CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG,
VRIJDAG 9 OCTOBER 1925
NUMMER 1639
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en kuiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Volk en universiteit.
De Vrije Universiteit te Amsterdam
heeft zooals gisteren door Dr. Ruys
zoo duidelijk werd uiteengezet, drin
gend behoefte aan steun.
Zal deze Universiteit haar plaats en
beteelcenis behouden, dan is het noo-
dig dat een krachtige actie wordt ont
wikkeld om hare financieele positie
te versterken en- de niet alleen ge-
wenschte, maar ook noodzakelijke uit
breiding mogelijk te maken.
Wat een inrichting als de Vrije Uni
versiteit. voor ons volk beteekent wordt
nog altijd veel te weinig beseft.
Voor het Christelijk lager onder
wijs is in breede kringen belangstel
ling, de noodzakelijkheid van Christe
lijk middelbaar en voorbereidend
hooger onderwijs wórdt ook 'door be
trekkelijk velen ingezien, maar van de
gróote beteekenis van het hooger
onderwijs, de noodzakelijkheid van 'n
eigen Universiteit op Gereformeerden
Grondslag is de'groote massa nog vol
strekt '"niet overtuigd
En toch, van een Universiteit kan
zoo groote invloed uitgaan.
Dat wordt ook beseft door onze R.K.
iandgenooten en het komt ons niet on
dienstig voor wat van die zijde over
dit onderwerp gezegd werd ook onder
de aandacht van onze lezers te bren
gen.
Door Prof. Molkenboer werd er te
Nijmegen aan herinnerd, dat de me
nigte geleid wordt door de gedachte,
doch dat de gedachten gekweekt wor
den in de Universiteit.
„Denk bijvoorbeeld, zoo zeide liij,
aan de geschiedenis van het materia
lisme. Lang nadat het wetenschappe
lijk was veroordeeld, vond het nog zijn
aanhangers onder de menschen van
minder ontwikkeling.
De (R.K.) universiteit is dus geen
weeldeartikel, geen speelpop van eeni-
ge geleerden, doch 't is een noodzake
lijkheid."
In denzelfden geest sprak ook Prof.
Jac. van Ginneken, toen hij opmerkte:
„Wat geeft Prins Willem van Oran
je, aan zijn trouwe onderzaten van Lei-
den, na Leidens ontzet, tot troost en
dankbaarheid? De eerste Nederland-
sche Universiteit.' De geschiedschrij
vers der verschillende groepen van ons
volk, mogen van meening verschillen,
op het stuk van 's Prinsen religieuze
gevoelens en de naïeve eerlijkheid van
zijn zwijgend hart; maar eenstemmig
klinken aller lofliederen samen, waar
het geldt, het doorziend beleid te hul
digen van den doelbewusten staats
man, die Nederland en dus ook ons,
van het vreemde Spanjaaidsjuk heefi
vrijgemaakt. En eender paarlen aan
die kroon van genialiteit, hem in de
herinnering van liet dankbaar nage
slacht om de slapen gevlochten, is
juist: die éénige Leidsche Universi- c
teit. Want onder de dingen waardoor
een kleine natie groot kan zijn en het
blijven, is Leidens Universiteit, door
de eeuwen heen, steeds blijven op den
voorgrond staan.
En welk een macht er van Leiden,
niet slechts op ons kleine landeke,
maar op heel Europa uitging; dat heb
ben al de bovendrijvende richtingen
in den lande steeds bewezen, door na
langer of korter strijd beslag te leggen:
op de Leidsche Universiteit. Eerst de
Arminianen, daarna de Gomaristen.
In de 18e eeuw het ongeloof. In de
19e eeuw eerst de vinnig kritische
geest: en daarna de poeslieve liberale.
Wachter, wat is er van den nacht?
Er komt thans van Leiden reeds weer
een nieuw geluid.
