Natuur- en Wiskunde be-
noemd tot bestuurslid dezer organise*,
tie.
De heer S. Berkhout, alhier, tot<
arts bevorderd, is bestemd tot reser-
ve-offficier van gezondheid 2de klasse
bij het personeel van den geneeskun*
digen dienst der landmacht.
BINNENLAND.
Het bexoek van de Koningin aan
Limburg
De Belgische regeering heeft op*
dracht gegeven aan Graaf de Re ness©,
gouverneur van de provincie Limburg
om Dinsdag de Koningin bij haar b©<
zoek aan Maastricht te begroeten.
De ambtenaarssalarissen.
De Centrale van Vereenigingen van
personeel in 's Rijksdienst heeft zicbE
met een uitvoerig adres tot de Twee
de Kamer gericht aangaande- de uit*
keering-in-eens over 1925.
In den breed© toonen adressanten1
de opeenvolgende verlagingen aan,
waardoor het niet mogelijk werd voor
de ambtenaren zich daaraan, zonder
ernstige levensbelangen te schaden,
aan te passen; vervolgens wordt de
teleurstelling beschreven, door de amb
tenaren gevoeld, toen de voorgesteld^
uitkeering-in-eene kon worden UA