En altijd werd het waar opnieuw:
Wat nu de Universiteit leert, is over
25 jaar de leuze der élite; en bezielt
over 50 jaar de diepste harteroerseleij
van het volk."
In deze woorden is de groote betee
kenis van hét hooger onderwijs dui
delijk aangegeven.
Wie het wel meent met ons volk en
wie belang stelt in de toekomst van
ons volk kan daarom niet onversohil-
1 g staan tegenover de actie die thans
vuor de Vrije Universiteit wordt ont
wikkeld.
1 Het betreft hier geen kerkelijke zaak
maar een zaak die recht heeft op de
liefde en de belangstelling van heel
ons Christenvolk.
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
STADSNIEUWS.
De cud-Egyptische beschaving.
Dr. H. P. Blok, leeraar aan het Gym
nasium alhier, aanvaardde hedennamid-
dag in bet Klein-Auditorium van het
Universiteitsgebouw, zijn ambt als pri
vaat-docent in de Egyptologie met eene
rede over bovenstaand onderwerp.
De kust van Noord-Afrika, aldus spr.,
heeft de' kern van haar bevolking ge
kregen vanuit het Noorden (Alt-Iberiërs
en Kabylenj en het Oosten.
Vooral toen gedurende de overgangs
periode tusschen palaeolithicum en neo-
ïithicum Afrika door den doorbraak der
landbruggen van Gibraltar en Sicilië
voorgoed van Europa los kwam, was
het in de eerste plaats Egypte, waar
heen de nieuwe corridor van volk- en
cultuur-uitwisseling tdch richtte. Naar
Home's berekening is het hier juist
dezen tijd, dat het alluvium van den
Nijl begint, en daarmede tevens den
aanvang inzet van agricultuur en van
vaste woonplaatsen. Dit nieuwe bescha
vingscentrum is in hoofdzaak bevrucht
geworden vanuit het Zuiden, doch daar
naast is een niet onbelangrijke bijdra
ge' geleverd door Afrika's Noordkust.
Gedurende het geheele jongere st.éé-
nen-trjdperk heeft tusschen Kust en
Nijldal een wederzijdschfe uitwisseling
vaii beschavingselementen plaats g'e-
bad, welker sporen^ in de archaeologi-
scbe vondsten van Egypte kunnen wor
den vervolgd.
Behalve aan de gewelddadige inval
len van Afrikaansche en Aziatische no
maden, heeft EgjTDte blootgestaan aan
een gestadige „penétration pacifique".
Het verslag over de door Menaptah
bevochten overwinning op de zeevol
keren, illustreert dit „vredelievend?
doordringen" van Libyers in Egypto
zeer duidelijk. Wanneer later het Mid-
dellandsche ras vanaf de Afrikaansche
kust noordwaarts trekt en zijn invloed
op de vóór-Grieksche zeer ijken doet gel
den, wordt hierdoor aan het Noorden
slechts in anderen vorm teruggegeven,
wat het Zuiden vroeger zelf ontvangen
had in den strijd, toen het over de land
bruggen zijn bevolking kreeg.
Na de gebruikelijke toespraken be
ëindigde spr. zijne met aandacht ge
volgde wetenschappelijke rede.
„Patrimonium."
Gisteravond hield de afd. van Patri
monium een vergadering, waarin door
den voorzitter, den heer Zuidema een
inleiding gegeven werd over het vraag
stuk van het patroonsgezag.
Vooraf werden door de daarvoor aan
gewezen commissie voor de jeugdorga
nisatie enkele, zeer verblijdende me-
dedeelingen gedaan, waaruit bleek dat
met een groot aantal jongeliedeiï reeds
contact werd verkregen en dat binnen
kort verdere stappen in de gewensch-
te richting gedaan zullen kunnen wor
den.
De heer Zuidema begon met te her
inneren aan den strijd die nu ruim
20 jaren geleden tusschen Ds. Talraa
en Dr. Wielenga over dit vraagstuk
gevoerd werd, om daarna aandacht te
vragen voor de voornaamste teksten
die hierbij in het geding zijn.
Hierbij werd er in bijzonder de
aandacht op gevestigd, dat Paulus zich
richtte niet tot vrije en zelfstandige
arbeiders, maar tot slaven, die niets
waren, en niets hadden dan bij .de gra
tie van hunne he eren. Aan deze slaven
werd nu de blijde boodschap des heils
gebracht. Den gevangenen werd de vrij
heid gepredikt, den gebondenen de los
making. Zij,-die het eigendom waren
van een ander, mochten het „Mijn Va
der" op hunne lippen nemen, zij zagen
zich betiteld als erfgenamen Gods.
Maar juist daarom was bet noodig
waar de Christusprediking geen
omzetting van maatschappelijke toe
standen beoogde, al moest dit daarvan
een noodzakelijk gevolg zijn dat de
zen dienstknechten werd voorgehouden
hunne heeren gehoorzaam te zijn in
alles. De apostelen namen den toe
stand, zooals in die dagen was, het
Christendom was geen sociale bewe
ging, en daarom werden de dienst
knechten, die in hoogeren zin waren
vrijgemaakt, vermaand, gehoorzaam
te zijn, niet meer om menschen te be
hagen, maar om Christus' wil, die hen
liad vrijgemaakt en gekocht met zijn
bloed.
Vervolgens werd aangetoond, wat wij
onder „gezag" hebben te verstaan. Ge
zagdragers zijn alleen zij die hun ge
zag van God ontleenen, de Ouders,
die door God met gezag zijn bekleed en
de Overheid die regeert bij de gratie
Gods. Kenmerken van het gezag zijn,
dat er is een verordenende bevoegd
heid, dat gehoorzaamheid kan worden
geëischt, dat er is het recht om te
straffen. In dien zin kan naar Spr.
meende van patroonsgezag niet wor
den gesproken.
Patroon en arbeider staan als vrije
en gelijkberechtigde mannen naast el
kaar. De patroon heeft niet de be
voegdheid naar welbehagen over zijn
arbeiders te beschikken en van den
arbeider kan niet geëischt worden, dat
hij gehoorzaam moet zijn in alles.
Hieruit volgt echter niet, dat deze
woorden nu wel uit den Bijbel kunnen
■worden uitgescheurd. De uitwendige
verhoudingen zijn veranderd, maar de
kern van de zaak is gebleven. Ook nu
nog geldt de eisch, dat wij onzen ar
beid hebben te zien 'als een goddelijke
roeping, dat gearbeid wordt niet uit
oogendienst om menschen te behagen,
maar om in den arbeid God te dienen.
Doende den wille Gods van harte, dat
moet zijn de begeerte van den vrijen
arbeider; hij moet zijn taak zoo ge
willig en getrouw vervullen als de
engelen in d. hemel doen Dat is geen
slaafsche gehoorzaamheid en dat is
geen buigen voor het gezag van den
medemensch, maar het is meer en het
is hooger: het is een dienen van God.
Op deze inleiding volgde een zeer
drukke bespreking, waaraan een zes
tal leden deelnam.
Het was een mooie vergadering.
Huldiging Johs. Kok.
Wie gedacht zou hebben dat met de
huldiging op 18 Séptember j 1. de her
denking van het 40-jarig jubileum van
den heer Kok als Godsdienstonderwij
zer-Evangelist compleet was, zou zich
hebben vergist.
Het was de oud-ledenvereeniging
„Dient den Heer" die voor den jubi
laris, tevens haar oprichter en voor
zitter, nog iets „in het vat" had, en
hem met zijn gade gisteravond in het
wijkgebouw „Levendaal" een groot-
sche huldiging bereidde.
De waarnemende voorzitter, de heer
J. G. van Dijk kon een groot aantal
oud-leden, w.o, er velen waren, die
tegenwoordig in andere plaatsen wo
nen, welkom heeten. De groote zaal
was tot in de hoekjes gevuld.
Vaardige handen hadden gezorgd
voor een smaakvolle feestversiering,
groen en bloemen waren er genoeg,
terwijl zelfs een speciaal .gedrukt pro
gramma was uitgereikt voor het mu
zikale gedeelte, waaraan de dames
Annie Smink (zang) en Ien Duk (pia
no) fn de heeren F. H. Kriek Jr. en
J. A. Kriek (viool en orgel) mede
werkten.
Onder de vele aanwezigen werden
ook opgemerkt Z.Ex. Min. Mr. Dr. J.
Schokking en echtgenoote, het bestuur
van de wijkvereen. „Levendaal" en de
godsdienstonderwijzer van deze wijk,
de heer J. G. M. Hakkert.
Onder het zingen van het: „Van U
zijn alle dingen" werden de heer Kok
en zijn vroüw door een commissie
binnengeleid.
Nadat de voorzitter in gebed was voor
gegaan en de heer Labordus secretaris
Psalm 121 had voorgelezen, heette hij
den jubilaris en zijn echtgenoote har
telijk welkom, alsook Dr. Schokking,
met wiens tegenwoordigheid de oud-
ledenvereen. zeer vereerd is.
Dr. Schokking nam hierna 't woord.
Toen het bleek dat spr. dezen avond
even weg kon, heeft spr. zich gaarne
hierheen begeven om getuige te zijn
van de erkenning, die het werk in
de Leidsche gemeente, in dit geval het
werk van den heer Kok ten deel valt.
Persoonlijk heeft spr. den jubilaris
reeds gelukgewenscht op den datum
van zijn 40-jarige werkzaamheid.
Vanavond zien wij hem, aldus spr.
in zijn verband tot de oud-ledenver-
eeniging „Dient den Heer."
In deze vereeniging komt speciaal
het bindend element van de Christe
lijke belijdenis naar voren, en waar
de heer Kok daarvan het middelpunt
is, moge zijn werk de jongeren prik
kelen in dcci goeden zin des woords.
Vöor;^ in zijn nieuwen werkkring
moet spr. gedurig zien hoe er vele
machten werkzaam zijn om de men
schen stelselmatig te verdeelen.
Daartegenover staat het beleven
want daarop komt het ten slotte toch
aan van de Christelijke belijdenis
als het bindend element, want van
nature waren wij allen geneigd tot
verdeelen, en ontbinden Wat uit God is
evenwel, neigt tot vereeniging en sa
menwerking in dè lijn van het para
dijs, waar God als Schepper de heer
lijke gemeenschap tot stand bracht
tusschen man en vrouw. Spr. eindigt
met den wensch, dat waar deze ver
eeniging ten doel heeft het verband
tusschen hen die elkaar hier eenmaal
leerden kennen te bewarén, God ook
hier Zijn vernieuwende en verjongen
de genade zal schenken.
Naméns het bestuur der wijkvereen.
sprak daarna de heer A. J. de Lange,
die verband legde tusschen den arbeid
van den heer Kok en de geschiedenis
van dit wijkgebouw, waarbij spr. ge
legenheid vond nogeens te herinneren
aan het werk van wijlen Ds. de Wolff.
Daar Dr. Schokking nu vertrekken
moest, nam de jubilaris even 't woord
om de beide laatste sprekers hartelijk
te danken. Spr. is vanavond bij het
binnenkomen ontroerd door den aan
blik van deze zaal, en later ook door
het medeleven dat uit de gelukwen-
schen sprak. Spr hoopt in vernieuwde
kracht door te gaan. 'tls alsof hij er
weer jonger van geworden is.
De heer Duk sprak vervolgens den
jubilaris toe namens de geheele ver
een., de heer van Dijk namens deze
vergadering en ook persoonlijk, waar
bij spr. eenige jeugdherinneringen
naar voren bracht. Want het is hier
in het wijkgebouw, dat alle hier ver
gaderde oud-leden den jubilaris heb
ben leeren kennen.
Voor alles wat de heer Kok voor
hen geweest is, brengt spr. hem har
telijk dank en hulde, waarin spr. ook
Mevrouw Kok wil laten deelen, die
ook in de moeilijke dagen haren man
tot steun was.
Spr. bood als een stoffelijk hulde-
bewijs den jubilaris een enveloppe met
inhoud, en mevrouw Kok een fraai
bouquet aan.
Nadat gezongen was Psalm 68:10.
werd gepauseerd, en nam de heer Kok
de leiding over.
Verschillende sprekers voerden nog
het woord, o.w. de secretaris, de heer
J. Labordus en de heer A. v Borselen.
Tevens las de secretaris een aantal
schriftelijke gelukwenschen voor, w.o.
van Ds. Punselie, Ds. Beekenkamp en
den heer A", van Os, uit Amsterdam.
Nadat de muzikale specialiteiten
zich nog eens hadden laten hooren,
Waarbij vooral de zangeres veel bijval
oogstte, werd er weer gespeecht, o.m.
door den heer P van Dijk, een oud
lid dat thans te Utrecht woont.
Het was reeds dicht bij middernacht
toen de zeer gezellige vergadering ge
sloten werd.
Mej. Smink en Mej. Duk werden on
der applaus bloemen aangeboden.
Legatum Visserianum.
In aansluiting aan de colleges, die
vanwege het Legatum Visserianum in
vorige jaren aan de Leidsche Univer
siteit gegeven zijn op het gebied van
bet internationale recht zal, op initi
atief van het Leidsche Universiteits
fonds, op Dinsdag, Woensdag; Don
derdag en Vrijdag 20. 21, 22 en 23 Oc
tober telkens te 4.15 n.m. in het Klein
Auditorium van het Academiegebouw
(Rapenburg 73) een aaneensluitende
reeks van vier colleges gegeven wor
den over „Nederland en het internati
onale vraagstuk."
Prof. Colenbrander zal op 20 Octo
ber de reeks openen, terwijl de volgen
de dagen zullen spreken de gepension-
neerde generaal majoor Tonnet, pro
fessor van Blom en professor van Ey-
singa.
De colleges zijn kosteloós toeganke
lijk voor alle belangstellenden, voor
zooveel de ruimte het zal toelaten.
Nieuwe parochi».
Bij bisschoppelijk besluit van den
8en October 1925 is alhier opgericht
een nieuwe parochie onder den titel
van den H. Joseph en is benoemd tot
eersten pastoor dezer nieuwe paro
chie, de weleerw. heer A. J. J. Leusen,
kapelaan der parochie van O. L. V.
Hemelvaart alhier.
Zendingsbidstond.
Uitgaande van de Hulp vereeniging
van den Geref. Zendin^sbond alhier,
werd gisteravond in de Oosterkerk
een Zendingsbidstond gehouden die
zeer druk bezocht was, ,en wa^r als
voorganger optrad Ds. Wi Bieshaar
uit 's-Gravennage, director van den
Geref. Zendingsbond.
Schaken.
Districtscommissie Zuid-Holland.
Gisteravond vergaderde boven^enoem
do commissie in café Hollandais in Den
Haag.
D? districtscommissaris, de heer O.
Bening. stelde zich niet herkiesbaar.
Ia diens plaats werd bjj acclamatie
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiön per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke rednetie.
Kleine adrertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Belangrijkste nieuws in dit Nnmmer.
Binnenland.
De intreerede van Dr. H. P. Blok
als privaat docent aan de Leidsche
Universiteit
De ziekenhuisplannen te Amsterdam.
Buitenland.
Te Locarno is een begin gemaakt
met de bespreking van Duitschlands
toetreding tot den Volkenbond.
Op de jaarvergadering der conserva
tieve partij in Engeland trad sterke
ontevredenheid over de regeering aan
den dag=
de heer K. J. Nieukerke van Den Kaag
Igekozen.
Bij de districtsindeeling werden in d
'eerste gToep der tweede klasse geplaatst
Leidsch Schaakgen. I, Discendo Dis-
cimus, van Den Haag, Resid. Schaakcl.
I, Scheveningsclie kcliaaksocieteit 1,
iNieuwe Rott. Sch. II en Rott. Schaak-
gen. I.
In de derde klasse werd een gro^p
gevormd voor de navolgende cluos in
Leiden en omstreken: Leidsch Schaak-
gen. II, Leidsche Schaakcl. „Phiiidor
Leidsche studentenschaakclub, Voor-
sch. Schaakv. en Leidsche Schaakver.
In deze'groep moet dus eike vereen.
4, in de eerste groep ebt 5 .wedstrijden
spelen.
Gistermiddag, half zes ongeveer,
wist qp den Rijnsburgerweg bij het
overstegen van den spoorwegover
gang, een koe zich los te rukken van
haar bewaker. Het beest kolde den
spoorweg op, totdat het op de lijn
naar Utrecht geraakte, en ter lioog'e
van den Morschweg een tocht ging
maken door verschillende tuinen waar
het schade aanrichtte.
Nadat opvangen niet rnogelijk was
gebleken, werd de koe, die .blijkbaar
iets mankeerde, op verzoek van den
eigenaar door de politie doodgescho
ten, waarna het cadaver naar het ab-
battoir werd overgebracht.
BINNENLAND.
Middernachtzending.
't Waren, aldus lezen wij in de N e-
derl. voor de Ned. Middernachtzen
ding-Vereen iging mooie dagen Zondag
en Maandag in den Haag.
Eerst sprak dr. Lammerts van Bue-
ren Zondag in de Groote Kerk op aan
grijpende wijze over Luc 21:13. „Dit
zal u overkomen tot een getuigenis"
met het doel de gemeente te wijzen
op hare roeping, haar getuigenis van
Christus in deze ongelukkige wereld,
als haar eenig redmiddel, altijd weer.
met nieuwe kracht te blijven geven.
Dit woord was als het ware de inlei
ding van den dag der Jaarvergadering.
En die Jaarvergadering stond zelf op
zeer hoog peil. Het krachtige woord
van minister Colijn, dat opriep tot het
frontmaken tegen de volksontwrich-
tende verschijnselen der zedeloosheid,
maakte diepen indruk. De teedere toon
in het mooie stuk van dr. Lammerts
v. Bueren over „de beveiliging van
het gezin" ontroerde. De practische
wenschen van den heer van Munster,
met attisch zout besprenkeld, werden
terecht- met applaus onderstreept, In,
één woord: hier werden zaden uitge
strooid, die onder Gods zegen, vrucht
doen wachten.
Twee gedachten overheerschten bij
ons. Allereerst deze: Hoe zijn de tij
den veranderdI De minachting over,
de tegenstand tegen dit werk verdwe
nen. De minister-president pleit af
openlijk voor; de minister van justi
tie en de burgemeester van den Haag
betuigen door hun tegenwoordigheid
hunne sympathie. Een schoon monu-
ment op Pierson's graf!
Moge het voorbeeld der ouderen en
der overheidspersonen onder de jonge
ren veel navolging vindeal
En onze tweede gedachte was deze
Hoeveel tegenstrijdigs is er toch in het
leven!
Sociale gezindheid en sociale arbeid
zijn aan de orde van den dag, maai
tegelijk wordt het gezin, de best*'
vormschool voor sociale gezindheid en
sociaal werk, bij toeneming verwaar
loosd. Maar waar leert men beter zie':
zelf verloochenen, anderen waaicL
ren. voor zijn evenmensch leven <j:
jr. ir? Daar komen persooi \-
.uceDschap het meest lo'
Beveiliging van het gezn
